vidu ankaŭ la klarigojn
best·/·o

best·o

   1.
          {Viv·aĵ·o} , krom la hom·o, si·n nutr·ant·a per organik⁹·a material·o kaj
          kies ĉel·oj ne est·as fortik·ig·it·aj per celuloz²·o. Plej+part·e best·oj
          kapabl·as sent·i kaj si·n mov·i: kiam oni parol·as pri best·oj, mi
          konsil·as ĉiam uz·i nur la sen·seks·an pronom·onĝi“ ; kaj Di·o la
          Etern·ul·o kre·is el la ter·o ĉiu·jn best·ojn de la kamp·o kaj ĉiu·jn
          bird·ojn de la ĉiel·o ; reg·u super la fiŝ·oj de la mar·o kaj super
          la bird·oj de la ĉiel·o kaj super ĉiu·j best·oj, kiu·j mov·iĝ·as sur la
          ter·o ; ĝi est·as nek hom·o nek best·o nek ŝton·eg·o . {brut·o}

          Rim.: La apart·ig·o de la hom·o de·ven·as el la religi·oj kaj
          mond-koncept²·oj, kiu·j konsider·is la hom·on re·gant·o super la natur·o
          anstataŭ part·o de ĝi. Ĝi rest·as biologi¹·e sen·baz¹·a post la
          evolu²-teori·o de Darvin⁽⁺⁾·o kaj ankaŭ ne aper·is en mult·aj pagan⁽⁺⁾·aj
          natur-religi·oj.

   2.
          Iu el tia·j {viv·aĵ·o} j inkluziv²·e de la hom·o; {animal⁸·o} : ĉu vi
          ek·pens·is iam pri tio, kio propr·e lev·is la hom·ar·on tiel
          ne·ating·ebl·e alt·e super ĉiu·j ali·aj best·oj, kiu·j ja en efektiv·ec·o
          est·as konstru·it·aj laŭ tiu sam·a tip¹·o kiel la hom·o ? la nur·a best·o
          kiu tiam ag·is, est·is la hom·o mem .

   3.
          {Brut⁽⁺⁾·o} , hom·o stult²·a kaj krud·a kiel best·o: kaj vi, brut·o, jam
          ĝoj·as, ke vi pov·as ĉio·n tio·n ĉi ripet·i al mi […], tia krud·a
          best·o! ; mi ja dir·is, ke li est·as rabi¹·a best·o! […] li ne tim·os
          uz·i  super·fort·on ; li est·as best·o, kiam li vid·is tiu·n al·log·an
          jun·ul·in·et·on, li ne plu pov·is estr·i si·n mem . {brut·o} , {idiot¹·o}
          , {sen·saĝ·ul·o} , {sovaĝ·ul·o} , {besti⁽⁺⁾·o}

best·a

          Kondut·ant·a krud·e kaj stult²·e: best·aj inklin·oj, best·a krim·o; la
          best·a buĉ·ad·o en  ; don·i al ili la ebl·on liber·e
          kon·at·iĝ·i kaj komunik·iĝ·i sur neŭtral²·a fundament·o kaj nur tiam
          pov·os mal·aper·i tia·j best·aĵ·oj, kiu·jn ni nun vid·as en divers·aj
          lok·oj .

best·oj

          {Animal⁸·oj} : la best·ojn karakteriz¹·as dis·volv·iĝ·o per embri·o, kiu
          ĉe la plej mult·aj best·oj tra·pas·as faz¹·on de blastulo .

best·ar·o

          Tut·o de la best·oj de iu region·o, ter-spac·o, epok·o; {faŭn⁽⁺⁾·o} : kiu
          tim·as best·ar·on, ne ir·u arb·ar·on ; iu, vid·ant·e ke el la tut·a
          best·ar·o nenia spec·o da best·oj manĝ·as bak·it·an pan·on, ven·is al la
          logik¹·a konvink·o, ke ĝi ne est·as san·a kaj bon+gust·a ; nun la tut·a
          best·ar·o est·as en la manĝ·ej·o por si·n nutr·i ; oni pov·os mal·kovr·i
          la alp⁽⁺⁾·an region·on, ĝi·an kresk·aĵ·ar·on, ĝi·an best·ar·on .

dom-best·o

          Mal·sovaĝ·a best·o, kiu·n oni hav·as en  ĉe dom·o, por ia util·o 
          kiel {dorlot-best·o} : la foir·o abund³·is je kort·o-bird·oj kaj
          dom-best·oj ; kiel dom-best·o, kiel kat·o, ŝi foj·e graŭl⁽⁺⁾·et·is sed
          ĝeneral¹·e ronron⁽⁺⁾·is ; gren·on oni konserv·as en la tur·oj de la
          dom·oj, kaj la grand·a ĉambr·o en la mez·o util·as por ŝirm·i la
          dom-best·ojn dum la pluv-sezon·o ; la vilaĝ·o de la knab·in·et·o, tut·e
          proksim·a, konsist·as el cent·o da bel·aj dom·et·oj […] kun ĝarden·o
          kaj ĉirkaŭ·bar·it·ej·o por la dom-best·oj. .

