vidu ankaŭ la klarigojn
art·/·o

art·o

          Tut·o de sci·oj kaj regul·oj akir·it·a per stud¹·o, uz·ebl·a por iu·j
          rezult²·oj: medicin¹·o, diplomati·o, pedagogi⁴·o, konstru·ad·o est·as
          art·oj; far·u el tio ole·on por sankt~ole·ad·o […] laŭ la art·o de la
          ŝmir·aĵ·ist·o ; ne mal·mult·aj el tiu·j, kiu·j praktik·is magi·ajn
          art·ojn, al·port·is amas·e si·ajn libr·ojn, kaj brul·ig·is ili·n ; la
          art·o skrib·i kaj leg·i est·is tre mal·facil·a kaj lac·ig·a okup·o ; kio
          est·as la kurac·ist·a art·o kaj sur kio est·as baz¹·it·aj ĝi·aj rimed·oj ?
           […] bon·e kon·is la milit·an art·on ; ŝi pren·is en la
          buŝ·on blank·an stang·on kaj subit·e mal·aper·is, en tio konsist·is ŝi·a
          art·o ; la tomb·o de  […] est·as simpl·a monument·o, sed la
          ruĝ·a ŝtup·et·ar·o sur la blu·a fund-mur·o est·as signif·o-plen·a blazon¹·a
          sign·o, tia, kia dec·as al ĉiu art·o ; la art·o de regal·ad·o est·is ja
          la motiv¹·o de mi·a vojaĝ·ad·o ; dank·' al la art·o de l' ĝarden·ist·oj
          ili viv·is kelk~dek·on da jar·oj kaj ating·is grand·an alt·ec·on ;
          ordinar·e du el ili komenc·is batal·on, kaj kiam kolekt·iĝ·is
          hom·--amas·o […], ali·aj an·oj de l' art·o ŝtel·is ; al la fiŝ·o ne
          instru·u naĝ-art·on ; laŭ ĉiu·j leĝ·oj de la art·o .

        a)
                {Bel~art·o} : la art·o est·as imit·o, sed ne simpl·a kopi·o de la
                natur·o; la butik·ist·o leg·is el si·a vesper·a gazet·o la
                inform¹·ojn pri art·o kaj teatr·oj ; la land·oj, kie 
                predik·is,  kant·is kaj kie  si·a+temp·e ten·is
                la sceptr·on de la ton·oj, grand·aj nom·oj bril·is en scienc·o
                kaj art·o, nom·oj, kiu·jn ni ne kon·as ; ŝi mult·e inter·parol·is
                kun la patr·o pri soci³·aj demand·oj, pri art·o, literatur·o kaj
                ali·aj afer·oj .

        b)
                Kapabl·o aplik³·i art·on^1; {lert·ec·o} : montr·u al ni prov·on de
                vi·a art·o ; mi sen art·o ir·u al l’ afer·o // Ni sekv·e dir·as,
                ke li frenez·iĝ·is ; li vi·n fort·e laŭd·is // Pro vi·a majstr·a
                art·o en skerm·ad·o .

          [list¹·o.gif] art·oj {meti·o} , {teĥnik³·o} {kapabl·o} , {talent·o}

art·a

          Koncern·ant·a art·on^1: sam·e kiel pri la poezi¹·o, la budapeŝt⁽⁺⁾·a skol³·o
          mult·on kontribu³·is al art·a matur·iĝ·o de la esperant·a roman¹·o ; vi
          art·an sekret·on en nenia libr·o mal·kaŝ·os ; la plan·o est·as pret·a, —
          mal·facil·a ĝi est·is kaj ekster·ordinar·e art·a ( {lert·a^3} ,
          {rafin·it·a} ) .

        a)
                {Bel~art·a} : tiu·j art·aj verk·oj pov·as est·i util·aj ; vi hav·as
                bel·an voĉ·on, art·a est·os ni·a kvar·op·a koncert¹·o ; vent·o
                flirt·ig·is li·ajn har·ojn kun efekt³·o plej art·a ; kia bril·a,
                art·a en·hav·o .

