alp⁽⁺⁾·/·o

alp⁽⁺⁾·o

   1.
          Alt⭑·a zon⭑·o en⭑ mont⭑·ar·o, herb⭑·o-kovr⭑·it·a en⭑ somer⭑·o kaj⭑ tiam⭑ {paŝt⭑·ej·o}
          de⭑ ŝaf⭑·oj aŭ⭑ ali⭑·aj brut⭑·oj; {somer⭑+paŝt⭑·ej·o} : la⭑ ekskurs⭑·ant·oj
          ating⭑·is, fin⭑·e, la⭑ supr⭑·on de⭑ mont⭑·o kun⭑ bel⭑·a verd⭑·a alp⁽⁺⁾·o kaj⭑ ar⭑·o da⭑
          bov⭑·in·oj ; kelk⭑·aj du⭑·a+klas⭑·aj stel⭑·ul·oj en⭑ bien⭑·o en⭑ alp⁽⁺⁾·oj .

   2.
          {Mont⭑·o} alt⭑·a, sur⭑ kiu est⭑·as somer⭑+paŝt⭑·ej·oj: la⭑ molas⁽⁺⁾·o en⭑ sud⭑·a
          Germani⁽⁺⁾·o, antaŭ⭑ jar⭑-milion⭑·oj ŝut⭑·iĝ·int·a de⭑ la⭑ alp⁽⁺⁾·oj, konserv⭑·is
          mult⭑·ajn interes⭑·ajn best⭑·ojn kaj⭑ plant⭑·ojn .

          Rim.: Ĉi⭑ tiu signif⭑·o, el·pens⭑·it·a por⭑ prav⭑·ig·i la⭑ nom⭑·on de⭑ la⭑
          mont⭑·ar·o „ {la⭑ Alp⁽⁺⁾·oj} “, real¹·e ne⭑ ekzist⭑·as.

   Rim.: Tiu vort⭑·o aper⭑·is en⭑ la⭑ Esperant⭑·a-german⭑·a kaj⭑ german⭑·a-Esperant⭑·a
   vort⭑·ar·oj de⭑  (redakt¹·it·aj de⭑ Zamenhof, tial⭑ la⭑ mark⭑·o
   pri⭑ zamenhof⭑·ec·o). En⭑ Esperant⭑·o ĝi rest⭑·as vort⭑·o mal·oft⭑·a, tre⭑ mal·mult⭑·e
   kon⭑·at·a. Ĝi⭑·aj deriv⁴·aĵ·oj atest⭑·as pri⭑ du⭑ mal·koher⁹·aj etim⁽⁺⁾·oj. _Unu⭑·e,_ la⭑
   signif⭑·o german⭑·a, kiu·n don⭑·as la⭑ vort⭑·ar·oj, kaj⭑ kiu aper⭑·as en⭑ la⭑ termin⭑·oj
   ekologi⁹·e-geografi⭑·aj (la⭑ alp⁽⁺⁾·a klimat⭑·a zon⭑·o ktp, kia·j ekzist⭑·as en⭑ ĉiu·j
   grav⭑·aj mont⭑·ar·oj). _Du⭑·e,_ la⭑ signif⭑·o de⭑ la⭑ kelt¹⁰·a (ekzempl⭑·e gaŭl¹⁰·a, kimr⁽⁺⁾·a)
   etim⁽⁺⁾·o „alt⭑·a, krut⭑·a, neĝ⭑·o-kovr⭑·it·a mont⭑·eg·o“, kiu aper⭑·as en⭑ la⭑ mont⭑·ar·a nom⭑·o
   „ {la⭑ Alp⁽⁺⁾·oj} “, en⭑ „al·pist⭑·o“ = mont⭑·o-grimp³·ist·o ktp. La⭑ pastoral⁽⁺⁾·aj
   bov⭑·in·oj sur⭑ alp⁽⁺⁾·aj paŝt⭑·ej·oj ne⭑ grimp³·as krut⭑·ajn dekliv⭑·ojn.

