vidu ankaŭ la klarigojn
aŭ⭑
aŭ⭑
1.
{Dis·ig⭑·a konjunkci⭑·o } :
a)
elekt⭑·a, uz⭑·at·a por⭑ prezent⭑·i plur⁴·ajn fraz¹-element¹·ojn, kiu·j
senc⭑·e mal·ebl⭑·ig·as unu⭑ la⭑ ali⭑·a(j)n, kaj⭑ indik³·i neces⭑·on
elekt⭑·i inter⭑ ili: ĉu⭑ vi trink⭑·os te⭑·on aŭ⭑ kaf⭑·on? ĉu⭑ jes⭑ aŭ⭑
ne⭑? ĉu⭑ hodiaŭ⭑ est⭑·as varm⭑·e aŭ⭑ mal·varm⭑·e? ; unu⭑ tag⭑·o est⭑·as
tri⭑×cent⭑-ses⭑×dek⭑-kvin⭑·on·o aŭ⭑ tri⭑×cent⭑-ses⭑×dek⭑-ses⭑·on·o de⭑ jar⭑·o .
substantiv⭑·on pov⭑·as determin²·i aŭ⭑ artikol⭑·o aŭ⭑ ali⭑·a
determin²·il·o, sed⭑ ne⭑ ambaŭ⭑ .
b)
list¹·ig·a, uz⭑·at·a por⭑ prezent⭑·i list¹·on da⭑ ioj: oni rigard⭑·as
ili·n kiel⭑ hom⭑·ojn frenez⭑·ajn, infan⭑·e mal·saĝ⭑·ajn, aŭ⭑ fin⭑·e eĉ⭑
rekt⭑·e kiel⭑ hom⭑·ojn tre⭑ mal·util⭑·ajn ; tut⭑·ajn jar⭑·ojn dev⭑·as uz⭑·i
franc⭑·o aŭ⭑ angl⭑·o por⭑ tio, ke⭑ li ek·pov⭑·u regul⭑·e skrib⭑·i en⭑ si⭑·a
patr⭑·a lingv⭑·o! ; skatol⭑·et·o aŭ⭑ ali⭑·a objekt⭑·o, en⭑ kiu oni
ten⭑·as cigar⭑·ojn, est⭑·as cigar⭑·uj·o .
Rim.: Por⭑ nepr⭑·ig·i aŭ⭑ emfaz³·i la⭑ dis·ig⭑·ajn senc⭑·ojn oni pov⭑·as ripet⭑·i
la⭑ konjunkci⭑·on korelativ²·e (ankaŭ⭑ antaŭ⭑ la⭑ unu⭑·a list¹·an·o): ĉe⭑ ĉiu
vort⭑·o, kiu·n vi dir⭑·os, el⭑ vi⭑·a buŝ⭑·o el·ir⭑·os aŭ⭑ flor⭑·o aŭ⭑ mult⭑·e~kost⭑·a
ŝton⭑·o ; al⭑ ili antaŭ·star⭑·us la⭑ sekv⭑·ant·a [elekt⭑·o]: (1) aŭ⭑ elekt⭑·i
ia·n el⭑ la⭑ ekzist⭑·ant·aj lingv⭑·oj viv⭑·ant·aj, (2) aŭ⭑ elekt⭑·i ia·n el⭑ la⭑
lingv⭑·oj mort⭑·int·aj ..., (3) aŭ⭑ elekt⭑·i ia·n el⭑ la⭑ ekzist⭑·ant·aj
lingv⭑·oj art⭑·aj, (4) aŭ⭑ difin⭑·i komitat⭑·on, kiu okup⭑·us si·n je⭑ la⭑
kre⭑·ad·o de⭑ lingv⭑·o tut⭑·e nov⭑·a .
2.
Kun·ig⭑·a konjunkci⭑·o, sam⭑+signif⭑·a kun⭑ „kaj⭑ ankaŭ⭑“: [fundament⭑·aj
leĝ⭑·oj] ... en⭑ kiu·j neniu hav⭑·as la⭑ rajt⭑·on far⭑·i ... ia·n ŝanĝ⭑·on aŭ⭑
al·don⭑·on ; tiu·j ĉi⭑ reg⭑·ist·ar·oj per⭑ special⭑·a leĝ⭑·o garanti⭑·os al⭑
Esperant⭑·o tut⭑·e cert⭑·an viv⭑·on kaj⭑ uz⭑·at·ec·on kaj⭑ plen⭑·an
sen·danĝer⭑·ec·on kontraŭ⭑ ĉiu·j person⭑·aj kapric⭑·oj aŭ⭑ disput⭑·oj ; la⭑
artikol⭑·o „la⭑“ est⭑·as uz⭑·at·a tiam⭑, kiam⭑ ni parol⭑·as pri⭑ person⭑·oj aŭ⭑
objekt⭑·oj kon⭑·at·aj ; jam⭑ long⭑·e tie aŭ⭑ ali⭑+lok⭑·e en⭑ divers⭑·aj gazet⭑·oj
kaj⭑ revu²·oj aper⭑·as artikol⭑·oj plen⭑·aj de⭑ aprob⭑·o por⭑ la⭑ ide⭑·o mem⭑ kaj⭑
por⭑ ĝi⭑·aj batal⭑·ant·oj ;
3.
