vidu ankaŭ la klarigojn
bar⭑·/·i
bar⭑·i
(tr)
1.
{Ferm⭑·i} voj⭑·on por⭑ mal·help⭑·i la⭑ tra·ir⭑·on: kiam⭑ li ven⭑·is al⭑ la⭑
gard⭑·ist·oj, ili vol⭑·is bar⭑·i al⭑ li la⭑ voj⭑·on ; li dev⭑·is bar⭑·i al⭑ la⭑
atak⭑·ant·oj la⭑ re·ven⭑·on al⭑ ili⭑·a urb⭑·o ; ĉu⭑ vi kun·tren⭑·is kun⭑ vi en⭑
tiu·n mond⭑·on ia·n pek⭑·on, kiu bar⭑·as al⭑ vi la⭑ en·ir⭑·on en⭑ la⭑ paradiz⭑·on
? bar⭑·i la⭑ el·ir⭑·ad·on kaj⭑ en·ir⭑·ad·on ; kri⭑·o de⭑ mal·esper⭑·o, tiel⭑ laŭt⭑·a,
ke⭑ nenia man⭑·o pov⭑·is bar⭑·i la⭑ orel⭑·on, est⭑·is aŭd⭑·it·a ; kot⭑·o lev⭑·iĝ·is
tre⭑ alt⭑·e […] kaj⭑ bar⭑·is la⭑ river⭑·et·on, kiu dis·flu⭑·ant·e komenc⭑·is
form⭑·i brik⭑·o-kolor⭑·an lag⭑·on ;
2.
{Mal·help⭑·i} : bar⭑·i la⭑ progres⭑·on al⭑ la⭑ konkurenc³·o, al⭑ la⭑ kalumni⭑·o;
kio bar⭑·as la⭑ reĝ⭑·an ordon⭑·on ? mi vol⭑·as ĉio·n ĉirkaŭ⭑ mi eksterm⭑·i,
kio bar⭑·as al⭑ mi la⭑ ebl⭑·on est⭑·i mastr⭑·o ; ili bar⭑·as al⭑ si la⭑ san⭑·an
natur⭑·on per⭑ sen·senc⭑·aj konvenci²·oj ; de⭑ unu⭑ flank⭑·o bar⭑·as al⭑ vi la⭑
voj⭑·on vi⭑·a propr⭑·a ne⭑ sufiĉ⭑·a prepar⭑·it·ec·o, de⭑ la⭑ ali⭑·a flank⭑·o la⭑
kutim⭑·o, la⭑ mank⭑·o de⭑ iniciativ⁽⁺⁾·o ; ĝust⭑·e tiu ĉarm⭑·o bar⭑·is la⭑
profesi⭑·an re·ag⭑·on ; li iom⭑ post⭑ iom⭑ persvad⁹·is ŝi·n pri⭑ ŝi⭑·a misi⭑·o
bar⭑·i ili⭑·an progres⭑·on ; tiu princip⭑·o ne⭑ bar⭑·as kun·labor⭑·on kun⭑
divers⭑+tendenc¹·aj organiz¹·aĵ·oj ; ĉio, kio nun⭑ pov⭑·is bar⭑·i tiu·n ĉi⭑
prepar⭑·on, dev⭑·is for·iĝ⭑·i el⭑ ŝi⭑·a viv⭑·o .
{embaras⭑·i} , {mal·akcel⭑·i} , {obstrukc⭑·i} , {ŝtop⭑·i} , {brid⭑·i}
bar⭑·o
1.