          Rim.: _Dom-best·o_ inklud⁽⁺⁾·askrom _dorlot-best·ojn_ kaj
          _hejm-best·ojn_ – ankaŭ best·ojn ten·at·ajn en best·o-dom·oj kaj bien·oj
          por divers·aj util·oj (ekz. bov·oj, azen·oj, pork·oj, kok·oj)

dorlot-best·o

          Mal·sovaĝ·a best·o, kiu·n oni plezur·e dorlot·as kaj kutim·e ten·as
          hejm·e: „kiel aspekt¹·as la ul·oj?“ ŝi demand·is, parol·ant·e al si·a
          dorlot-best·o ; tiu serpent·o […] rigard·is ni·n per mol·aj okul·oj,
          kaj ĝi·a tut·a vizaĝ·o esprim·is am·on, […] ĝi ·is ni·a dorlot-best·o ;
          tiu·j, kiu·j pro si·a ·o  trans·lok·iĝ·o ne pov·as pri·zorg·i kaj
          nutr·i si·an dorlot-best·on, port·as ĝi·n al la publik·aj higien¹·aj
          ofic·ej·oj . {hejm-best·o}

          Rim.: _Dorlot-best·o_ kaj _hejm-best·o_ est·as preskaŭ sinonim¹·aj, sed
          kelk·ajn dorlot-best·ojn oni ne ten·as en si·a hejm·o (ekzempl·e
          dorlot·ajn ĉeval·ojn), kaj kelk·ajn hejm-best·ojn oni ne  ne ĉef·e
          ten·as por dorlot·ad·o (ekzempl·e ornam·ajn fiŝ·ojn kaj trejn⁸·it·ajn
          asist⁸-hund·ojn)

hejm-best·o

          Mal·sovaĝ·a best·o, kiu·n oni ten·as hejm·e, kutim·e por akompan·o 
          plezur·o: Tiu·j nov·ajkre·it·aĵ·ojpov·as tre rapid·e mal·ferm·i la
          pord·on al kre·ad·o de ali·aj modif³·it·aj hejm-best·oj ; Kiel hejm-best·oj
          la blank·a vari³·aĵ·o est·as plej popular²·a, pro tio ke ĝi aspekt¹·as
          amuz·e, sed ankaŭ mal·hel·aj aksolotl⁽⁺⁾·oj est·as vend·at·aj .
          {dorlot-best·o}

mam-best·oj

          {Mam·ul·oj} : la ov·o kov·iĝ·as en la organism¹·o de la mam-best·o ;
          grav·an rol¹·on en dis·vast·ig·o de rabi¹·o hav·as sang·o-suĉ·ant·aj
          vespert·oj, kiu·j si·n nutr·as per sang·o de mam-best·oj kaj infekt·as
          ili·n .

rab·o-best·o

          Iu el {rab·o-best·oj} : ne est·os tie leon·o, kaj rab·o-best·o ne aper·os
          ; ali·aj gard·as, ke […] rab·o-best·oj ili·n ne dis·ŝir·u ; defend·i si·n
          kontraŭ rab·o-best·oj .

rab·o-best·oj

          Ord·o de {mam·ul·oj} (), plej mult·aj el ili sur·ter·e viv·ant·aj
          best·oj, nutr·ant·aj si·n de karn¹·o; escept·oj est·as ekzempl·e:
          {rosmar·o} kaj {pand⁽⁺⁾·oj} . {felised⁽⁺⁾·oj} , {ursed⁽⁺⁾·oj} , {musteled⁽⁺⁾·oj}

pluŝ-best·o

          {Pup·o} figur·ant·a best·on kaj kies fel·o est·as far·it·a el {pluŝ·o} :
          mal·gaj·e mi en·lit·iĝ·as, pren·as en mi·ajn man·ojn la blank·an urs·id·on,
          la pluŝ-best·on...

ŝarĝ·o-best·o, ŝarĝ-best·o

          Best·o uz·at·a por port·ad·o de pez·aĵ·oj: azen·id·o, fil·o de ŝarĝ·o-best·o
          ; ĉu vi ne pens·as, ke la ŝarĝ-best·o, kiu est·as vip·at·a, mal·sat·as
          kaj mort·e lac·iĝ·as ; mi vid·is mi·an amik·on kaj li·ajn du
          ŝarĝ-best·ojn .

tir-best·o

          Best·oordinar·e grand·a kvar+pied·ul·okiu·n oni uz·as por tir·ad·o
          de vetur·il·o  aparat¹·o: la bov·in·o ne don·ad·os lakt·on, ŝi […]
          pov·as taŭg·i nur kiel tir-best·o  en buĉ·ej·o ; li don·is al mult·aj
          kamp·ar·an·oj atest·il·ojn ke ili·aj ĉeval·oj ne taŭg·as por milit-serv·o
          kiel tir-best·oj .

   [artikol-versi⁹·o: 1.156 2023/12/12 19:23:56 ]
     __________________________________________________________________