naci⭑·/·o

naci⭑·o

   1.
          Mem·konsci⭑·a {etn⁹·o} , iom⭑ grand⭑·a {popol⭑·o} , konsist⭑·ant·a el⭑ tut⭑·o de⭑
          la⭑ hom⭑·oj loĝ⭑·ant·aj en⭑ difin⭑·it·a teritori²·o kaj⭑ lig⭑·it·aj per⭑ komun⭑·ec·o
          de⭑ lingv⭑·o, kutim⭑·oj, histori⭑·o, tradici¹·oj, interes⭑·oj kaj⭑ valor⭑·oj:
          precip⭑·e la⭑ lingv⭑·o far⭑·as la⭑ naci⭑·on; naci⭑·o batal⭑·ant·a por⭑ kre⭑·o de⭑
          si⭑·a propr⭑·a ŝtat⭑·o ; naci⭑·o divid⭑·it·a inter⭑ plur⁴·aj regn⭑·oj;
          lern⭑·o-libr⭑·oj kaj⭑ vort⭑·ar·oj, […] el·don⭑·it·aj de⭑ ni⭑·aj plej⭑ kompetent⭑·aj
          amik⭑·oj por⭑ ĉiu naci⭑·o apart⭑·e ; ni pen⭑·as traduk⭑·ad·i la⭑ verk⭑·ojn de⭑
          ĉiu naci⭑·o en⭑ la⭑ lingv⭑·ojn de⭑ ĉiu·j ali⭑·aj naci⭑·oj ; oft⭑·e kun·ven⭑·as
          person⭑·oj de⭑ mal·sam⭑·aj naci⭑·oj kaj⭑ kompren⭑·as unu⭑ la⭑ ali⭑·an, sed⭑ kia
          grand⭑·eg·a diferenc⭑·o est⭑·as inter⭑ ili⭑·a reciprok⭑·a kompren⭑·iĝ·ad·o kaj⭑
          la⭑ ni⭑·a ; dis·sem⭑·iĝ·is la⭑ insul⭑·oj da⭑ popol⭑·oj en⭑ si⭑·aj land⭑·oj, ĉiu
          laŭ⭑ si⭑·a lingv⭑·o, laŭ⭑ si⭑·aj gent⭑·oj kaj⭑ naci⭑·oj ; ĉu⭑ ili·n sav⭑·is la⭑
          di⭑·oj de⭑ la⭑ naci⭑·oj, kiu·jn eksterm⭑·is mi⭑·aj patr⭑·oj, la⭑ naci⭑·ojn de⭑
          Gozan kaj⭑ Ĥaran kaj⭑ Recef kaj⭑ la⭑ fil⭑·ojn de⭑ Eden en⭑ Telasar ? li
          pren⭑·is de⭑ ĉiu·j naci⭑·oj: de⭑ Edom, de⭑ Moab, de⭑ la⭑ Amonidoj, de⭑ la⭑
          Filiŝt¹⁰·oj, kaj⭑ de⭑ Amalek ; la⭑ flag⭑·oj de⭑ ĉiu·j naci⭑·oj blov⭑·iĝ·as en⭑
          la⭑ aer⭑·o ; vi, Hebre⭑·oj, est⭑·as mal·gaj⭑·a naci⭑·o . {gent⭑·o}

