vidu ankaŭ la klarigojn
nov⭑·/·a
nov⭑·a
1.
Antaŭ⭑·e ne⭑ ekzist⭑·ant·a aŭ⭑ ne⭑ kon⭑·at·a, unu⭑·a+foj⭑·e aper⭑·ant·a: kiam⭑ vi
ek·parol⭑·is, ni atend⭑·is aŭd⭑·i io·n nov⭑·an ; nov⭑·a libr⭑·o, mod⭑·o; nov⭑·an
kant⭑·on mi kant⭑·os ; nov⭑·a instru⭑·ad·o ; neniu en·verŝ⭑·as nov⭑·an vin⭑·on
en⭑ mal·nov⭑·ajn fel⭑-sak⭑·ojn ; neniu ŝir⭑·as pec⭑·on el⭑ nov⭑·a vest⭑·o kaj⭑
al·kudr⭑·as ĝi·n sur⭑ mal·nov⭑·an vest⭑·on ; por⭑ la⭑ nov⭑·a bo·fil⭑·in·o ĉio
dev⭑·is est⭑·i aranĝ⭑·it·a en⭑ plej⭑ bon⭑·a manier⭑·o ; la⭑ nov⭑·aj vest⭑·oj de⭑ la⭑
reĝ⭑·o ; mal·nov⭑·aj kaj⭑ nov⭑·aj temp⭑·oj ; mi est⭑·as ankaŭ⭑ am⭑·ant·o de⭑ la⭑
nov⭑·aj verk⭑·oj, nur⭑ ne⭑ de⭑ la⭑ ordinar⭑·aj histori⭑·oj, da⭑ kiu·j ni hav⭑·as
tut⭑·e sufiĉ⭑·e en⭑ la⭑ real¹·a viv⭑·o ; sen·ĉes⭑·e el·don⭑·ad·i ĉiam⭑ nov⭑·ajn
verk⭑·ojn pri⭑ la⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a ; nov⭑·a gael¹⁰·a numeral⁽⁺⁾·a sistem⭑·o ;
al⭑ glaci⭑·o printemp⭑·a kaj⭑ al⭑ amik⭑·o tro⭑ nov⭑·a ne⭑ fid⭑·u .
2.
Aper⭑·ant·a post⭑ ali⭑·aĵ·o, kiu·n ĝi anstataŭ⭑·as: nov⭑·a jar⭑·o, lun⭑·o,
regul⭑·ar·o; oni ĵus⭑ elekt⭑·is nov⭑·an prezid⭑·ant·on; la⭑ {Nov⭑·a
testament⭑·o} ; jen⭑ vi lev⭑·iĝ·is anstataŭ⭑ vi⭑·aj patr⭑·oj, nov⭑·a
generaci⭑·o da⭑ pek⭑·ul·oj ; nov⭑·a bala⭑·il·o bon⭑·e bala⭑·as (nov⭑·a estr⭑·o
est⭑·as fervor⭑·a, sever⭑·a, avid⭑·a) ; kiam⭑ komenc⭑·is blov⭑·ad·i la⭑ mild²·aj
vent⭑·et·oj de⭑ la⭑ printemp⭑·o, tiam⭑ ek·mov⭑·iĝ·is nov⭑·a viv⭑·o ; ĉio·n nov⭑·an
oni ŝat⭑·as, mal·nov⭑·an oni for·bat⭑·as .
3.
Ĵus⭑ far⭑·it·a, komenc⭑·iĝ·ant·a, ankoraŭ⭑ ne⭑ uz⭑·it·a aŭ⭑ mal·mult⭑·e uz⭑·it·a:
montr⭑·u al⭑ ili vi⭑·an nov⭑·an vest⭑·on . {freŝ⭑·a} , {jun⭑·a} , {ĵus⭑·a}
nov⭑·aĵ·o
1.
Io ĵus⭑ okaz⭑·int·a: ĉirkaŭ⭑·e est⭑·is mult⭑·e da⭑ nov⭑·aĵ·o por⭑ rigard⭑·i .
