vidu ankaŭ la klarigojn
norm²·/·o
norm²·o
1.
Ordinar⭑·a, laŭ·regul⭑·a {stat⭑·o} : mil⭑ talent⭑·oj […] laŭ⭑ la⭑ ĝis⭑~nun⭑·a
norm²·o de⭑ l'⭑ el·spez⭑·oj pov⭑·is sufiĉ⭑·i por⭑ sep⭑ ĝis⭑ dek⭑ tag⭑·oj .
2.
{Konvenci²·o} ; kondut⭑·oj, form⭑·oj konsider⭑·at·aj model⭑·aj, akcept⭑·ebl·aj
en⭑ iu soci³·o: kiel⭑ ŝi tra·viv⭑·os la⭑ procedur²·on en⭑ rus⭑·a lingv⭑·o laŭ⭑
norm²·oj kaj⭑ kutim⭑·oj, pri⭑ kiu·j ŝi kon⭑·as nenio·n ; ne⭑ ekzist⭑·as
difin⭑·it·aj norm²·oj pri⭑ bel⭑·ec·o ; iom⭑ tro⭑ mank⭑·is karn¹·o, laŭ⭑ norm²·oj
stefan⭑·aj ; la⭑ lingv⭑·a uz⭑·o dev⭑·as kiel⭑ ebl⭑·e plej⭑ proksim⭑·iĝ·i al⭑
soci³·a norm²·o, por⭑ ke⭑ ĝi⭑·a efik⭑·ec·o (kompren⭑·at·ec·o) est⭑·u maksimum³·a ;
sen⭑ la⭑ skrib⭑·a literatur⭑·o […] kultur¹·a kaj⭑ tradici¹·a norm²·oj neniam⭑
est⭑·us pov⭑·int·aj ek·est⭑·i . {kutim⭑·o^2} , {mezur⭑·o^4} , {uzanc⁽⁺⁾·o}
3.
Meti⭑·a, teĥnik³·a {regul⭑·o} difin⭑·ant·a komun⭑·e observ⭑·at·ajn proced³·ojn,
mezur⭑·ojn, ec⭑·ar·ojn: sam⭑+norm²·ig·i ĉiu·jn fabrik⭑·aĵ·ojn, labor⭑·il·ojn; li
propon⭑·is […] pli·grand⭑·ig·on de⭑ la⭑ labor⭑-norm²·oj (kp {disciplin²·o^2} )
ĉe⭑ la⭑ sam⭑·a salajr⭑·o, aŭ⭑ mal·pli·grand⭑·ig·on de⭑ la⭑ salajr⭑·o ĉe⭑ la⭑ sam⭑·aj
norm²·oj ; ek⭑~de⭑ 1925 la⭑ aper⭑·ig·on de⭑ la⭑ ŝlos⭑·il·oj pri·zorg⭑·is ,
post⭑·e UEA, laŭ⭑ la⭑ norm²·o de⭑ ĝis⭑ 1933 aper⭑·is ŝlos⭑·il·oj en⭑ 26
lingv⭑·oj ; inter·naci⭑·a list¹·o, pret⭑·ig·it·a laŭ⭑ la⭑ kondiĉ⭑·oj de⭑ la⭑
Ĝeneral¹·a Regul⭑·ar·o kaj⭑ laŭ⭑ la⭑ norm²·o: unu⭑ komitat⭑·an·o B je⭑ 250
deleg¹·it·oj ; sistem⭑·o de⭑ jur⭑·aj norm²·oj (kp {kodeks⁹·o^2} ) ;
libr⭑·ot-en⭑·aj norm²·oj ; la⭑ norm²·oj de⭑
(W3C) ; kurac⭑·ist·a instituci⭑·o hav⭑·ant·a avangard⁽⁺⁾·an teknologi⁽⁺⁾·on por⭑
trakt⭑·i la⭑ Ebolo-pacientojn kaj⭑ sekur⁴·ec·ajn norm²·ojn super⭑·ajn al⭑ la⭑
postulat⁽⁺⁾·aj de⭑ MOS ; dizel⁽⁺⁾·aj vetur⭑·il·oj, kiu·j plen⭑·um·as la⭑ polu⁽⁺⁾·ajn
norm²·ojn ; 200-obl⭑·e pli⭑ grand⭑·a ol⭑ la⭑ norm²·oj (t.e. {lim⭑-valor⭑·o} )
(3-5 mili⭑-rentgen⁽⁺⁾·oj) ; la⭑ planed⭑·a semajn⭑-sistem⭑·o [en⭑] la⭑ 20a
jar⭑-cent⭑·o […] far⭑·iĝ·is inter·naci⭑·a norm²·o . {kanon¹·o^2} , {model⭑·o} ,
{ŝablon⁽⁺⁾·o} , {tip¹·o}
4.
