vidu ankaŭ la klarigojn
kiel

kiel

   1.
          Ek·kri·a kaj demand·a adverb·o, signif·ant·akia·mani¹·er·e? kia+grad·e?“:
          ha, kiel bel·e! ; kiel bel·a ŝi est·as!; kiel vi fart·as?; kiel la
          vir·in·o est·as nom·at·a? .

   2.
          Konjunkci·o signif·ant·asam+manier·e al, sam+manier·e ol, sam+grad·e
          ol, en tia manier·o kia, kompar·e al, sam·e jekaj en·konduk·ant·a
          kompar·on: barakt·i kiel fiŝ·o ekster la akv·o ; la popol·oj
          inter·proksim·iĝ·us kiel unu famili·o ; kiel ponard·o en mi penetr·as
          ĉiu vort·o ; ni·a regiment·estr·o est·as por si·aj soldat·oj kiel bon·a
          patr·o ; ni star·as unu apud ali·a ne kiel fremd·ul·oj, sed kiel
          frat·oj ; li est·as kiel ekzil·it·a; ili far·iĝ·os kiel tut·e ne
          ekzist·int·aj ; ŝi kur·is kiel rabi¹·a ; ni sent·as ni·n kiel
          sam~gent·an·oj ; la estr·in·o de la naci·oj far·iĝ·is kiel vidv-in·o ;
          kiel esperant·ist·ojn tiu ĉi batal·ad·o ne pov·us vi·n tuŝ·i ; sent·i
          si·n tut·e kiel hejm·e; li kompren·as predik·on kiel bov·o muzik·on .

   3.
          Ident¹·ig·a konjunkci·o signif·ant·aest·e“, „est·ant·e“, „en si·a
          funkci¹·o dektp: „Mi elekt·is li·n kiel prezid·ant·osignif·as: „mi
          elekt·is li·n, ĉar mi est·as prezid·ant·o“, mi elekt·is li·n,
          kvazaŭ mi est·us prezid·ant·omi elekt·is li·n en tia manier·o,
          en kia prezid·ant·o elekt·as“ ; „Ŝi est·us bon·a por mi kiel edz·in·o!“
          li pens·is ; elekt·i la lingv·on franc·an  angl·an, kiel pli
          vast·ig·it·ajn en la mond·o; kiel urb·estr·o de la ĉi-tie·a urb·o mi
          hav·as la dev·on zorg·i pri tio, ke al la tra·vetur·ant·oj kaj al ĉiu·j
          nobl·aj hom·oj est·u nenia prem·ad·o ; propon·i si·n kiel serv·ist·in·on ;
          li propagand¹·is kiel unu·a tiu·jn ide·ojn; kiel rekompenc·on li pet·is
          nur glas·on da vin·o; tiu ĉi terur·a ekzempl·o serv·u al vi kiel
          instru·o; ni rigard·is tio·n kiel ni·an dev·on. {estkiel}

   4.
          Ne·rekt·e ek·kri·a, demand·a  dub·a konjunkci·o kun signif·o de
          manier·o  grad·o: terur·e, kiel mi vol·as manĝ·i ; [ŝi far·is tio·n]
          por vid·i, kiel grand·a est·os la ĝentil·ec·o de tiu jun·a knab·in·o ;
          antaŭ ol mi trans·ir·os al la klar·ig·o de tio, kiel mi solv·is la
          [...] problem¹·ojn ; kiel ajn (kvankam tre) mal·facil·a est·as ni·a
          task¹·o, ni persist·os; kiel ajn ( se tre) mal·mult·e vi pag·os, mi
          est·os kontent·a; kiel ajn ĉiu el ni·aj aŭskult·ant·oj rilat·as al tiu
           ali·a form·o de lingv·o inter·naci·a, ni dub·as, ĉu trov·iĝ·os inter
          ili  unu, kiu dub·us la util·ec·on mem de tia lingv·o ; kiel ajn
          la afer·o est·os, en ĉiu okaz·o ĝi dev·os ja ...i ; kiel ajn
          ekster·ordinar·e terur·aj ŝajn·is ia·j epizod¹·oj, ili ne pov·is egal·i
          la abomen·ec·on de tio ĉi; ven·u kiel ebl·e plej baldaŭ (tiel baldaŭ
          kiel est·os ebl·e); mi dezir·as ĉapel·on kiel ebl·e plej mal·pez·an.