2.
Io freŝ⭑·e sci⭑·ig·it·a: jam⭑ de⭑ long⭑·e mi ne⭑ ricev⭑·is nov⭑·aĵ·ojn pri⭑ li;
ni⭑·a sol⭑·a kurier⭑·o de⭑ nov⭑·aĵ·oj […] parol⭑·as tro⭑ ribel⭑·em·e pri⭑ la⭑
reg⭑·ist·ar·o kaj⭑ la⭑ popol⭑·o ; kiam⭑ li demand⭑·is pri⭑ nov⭑·aĵ·oj, oni
respond⭑·is al⭑ li, ke⭑ antaŭ⭑ kelk⭑·e da⭑ tag⭑·oj nask⭑·iĝ·is infan⭑·o […] ;
mi hav⭑·as por⭑ vi mal·gaj⭑·an nov⭑·aĵ·on, nobl⭑·a sinjor⭑·o dir⭑·is la⭑ mastr⭑·o
; mi⭑·a fil⭑·o ne⭑ viv⭑·as plu⭑, jen⭑ est⭑·as la⭑ nov⭑·aĵ·o ; vetur⭑·u, far⭑·u,
kio·n mi dir⭑·is, kaj⭑ re·ven⭑·u kun⭑ bon⭑·aj nov⭑·aĵ·oj ; en⭑ li⭑·a fajr⭑·a
fantazi¹·o ord⭑·iĝ·is la⭑ nov⭑·aĵ·oj kaj⭑ form⭑·iĝ·is plan⭑·o .
3.
Io unu⭑·a+foj⭑·e aper⭑·ant·a: tiu maŝin⭑·o est⭑·as ver⭑·a nov⭑·aĵ·o; tio ne⭑ est⭑·as
ia⭑ en·nov⭑·aĵ·o de⭑ ni⭑·a flank⭑·o ; la⭑ Lingv⭑·a Komitat⭑·o est⭑·as kre⭑·it·a ne⭑
por⭑ entrepren⭑·i divers⭑·ajn danĝer⭑·ajn nov⭑·aĵ·ojn, eĉ⭑ ne⭑ por⭑ kre⭑·i io·n,
sed⭑ nur⭑ por⭑ kontrol⭑·i pasiv¹·e ; ĉiam⭑ konsil⭑·is el·prov⭑·i
nov⭑·aĵ·ojn per⭑ uz⭑·ad·o ; en·konduk⭑·i en⭑ la⭑ labor⭑·ej·on ia·n ĝis⭑ nun⭑ ne⭑
ekzist⭑·int·an nov⭑·aĵ·on ; egal⭑·e, […] ĉu⭑ li est⭑·as plej⭑ fanatik²·a
konserv⭑·em·ul·o aŭ⭑ plej⭑ facil⭑+anim⭑·a eksperiment¹·ist·o de⭑ nov⭑·aĵ·oj .
nov⭑·aĵ·ist·o
{Ĵurnal⭑·ist·o} kiu kolekt⭑·as, redakt¹·as, prezent⭑·as nov⭑·aĵ·ojn: la⭑
polic⭑·o dev⭑·ig·is al⭑ sub·skrib⭑·i dokument⭑·on, kiu postul⭑·as ne⭑
parol⭑·i al⭑ nov⭑·aĵ·ist·oj kaj⭑ amas⭑-komunik⭑·il·oj .
nov⭑·ec·a
hav⭑·ant·a nov⭑·an ec⭑·on: kurac⭑·ist·oj sukces⭑·is trakt⭑·i la⭑ vir⭑·in·on,
sufer⭑·ant·an pro⭑ mam⭑·a kancer⁹·o, per⭑ nov⭑·ec·a terapi¹·o nov⭑·ec·a
art⭑·e~far⭑·it·a man⭑·o prezent⭑·it·a en⭑ Rom⁽⁺⁾·o
nov⭑·ism·o
1.