   2.
          {Popol⭑·o} rigard⭑·at·a kiel⭑ {suveren⁽⁺⁾·o} : [li] asert¹·as, ke⭑ antaŭ⭑·e
          Jugoslavi⁽⁺⁾·o est⭑·is „unu⭑ sol⭑·a ŝtat⭑·o kaj⭑ unu⭑ sam⭑·a naci⭑·o“ ; la⭑
          imperi⭑·estr·o de⭑ la⭑ „sankt⭑·a romi⁽⁺⁾·a imperi⭑·o de⭑ la⭑ german⭑·a naci⭑·o“
          promes⭑·is protekt¹·i kaj⭑ ŝirm⭑·i li·n ; oni kulp⭑·ig·is la⭑ sinjor⭑·in·on pro⭑
          mal·honor⭑·ig·o de⭑ la⭑ naci⭑·o kaj⭑ pro⭑ incit⭑·o al⭑ ras¹·ism·o ; mi demand⭑·as
          al⭑ mi, ĉu⭑ naci⭑·o (Seborg⁽⁺⁾·o) de⭑ 350 hom⭑·oj pov⭑·us jar⭑·e pri·zorg⭑·i
          100 000 turist¹·ojn ; konflikt²·oj kaj⭑ dis·divid⭑·oj en⭑ la⭑ mens³·oj kaj⭑
          la⭑ kor⭑·oj de⭑ la⭑ ĉeĥ⁽⁺⁾·a naci⭑·o ; naci⭑·o dis·bat⭑·os naci⭑·on kaj⭑ urb⭑·o
          urb⭑·on, ĉar⭑ Di⭑·o konfuz⭑·os ili·n per⭑ divers⭑·aj mal·feliĉ⭑·oj ; Vi (Di⭑·o)
          reg⭑·as super⭑ ĉiu·j regn⭑·oj de⭑ la⭑ naci⭑·oj, en⭑ Vi⭑·a man⭑·o est⭑·as fort⭑·o
          kaj⭑ potenc⭑·o .

   3.
          {Regn⭑·o} .

          Rim.: Tiu senc⭑·o est⭑·as fremd⭑·a al⭑ Esperant⭑·o, sed⭑ aper⭑·as en⭑
          termin⭑·oj traduk⭑·it·aj el⭑ la⭑ angl⭑·a: Unu⭑·iĝ·int·aj Naci⭑·oj.

   {land⭑·o} , {patr⭑·uj·o} .

naci⭑·a

   1.
          Koncern⭑·ant·a naci⭑·ojn, etn⁹·ojn: naci⭑·a lingv⭑·o, konsci⭑·o, apart⭑·aĵ·o;
          naci⭑·aj rilat⭑·oj; naci⭑·a standard⭑·o (i.a., tradici¹·a standard⭑·o de⭑
          popol⭑·o kiu mal·hav⭑·as si⭑·an naci⭑·an ŝtat⭑·on); naci⭑·a ŝtat⭑·o (ŝtat⭑·o
          for·mit¹·a laŭ⭑ naci⭑·a princip⭑·o, kontrast¹·e al⭑ imperi⭑·o ktp); la⭑ naci⭑·a
          karakter⭑·o kaj⭑ manier⭑·o de⭑ la⭑ viv⭑·ad·o de⭑ la⭑ orient⭑·aj popol⭑·oj est⭑·as
          la⭑ kaŭz⭑·o […], ke⭑ ankoraŭ⭑ hodiaŭ⭑ la⭑ verk⭑·ad·o de⭑ fabel⭑·oj est⭑·as tie
          tre⭑ alt⭑·e ŝat⭑·at·a ; naci⭑·a (naci⭑+lingv⭑·a) traduk⭑·o de⭑ divers⭑·aj vort⭑·oj
          ; naci⭑·a {ŝovinism¹·o} ; naci⭑·a religi⭑·o , asoci¹·o , konvink⭑·o , mov⭑·ad·o
          , poet¹·o .

   2.
          Regn⭑·a, koncern⭑·ant·a naci⭑·on^3: naci⭑·a standard⭑·o (oficial⭑·a standard⭑·o
          de⭑ koncern⭑·a regn⭑·o).

naci⭑·aĵ·o

          Naci⭑·a apart⭑·aĵ·o.