        b)
                {Art·e~far·it·a} : art·a lag·o ; art·aj insul·oj ; girland¹·oj da
                art·aj roz·oj ; art·a barb·o, simil·ant·a kat·an vost·on ; ĉe art·a
                lum·o mal·pli klar·e ol ĉe la tag·a lum·o montr·iĝ·as la sulk·oj
                sur la vizaĝ·o ; fenestr·o de magazen·o, kiu ĉe la art·a
                ĉirkaŭ·lum·ad·o hav·is aspekt¹·on de sorĉ·a palac·o ; la ide·o de
                lingv·o inter·naci·a en·tut·e kaj de lingv·o art·a special·e ;
                ĉiu·j art·aj prov·oj halt·ig·i tiu·n normal¹·an ekonomi¹·an kaj
                soci³·an evolu²-procez⁽⁺⁾·on per rimed·oj aŭtarki⁽⁺⁾·aj, fiask¹·is .

art·aĵ·o

          Io far·it·a laŭ la regul·oj de iu art·o: jen manĝ·o, kiu·n mi nom·as
          art·aĵ·o ; kiu vol·as konstru·i efektiv·an dom·on, […] tiu dev·as
          ĉirkaŭ·hak·i la ŝton·ojn kaj uz·i divers·ajn art·aĵ·ojn ; nur tut·o el
          detal·oj kaj detal·oj en tut·o prezent·as art·aĵ·on ; pov·o-sci·ad·o
          teknik³·a, ne viv·ig·at·a de talent·o, ne pov·as kre·i ver·an art·aĵ·on ;
          la parol·ad·o est·as ver·a majstr·a verk·o, ver·a art·aĵ·o ; Ĉar okul·oj,
          vang·oj, buŝ·o // Est·as frukt·oj aŭtentik¹·aj // Sen bezon·o de re·tuŝ·o
          // Per art·aĵ·oj kosmetik²·aj !

        a)
                {Bel~art·aĵ·o} : dum·voj·e ŝi lig·is buked·on el kamp·aj flor·oj
                […] kaj sub ŝi·aj man·oj aper·is art·aĵ·o de ne·ordinar·a bel·ec·o
                ; son·is ĉiu·j vals·oj, polk¹·oj kaj mazurk¹·oj kiu·jn oni iam
                kon·is […] neniam mi aŭd·is lud·ad·on de pli bel·a art·aĵ·o ;
                special·ist·o pri art·aĵ·oj kaj antikv·aĵ·oj ; por ke la verk·o
                est·u art·aĵ·o, ĝi dev·as solv·i kontraŭ·aĵ·oj kaj far·i tio·n
                alt+nivel·e .

        b)
                {Art·e~far·it·aĵ·o} : art·aĵ·a harar⁽⁺⁾·o; mi ĵur·as, mi parol·as sen
                art·aĵ·o ( {artifik·o} ) !

          {far·aĵ·o} , {produkt·o} , {verk·o}

art·ism·o

   1.
          Fort·a {kapabl·o}  streb⁶·o pri art·a perfekt·ec·o, bel·ec·o: ekzist·as
          art·ism·o, fort·o potenc·a, komplet²·a, konsist·ant·a el natur·a talent·o
          dis·volv·it·a ĝis la plej last·aj lim·oj, regul·e perfekt·ig·it·a, kaj el
          fundament·a, vast·a scienc·o ; pri·pens·u ankaŭ li·an el·star·an
          art·ism·on, kiu·n atest·as ĉiu·j danĝer·aj kaj bel·aj insid·oj en la
          mond·o .

   2.
          {Ekstravaganc⁽⁺⁾·o} , tro+rafin·ec·o: ĉio ĉi est·as romantism⁽⁺⁾·o,
          sen·senc·aĵ·o, putr·ec·o, art·ism·o ; minimum³·o da vort·oj sen ia
          ornam·aĵ·o  art·ism·o . {mal·modest·a}

art·ist·o

   1.
          Tiu, kiu praktik·as art·on, precip·e bel~art·on: art·ist·oj lud·as
          koncert¹·ojn, oni don·as spektakl¹·ojn ; man-far·it·aĵ·on de art·ist·o ;
          labor·ej·o de art·ist·o ; inspir·o kaj kon·ad·o de teknik³·o ambaŭ help·is
          la art·ist·on en la moment·o, kiam per man·o facil·a […] li ĵet·is sur
          la paper·on tiu·n fask·on da lini·oj ; en manier·o de aplomb⁶·a art·ist·o
          li dum du×dek minut·oj bon·e amuz·is si·ajn aŭskult·ant·ojn per kelk·aj
          kant·et·oj ; tio ĉi est·as vant·em·ec·o de li·a flank·o, la am·at·a pek·o
          de ĉiu·j art·ist·oj, kiu·j koket·as kun si pri si·a verk·o .