(super⭑ reel⁽⁺⁾·a aŭ⭑ kompleks⁽⁺⁾·a {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) Tia reel⁽⁺⁾·a {bild¹·ig·o}
, ke⭑ por⭑ ĉiu·j ajn⭑ {vektor⁽⁺⁾·oj} , kaj⭑ por⭑ ĉiu ajn⭑
{skalar⁽⁺⁾·o} ver⭑·as: (1) ; (2) , se⭑ kaj⭑
nur⭑ se⭑ ; (3) ; kaj⭑ (4) : la⭑ norm²·on de⭑ vektor⁽⁺⁾·o oni oft⭑·e sign⭑·as per⭑
; la⭑ noci⁽⁺⁾·o norm²·o pli·vast⭑·ig·as por⭑ vektor⁽⁺⁾·aj spac⭑·oj la⭑
noci⁽⁺⁾·on de⭑ {modul¹·o} aŭ⭑ {absolut⭑·a valor⭑·o} ; por⭑ norm²·oj super⭑
{algebr¹·oj} oni pli⭑·e postul⭑·as, ke⭑ ; en⭑ spac⭑·o
pro·vizit⭑·a per⭑ {skalar⁽⁺⁾·a produt⁽⁺⁾·o} , la⭑ bild¹·ig·o
est⭑·as norm²·o, nom⭑·at·a eŭklid⁽⁺⁾·a norm²·o; la⭑ bild¹·ig·o, kiu ĵet⭑·as par⭑·on
al⭑ est⭑·as {metrik²·o} .
norm²·a
1.
Koncern⭑·ant·a la⭑ norm²·on; norm²·ant·a: Sen·naci⭑·ec·a Asoci¹·o Tut⭑+mond⭑·a
lanĉ⁹·is verk⭑·on, kiu est⭑·as jam⭑ ek⭑~de⭑ tiam⭑ konsider⭑·at·a lingv⭑·o-norm²·a
referenc³·o en⭑ ni⭑·a lingv⭑·o ; mi fid⭑·is […] trov⭑·i la⭑ fakt¹·ojn en⭑
unu⭑-du⭑ norm²·aj fak⭑-verk⭑·oj ; la⭑ Valenci⁽⁺⁾·a lingv⭑·o-akademi¹·o […]
inter·akord¹·is pas⭑·int-lund⭑·e agnosk⁽⁺⁾·i kiel⭑ ‚ĉiu+cel⭑·an oficial⭑·an norm²·an
referenc³·on‘ la⭑ valenci⁽⁺⁾·an uz⭑·it·an ek⭑~de⭑ 1983 de⭑ la⭑ Departement²·o pri⭑
Kler⭑·ig·o kaj⭑ Kultur¹·o .
Rim.: Por⭑ disting⭑·i tiu·n senc⭑·on dis⭑~de⭑ ‚norm²-konform⭑·a‘ oni pov⭑·as
uz⭑·i ankaŭ⭑ ‚norm²·ig·a‘: antaŭ⭑~ne·long⭑·e aper⭑·is inter·naci⭑·aj norm²·ig·aj
dokument⭑·oj pri⭑ dogan³·aj afer⭑·oj .
2.