naci⭑·an·o

   1.
          Etn⁹·an·o: sed⭑ tiel⭑ sam⭑·e kiel⭑ mi en⭑ la⭑ nun⭑·a moment⭑·o ne⭑ est⭑·as ia⭑
          naci⭑·an·o, sed⭑ simpl⭑·a hom⭑·o, tiel⭑ sam⭑·e mi ankaŭ⭑ sent⭑·as, ke⭑ en⭑ tiu
          ĉi⭑ moment⭑·o mi ne⭑ aparten⭑·as al⭑ ia⭑ naci⭑·a aŭ⭑ parti⭑·a religi⭑·o, sed⭑ mi
          est⭑·as nur⭑ hom⭑·o. . en⭑ la⭑ tiam⭑·a Jugoslavi⁽⁺⁾·o alban⁸·oj […] okup⭑·is
          laŭ·nombr⭑·e la⭑ tri⭑·an lok⭑·on – post⭑ serb⁽⁺⁾·oj kaj⭑ kroat⁽⁺⁾·oj – sed⭑ ne⭑
          posed⭑·is si⭑·an ŝtat⭑·on-respublik¹·on, ali⭑·aj naci⭑·an·oj – makedon⁽⁺⁾·oj,
          montenegr⁽⁺⁾·an·oj, bosni⁽⁺⁾·an·oj kaj⭑ sloven⁽⁺⁾·oj – jam⭑ hav⭑·is si⭑·ajn .

   2.
          {Ŝtat⭑·an·o} : la⭑ ambasador¹·o konsil⭑·is al⭑ ĉiu·j si⭑·aj naci⭑·an·oj for·las⭑·i
          la⭑ land⭑·on ; en⭑ la⭑ burĝ⭑+naci⭑·a period¹·o […] la⭑ ŝtat⭑·on oni difin⭑·as:
          naci⭑·o est⭑·as ŝtat⭑·o, do⭑ ĉiu·j, kiu·j loĝ⭑·as sur⭑ teritori²·o de⭑ iu
          ŝtat⭑·o, est⭑·as naci⭑·an·oj de⭑ tiu ŝtat⭑·o .

   3.
          Ali⭑~gent⭑·an·o, ne⭑-jud³·o: Jerusalem est⭑·os pied⭑-prem⭑·at·a de⭑ la⭑ naci⭑·an·oj,
          ĝis⭑ plen⭑·um·iĝ·os la⭑ temp⭑·oj de⭑ la⭑ naci⭑·an·oj ; ĉiu·j el⭑ la⭑ cirkumcid⁹·o
          kred⭑·ant·oj, kiu·j ven⭑·is kun⭑ Petr⭑·o, mir⭑·eg·is pri⭑ tio, ke⭑ ankaŭ⭑ sur⭑
          la⭑ naci⭑·an·ojn est⭑·is sur·verŝ⭑·at·a la⭑ donac⭑·o de⭑ la⭑ Sankt⭑·a Spirit⭑·o .

          Rim.: Tiu+senc⭑·e la⭑ vort⭑·o aper⭑·as nur⭑ en⭑ la⭑ verk⭑·oj nov⭑·-~testament⭑·aj.

naci⭑·an·ig·i

   1.
          {Asimil²·i} al⭑ naci⭑·o.

   2.
          {Civit³·an·ig·i} .

naci⭑·ec·o

   1.
          Ec⭑·o est⭑·i naci⭑·o: pli⭑ kaj⭑ pli⭑ land⭑-lim⭑·oj kaj⭑ naci⭑·ec·oj difin⭑·iĝ·as laŭ⭑
          lingv⭑·oj; antaŭ⭑ la⭑ milit⭑·o tiu sub·etn⁹·o ankoraŭ⭑ ne⭑ pretend⭑·is je⭑
          naci⭑·ec·o (ne⭑ konsci⭑·is si·n naci⭑·o); konstru⭑·aĵ·o, kiu est⭑·os tut⭑·e
          konform⭑·a al⭑ la⭑ klimat⭑·o kaj⭑ material⭑·o de⭑ la⭑ land⭑·o, al⭑ la⭑ naci⭑·ec·o
          de⭑ la⭑ land⭑·o, al⭑ la⭑ evolu²·o de⭑ ni⭑·a jar⭑-cent⭑·o ; kial⭑ nur⭑ Hebre⭑·oj
          dev⭑·us kaŝ⭑·i aŭ⭑ pri·hont⭑·i si⭑·an naci⭑·ec·on? ankaŭ⭑ ili rajt⭑·as hav⭑·i
          propr⭑·an centr⭑·on de⭑ kultur¹·o ; en⭑ Belgi⁽⁺⁾·o kaj⭑ ali⭑·aj ŝtat⭑·oj
          taksi⁹·ist·oj rifuz⭑·is trans·port⭑·i aŭstri⁽⁺⁾·ajn civit³·an·ojn ‐ pur⭑·a
          diskriminaci⁹·o, ĉar⭑ la⭑ ŝofor⁸·oj ne⭑ demand⭑·is pri⭑ ag⭑·oj aŭ⭑ pens⭑·oj,
          sed⭑ antaŭ·juĝ⭑·is sur·baz¹·e de⭑ naci⭑·ec·o .