   2.
          {Akrobat²·o} : mi vid·is en la cirk¹·o art·ist·on, kiu kuŝ·is en la aer·o
          ; la famili·o de cirk¹·aj art·ist·oj […] ja hav·as hejm·e ĉimpanz⁹·on .

batal-art·o

          Art·o batal·i per la korp·o  per arm·o laŭ difin·it·aj regul·oj, kiu·n
          oni ekzerc·as kiel sin⁸+defend·an rimed·on, kiel mem·reg·an metod¹·on 
          kiel {sport¹·on} : ŝi praktik·as la tre mal·nov·an tradici¹·an kore⁽⁺⁾·an
          batal-art·on „  “, kiu·n  mult·aj Kore⁽⁺⁾·oj ne kon·as ;
          batal-art·oj est·as dev·ig·aj stud¹-objekt·oj en Japani⁽⁺⁾·o ; kiam neces·as
          gard·i sed ne uz·i ŝild·on  lir·on, moral¹·ec·o est·as util·a, sed kiam
          oni uz·as ili·n, la batal-art·o kaj muzik·o est·as pli util·aj .

bel~art·a

          Konform·a al la regul·oj de bel~art·o, de ĝi produkt·it·a  al ĝi
          rilat·a: bel~art·aj konkurs·oj de UEA .

bel~art·o

          Ĉiu el la {art·oj^1} , kiu·j cel·as bel·on: arkitektur⁸·o, beletr⁹·o,
          muzik·o, skulpt-art·o, pentr-art·o...: la histori·o de scienc·oj kaj
          bel~art·oj, kiu·jn publik·ig·is la jezuit¹·oj de  kaj Pariz·o de
          1701 ĝis 1761 ; la revu²·o Bel~art·o, el·don·it·a de UEA ; li est·as
          ĝust·e nun plen·e okup·it·a per interes·a verk·o Pri la bel~art·oj .

bel~art·aĵ·o

          Bel~art·a verk·o: mort·oj pro tuberkuloz³·o far·iĝ·is tem·o de mult·aj
          bel~art·aĵ·oj, ekzempl·e  , oper¹·o de  ; Mont·o
          Sankt·a Mikael⁽⁺⁾·o, kiu ĵus ·is oficial·a bel~art·aĵ·o . {art·aĵ·o ^1.a}

danc-art·o

          Korp·a {bel~art·o} de ritm¹·a sin⁸-mov·o, ordinar·e laŭ·muzik·a:
          sklav·ig·it·aj nigr·ul·oj kre·is por super·viv·i original¹·an danc-art·on
          kaj muzik·on .

desegn-art·o

          Grafik⁹·a {bel~art·o} produkt·ant·a bild¹·ojn per strek·oj: en 1925 ŝi
          ricev·is lecion·ojn de desegn-art·o .

dram¹-art·o

          {Teatr·o} : la histori·o de la esperant·a dram¹-art·o ; grav·is nenov·ec·ode la intrig·o, sed la lert·o de la dram¹·ist·o […] tiu
          specif⁹·a karakter·o de la dram¹-art·o est·is observ·at·a  en la epok·o
          de Ŝekspir⁽⁺⁾·o .

fot⁹-art·o

          {Fotograf-art·o} : semajn·aj gazet·oj kun al·log·a ekster·aĵ·o de
          mult+kolor·a romantik²·o  impon¹·a fot⁹-art·o .