   5.
          Korelativ²·a konjunkci·o respond·ant·a al _tiel, tia, tiom_: mi est·as
          tiel fort·a (: sam·e fort·a) kiel vi; mi obe·os tiel, kiel mi
          promes·is; ni ne est·as tiel naiv·aj, kiel pens·as pri ni kelk·aj
          person·oj ; li kur·is (tiel), kiel rapid·e li pov·is; tiel baldaŭ,
          kiel ili nur pov·as; ili star·is tiel rekt·e kaj san·e, kiel pov·as
          star·i nur skrib-model·o ; [tio] est·as ja pli profit·a, tiel por
          ili·a glor·o, kiel por ili·a poŝ·o ; neniam oni vid·is tia·n
          mal·feliĉ·an sort·on, kiel mi·a ; mi ĝoj·as, ke vi hav·as tia·n sam·an
          opini·on, kiel mi ; la uz·ad·o de la artikol·o est·as tia sam·a, kiel
          en la ali·aj lingv·oj ; li merit·as hav·i tia·jn fil·ojn, kiel vi
          est·as; [li hav·as] tiom sam·e da talent·o kaj kapabl·o, kiel mi .

   Rim. 1: Ĉar post _kiel_ la verb·o est·as oft·e sub·kompren·at·a, oni iam
   hezit³·as pri la kaz·o de la sekv·ant·a substantiv·o. Por for·ig·i ĉiu·n dub·on,
   oni nur re·star·ig·u la sub·kompren·at·an ide·on: mi elekt·is li·n kiel
   prezid·ant·o (ĉar mi est·as prezid·ant·o; la prezid·ant·o est·as la sam·a
   person·o kiel la subjekt·o); mi elekt·is li·n kiel prezid·ant·on (por far·i el
   li prezid·ant·on; la prezid·ant·o est·as la sam·a person·o kiel la
   komplement²·o); mi far·os vi·an id·ar·on kiel polv·o de la ter·o (tiel
   mult·e~nombr·a kiel est·as).
   Rim. 2: Se oni vol·as akcent·i, ke la ec·o montr·it·a de la kompar·o est·as
   ne·efektiv·a, oni uz·u prefer·e _kvazaŭ_: ni akcept·is li·n kiel reĝ·on (ĉar
   li est·as efektiv·e reĝ·o); ni akcept·is li·n kvazaŭ reĝ·on (kvankam li ne
   est·is efektiv·e reĝ·o).

kiel·a

          {Kia} : antaŭ ĉio demand·u, kiel·aj Dan⁸·oj loĝ·as en Pariz·o, de kia
          spec·o .

kiel·e

          {Kiel^1} : kiel·e vi pere·is, vi, loĝ·at·a de mar·ist·oj, glor·a urb·o ;
          kiel·e nobl·e li kun vi ag·ad·is ; nu, kiel·e mi ĝi·n for·las·is, mi ne
          sci·as, mal·san·a kaj mizer·a mi est·is en la last·aj jar·oj .

kiel·o

          {Metod¹·o^1}  {manier·o^1.a} , per kiu oni far·as io·n: li vol·is
          nepr·e ek·sci·i detal·ojn pri la kiel·o kaj kial·o de la vizit·o ; ili
          est·as iel kun·lig·it·aj, kvankam la kiel·o ne est·as evident¹·a (oni ne
          sci·as kiel ili est·as kun·lig·it·aj) ; se la leg·ant·o ne kon·as la
          sigl⁽⁺⁾·on, por kompren·i la tekst·on, tiu dev·as serĉ·i kiel·on deĉifr·i
          ĝi·n kaj oft·e la klopod·oj pov·as est·i van·aj .

mal·kiel

          En kontraŭ·a manier·o ol: la […] opini·o, ke vir·oj sent·as kaj
          kondut·as mal·kiel vir·in·oj ; mal·kiel kelk·aj ter·an·aj religi·ul·oj,
          ili ne tim·as la mort·on, kaj kiam iu el ili for·pas·as, neniu
          funebr·as ; mal·kiel en Esperant·o, la ital⁸·aj verb·oj est·as
          kon-jug·at·aj kun apart·aj fin·aĵ·oj laŭ la person·o, kiu est·as la
          subjekt·o .

