ark⭑·/·o

ark⭑·o

   1.
          Objekt⭑·o hav⭑·ant·a {form⭑·on^1} de⭑ part⭑·o de⭑ cirkl⁸·o aŭ⭑ de⭑ simil⭑·a
          kurb⭑·o: ark⭑·o de⭑ volb⁽⁺⁾·o, de⭑ fenestr⭑·o; apog⭑·a, de·ŝarĝ⭑·a, rond⭑·a,
          du⭑·on+cirkl⁸·a, tri⭑+lob⁴·a ark⭑·o; ark⭑·o pint⭑·a, romp⭑·it·a (ogiv¹·o); mi⭑·an
          ark⭑·on (ĉiel⭑~ark⭑·on) mi met⭑·as en⭑ la⭑ nub⭑·on .

   2.

        a)
                {Segment²·o} de⭑ {kurb⭑·o} , precip⭑·e de⭑ {cirkl⁸·o} : ark⭑·o est⭑·as
                ĉiam⭑ pli⭑ long⭑·a ol⭑ {ŝnur⭑·o} kun⭑ sam⭑·aj rand⭑·oj; {ort⁸·o}
                {de·tranĉ⭑·as} sur⭑ cirkl⁸·o kun⭑ {centr⭑·o} en⭑ ĝi⭑·a {vertic⁸·o} ark⭑·on
                egal⭑·an al⭑ kvar⭑·on·o de⭑ la⭑ tut⭑·a {cirkonferenc⁽⁺⁾·o} .

                Rim.: Oni ne⭑ konfuz⭑·u la⭑ ark⭑·on, {segment²·o} de⭑ {cirkl⁸·o ^1} ,
                kun⭑ la⭑ {segment²·o} de⭑ {cirkl⁸·o ^2} .

        b)
                Ark⭑·o ^2.a, {de·tranĉ⭑·it·a} sur⭑ cirkl⁸·o far⭑·e de⭑ {centr⭑·a angul⭑·o}
                kaj⭑ konvenci²·e ident¹·ig·it·a kun⭑ ĝi. {ark⭑-sinus⁽⁺⁾·o} ,
                {ark⭑-kosinus⁽⁺⁾·o} , {ark⭑-tangent²·o} , {ark⭑-kotangent⁽⁺⁾·o} ,
                {ark⭑-sek⭑·ant·o} , {ark⭑-kosekant⁽⁺⁾·o} .

                Rim.: Tiu senc⭑·o aper⭑·as nur⭑ en⭑ ne·regul⭑·aj kun·met⭑·aĵ·oj de⭑ la⭑
                tip¹·o „ark⭑-sinus⁽⁺⁾·o  “, kiu·j est⭑·as inter·pretend⭑·aj kiel⭑ „la⭑
                ark⭑·o (angul⭑·o), kies⭑ sinus⁽⁺⁾·o egal⭑·as al⭑  “. ĉi⭑-senc⭑·e
                registr⭑·is nov⭑·an radik⭑·on „ark⭑·us“, sed⭑ ne·konsekvenc⭑·e menci³·as
                „sinus⁽⁺⁾-ark⭑·o“ sub⭑ „ark⭑·o“. La⭑ neologism²·o „arkuso“ ne⭑ aspekt¹·as
                tre⭑ util⭑·a por⭑ tiom⭑ marĝen¹·a uz⭑·o. Eĉ⭑ se⭑ konsider⭑·i la⭑ ebl⭑·an
                senc⭑·o-vast⭑·ig·on al⭑ „mezur⭑·o de⭑ angul⭑·o“, kiu·n propon⭑·is ,
                rest⭑·as la⭑ fakt¹·o, ke⭑ ĉio ĉi⭑ ne⭑ solv⭑·as la⭑ ĉef⭑·an problem¹·on,
                t.e. la⭑ ne·regul⭑·ec·on de⭑ la⭑ kun·met⭑·aĵ·oj uz⭑·ant·aj tiu·n noci⁽⁺⁾·on.
                Supoz⭑·ebl·e tial⭑ „arkuso“ aper⭑·as kiel⭑ evit⭑·ind·a en⭑ . Pli⭑
                lert⭑·a est⭑·is la⭑ propon⭑·o de⭑ uz⭑·i la⭑ prefiks⭑·on „mal-“ ĉi⭑-senc⭑·e
                (do⭑ mal·kosinus⁽⁺⁾·o, ktp), sed⭑ ĝi ŝajn⭑·e ne⭑ en·radik⭑·iĝ·is.