Alp⁽⁺⁾·oj, Alp⁽⁺⁾·a Mont⭑·ar·o

          Eŭrop⭑·a alt⭑·a {mont⭑·ar·o} kovr⭑·ant·a Svis⁽⁺⁾-land⭑·on kaj⭑ part⭑·e najbar⭑·ajn
          land⭑·ojn Franc⭑·uj·o, German⭑·uj·o, Aŭstr⁽⁺⁾·uj·o, Sloven⁽⁺⁾·uj·o, Ital⁸·uj·o:
          Hanibal⁽⁺⁾·o ir⭑·is trans⭑ la⭑ Alp⁽⁺⁾·ojn ? ili flug⭑·is trans⭑ la⭑ Alp⁽⁺⁾·ojn al⭑ la⭑
          blu⭑·et·a Mediterane⁸·a mar⭑·o ; „Alternativ²·a lern⭑·ej·o en⭑ Alp⁽⁺⁾·a mont⭑·ar·o“
          .

   Rim.: Mal⭑·e ol⭑ la⭑ regul⭑·aj propr⭑·aj nom⭑·oj, kiu·j ideal¹·e en⭑ Esperant⭑·o est⭑·as
   unu⭑+nombr⭑·aj kaj⭑ sen·artikol⭑·aj (Tibet⁽⁺⁾·o, Pamir⁽⁺⁾·o, Himalaj⁽⁺⁾·o ktp), „la⭑ Alp⁽⁺⁾·oj“
   preskaŭ⭑ ĉiam⭑ aper⭑·as plur⁴+nombr⭑·e kaj⭑ artikol⭑·at·e. Iu·j (ekz-e PMEG)
   klar⭑·ig·as tio·n prezent⭑·ant·e ĝi·n kiel⭑ propr⭑·an nom⭑·on pri·skrib⭑·an (far⭑·it·an el⭑
   la⭑ komun⭑·a vort⭑·o alp⁽⁺⁾·o, do⭑ simil⭑·a al⭑ „la⭑ Nord⭑·a mar⭑·o“). Tamen⭑ la⭑ vort⭑·o
   „alp⁽⁺⁾·o“ est⭑·as tro⭑ mal·mult⭑·e kon⭑·at·a (krom⭑ ebl⭑·e al⭑ la⭑ ĝerm⭑·an-lingv⭑·an·oj),
   kaj⭑, pli⭑ grav⭑·e, ĝi⭑·a esperant⭑·a signif⭑·o ne⭑ taŭg⭑·as por⭑ klar⭑·ig·i tia·n
   pri·skrib⭑·on. Probabl³·e tem⭑·as pri⭑ hejm⭑+lingv⭑·a inerci⁽⁺⁾·o de⭑ la⭑ eŭrop⭑·an·oj
   (mal·pli⭑ fort⭑·a en⭑ la⭑ okaz⭑·o de⭑ la⭑ mal·proksim⭑·a „Himalaj⁽⁺⁾·o“).

alp⁽⁺⁾·ism·o

          Sport¹·a mont⭑-grimp³·ad·o: tiu rakont⭑·o de⭑ la⭑ monaĥ⭑·o  ,
          est⭑·as kon⭑·at·a kiel⭑ la⭑ unu⭑·a rakont⭑·o pri⭑ alp⁽⁺⁾·ism·o ; nun·temp⭑·e en⭑ la⭑
          alp⁽⁺⁾·ism·o ĉio iĝ⭑·is mult⭑·e pli⭑ facil⭑·a el⭑ teknik³·a vid⭑-punkt⭑·o,
          pli·perfekt⭑·iĝ·is la⭑ ekip²·aĵ·oj de⭑ al·pist⭑·oj .

          Rim.: La⭑ vort⭑·o imit⭑·as naci⭑·ajn form⭑·ojn, sed⭑ ne⭑ tut⭑·e prav⭑·ig·ebl·as:
          alp⁽⁺⁾·ism·on oni far⭑·as ne⭑ sur⭑ alp⁽⁺⁾·oj aŭ⭑ sur⭑ al·pom⭑·ont·oj, sed⭑ sur⭑
          krut⭑·aĵ·oj.

al·pist⭑·o

          Mont⭑+grimp³·ist·o: la⭑ post⭑·an maten⭑·on oni hav⭑·is ankoraŭ⭑ neniu·n
          nov⭑·aĵ·on pri⭑ la⭑ du⭑ al·pist⭑·oj ; „al·pist⭑·a vesper⭑-kant⭑·o“ ; koncern⭑·aj
          departement²·oj kolekt⭑·is pli⭑ ol⭑ 300 kamion⁸·ojn da⭑ rub⭑·o el⭑ stab⭑·ej·o
          de⭑ al·pist⭑·oj de⭑  .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.21 2023/10/28 08:33:05 ]
     __________________________________________________________________