   2.
          Mal·nov⭑·a vort⭑·o por⭑ {etn⁹·o} .

naci⭑·ism·o, naci⭑·an·ism·o

   1.
          Politik¹·a doktrin¹·o baz¹·it·a sur⭑ la⭑ ide⭑·oj pri⭑ la⭑ rajt⭑·oj kaj⭑ valor⭑·oj
          de⭑ iu naci⭑·o; {nacionalism⁽⁺⁾·o} : naci⭑·ism·o foj⭑+foj⭑·e forges⭑·ig·as la⭑
          plej⭑ simpl⭑·ajn fakt¹·ojn por⭑ iel⭑ valor⭑·ig·i si⭑·an propr⭑·an naci⭑·on ;
          hebre⭑·a naci⭑·an·ism·o . {inter·naci⭑·ism·o^1} , {sen·naci⭑·ism·o}

          Rim.: Naci⭑·ism·o de⭑ prem⭑·ant·a naci⭑·o est⭑·as {imperi⭑·ism·o} , naci⭑·ism·o
          de⭑ prem⭑·at·a naci⭑·o proksim⭑·as al⭑ {patriotism¹·o} kaj⭑
          kontraŭ·imperi⭑·ism·o, kvankam⭑ ĉia naci⭑·ism·o pov⭑·as konduk⭑·i al⭑
          {ŝovinism¹·o} kaj⭑ naci⭑·a egoism¹·o.

   2.
          Lingv⭑·a {naci⭑·aĵ·o} . {inter·naci⭑·ism·o^3} {idiom²·aĵ·o} , {idiotism³·o}

naci⭑·ist·o, naci⭑·an·ist·o

          Adept¹·o de⭑ naci⭑·ism·o: la⭑ vajmar⁽⁺⁾·a respublik¹·o est⭑·is konstant⭑·e sku⭑·at·a
          de⭑ naci⭑·ist·oj antaŭ·nazi⁽⁺⁾·aj ; serb⁽⁺⁾·aj naci⭑·ist·oj deklar¹·is post⭑ si⭑·a
          mal·venk⭑·o: „Ne⭑ est⭑·as fin⭑·it·e. Ni re·ven⭑·os!“ ; franc⭑·aj naci⭑·an·ist·aj
          gazet⭑·oj .

ali⭑~naci⭑·an·o

          An⭑·o de⭑ ali⭑·a naci⭑·o: kontraŭ·leĝ⭑·e est⭑·as por⭑ Jud³·o kamarad⭑·iĝ·i aŭ⭑
          al·ir⭑·i al⭑ ali⭑~naci⭑·an·o ; ni, membr⭑·oj de⭑ la⭑ plej⭑ mal·sam⭑·aj popol⭑·oj
          star⭑·as unu⭑ apud⭑ ali⭑·a […] kiel⭑ frat⭑·oj, kiu·j […] prem⭑·as al⭑ si
          reciprok⭑·e la⭑ man⭑·ojn ne⭑ hipokrit⭑·e, kiel⭑ ali⭑~naci⭑·an·o al⭑ ali⭑~naci⭑·an·o,
          sed⭑ sincer⭑·e, kiel⭑ hom⭑·o al⭑ hom⭑·o ; la⭑ situaci⭑·o de⭑ „ali⭑~naci⭑·an·oj“ ne⭑
          mult⭑·e sxangxigxis, plej⭑ mal·facil⭑·e est⭑·as por⭑ minoritat⁽⁺⁾·oj loĝ⭑·ant·aj
          en⭑ [mal·amik⭑·a] land⭑·o .