{Neologism²·o} : la⭑ nov⭑·ism·o „diafilm⁽⁺⁾·o“ ven⭑·as de⭑ la⭑ rus⭑·a vort⭑·o „
“, hungar⁸·e „ “, ĝi ne⭑ est⭑·as analiz¹·ebl·a kiel⭑
„di⭑·a film⁸·o“ ; la⭑ nov⭑·ism·o „ob⁽⁺⁾-sol⭑·et·a“ kies⭑ neces⭑·on en⭑ roman¹·o la⭑
leg⭑·ant·o ne⭑ tuj⭑ kapt⭑·as .
2.
Manier⭑·o, stil⭑·o kre⭑·i art⭑-verk⭑·on cel⭑·ant·e romp⭑·i kun⭑ tradici¹·aj
manier⭑·o kaj⭑ stil⭑·o: nov⭑·ism·o de⭑ rilat⭑·as ĉiu·jn parametr⁽⁺⁾·ojn
de⭑ la⭑ muzik⭑·a esprim⭑·iĝ·o, en⭑ harmoni¹·o uz⭑·as komplik¹·ajn
kromat⁽⁺⁾·ajn sin⁸-sekv⭑·ojn . {modern¹·ism·o^1.a} , {universal⭑·ism·o}
nov⭑·ul·o
Hom⭑·o nov⭑·a en⭑ iu afer⭑·o, okup⭑·o, lok⭑·o (kun⭑ oft⭑·a implic⁽⁺⁾·aĵ·o: ne⭑
spert⭑·a pri⭑ ties⭑ kutim⭑·oj kaj⭑ ag⭑-manier⭑·oj, komenc⭑·ant·o): en⭑ la⭑
lern⭑·ej·o de⭑ la⭑ praktik⭑·o de⭑ viv⭑·o kaj⭑ en⭑ la⭑ mal·gaj⭑·a an⭑·ar·o, kiu
vag⭑·as tra⭑ la⭑ mond⭑·o sub⭑ la⭑ standard⭑·o de⭑ mizer⭑·o, Mart⭑·a est⭑·is
nov⭑·ul·in·o, kvankam⭑ nov⭑·ul·in·o jam⭑ mult⭑·e sufer⭑·int·a ; li sving⭑·is la⭑
man⭑·on al⭑ la⭑ indian⁽⁺⁾·a tend⭑·ar·o, kie la⭑ mestiz⁽⁺⁾·o firm⭑·e al·rigard⭑·is,
pen⭑·ant·e ek·kon⭑·i la⭑ nov⭑·ul·ojn ; „Raport⭑·oj“ hav⭑·as interes⭑·an en·hav⭑·on
[…] kiu pov⭑·as interes⭑·i kaj⭑ nov⭑·ul·ojn, kaj⭑ spert⭑·ul·ojn {komenc⭑·ant·o}
, {laik³·o^2}
de·nov⭑·e
Re⭑·e post⭑ pli⭑ aŭ⭑ mal·pli⭑ long⭑·a ĉes⭑·o: la⭑ fenestr⭑·o long⭑·e est⭑·is
ne·ferm⭑·it·a, mi ĝi·n ferm⭑·is, sed⭑ mi⭑·a frat⭑·o tuj⭑ ĝi·n de·nov⭑·e mal·ferm⭑·is
; la⭑ jun⭑·a vidv⭑-in⭑·o far⭑·iĝ·is de·nov⭑·e fianĉ⭑·in·o ; li atend⭑·as kaj⭑
plend⭑·as kaj⭑ de·nov⭑·e atend⭑·as ; de·nov⭑·e ek·kon⭑·is si⭑·an edz⭑·in·on,