samkiel, sam·e kiel, tiel sam·e kiel

          En manier·o sam·a, tut·e kompar·ebl·a kun tio ke...: samkiel la
          provinc·aj dialekt¹·oj est·as neni·ig·it·aj […], sam·e okaz·os pri la
          naci·aj lingv·oj ; samkiel tigr·oj al regal·o la mal·sat·ant·oj el la
          kaĝ·o si·n prem·as ; li jam ne sent·as la kutim·ajn zorg·ojn sam·e kiel
          oni ne sent·as la normal¹·an prem·on de la atmosfer¹·o ; por ili, tiel
          sam·e kiel por hom·oj pli glor·aj, la gazet·o est·is grav·a kaj tre
          interes·ant·a foli·o .

   {kiel se} , {kvazaŭ^1} , {kvazaŭ se} , {simil·e kiel}

simil·e kiel

          En manier·o part·e sam·a, iel kompar·ebl·a kun tio ke...: Simil·e kiel
          fajr·o kontraŭ akv·o || Batal·e si·n defend·as kaj muĝ·ant·e ||
          Eksterm·i pen·as si·an mal·amik·on, || Tiel·e nun batal·as la koler·o ||
          En mi·a brust·o kontraŭ vi·aj vort·o .

   {kiel se} , {kvazaŭ^1} , {kvazaŭ se} , {sam·e kiel}

kiel se

          Simil·e al la okaz·o ke: est·is al ŝi kiel se ŝi paŝ·us sur akr·ajn
          tranĉ·il·ojn ; mi rest·is tie tri semajn·ojn, kaj tio ĉi est·as tie
          sam·e, kiel se oni viv·us tri×mil jar·ojn ; li ek·salt·is, kiel se oni
          li·n pik·us. {kvazaŭ^1}

estkiel

          {Kiel^3} : li far·is ĉi tio·n estkiel patr·o (en si·a funkci¹·o de la
          patr·o); ŝi respekt·is li·n estkiel si·an patr·on (ĉar li est·is ŝi·a
          patr·o); ni rigard·is tio·n estkiel ni·an dev·on (t.e. „ni rigard·is
          tio·n ni·a dev·o“, neni rigard·is tio·n kvazaŭ ni·an dev·on“); li
          las·is la tut+land·an asemble⁸·on elekt·i li·n car¹·o estkiel el·pro·vit⁸·an
          re·gant·on ; en kelk·aj skrib-sistem·oj cert·ajn liter-kombin·ojn oni
          rigard·as estkiel liter·ojn ; estkiel indic⁽⁺⁾·ojn oni rajt·as uz·i ne
          nur entjer⁽⁺⁾·ojn ; Apart·e ĝoj·ig·is mi·n estkiel poet¹·on konstat·i la
          real¹·an ekzist·on de leg·ant·oj de mi·aj verk·oj en la sun+lev·iĝ·a
          Japan⁹·uj·o .

   Rim.: PIV kaj PAG propon·as por tiu senc·o strang·an vort·on {estiel} ,
   kiu·n tamen ne ebl·as rigard·i kun·met·aĵ·o  deriv⁴·aĵ·o (ĉar ĝi·a senc·o ne
   est·as regul·e deriv⁴·ebl·a el EST kaj iel — „ielja neniam rol¹·as estkiel
   konjunkci·o, kaj la adverb·oest·eegal·e mal·konven·as pro la sam·a kaŭz·o).
   Mal·facil·as kompren·i, kial PIV kaj PAG ne konsider·is la tut·e regul·an
   kun·met·onestkiel“, analogi⁽¹⁾·an al la bon·e atest·it·a {samkiel} .
   Rim.: La supr·e cit·it·a uz·o de tiu kun·met·it·a vort·o en la Vikipedi⁽⁺⁾·aj
   artikol·oj ŝajn·as ne·kutim·a kaj sen·bezon·a al mi. Simpl·akiel“, eventual¹·e
   kun iom·a ŝanĝ·o de la vort-ord·o, tut·e sufiĉ·us por esprim·i la ide·on.

   [artikol-versi⁹·o: 1.121 2023/12/12 19:24:44 ]
     __________________________________________________________________