   3.
          Lum⭑·a ark⭑·o form⭑·iĝ·ant·a inter⭑ du⭑ apart⭑·ig·it·aj karb⭑·aj polus⭑·oj:
          ark⭑-lamp⭑·o, ark⭑-lum⭑·o.

ark⭑·i

          Star⭑·i laŭ⭑ form⭑·o de⭑ ark⭑·o: vast⭑·a kav⭑·o […] ark⭑·is alt⭑·e super⭑ ili⭑·aj
          kap⭑·oj .

ark⭑·aĵ·o

          Ark⭑+form⭑·a konstru⭑·aĵ·o: triumf¹·a, bon⭑+ven⭑·a ark⭑·aĵ·o; tio ĉi⭑ est⭑·as spec⭑·o
          de⭑ pont⭑·o kun⭑ grand⭑·eg·a ark⭑·aĵ·o ; la⭑ ĉiel⭑·a ark⭑·aĵ·o (volb⁽⁺⁾·o).

ark⭑·aĵ·ar·o

          {Arkad¹·ar·o} : fam⭑·a est⭑·as la⭑ ark⭑·aĵ·ar·o „Wandelhalle“ laŭ⭑ la⭑ river⭑·o
          .

ark⭑·ig·i

   (tr)

          Ig⭑·i ark⭑·o-form⭑·a: ark⭑·ig·i (fleks⭑·i) branĉ⭑·on, la⭑ brov⭑·ojn; la⭑ kat⭑·o
          ark⭑·ig·is la⭑ dors⭑·on; la⭑ lamen⁴·o est⭑·as iom⭑·et·e ark⭑·ig·it·a ekster⭑·en kaj⭑
          ne⭑ komplet²·e ferm⭑·as la⭑ fend⭑·et·on . {ĝib⭑·o}

ark⭑·iĝ·i

   (ntr)

          Iĝ⭑·i ark⭑·o-form⭑·a: mi⭑·aj brov⭑·oj ark⭑·iĝ·is .

ark⭑·il·et·o

          Et⭑·a port⭑·ebl·a il⭑·o por⭑ veld⁽⁺⁾·i per⭑ elektr¹·a ark⭑·o: dum⭑ ĝi komenc⭑·is
          glit⭑+ferm⭑·iĝ·i, mi pren⭑·is la⭑ ark⭑·il·et·on el⭑ mi⭑·a sak⭑·o, kaj⭑ fulm⭑·e
          turn⭑·is mi·n, tuj⭑ kiam⭑ ĝi est⭑·is si·n plen⭑·e ferm⭑·int·a .

apog⭑-ark⭑·o

          Ark⭑·aĵ·o serv⭑·ant·a por⭑ apog⭑·i mur⭑·on, konstru⭑·aĵ·on kontraŭ⭑ el·fal⭑·o: la⭑
          gotik²·aj katedral²·oj hav⭑·as grand⭑·ajn ornam⭑·it·ajn apog⭑-ark⭑·ojn; la⭑
          kontraŭ·fort⭑·a sistem⭑·o konsist⭑·as el⭑ apog⭑-pilastr²·oj kaj⭑ apog⭑-ark⭑·oj
          kaj⭑ util⭑·as je⭑ bazilik²·o por⭑ for·kapt⭑·i la⭑ flank⭑·an volb⁽⁺⁾·o-ŝov⭑·on kaj⭑ la⭑
          vent⭑-ŝarĝ⭑·on de⭑ mez⭑-nav¹·o kaj⭑ alt⭑+ĥor⭑·ej·o .

