nitrogen⁽⁺⁾·/·o

nitrogen⁽⁺⁾·o (N)

          {Azot⭑·o} : la⭑ plej⭑ grav⭑·a propr⭑·ec·o de⭑ la⭑ humus⁽⁺⁾·o ( {hum⁴·o} ) est⭑·as
          ties⭑ kapabl⭑·o ten⭑·i la⭑ element¹·on nitrogen⁽⁺⁾·o en⭑ organik⁹·a kombin⭑·aĵ·o ;
          pli⭑·a polu⁽⁺⁾·ad·o de⭑ river⭑·oj pro⭑ nitrogen⁽⁺⁾·o el⭑ sterk⭑·oj kaj⭑ el⭑ la⭑ urin⭑·o
          de⭑ la⭑ bov⭑·in·oj .

   Rim.: Iu·j aŭtor⭑·oj asert¹·as, ke⭑ la⭑ vort⭑·o „azot⭑·o“ est⭑·as „eks⭑·a ne·ĥemi⭑·a
   nom⭑·o“ kaj⭑ ke⭑ nun⭑ prefer⭑·ind·as uz⭑·i la⭑ vort⭑·on „nitrogen⁽⁺⁾·o“. Probabl³·e tiu·j
   aŭtor⭑·oj sen·pri·pens⭑·e projekci¹·as ekster⭑·en la⭑ vort⭑-uz⭑·on de⭑ si⭑·a naci⭑·a
   lingv⭑·o. En⭑ Esperant⭑·o la⭑ vort⭑·o „azot⭑·o“ est⭑·as Fundament⭑·a, kaj⭑ tial⭑ rest⭑·os
   en⭑ la⭑ lingv⭑·o por⭑ ĉiam⭑. Neces⭑·as serioz⭑·aj motiv¹·oj por⭑ arkaik³·ig·i kaj⭑
   mal·rekomend⭑·i Fundament⭑·an vort⭑·on, kaj⭑ ĉi⭑-okaz⭑·e tia·j argument⭑·oj ne⭑
   ekzist⭑·as aŭ⭑ est⭑·as ne·valid⁴·aj. _Unu⭑·e_, per⭑ si mem⭑ la⭑ vort⭑·o „azot⭑·o“
   prezent⭑·as nenia·n mal·avantaĝ⁸·on: ĝi est⭑·as ne·long⭑·a, bel⭑+son⭑·a, ne·konfuz⭑·ebl·a.
   Tiu+rilat⭑·e ĝi est⭑·as eĉ⭑ pli⭑ bon⭑·a ol⭑ „nitrogen⁽⁺⁾·o“, kiu est⭑·as pli⭑ long⭑·a,
   son⭑·as simil⭑·e al⭑ „hidrogen⭑·o“, kaj⭑ aspekt¹·as kvazaŭ⭑ kombin⭑·o de⭑ „nitro“ kaj⭑
   „gen⁹·o“ (etimologi²·e ĝust⭑·e tiel⭑ ja⭑ est⭑·as, sed⭑ en⭑ la⭑ kadr⭑·o de⭑ Esperant⭑·o
   tia analiz¹·o est⭑·as ĝen⭑·a, ĉar⭑ mis·gvid⭑·a kaj⭑ mal·koher⁹·a kun⭑ la⭑ senc⭑·o de⭑
   „gen⁹·o“). _Du⭑·e_, la⭑ esperant⭑·a nom⭑·o ne⭑ nepr⭑·e sekv⭑·as la⭑ ĥemi⭑·an
   nomenklatur⁽⁺⁾·on: neniu propon⭑·as ŝanĝ⭑·i „or⭑·o“n al⭑ iu „aŭrumo“. _Tri⭑·e_, en⭑
   mult⭑·aj lingv⭑·oj la⭑ termin⭑·o sam⭑·e~tim⭑·a kiel⭑ „azot⭑·o“ est⭑·as tut⭑·e ĥemi⭑·a,
   neniom⭑ arĥaik³·a kaj⭑ en⭑ iu·j el⭑ ili sen·rival⭑·a; ekz-e en⭑ la⭑ rus⭑·a, franc⭑·a,
   ital⁸·a, ruman⁸·a, grek⁸·a, pol⭑·a. _Kvar⭑·e_, se⭑ oni tamen⭑ vol⭑·as anstataŭ⭑·ig·i
   „azot⭑·o“n, tiam⭑ pli⭑ konven⭑·a alternativ²·o est⭑·us _nitro_, mal·pli⭑ long⭑·a kaj⭑
   real¹·e produktiv⁽⁺⁾·a en⭑ la⭑ nomenklatur⁽⁺⁾·o.

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.35 2024/01/29 15:59:10 ]
     __________________________________________________________________