Io, kio bar⭑·as aŭ⭑ mal·help⭑·as: ili tra·romp⭑·os la⭑ bar⭑·on, tra·pas⭑·os la⭑
pord⭑·eg·on ; mi renkont⭑·is preskaŭ⭑ ne·venk⭑·ebl·an bar⭑·on: mi dev⭑·as
dung⭑·i bon⭑·an advokat¹·on kaj⭑ mi tut⭑·e ne⭑ hav⭑·as mon⭑·on ; vi far⭑·as
bar⭑·on al⭑ vi⭑·a propr⭑·a liber⭑·iĝ·o, se⭑ vi kaŝ⭑·as vi⭑·an dolor⭑·on antaŭ⭑ vi⭑·a
amik⭑·o ; la⭑ brik⭑·a bar⭑·o dis·fal⭑·ad·is, […] apud⭑ la⭑ templ¹·o est⭑·is neniu
; mal·larĝ⭑·a fenestr⭑·et·o pro·vizit⭑·a je⭑ fer⭑·aj bar⭑·oj ; li kramp⭑·iĝ·is al⭑
la⭑ vetur⭑·il·o [sed⭑] li⭑·aj fingr⭑·oj mal·kun·iĝ⭑·is kaj⭑ la⭑ mal·feliĉ⭑·ul·o,
las⭑·ant·e la⭑ apog⭑·an bar⭑·on, fal⭑·is ; tio fal⭑·ig·is ĉiu·jn soci³·ajn
bar⭑·ojn, […] antaŭ⭑ la⭑ altar⭑·o de⭑ Bakĥ⁽⁺⁾·o ĉiu·j est⭑·is egal⭑·aj ; Viktor⁽⁺⁾·o
koler⭑·is kontraŭ⭑ la⭑ bar⭑·o, kaj⭑ ne⭑ akcept⭑·is, ke⭑ vol⭑·ad·o ali⭑·a ol⭑ la⭑
li⭑·a ordon⭑·u ; la⭑ bar⭑·oj de⭑ l'⭑ komenc⭑·o ; la⭑ Fundament⭑·o […] ne⭑
prezent⭑·as ia·n bar⭑·on kontraŭ⭑ la⭑ evoluci³·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o ; lingv⭑·ajn
bar⭑·ojn oni pov⭑·as venk⭑·i nur⭑ per⭑ lern⭑·ad·o de⭑ fremd⭑·aj lingv⭑·oj ; pro⭑
lim⭑·oj kaj⭑ bar⭑·oj mal·pac⭑·as najbar⭑·oj ; gard⭑·u vi·n du⭑ bar⭑·oj, lip⭑·oj
kaj⭑ dent⭑·ar·oj (parol⭑·u nur⭑ sin⁸+gard⭑·e) . {barikad²·o} , {bar⭑·il·o} ,
{blokad³·o} , {embaras⭑·o} , {kontraŭ·aĵ⭑·o} , {mal·help⭑·aĵ·o} , {mur⭑·o} ,
{obstakl⁸·o}
2.
(de⭑ sub·ar⭑·o de⭑ {ord⭑·a ar⭑·o} ) Tia element¹·o en⭑ ,
ke⭑ por⭑ ĉiu en⭑ ver⭑·as : {sub⭑·a bar⭑·o} ; {super⭑·a
bar⭑·o} ; la⭑ ar⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·oj akcept⭑·as nek⭑ super⭑·an, nek⭑ sub⭑·an bar⭑·on;
bar⭑·o de⭑ bild¹·ig·o (t.e. de⭑ ĝi⭑·a bild¹·ar·o). {suprem⁽⁺⁾·o} , {infim⁽⁺⁾·o} ;
{maksimum³·o} , {minimum³·o}
{bar⭑·o (mezur⭑-unu⭑·o)}
bar⭑·aĵ·o
Bar⭑·o, aĵ⭑·o kiu bar⭑·as aŭ⭑ mal·help⭑·as: bar⭑·aĵ·ojn por⭑ ŝaf⭑·oj (kp {kral⁽⁺⁾·o}
) ni konstru⭑·os ĉi⭑ tie ; jun⭑·ul·o al·kur⭑·is al⭑ mi ĝoj⭑·e salt⭑·ant·e trans⭑
mil⭑·oj da⭑ bar⭑·aĵ·oj sur⭑ la⭑ bord⭑·o ; ĉiu·j lingv⭑·e matur⭑·aj
esperant⭑·ist·oj tuj⭑ kompren⭑·os vi·n, […] ne⭑ star⭑·as bar⭑·aĵ·o ;
[ek·est⭑·as] akv⭑·o-mank⭑·o ĉirkaŭ⭑ la⭑ lag⭑·o Viktori⁽⁺⁾·o […] pro⭑ la⭑ konstru⭑·o
de⭑ nov⭑·aj bar⭑·aĵ·oj ; kiam⭑ fal⭑·is la⭑ fi·fam⭑·a berlin⭑·a mur⭑·o […] oni
for·ig⭑·is ne⭑ nur⭑ la⭑ bar⭑·aĵ·ojn sed⭑ inter·temp⭑·e ankaŭ⭑ ĉiu·jn min⭑·ojn .