kaj⭑ ŝi nask⭑·is fil⭑·on, kaj⭑ don⭑·is al⭑ li la⭑ nom⭑·on : ĉar⭑ Di⭑·o
met⭑·is al⭑ mi ali⭑·an sem⭑·on anstataŭ⭑ , kiu·n mort⭑·ig·is
; la⭑ objekt⭑·oj de·nov⭑·e miks⭑·iĝ·us inter⭑ si, kaj⭑ la⭑ tut⭑·a labor⭑·o est⭑·us
van⭑·a ; la⭑ kurten⭑·o fal⭑·is post⭑ la⭑ tri⭑·a akt¹·o, lev⭑·iĝ·is de·nov⭑·e al⭑ la⭑
kvar⭑·a ; la⭑ strang⭑·a fianĉ⭑·o de·nov⭑·e nenio·n skrib⭑·is ; la⭑ [mal·san⭑·a]
infan⭑·o fal⭑·is en⭑ san⭑·an dorm⭑·on kaj⭑ pov⭑·is de·nov⭑·e liber⭑·e spir⭑·i ; la⭑
bird⭑·o ne⭑ est⭑·is mort⭑·int·a, ĝi est⭑·is nur⭑ rigid⭑·iĝ·int·a, nun⭑ ĝi
varm⭑·iĝ·is kaj⭑ de·nov⭑·e ek·viv⭑·is ; antaŭ⭑ ses⭑ jar⭑·oj li for·las⭑·is la⭑
monaĥ⭑·ej·on, kaj⭑ fort⭑·e mal·jun⭑·iĝ·int·a li nun⭑ de·nov⭑·e en·ir⭑·as
en⭑ ĝi·n ; se⭑ mi io·n far⭑·is kaj⭑ post⭑·e de·nov⭑·e far⭑·as tio·n sam⭑·an, mi
ankaŭ⭑ ven⭑·as re·turn⭑·e (en⭑ mi⭑·a farad⁽⁺⁾·o) al⭑ tiu punkt⭑·o, de⭑ kiu mi
for·ir⭑·is . {re⭑·e} , {re·foj⭑·e}
mal·nov⭑·a
1.
Jam⭑ de⭑ long⭑·e ekzist⭑·ant·a aŭ⭑ kon⭑·at·a: mal·nov⭑·a kutim⭑·o; unu⭑ amik⭑·o
mal·nov⭑·a pli⭑ valor⭑·as ol⭑ du⭑ nov⭑·aj ; ĉiu·j ali⭑·aj ek·kant⭑·is strof¹·on el⭑
mal·nov⭑·a kant⭑·o pri⭑ cikoni⭑·oj ; tiu ĉi⭑ reciprok⭑·a ĝentil⭑·ec·o est⭑·is ĉe⭑
la⭑ ambaŭ⭑ famili⭑·oj mal·nov⭑·a mor⭑·o, ĉar⭑ ili ĉiu·j est⭑·is tre⭑ amik⭑·aj
inter⭑ si kaj⭑ viv⭑·is en⭑ agrabl⭑·a sen·ceremoni¹·ec·o .
2.
Antaŭ⭑·a: mi prefer⭑·as la⭑ mal·nov⭑·an metod¹·on; en⭑ la⭑ bon⭑·a mal·nov⭑·a
(pas⭑·int·a) temp⭑·o ; ili parol⭑·is pri⭑ la⭑ mal·nov⭑·aj tag⭑·oj ; ĝi est⭑·is
nek⭑ laŭ⭑ la⭑ mal·nov⭑·a stil⭑·o, nek⭑ laŭ⭑ la⭑ nov⭑·a ; la⭑ {Mal·nov⭑·a
testament⭑·o} .
3.