{Konform⭑·a} al⭑ norm²·o, norm²·it·a, laŭ·norm²·a, {normal¹·a} : norm²·a lingv⭑·o
; revizi³·o de⭑ 118 800 norm²·aj paĝ⭑·oj en⭑ 5 lingv⭑·oj ; la⭑ romi⁽⁺⁾·an·oj
anstataŭ⭑·is la⭑ egipt⁽⁺⁾·an „norm²·an gren⭑·on“ per⭑ si⭑·a propr⭑·a valut⁹·o ;
laŭ⭑ norm²·a prononc³·o de⭑ la⭑ german⭑·a lingv⭑·o la⭑ menci³·it·aj nom⭑·oj
efektiv⭑·e fin⭑·iĝ·as per⭑ -er ; pres⭑·il·oj hav⭑·as nur⭑ norm²·ajn
paper⭑-format¹·ojn, do⭑ ankaŭ⭑ dek⭑+lini⭑·a notic⁽⁺⁾·o for·uz⭑·as foli⭑·on A4 ; nur⭑
tio ating⭑·as la⭑ rul⭑-bend⁸·on, kio est⭑·as norm²·a ; pavilon⁹·o el⭑ norm²·aj
EU-paled⁽⁺⁾·oj ; la⭑ salajr⭑·o-nivel⭑·o tie apenaŭ⭑ kompar⭑·ebl·as kun⭑ tiu·j
norm²·aj en⭑ la⭑ uni⁹·o .
norm²·i
( {vektor⁽⁺⁾·an spac⭑·on} ) Proviz⭑·i ĝi·n per⭑ {norm²·o ^4} .
Rim.: Ial⭑ prefer⭑·is uz⭑·i „norm²·ig·i“ ĉi⭑-senc⭑·e, dum⭑ ŝajn⭑·as, ke⭑ la⭑
sen·per⭑·a verb⭑·a deriv⁴·aĵ·o sufiĉ⭑·as. Not⭑·ind·as, ke⭑ „norm²·ig·i“ jam⭑
ekzist⭑·as en⭑ , sed⭑ kun⭑ mal·preciz⭑·a difin⭑·o, kiu sugest⁹·as uz⭑·ebl·ec·on
en⭑ kun·tekst⭑·oj de⭑ la⭑ tip¹·o norm²·ig·i polinom⁽⁺⁾·on (divid⭑·i ĝi·n per⭑ la⭑
alt⭑+grad⭑·a koeficient¹·o) aŭ⭑ norm²·ig·i nombr⭑·on (prezent⭑·i ĝi·n sub⭑
laŭ·norm²·a form⭑·o mantis⁽⁺⁾·o kaj⭑ eksponent⁽⁺⁾·o). Ĉiu+okaz⭑·e oni atent⭑·u ne⭑
konfuz⭑·i „norm²·i“ kaj⭑ „ {unu⭑+norm²·ig·i} “, kiu·j oft⭑·e koincid⁴·as en⭑
naci⭑+lingv⭑·aj traduk⭑·oj.
norm²·ig·i
{Regul⭑·ig·i} per⭑ norm²·o: norm²·ig·it·a bibliotek¹·a slip⁵·o (12,5 × 7,5 mm)
; mi kompren⭑·as la⭑ norm²·ig·it·an irland⁸·an instru⭑·it·an en⭑ lern⭑·ej·oj ;
irland⁸·a program¹·o por⭑ ebl⭑·ig·i aviad⁵·il·ajn pilot⭑·ojn majstr⭑·i
lim⭑·ig·it·an kaj⭑ norm²·ig·it·an aviad⁵·an vort⭑·ar·on en⭑ la⭑ angl⭑·a lingv⭑·o ;
norm²-norm²·ig·it·aj etiked⁹·oj kun⭑ indik³·o de⭑ origin¹·o .
norm²·um·i
{unu⭑+norm²·ig·i}
norm²·um·it·a
{unu⭑+norm²·a^1.a}
norm²+hav⭑·a, norm²·o-hav⭑·a, norm²·it·a, norm²·ig·it·a
(p.p. {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) Pro·vizit⭑·a per⭑ {norm²·o ^4} . {banaĥ⁽⁺⁾·a
algebr¹·o} , {norm²·o-hav⭑·a spac⭑·o}
du⭑·on-norm²·o
(super⭑ reel⁽⁺⁾·a aŭ⭑ kompleks⁽⁺⁾·a {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) Reel⁽⁺⁾·a {bild¹·ig·o} kun⭑
sam⭑·aj ec⭑·oj kiel⭑ {norm²·o ^4} , krom⭑ ke⭑ la⭑ bild¹·o de⭑ ne·nul⭑·a vektor⁽⁺⁾·o
rajt⭑·as est⭑·i nul⭑·a: se⭑ est⭑·as linear⁽⁺⁾·a form⭑·o, la⭑ bild¹·ig·o, kiu
ĵet⭑·as vektor⁽⁺⁾·on al⭑ est⭑·as du⭑·on-norm²·o.