inĝenier-art·o

          Tut·o de la proced³·oj kaj teĥnik³·oj uz·at·aj en konstru·o de maŝin·oj
          kaj de industri·aj ekip²·aĵ·oj: en 1932 li anticip³·is […] genetik⁽⁺⁾·an
          inĝenier-art·on ; elit⁽⁺⁾·a ĉin⁹·a akademi¹·o pri inĝenier-art·o ; la plej
          admir·ind·a afer·o en iu motorcikl⁽⁺⁾·o est·as ĝust·e la bel·a integr⁽⁺⁾·iĝ·o
          inter inĝenier-art·o kaj dizajn⁽⁺⁾·o .

juvel-art·o

          {Bel~art·o} pri farad⁽⁺⁾·o de juvel·oj el metal·o, gem²·oj kaj ali·aj
          material·oj: el meti·oj est·is kon·at·a forĝistado, pri·labor·ad·o de
          fel·oj, lign·aĵ·aj labor·oj, juvel-art·o .

kant-art·o

          {Bel~art·o} de voĉ·a muzik·ad·o: ili·aj voĉ·aj organ¹·oj tut·e ne montr·is
          ia·n grand·an antaŭ·kapabl·on por la kant-art·o .

kin⁸-art·o

          {Kin⁸·o} : mi ĉi tie propon·is kre·ad·on de dis·send·o-list¹·o por la
          kin⁸-art·o ; ili mok·as ital⁸·ojn kaj hispan·ojn, kiu·jlaŭ ili
          per·fort·as kin⁸-art·on, sen·sci·aj (fi!) .

konstru-art·o

          {Arĥitektur·o} : mi kre·os nov·an konstru-art·on, mi don·os la ide·on
          por konstru·aĵ·o, kiu est·os tut·e konform·a al la klimat·o kaj
          material·o de la land·o ; la ensembl⁽⁺⁾·o de tri medrese⁽⁺⁾·oj est·as unik³·a
          ekzempl·o de la urb·a konstru-art·o kaj arkitektur⁸·a plan·ad·o de ĉef·a
          urb·a plac·o .

kuir+art·a

          Rilat·a al art·ad·o kaj prepar·ad·o de manĝ·aĵ·oj; {kulinar⁽⁺⁾·a} :
          kuir+art·a kurs¹·o ; [al li] mank·is spert·oj en la kuir+art·a fak·o .

kuir-art·o

          {Art·o} prepar·i manĝ·aĵ·ojn per kuir·ad·o, kaj ankaŭ per ali·aj
          proced³·oj, tranĉ·o, spic·ad·o kaj ceter·aj: „mi kon·as la kuir-art·on,
          la manĝ·aĵ·o est·os pret·a“ […], [sekv·e li] buĉ·is la ŝaf-id·on,
          ek·brul·ig·is fajr·on, ĵet·is la viand·on en la kaldron·on kaj kuir·is ;
          ili·a kuir-art·o ne star·as tre alt·e ! li ver+ŝajn·e ir·is al la kurs¹·o
          de ĉin⁹·a kuir-art·o, kiel ĉiu+merkred·e ; dum la last·aj jar·oj
          kukurb·oj en·ir·is alt+nivel·an kuir-art·on .

kurac-art·o

          {Art·o} re·san·ig·i, praktik·a part·o de {medicin¹·o} : unu el vi […]
          est·as ja lert·a pri la kurac-art·o ; se mi ekzerc·us la kurac-art·on,
          ĉiu+tag·e mi risk·us vid·i ali·ajn agoni¹·ojn ; la kurac-art·o por
          infan·oj konsist·as precip·e el metod¹·aj kaj atent·eg·o-plen·aj
          zorg·ad·oj, pli ol el kurac·il·oj ; kio·n pov·is far·i por li ni·a
          modern¹·a kurac-art·o, pri tio mi prefer·is neniam aŭd·i .

memor-art·o

          {Art·o} help·i kaj pli·bon·ig·i la memor-kapabl·on.