Long⭑·e uz⭑·it·a kaj⭑ do⭑ sub·kompren⭑·ant·e: difekt⭑·it·a de⭑ la⭑ long⭑·a uz⭑·ad·o:
ili ir⭑·is kaj⭑ proviz⭑·is si·n per⭑ manĝ⭑·aĵ·oj, kaj⭑ met⭑·is mal·nov⭑·ajn
sak⭑·ojn sur⭑ si⭑·ajn azen⭑·ojn kaj⭑ mal·nov⭑·ajn dis·ŝir⭑·it·ajn kaj⭑ flik⭑·it·ajn
vin⭑-sak⭑·ojn ; ŝu⭑·oj mal·nov⭑·aj kaj⭑ flik⭑·it·aj est⭑·is sur⭑ ili⭑·aj pied⭑·oj,
kaj⭑ vest⭑·oj mal·nov⭑·aj est⭑·is sur⭑ ili, kaj⭑ ili⭑·a tut⭑·a pan⭑·o est⭑·is
mal·freŝ⭑·a kaj⭑ ŝim⭑·iĝ·int·a ; oni ne⭑ en·verŝ⭑·as nov⭑·an vin⭑·on en⭑
mal·nov⭑·ajn fel⭑-sak⭑·ojn, ali⭑·e la⭑ fel⭑-sak⭑·oj krev⭑·os, kaj⭑ la⭑ vin⭑·o
el·flu⭑·os ; ŝajn⭑·is, ke⭑ tio est⭑·as tre⭑ strang⭑·aj mal·nov⭑·aj bot⭑·oj por⭑
tiel⭑ riĉ⭑·a sinjor⭑·o .
Rim.: Ĉi⭑ tiu senc⭑·o aper⭑·as en⭑ PV kaj⭑ en⭑ la⭑ PIV-oj pro⭑ mis·kompren⭑·o
kaj⭑ ebl⭑·e pro⭑ naci⭑+lingv⭑·a konfuz⭑·o kun⭑ {mal·jun⭑·a} . La⭑ ekzempl⭑·oj en⭑
tiu·j vort⭑·ar·oj est⭑·as egal⭑·e ne·konvink⭑·aj. Objekt⭑·o mal·nov⭑·a pov⭑·as
est⭑·i kaduk⭑·a kaj⭑ mal·mult⭑·e~kost⭑·a, sed⭑ tio ne⭑ est⭑·as esenc⭑·a part⭑·o de⭑
la⭑ noci⁽⁺⁾·o, kaj⭑ tut⭑·e bon⭑·e pov⭑·as est⭑·i invers⁴·e: mal·nov⭑·a objekt⭑·o
(ekzempl⭑·e vin⭑·o, art⭑·aĵ·o, palac⭑·et·o) pov⭑·as est⭑·i eg⭑·e pli⭑ mult⭑·e~kost⭑·a
kaj⭑ est⭑·i pli⭑ fortik⭑·a kaj⭑ bon⭑+stat⭑·a ol⭑ iu mal·mult⭑·e~kost⭑·a nov⭑·aĵ·o.
Inter⭑ la⭑ noci⁽⁺⁾·oj „mal·nov⭑·a“ unu⭑+flank⭑·e, kaj⭑ „ {kaduk⭑·a} ,
{difekt⭑·it·a} , {el·uz⭑·it·a} “ ali⭑+flank⭑·e est⭑·as proksim⭑·um·e tia asoci¹·a
rilat⭑·o, kiel⭑ inter⭑ „volumen⁴·o“ kaj⭑ „mas⭑·o“: oft⭑·e, sed⭑ ne⭑ nepr⭑·e
objekt⭑·o grand⭑+volumen⁴·a hav⭑·as grand⭑·an mas⭑·on, kaj⭑ unu⭑ pov⭑·as pens⭑·ig·i
pri⭑ la⭑ ali⭑·a; sed⭑ neniu el⭑ tiu·j noci⁽⁺⁾·oj konsist⭑·ig·as koncept²·an
part⭑·on de⭑ la⭑ ali⭑·a. Kaj⭑ en⭑ grad⭑·o kompar⭑·a aŭ⭑ superlativ¹·a, la⭑ pli⭑
mal·nov⭑·a dom⭑·o nepr⭑·e hav⭑·as signif⭑·on temp⭑·an, apenaŭ⭑ tie imag⭑·ebl·as
la⭑ signif⭑·o „la⭑ pli⭑ kaduk⭑·a dom⭑·o“.