{barier³·o} , {bar⭑·il·o} , {dig⭑·o}
bar⭑·il·o
{Palis⭑·ar·o} , {krad⭑·o} , {mur⭑·o} apart⭑·ig·ant·a lok⭑·on de⭑ ali⭑·a: voj⭑·et·o
inter⭑ vin⭑-ber⭑-ĝarden⭑·oj, kie est⭑·is bar⭑·il·o sur⭑ unu⭑ flank⭑·o kaj⭑ bar⭑·il·o
sur⭑ la⭑ du⭑·a flank⭑·o ; pik⭑·aĵ·a bar⭑·il·o ; palis⭑·ar·a bar⭑·il·o ; dens⭑·a
bar⭑·il·o el⭑ trab⭑·oj ; alt⭑·a lat⁴·a bar⭑·il·o ; la⭑ ĝarden⭑·on ĉirkaŭ⭑·is fer⭑·a
krad⭑·a bar⭑·il·o ; aer⭑-vetur⭑·o […], help⭑·it·e de⭑ la⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a,
mal·aper⭑·ig·os la⭑ bar⭑·il·ojn, kiu·j ankoraŭ⭑ star⭑·as inter⭑ popol⭑·oj ;
mal·antaŭ⭑ bar⭑·il·o kuraĝ⭑·o est⭑·as facil⭑·a . {barier³·o} , {lim⭑·o} ,
{barikad²·o}
barit⁽⁺⁾·a
1.
Ne⭑ al·ir⭑·ebl·a, tra·ir⭑·ebl·a aŭ⭑ el·ir⭑·ebl·a pro⭑ bar⭑·o: la⭑ tunel¹·oj est⭑·is
mult⭑+lok⭑·e barit⁽⁺⁾·aj ; [ili] el·ir⭑·is sur⭑ mal·vast⭑·an, kvar⭑+flank⭑·e
mur⭑·--bar⭑·it·an kort⭑·on ; kelk⭑·aj en·ir⭑·ej·oj est⭑·is ferm⭑·it·aj per⭑ pez⭑·aj
kurten⭑·oj, kaj⭑ ali⭑·aj est⭑·is barit⁽⁺⁾·aj per⭑ tri⭑-pied⭑·oj kun⭑ ornam⭑·aj
kresk⭑·aĵ·oj . {ferm⭑·it·a} , {lim⭑·ig·i} ta⁽⁺⁾
2.
a)
(p.p. sub·ar⭑·o de⭑ {ord⭑·a ar⭑·o} ) Tia, ke⭑ ĝi akcept⭑·as
{bar⭑·on} : ĉiu barit⁽⁺⁾·a sub·ar⭑·o de⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ natur⭑·aj entjer⁽⁺⁾·oj
akcept⭑·as maksimum³·on; la⭑ ar⭑·o de⭑ ĉiu·j reel⁽⁺⁾·oj inter⭑ kaj⭑
est⭑·as barit⁽⁺⁾·a.
Rim.: Se⭑ la⭑ konsider⭑·at·a ord⭑·o-rilat⭑·o est⭑·as {tut⭑·ec·a} kaj⭑
sign⭑·at·a per⭑ , oni kutim⭑·e postul⭑·as, ke⭑ la⭑ sub·ar⭑·o
akcept⭑·u kaj⭑ super⭑·an kaj⭑ sub⭑·an bar⭑·ojn.
b)
(p.p. {bild¹·ig·o} al⭑ {ord⭑·a ar⭑·o} ) Tia, ke⭑ ĝi⭑·a bild¹·ar·o est⭑·as
barit⁽⁺⁾·a ^2.a.
c)
(p.p. sub·ar⭑·o de⭑ {metrik²·a spac⭑·o} ) Tia, ke⭑ ĝi·n inkluziv²·as
{glob⭑·o} .
ĉirkaŭ·bar⭑·i
(tr)
1.
Ĉirkaŭ·ig⭑·i per⭑ bar⭑·il·oj: [ili] ĉirkaŭ·bar⭑·is per⭑ palis⭑·et·oj sur⭑ la⭑
ter⭑·o mal·grand⭑·an ĝarden⭑·on ; Li ĉirkaŭ·bar⭑·is mi·n, ke⭑ mi ne⭑ pov⭑·u
el·ir⭑·i ; oni dev⭑·as kiel⭑ ebl⭑·e plej⭑ rapid⭑·e ĉirkaŭ·bar⭑·i [la⭑ ĉas⭑·aĵ·on],
ĉar⭑ ĝi pov⭑·us for·mal·aper⭑·i ; ĉirkaŭ·bar⭑·i pork⭑+bred⁸·ej·ojn kontraŭ⭑
kontakt¹·o kun⭑ bird⭑·oj ; en⭑ dolĉ⭑+incit⭑·a mal·kviet⭑·o ni·n ĉirkaŭ·bar⭑·is
kvazaŭ⭑ sorĉ⭑·a ring⭑·' . {ĉirkaŭ·ferm⭑·i}
2.