{ Kontraŭ·met⭑·a konjunkci⭑·o} , indik³·ant·a ke⭑ ne·real¹·ig·o de⭑ la⭑ unu⭑·a
part⭑·o sekv⭑·ig·os re·al·ig⭑·on de⭑ la⭑ du⭑·a; simil⭑+senc⭑·a al⭑ {ali⭑·e^2} : li
dev⭑·is for·las⭑·i la⭑ patr⭑·uj·on, for·las⭑·i la⭑ patr⭑·in·on, ĉiu·jn si⭑·ajn
kar⭑·ajn, aŭ⭑ pere⭑·i en⭑ la⭑ torent¹·o de⭑ la⭑ ordinar⭑·ec·o .
4.
Konjunkci⭑·o en·konduk⭑·ant·a klar⭑·ig·on aŭ⭑ sinonim¹·on; sam⭑+senc⭑·a kiel⭑
„tio est⭑·as“, „ali⭑+vort⭑·e“: pom⭑·uj·o aŭ⭑ (ali⭑+vort⭑·e, ali⭑~dir⭑·it·e) pom⭑-arb⭑·o
est⭑·as vort⭑·oj egal⭑·e bon⭑·aj; Uson⁹·o aŭ⭑ (ali⭑+nom⭑·e) Unu⭑·ig·it·aj Ŝtat⭑·oj.
{aŭ⭑! (aj⁽⁺⁾!, interj.)}
aŭ⭑... aŭ⭑...
Konjunkci⭑·o du⭑·op·a, uz⭑·at·a por⭑ kun·ig⭑·i du⭑ vort⭑·ojn aŭ⭑ propozici²·ojn,
kiu·j prezent⭑·as la⭑ sol⭑·e ebl⭑·ajn elekt⭑·ojn: dir⭑·u tio·n aŭ⭑ al⭑ la⭑
kapitan⭑·o, aŭ⭑ al⭑ la⭑ leŭtenant⭑·o. {jen⭑} , {ĉu⭑}
aŭo
Logik¹·a {lig⭑·il·o^4} kaj⭑ la⭑ du⭑+lok⭑·a {logik¹·a operaci¹·o} respond⭑·aj al⭑
la⭑ gramatik⭑·a konjunkci⭑·o aŭ⭑ (pli⭑ ĝust⭑·e, kajaŭ): ĝi⭑·a rezult²·o est⭑·as
_ver⭑·o_, se⭑ ajn⭑·a el⭑ la⭑ argument⭑·oj est⭑·as tia: en⭑ la⭑ program¹-lingv⭑·o
C unu⭑·op·a vertikal⭑·a strek⭑·o | indik³·as laŭ·bit⁹·an aŭon, kaj⭑ du⭑·op·a
vertikal⭑·a strek⭑·o ||, la⭑ sorb⭑·em·an aŭ⭑ logik¹·an aŭon.
kajaŭ
Kun·ord⭑·ig·a konjunkci⭑·o, indik³·ant·a ajn⭑·an el⭑ la⭑ du⭑ koncern⭑·aj afer⭑·oj
sol⭑·e aŭ⭑ ambaŭ⭑ kun⭑·e; t.e. „A kajaŭ B“ valid⁴·as, se⭑ valid⁴·as ajn⭑·a
el⭑: „nur⭑ A“; „nur⭑ B“; „kaj⭑ A kaj⭑ B kun⭑·e“: kun·hav⭑·i ... ili⭑·ajn
kod⁹·on kajaŭ datum⁽⁺⁾·ojn .
Rim.: Imit⭑·ant·e skrib⭑·on naci⭑+lingv⭑·an, oni oft⭑·e skrib⭑·as „kaj⭑ (aŭ⭑)“ ktp;
sed⭑ en⭑ la⭑ kun·met⭑·em·a Esperant⭑·o est⭑·as pli⭑ konform⭑·e al⭑ la⭑ spirit⭑·o de⭑ la⭑
lingv⭑·o far⭑·i normal¹·an kun·met⭑·it·an vort⭑·on.
kajaŭo
{aŭo} (pli⭑ emfaz³·a termin⭑·o, kontrast¹·e al⭑ {disaŭo} ).
disaŭo
Logik¹·a {lig⭑·il·o^4} kaj⭑ la⭑ du⭑+lok⭑·a {logik¹·a operaci¹·o} respond⭑·aj al⭑
la⭑ {dis·ig⭑·a konjunkci⭑·o } aŭ⭑: ĝi⭑·a rezult²·o est⭑·as _ver⭑·o_, se⭑ tia
ajn⭑·a el⭑ la⭑ argument⭑·oj, sed⭑ ne⭑ ambaŭ⭑ kun⭑·e.
malaŭo
Logik¹·a {lig⭑·il·o^4} kaj⭑ la⭑ du⭑+lok⭑·a {logik¹·a operaci¹·o} kiu mal·ver⭑·as
se⭑ almenaŭ⭑ unu⭑ el⭑ ĝi⭑·aj argument⭑·oj est⭑·as ver⭑·a: : ĝi do⭑ respond⭑·as al⭑ la⭑ komun⭑+lingv⭑·a
{nek⭑ ... nek⭑ ...} : malaŭo est⭑·as special⭑·e interes⭑·a tial⭑, ke⭑ ajn⭑·a
Bule⁽⁺⁾·a funkci¹·o est⭑·as esprim⭑·ebl·a per⭑ tiu sol⭑·a operaci¹·o .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.117 2023/06/04 12:39:40 ]
__________________________________________________________________