mal·nov⭑·aĵ·o
Io jam⭑ de⭑ long⭑·e ekzist⭑·ant·a aŭ⭑ kon⭑·at·a: la⭑ bazar⭑·o de⭑ mal·nov⭑·aĵ·oj ;
divers⭑·aj mal·nov⭑·aĵ·oj star⭑·is kaj⭑ kuŝ⭑·is tie, bret⭑·ar·oj plen⭑·aj je⭑
foli⭑·uj·oj kaj⭑ dokument⭑·oj de·long⭑·e ne⭑ plu⭑ bezon⭑·at·aj, stak⁽⁺⁾·it·aj
lern⭑-benk⭑·oj kun⭑ ink⭑-makul⭑·it·aj surfac⁸·oj, stativ⁽⁺⁾·o, ĉe⭑ kiu pend⭑·is
dek⭑·o da⭑ mal·nov⭑·iĝ·int·aj map⁸·oj, plur⁴·aj tabul⭑·oj de⭑ kiu·j fal⭑·is la⭑
nigr⭑·a farb⁸·o, rust⭑·int·aj fer⭑·aj forn⭑·oj, ne⭑ plu⭑ uz⭑·ebl·aj
gimnastik¹·il·oj […] .
re·nov⭑·ig·i
(tr)
Far⭑·i re⭑·e (eĉ⭑ se⭑ ali⭑+manier⭑·e) nov⭑·a, ŝanĝ⭑·ant·e mal·nov⭑·an ekzempler⭑·on,
mal·nov⭑·ajn part⭑·ojn: re·nov⭑·ig·i kutim⭑·on; Vi re·nov⭑·ig·as la⭑ vizaĝ⭑·on de⭑
la⭑ ter⭑·o ; la⭑ jun⭑·aj knab⭑·in·oj ir⭑·is al⭑ la⭑ tabl⭑·o de⭑ Di⭑·o, re·nov⭑·ig·is
si⭑·an bapt⭑·an inter·lig⭑·on ; ho⭑, ve⭑ al⭑ ni, re·nov⭑·ig·it·a flug⭑·as nun⭑ la⭑
danĝer⭑·o ĉirkaŭ⭑ ni⭑·aj kap⭑·oj ; en⭑ decembr⁽⁺⁾·o 1999 okaz⭑·is solen⭑·a
inaŭgur⁴·o de⭑ la⭑ re·nov⭑·ig·it·a katedral²·o, kun⭑ grand⭑·a religi⭑·a fest⭑·o
kaj⭑ koncert¹·oj ; ĉu⭑ vi jam⭑ re·nov⭑·ig·is vi⭑·an abon⭑·on por⭑ 2001 ?
{re·freŝ⭑·ig·i}
re·nov⭑·iĝ·i
(ntr)
Re·est⭑·i, re·far⭑·iĝ·i nov⭑·a aŭ⭑ simil⭑·a al⭑ nov⭑·a ‐ tia freŝ⭑·a aŭ⭑ abund³·a aŭ⭑
bon⭑+kvalit¹·a ktp, kia est⭑·as io nov⭑·a: vi⭑·a jun⭑·ec·o re·nov⭑·iĝ·as kiel⭑ ĉe⭑
agl⭑·o ; re·nov⭑·iĝ·ant·aj energi⭑-font⭑·oj .
tromp⭑-nov⭑·aĵ·o
Intenc⭑·e mal·ĝust⭑·a inform¹·o, erar⭑·ig·a nov⭑·aĵ·o: la⭑ mult⭑·iĝ·o de⭑ la⭑
tromp⭑-nov⭑·aĵ·oj ilustr¹·as la⭑ invad³·on de⭑ la⭑ publik⭑·a spac⭑·o per⭑
mensog⭑·oj .
{fals⭑·a nov⭑·aĵ·o} , {mis·inform¹·o} , {mistifik⁸·o} .
fals⭑·a nov⭑·aĵ·o
Mal·ĝust⭑·a, erar⭑·ig·a inform¹·o pri⭑ nov⭑·aĵ·o: fals⭑·aj nov⭑·aĵ·oj est⭑·as pli⭑
kaj⭑ pli⭑ popular²·aj inter⭑ inter·re·tul⭑·oj .
{tromp⭑-nov⭑·aĵ·o} .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.144 2024/01/29 15:59:31 ]
__________________________________________________________________