Ĉiu+flank⭑·e halt⭑·ig·i, ĉiu·mani¹·er·e mal·help⭑·i: la⭑ vir⭑·o reg⭑·as, […] sed⭑
la⭑ vir⭑·in·on ĉio ĉirkaŭ·bar⭑·as !
de·bar⭑·i
(tr)
Apart⭑·ig·i per⭑ bar⭑·il·o: li⭑·a patr⭑·a dom⭑·o star⭑·is ankoraŭ⭑ kiel⭑ antaŭ⭑·e,
sed⭑ la⭑ ĝarden⭑·o est⭑·is part⭑·e de·bar⭑·it·a .
dis·bar⭑·i
Apart⭑·ig·i per⭑ bar⭑·o.
el·bar⭑·i, for·bar⭑·i
Mal·help⭑·i, mal·permes⭑·i la⭑ en·ir⭑·on: ŝtal⭑-mur⭑·o tri⭑ metr⭑·ojn alt⭑·a […]
tut⭑·e el·bar⭑·is la⭑ publik⭑·on ; for·bar⭑·i fuŝ⭑·ul·ojn ; la⭑ regul⭑·ar·o de⭑ la⭑
societ⭑·o […] sever⭑·e el·bar⭑·is vir⭑+seks⭑·ul·ojn el⭑ la⭑ kun·ven⭑·oj ; larĝ⭑·a
diĝit⁽⁻⁾·a dis·divid⭑·o for·bar⭑·as mult⭑·ajn mal·riĉ⭑·ajn land⭑·ojn de⭑ la⭑
rimed⭑·oj de⭑ inform¹-teknologi⁽⁺⁾·o . {apart⭑·ig·i} , {eksklud⁽⁺⁾·i} ,
{ekskluziv²·i} , {mal·inkluziv²·i} {al·las⭑·i} , {en·las⭑·i} ,
{en·konduk⭑·i^1} , {invit⭑·i}
ne·bar⭑·it·a
1.
Sen⭑ bar⭑·o; {al·ir⭑·ebl·a} , tra·ir⭑·ebl·a ktp: mi ir⭑·os kontraŭ⭑ la⭑ land⭑·on
ne·bar⭑·it·an, mi ir⭑·os kontraŭ⭑ la⭑ trankvil⭑·ul·ojn, kiu·j pens⭑·as, ke⭑ ili
loĝ⭑·as ekster⭑ danĝer⭑·o ; ŝi aparten⭑·as al⭑ hom⭑·oj kler⭑·aj, por⭑ kiu·j
tiom⭑, tiom⭑ da⭑ voj⭑·oj est⭑·as ja⭑ ne·bar⭑·it·aj . {mal·ferm⭑·it·a^1} ,
{ir⭑-ebl⭑·a}
2.
{barit⁽⁺⁾·a}
plekt⭑·o-bar⭑·il·o
Bar⭑·il·o el⭑ fleks⭑·ebl·aj branĉ⭑·oj altern⭑·e ŝov⭑·it·aj inter⭑ palis⭑·oj: [la⭑]
dom⭑-mastr⭑·o, […] plant⭑·is vin⭑-ber⭑-ĝarden⭑·on, kaj⭑ ĉirkaŭ·met⭑·is
plekt⭑·o-bar⭑·il·on ; lert⭑·aj kat⭑·oj salt⭑·ad·is inter⭑ la⭑ verd⭑·aj
plekt⭑·o-bar⭑·il·oj ; ĝarden⭑·et·o tut⭑·e ĉirkaŭ⭑·it·a de⭑ plekt⭑·o-bar⭑·il·o .