inter·naci⭑·a

   1.
          Koncern⭑·ant·a plur⁴·ajn naci⭑·ojn: ĉe⭑ ekzist⭑·ad·o de⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a
          ĉiu·j traduk⭑·oj est⭑·us far⭑·at·aj nur⭑ en⭑ tiu·n ĉi⭑ last⭑·an, kiel⭑
          neŭtral²·an, al⭑ ĉiu·j kompren⭑·ebl·an, kaj⭑ la⭑ verk⭑·oj, kiu·j hav⭑·as
          karakter⭑·on inter·naci⭑·an, est⭑·us ebl⭑·e skrib⭑·at·aj rekt⭑·e en⭑ ĝi .
          inter·naci⭑·a frat⭑·iĝ·o ; la⭑ solv⭑·o de⭑ la⭑ inter·naci⭑-lingv⭑·a problem¹·o .

   2.
          {Inter·ŝtat⭑·a} : inter·naci⭑·a mon⭑-sistem⭑·o, hor⭑-sistem⭑·o, kalendar¹·o;
          inter·naci⭑·a kongres⭑·o ; li propon⭑·is al⭑ diplomat⭑·oj star⭑·ig·i la⭑
          sekv⭑·ant·ajn leĝ⭑·ojn sub⭑ inter·naci⭑·a garanti⭑·o ; ekster·land⭑·a kaj⭑
          inter·naci⭑·a politik¹·o ; inter·naci⭑·a merkat⁴-sistem⭑·o ; la⭑ pli·mult⭑·o de⭑
          la⭑ inter·naci⭑·aj financ¹·aj analiz¹·ist·oj montr⭑·os nov⭑·an kresk⭑·on de⭑ la⭑
          eŭr⁹·o-kurz⁹·o rilat⭑·e al⭑ la⭑ dolar¹·o ; Inter·naci⭑·a Ruĝ⭑·a Kruc⭑·o ;
          {Inter·naci⭑·a Mon⭑·a Fondus⁽⁺⁾·o} .

          Rim.: Tiu senc⭑·o est⭑·is fremd⭑·a al⭑ Esperant⭑·o, sed⭑ aper⭑·is en⭑ la⭑
          lingv⭑·o pro⭑ traduk⭑·oj el⭑ ali⭑·aj lingv⭑·oj.

inter·naci⭑·ism·o

   1.
          {Kosmopolit²·ism·o} : human¹·ec·a inter·naci⭑·ism·o […] est⭑·as la⭑ spirit⭑·o
          de⭑ Esperant⭑·o ; la⭑ orator¹·aĵ·oj de⭑ Lapenna kaj⭑ li⭑·a koncept²·o de⭑
          Human¹·ism·a Inter·naci⭑·ism·o ; mi fier⭑·is pri⭑ la⭑ princip⭑·o de⭑
          inter·naci⭑·ism·o, kiu·n oficial⭑·e proklam⭑·is la⭑ ŝtat⭑·o kaj⭑ la⭑ princip⭑·o
          de⭑ sen·engaĝ⁽⁺⁾·it·ec·o . {naci⭑·ism·o^1} , {sen·naci⭑·ism·o}

   2.
          Politik¹·a sistem⭑·o cel⭑·ant·a star⭑·ig·i jur⭑·an aparat¹·on, kiu garanti⭑·us
          pac⭑·ajn rilat⭑·ojn inter⭑ ĉiu·j naci⭑·oj, zorg⭑·ant·e, ke⭑ ĉiu el⭑ ili
          konserv⭑·u si⭑·ajn lingv⭑·on kaj⭑ kultur¹·ajn apart⭑·aĵ·ojn.