ĉiel⭑~ark⭑·o

          Sep⭑+kolor⭑·a ark⭑·o sur⭑ la⭑ ĉiel⭑·o post⭑ pluv⭑·o: la⭑ ĉiel⭑~ark⭑·o est⭑·is super⭑
          li⭑·a kap⭑·o, kaj⭑ li⭑·a vizaĝ⭑·o est⭑·is kiel⭑ la⭑ sun⭑·o .

lun⭑-ark⭑·o

          Aspekt¹·o de⭑ la⭑ lun⭑·o, kiam⭑ vid⭑·ebl·as et⭑·a, ark⭑·o-form⭑·a part⭑·o de⭑ ĝi
          komenc⭑·e aŭ⭑ fin⭑·e de⭑ ĝi⭑·a cikl²·o: nun⭑ rest⭑·is nur⭑ et⭑·a part⭑·o de⭑ la⭑
          Lun⭑·o lum⭑·ig·it·a, nur⭑ et⭑·a lun⭑-ark⭑·o . {krescent⁽⁺⁾·o}

paf⭑-ark⭑·o

          Ark⭑·o-form⭑·a {arm⭑·il·o} por⭑ paf⭑·i {sag⭑·ojn} : pren⭑·u do⭑ nun⭑ vi⭑·ajn
          arm⭑·il·ojn, vi⭑·an sag⭑·uj·on kaj⭑ vi⭑·an paf⭑-ark⭑·on, kaj⭑ ir⭑·u sur⭑ la⭑ kamp⭑·on
          kaj⭑ ĉas⭑·u por⭑ mi ĉas⭑·aĵ·on ; tro⭑~streĉ⭑·i la⭑ paf⭑-ark⭑·on (tro·post⭑·ul·i).

pint⭑-ark⭑·o

          Ark⭑·aĵ·o kun⭑ form⭑·o de⭑ du⭑ kurb⭑·oj si·n renkont⭑·aj je⭑ mez⭑·a pint⭑·o:
          preĝ⭑·ej·oj […] kun⭑ alt⭑·aj tur⭑·oj kaj⭑ pint⭑+ark⭑·aj fenestr⭑·oj . {ogiv¹·o}

pluv⭑-ark⭑·o

          {Ĉiel⭑~ark⭑·o} : la⭑ di⭑-in⭑·o de⭑ pluv⭑-ark⭑·o Iris¹·o .

triumf¹-ark⭑·o

          Pord⭑·eg·o solen⭑·ant·a milit⭑·ajn venk⭑·ojn, tra⭑ kiu en⭑ Romi⁽⁺⁾·a tradici¹·o
          general⭑·o kun⭑ si⭑·a milit⭑·ist·ar·o triumf¹·e procesi¹·is: mi kun·tir⭑·is
           n renkont⭑·e al⭑  ĝis⭑ la⭑ Triumf¹-ark⭑·o, ni ne⭑
          trov⭑·is ŝi·n .

vest⭑-ark⭑·o

          Rigid⭑·a ark⭑·o proksim⭑·um·e du⭑-ŝultr⭑·o-form⭑·a, pro·vizit⭑·a per⭑ hok⭑·o, por⭑
          pend⭑·ig·o de⭑ vest⭑·oj: li tamen⭑ fal⭑·ig·is kelk⭑·ajn vest⭑-ark⭑·ojn, li ĉiam⭑
          fal⭑·ig·is ili·n kiam⭑ li klopod⭑·is est⭑·i silent⭑·a .

Ruĝ⭑·a Lun⭑-ark⭑·o

          Unu⭑ el⭑ inter·naci⭑·aj ne·ŝtat⭑·aj {organiz¹·o} j labor⭑·ant·aj sub⭑ simbol¹·o
          de⭑ ( {ruĝ⭑·a kruc⭑·o} kaj⭑) ruĝ⭑·a {lun⭑-ark⭑·o} help⭑·ant·aj al⭑ hom⭑·oj ĉe⭑
          mal·san⭑·oj, akcident²·oj, mal·sat⭑·o ks: la⭑ Centr⭑·o proviz⭑·as nek⭑
          kurac⭑·on, nek⭑ manĝ⭑·ojn, las⭑·ant·e tio·n al⭑ la⭑ hispan⭑·a Ruĝ⭑·a Kruc⭑·o kaj⭑
          la⭑ maŭritani¹⁰·a Ruĝ⭑·a Lun⭑-ark⭑·o .

          Rim.: Oni nom⭑·as ĝi·n ankaŭ⭑ Ruĝ⭑·a {Krescent⁽⁺⁾·o} .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.75 2024/01/09 21:24:23 ]
     __________________________________________________________________