{fasĉin⁽⁺⁾·o} , {heĝ⁸·o}
tabul⭑-bar⭑·il·o
Bar⭑·il·o el⭑ lign⭑·aj tabul⭑·oj: la⭑ kok⭑·in·a kort⭑·o per⭑ tabul⭑-bar⭑·il·o est⭑·is
apart⭑·ig·it·a de⭑ ali⭑·a kort⭑·o ; ŝi sen·dub⭑·e loĝ⭑·is […] en⭑ dom⭑·et·o kun⭑
ĝarden⭑·o trans⭑ iu tabul⭑-bar⭑·il·o .
val⭑+bar⭑·aĵ·o, akv⭑·o-bar⭑·aĵ·o
Akv⭑·o-rezerv⭑·uj·o, kre⭑·it·a per⭑ {dig⭑·eg·o} , bar⭑·ant·a tut⭑·an val⭑·on por⭑
re·ten⭑·i river⭑-akv⭑·on; la⭑ dig⭑·eg·o mem⭑: la⭑ val⭑+bar⭑·aĵ·o […] hav⭑·as
kapacit⁽⁺⁾·on de⭑ 47 milion⭑·oj da⭑ kub⭑·aj metr⭑·oj ; al⭑ la⭑ plan⭑·it·a
akv⭑·o-rezerv⭑·ej·o-kompleks⁽⁺⁾·o aparten⭑·is la⭑ sekv⭑·aj hidr²·o-teknik³·aj
objekt⭑·um·oj: val⭑+bar⭑·aĵ·o, ĉ. 70 metr⭑·ojn alt⭑·a, konsist⭑·ant·a el⭑
akv⭑·o-izol⭑·a argil⭑-kern⭑·o kaj⭑ ties⭑ filtril-, balast- kaj⭑
ŝlim⭑·--kovr⭑·aĵ·oj […] ; grand⭑·aj akv⭑·o-bar⭑·aĵ·oj por⭑ funkci¹·ig·i
hidroelektr⁽⁺⁾·ajn central⁸·ojn est⭑·as mal·ŝat⭑·at·aj de⭑ medi³-protekt¹·ant·oj
pro⭑ si⭑·aj krom·efik⭑·oj . akv⭑·o {central⁸·o^2} , {akv⭑·o-ŝtup⭑·o} ,
{kluz⭑·o^1}
sub⭑·a bar⭑·o
(de⭑ sub·ar⭑·o de⭑ {ord⭑·a ar⭑·o} ) {Bar⭑·o} de⭑ la⭑ sam⭑·a ar⭑·o,
pro·vizit⭑·a per⭑ la⭑ invers⁴·a rilat⭑·o: la⭑ ar⭑·o de⭑ ĉiu·j sub⭑·aj bar⭑·oj de⭑
la⭑ reel⁽⁺⁾·a interval⁽⁺⁾·o est⭑·as la⭑ ar⭑·o de⭑ strikt⁽⁺⁾·e negativ²·aj
reel⁽⁺⁾·oj.
Rim.: Vd rimark⭑·on sub⭑ {super⭑·a bar⭑·o} .
super⭑·a bar⭑·o
(de⭑ sub·ar⭑·o de⭑ {ord⭑·a ar⭑·o} ) {Bar⭑·o} de⭑ ĝi: ĉiu
pozitiv¹·a reel⁽⁺⁾·o est⭑·as super⭑·a bar⭑·o de⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ negativ²·aj reel⁽⁺⁾·oj.
Rim.: La⭑ epitet¹·oj „super⭑·a“ aŭ⭑ „sub⭑·a“ rilat⭑·as al⭑ ia⭑ intuici⁽⁺⁾·a
prezent⭑·o de⭑ la⭑ koncern⭑·a ar⭑·o kaj⭑ de⭑ ĝi⭑·a ord⭑·o. Laŭ⭑ la⭑ kun·tekst⭑·o
ebl⭑·as inter·ŝanĝ⭑·i ili⭑·an signif⭑·on, aŭ⭑ parol⭑·i pri⭑ „dekstr⭑·a bar⭑·o“,
„mal·dekstr⭑·a bar⭑·o“ ks. Ceter⭑·e, kelk⭑·aj opini⭑·as, ke⭑ al⭑ la⭑ par⭑·o
sup⭑-era⁽⁺⁾·/-sub⭑·a prefer⭑·ind·us supra/malsupra. Bricard parol⭑·as pri⭑
„super·rand⭑·o“ kaj⭑ „mal·super·rand⭑·o“ en⭑ sufiĉ⭑·e konfuz⭑·a artikol⭑·et·o ,
titol⭑·it·a „lim⭑·oj kaj⭑ rand⭑·oj“, kiu miks⭑·as la⭑ noci⁽⁺⁾·ojn rilat⭑·ajn al⭑
bar⭑·oj (maksimum³·oj, minimum³·oj, suprem⁽⁺⁾·oj, infim⁽⁺⁾·oj) kun⭑ noci⁽⁺⁾·oj
rilat⭑·aj al⭑ limes⁽⁺⁾·oj.
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.79 2024/01/06 21:24:12 ]
__________________________________________________________________