   3.
          Esprim⭑·o, kiu ekzist⭑·as en⭑ tre⭑ simil⭑·a form⭑·o kaj⭑ senc⭑·o en⭑ plur⁴·aj
          lingv⭑·oj: Valerij Akulenko ankaŭ⭑ not⭑·as, ke⭑ la⭑ noci⁽⁺⁾·o
          „inter·naci⭑·ism·o“ far⭑·iĝ·is unu⭑ el⭑ la⭑ ĉef⭑·aj noci⁽⁺⁾·oj en⭑ la⭑
          interlingvistik⁽⁺⁾·o . {naci⭑·ism·o^2} {paŭs⁽⁺⁾·aĵ·o^2}

sam⭑~naci⭑·an·o

          Hom⭑·o de⭑ sam⭑·a naci⭑·o kiel⭑ la⭑ koncern⭑·ul·o: en⭑ ĉiu kongres⭑·o de⭑
          sam⭑~naci⭑·an·oj ni ja⭑ kompren⭑·as ni·n ne⭑ mal·pli⭑ bon⭑·e, kaj⭑ tamen⭑ nenio
          ni·n entuziasm⭑·ig·is ; kolekt⭑·o de⭑ ĉiu·j sam⭑~religi⭑·an·oj aŭ⭑ sam⭑~naci⭑·an·oj
          (fremd⭑·aj) en⭑ unu⭑ urb⭑·o ; ni el·tir⭑·is, dank'al ĝi, ni⭑·ajn
          sam⭑~naci⭑·an·ojn ... el⭑ la⭑ turk⭑·a sklav⭑·ec·o . {sam⭑~land⭑·an·o}

sen·naci⭑·ism·o

          Soci³+politik¹·a teori⭑·o laŭ⭑ kiu la⭑ naci⭑·oj dev⭑·as rezign³·i pri⭑ si⭑·a
          sen·de·pend⭑·ec·o, pri⭑ si⭑·aj lingv⭑·aj kaj⭑ kultur¹·aj apart⭑·aĵ·oj por⭑
          kun·fand⭑·iĝ·i en⭑ mond⭑·an unu⭑·on: la⭑ plej⭑ grav⭑·aj dokument⭑·oj pri⭑
          esperant⭑·ism·o (inter⭑ kiu·j la⭑ bulonj⭑·a deklaraci³·o, deklaraci³·oj de⭑
          hom⭑·ar·an·ism·o, sen·naci⭑·ism·o, raŭm⁽⁺⁾·ism·o, manifest¹·o de⭑ Prag⁽⁺⁾·o kaj⭑
          kelk⭑·aj ali⭑·aj) ; fervor⭑·a, preskaŭ⭑ religi⭑·a lig⭑·o inter⭑ mal·dekstr⭑·o
          kaj⭑ sen·naci⭑·ism·o . {naci⭑·ism·o^1} , {inter·naci⭑·ism·o^1}

Unu⭑·iĝ·int·aj Naci⭑·oj (UN)

          Grav⭑·a inter·naci⭑·a mond⭑·a {organiz¹·aĵ·o} , fond⭑·it·a post⭑ la⭑ 2a
          mond⭑-milit⭑·o, kiu cel⭑·as solv⭑·i inter·ŝtat⭑·ajn konflikt²·ojn: nun⭑ tamen⭑
          Tuval⁽⁺⁾·o ver⭑+ŝajn⭑·e iĝ⭑·os eg⭑·e popular²·a, ne⭑ nur⭑ ĉar⭑ la⭑ gnom²·a ŝtat⭑·o ĵus⭑
          far⭑·iĝ·is 189a membr⭑·o de⭑ Unu⭑·iĝ·int·aj Naci⭑·oj (UN), sed⭑ precip⭑·e pro⭑
          ĝi⭑·a naci⭑·a simbol¹·o en⭑ Inter·ret⭑·o, mal·long⭑·ig·o „tv“. .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.143 2024/01/29 15:21:35 ]
     __________________________________________________________________