Rim.: Ial⭑ prefer⭑·as la⭑ form⭑·on „seminorm⁽⁻⁾·o“, dum⭑ ni prefer⭑·is pli⭑
skem⁴·ism·an termin⭑·on, kiu·n kon⭑·as ankaŭ⭑ la⭑ german⭑·a kaj⭑ la⭑ rus⭑·a.
kontraŭ·norm²·a
Kontraŭ⭑·a al⭑ la⭑ norm²·o; ne⭑ plen⭑·um·ant·a la⭑ kutim⭑·an norm²·on:
obstakl⁸·o-plen⭑·a kaj⭑ mal·just⭑·a jun⭑·ec·o [li⭑·a menci³·iĝ·as] por⭑ klar⭑·ig·i la⭑
nun⭑·an kontraŭ·norm²·an kondut⭑·on .
sen·norm²·ec·o
Mank⭑·o de⭑ norm²·o, de⭑ regul⭑·oj, de⭑ ord⭑·a manier⭑·o: anstataŭ⭑ est⭑·i la⭑
avangard⁽⁺⁾·o de⭑ la⭑ civiliz⭑·o, Rusi⁽⁺⁾·o pov⭑·os est⭑·i ĝi⭑·a last⭑·a bastion⭑·o
kontraŭ⭑ la⭑ atak⭑·oj de⭑ barbar¹·ec·o kaj⭑ sen·norm²·ec·o sur⭑ ĉiu·j front⭑·oj .
unu⭑+norm²·a
a)
(p.p. {vektor⁽⁺⁾·o} ) Kies⭑ {norm²·o ^4} egal⭑·as al⭑ .
{norm²·um·it·a.}
b)
(p.p. {baz¹·o} ) Kies⭑ element¹·oj est⭑·as unu⭑+norm²·aj ^1.a.
Rim.: La⭑ form⭑·o „unu⭑+norm²·a“ prezent⭑·as teori⭑·an problem¹·et·on, nom⭑·e
oni pov⭑·us kompren⭑·i ĝi·n kiel⭑ „hav⭑·ant·a unu⭑ norm²·on“. Tamen⭑ tiu
princip⭑·a ambigu⁽⁺⁾·ec·o ŝajn⭑·as apenaŭ⭑ ebl⭑·a kaj⭑ jam⭑ ekzist⭑·as
precedenc⁽⁺⁾·o de⭑ tia·j kun·met⭑·aĵ·oj (ekz-e „unu⭑+valent⁽⁺⁾·a“, aŭ⭑
„dek⭑+baz¹·a“).
unu⭑+norm²·ig·i
(vektor⁽⁺⁾·on) Divid⭑·i ĝi·n per⭑ ĝi⭑·a {norm²·o ^4} por⭑ ricev⭑·i unu⭑+norm²·an
rezult²·on. {norm²·um·i.}
Rim.: „Norm²·um·i“ trov⭑·ebl·as en⭑ , kaj⭑ , sed⭑ ĝi ne⭑ est⭑·as tre⭑ logik¹·a:
la⭑ ĉef⭑·a koncept²·o ja⭑ est⭑·as „vektor⁽⁺⁾·o, kies⭑ norm²·o egal⭑·as al⭑ “.
Est⭑·as mal·facil⭑·e signif⭑·i tio·n per⭑ deriv⁴·aĵ·o de⭑ „norm²·um·i“.
Efektiv⭑·e, „norm²·um·it·a“ ne⭑ tre⭑ taŭg⭑·as logik¹·e, ĉar⭑ la⭑ norm²·um·ot·a kaj⭑
norm²·um·it·a vektor⁽⁺⁾·oj ne⭑ est⭑·as ident¹·aj. Tial⭑ ni prefer⭑·as
„unu⭑+norm²·ig·i“, tra·vid⭑·ebl·a plu·deriv⁴·aĵ·o de⭑ „unu⭑+norm²·a“.
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.64 2024/01/29 15:59:31 ]
__________________________________________________________________