Nov~art·o

          {Secesi⁽⁺⁾·a stil·o} , {jun~stil·o} : Muze¹·o de la Skol³·o deen
          kiu est·as la plej bel·aj verk·oj de lok·aj nov~art·o-meti·ist·oj ; li·aj
          afiŝ¹·oj ·is ikon⁽⁺⁾·oj de la nov+art·a stil·o .

ornam-art·o

          Iu el la {bel~art·oj} , kiu·j produkt·as  ornam·as ·ojn por hejm·o
           ĉiu+tag·a uz·o: ceramik⁴·o, teks-art·o, miniatur¹·o...:
          inkrust⁽⁺⁾·o-teknik³·o uz·ad·i tranĉ·it·ajn kaj kon-gru·it·ajn, tre polur·it·ajn
          kolor-ŝton·ojn por kre·i bild¹·ojn [...]est·as konsider·at·a ornam-art·o .
          {dekoraci³·i}

parol-art·o

          {Retorik¹·o} : la cel·o de la Orator¹·a Konkurs·o de UEA est·as
          evolu²·ig·i la Esperant+lingv·an parol-art·on ; se li uz·us la tut·an
          parol-art·on, la tut·an elokvent·ec·on kaj aktor¹·an talent·on, ĉu iu·j
          ajn en la mond·o kapabl·us al li rezist⁴·i? ; Viktor⁽⁺⁾·o fin·ant·e si·an
          hom-eduk·ad·on per la stud¹·ad·o de la parol-art·o kaj de la filozofi¹·o,
          si·n turn·is al la literatur·a diplom¹·o .

pentr-art·o

          Grafik⁹·a {bel~art·o} produkt·ant·a bild¹·ojn per kolor·il·oj: sur la
          monument·o trov·iĝ·as […] ankaŭ tri figur·oj: la Skulptur⁽⁺⁾·o, la
          Pentr-art·o kaj la Arĥitektur·o ; la du frat·oj lern·as la
          pentr-art·on, en la pentr+labor·ej·o de  ; ĉu en
          muzik-art·o, ĉu en pentr-art·o, ŝi neniam montr·is tre super·an
          talent·on .

rajd-art·o

          {Art·o} sur·sid·i ĉeval·on  ali·an {rajd·o} best·on kaj ĝi·n gvid·i:
          por re·star·ig·i la tradici¹·on de la arab⁸·a naci·o pri lert·o en
          rajd-art·o, li apart·e fond·is rajd+art·an klub·on ; Matild⁽⁺⁾·o fervor·e
          amuz·iĝ·is per ekzerc·oj de rajd-art·o ; kaleŝ·oj, okup·it·aj de
          ge·mal·jun·ul·oj […], kiu·j ne tre ŝat·is la plezur·on de la rajd-art·o .

skulpt-art·o

          Plastik⁴·a {bel~art·o} produkt·ant·a barelief³·ajn, mez·--relief¹·ajn 
          plen·-~relief¹·ajn verk·ojn: ŝi elekt·is iu·nsandal¹+far·ist·on, kiu
          est·is ne nur ne reĝ·o, ne nur nenio·n sci·is pri la skulpt-art·o, sed
          li \ est·is ankaŭ mal·labor·em·a, pez+mov·iĝ·a, stult²·a hom·o ; ni·a
          dolor·o ĝis nun ne kviet·iĝ·is, ni do montr·as ĝi·n al la hom·oj en
          ĉiu·j form·oj, kiu·jn instru·as la skulpt-art·o ;

sorĉ-art·o

          Praktik·a part·o de {magi·o} uz·ant·a sorĉ·ojn, objekt·ojn, rit³·ojn: ŝi
          sci·is la sorĉ-art·on kaj far·is venen·an komb·il·on .

vid·e~art·o, vide⁽⁺⁾·o-art·o

          {Vide⁽⁺⁾·o^1} :  est·as argentin⁽⁺⁾·a art·ist·o kun mult·aj
          talent·oj, kiu kiel art·ist·o mov·iĝ·as inter pentr·ad·o, grafik⁹·o,
          muzik·o kaj vide⁽⁺⁾·o-art·o la cel·oj de la festival⁹·o est·as […]
          antaŭ·en·ig·i kre·em·on kaj original¹·ec·on en la are⁹·o de kin⁸·e~art·o kaj
          vid·e~art·o .

   [artikol-versi⁹·o: 1.162 2023/10/28 08:33:09 ]
     __________________________________________________________________