civiliz⭑·/·i

civiliz⭑·i

   (tr)

   1.
          (pri⭑ soci³·o) {Progres⭑·ig·i} per⭑ evolu²·ig·o de⭑ simbol¹·a komunik⭑·ad·o
          (skrib⭑·o kc), scienc⭑·o, teĥnik³·o kaj⭑ komerc⭑·o ĝis⭑ kompleks⁽⁺⁾·a urb⭑·a kaj⭑
          ŝtat⭑·a organiz¹·ad·o kun⭑ soci³·a tavol⭑·iĝ·o kaj⭑ labor⭑-divid⭑·o:
           est⭑·is la⭑ di⭑·o de⭑ ĉiu·j saĝ⭑·aj kaj⭑ util⭑·aj scienc⭑·oj,
          iu+temp⭑·e li mem⭑ instru⭑·is al⭑ la⭑ aztek⁽⁺⁾·oj la⭑ metalurgi⁸·on, la⭑
          ter⭑-kultur¹·on kaj⭑ la⭑ civiliz⭑·it·an ŝtat⭑·an viv⭑·on ; simil⭑·aj kolekt⭑·oj
          (de⭑ fabel⭑·oj) ekzist⭑·as en⭑ ĉiu·j lingv⭑·oj de⭑ la⭑ civiliz⭑·it·a mond⭑·o,
          sed⭑ la⭑ plej⭑ fam⭑·a en⭑ la⭑ tut⭑+mond⭑·a literatur⭑·o est⭑·as la⭑ verk⭑·o de⭑
          frat⭑·oj  ; popol⭑·oj sovaĝ⭑·aj kaj⭑ eĉ⭑ du⭑·on·e-civiliz⭑·it·aj ;
          lingv⭑·o tut⭑+mond⭑·a dev⭑·as est⭑·i pret⭑·ig·at·a paŝ⭑·o post⭑ paŝ⭑·o, per⭑ la⭑
          kun·ig⭑·it·a labor⭑·ad·o de⭑ la⭑ tut⭑·a civiliz⭑·it·a mond⭑·o ; la⭑
          mond⭑-literatur⭑·o est⭑·as sum⭑·o de⭑ tiu·j valor⭑·aj kaj⭑ efik⭑·aj verk⭑·oj,
          kiu·j signif⭑·as io·n, almenaŭ⭑ virtual⁹·e, por⭑ ĉiu·j civiliz⭑·it·aj
          naci⭑·oj, kaj⭑ kiu·j real¹·e ating⭑·is ĉiu·jn civiliz⭑·it·ajn naci⭑·ojn ;
          (sarkasm¹·e) sed⭑ kio do⭑ okaz⭑·as en⭑ la⭑ civiliz⭑·it·a eŭrop⭑·a metropol²·o?
          la⭑ best⭑·iĝ·int·a polic⭑·o kapt⭑·as ĉiu·n suspekt⭑·ind·an preter·pas⭑·ant·on,
          hazard²·e komenc⭑·as paf⭑·i la⭑ fenestr⭑·ojn . {koloni¹·i}

   2.
          (pri⭑ hom⭑·o) {Eduk⭑·i} pri⭑ leg⭑·ad·o kaj⭑ skrib⭑·ad·o, meti⭑·o, scienc⭑·o,
          teĥnik³·o, mor⭑·oj kaj⭑ leĝ⭑·oj tiel⭑, ke⭑ li kapabl⭑·as kondut⭑·i kaj⭑
          viv⭑-ten⭑·i si·n en⭑ tia civiliz⭑·it·a soci³·o: li dev⭑·is duel¹·i kontraŭ⭑ li
          […kaj⭑] sci⭑·ig·is al⭑ Petr⭑·o, kia·n serv⭑·on li atend⭑·as de⭑ li, la⭑
          civiliz⭑·it·an lake⭑·on ek·reg⭑·is mort⭑·a tim⭑·o ; ĉiu iom⭑ civiliz⭑·it·a hom⭑·o
          jam⭑ post⭑ kelk⭑·aj hor⭑·oj da⭑ lern⭑·ad·o pov⭑·as liber⭑·e leg⭑·i ĉia·n verk⭑·on
          en⭑ Esperant⭑·o ; Kristofor⁽⁺⁾·o trink⭑·is pli⭑ ol⭑ neces⭑·e, sed⭑ [dum⭑] la⭑
          famili⭑·aj festen⭑·oj li ceter⭑·e trink⭑·is pli⭑ mal·mult⭑·e kaj⭑ far⭑·iĝ·is pli⭑
          civiliz⭑·it·a en⭑ si⭑·a kondut⭑·o . {kultur¹·i^2}

   3.
          (pri⭑ iu art⭑·o) {Kultur¹·i} ĝi·n tia+grad⭑·e, ke⭑ ĝi konven⭑·u kaj⭑ util⭑·u al⭑
          civiliz⭑·it·a soci³·o: la⭑ vort⭑·ojn, kiu·j est⭑·as egal⭑·e uz⭑·at·aj en⭑ ĉiu·j
          civiliz⭑·it·aj lingv⭑·oj […], mi las⭑·is tut⭑·e sen⭑ ia⭑ ŝanĝ⭑·o .

civiliz⭑·o

          Kompleks⁽⁺⁾·a kaj⭑ ampleks⭑·a {soci³·o} progres⭑·int·a per⭑ civiliz⭑·ad·o: la⭑
          civiliz⭑·o de⭑ la⭑ Rom⁽⁺⁾·an·oj ; la⭑ civiliz⭑·oj de⭑ la⭑ sumer⁽⁺⁾·oj, de⭑ la⭑
          bronz⭑-aĝ⭑·o, de⭑ la⭑ inka⁽⁺⁾·oj kaj⭑ aztek⁽⁺⁾·oj; terakot⁽⁺⁾·aĵ·oj el⭑ la⭑
          Nok⁽⁺⁾·--civiliz⭑·o ; la⭑ ĉin⁹·a civiliz⭑·o est⭑·is konstant⭑·e minac⭑·at·a de⭑
          ĉirkaŭ⭑·aj barbar¹·oj, simil⭑·e kiel⭑ est⭑·is la⭑ rom⁽⁺⁾·a imperi⭑·o far⭑·e de⭑
          ĝerman⁽⁺⁾·oj ; trov⭑·iĝ·ant·e sur⭑ la⭑ lim⭑·o de⭑ Azi⁸·o kaj⭑ Eŭrop⭑·o, la⭑ armen⁸·oj
          komunik⭑·iĝ·is kun⭑ ties⭑ kultur¹·oj, fakt¹·e ver⭑·an armen⁸·an kultur¹·on
          est⭑·ig·is element¹·oj de⭑ ambaŭ⭑ civiliz⭑·oj ; prezent⭑·o de⭑ antikv⭑·aj
          hom⭑·oj en⭑ iom⭑ modern¹·ig·it·a aspekt¹·o est⭑·as bon⭑·a afer⭑·o kaj⭑ help⭑·as pli⭑
          bon⭑·e imag⭑·i la⭑ font⭑·ojn de⭑ la⭑ modern¹·a civiliz⭑·o ; sen·dub⭑·e la⭑
          intern⭑·aj kontraŭ·dir⭑·oj de⭑ la⭑ kapital¹·ism·a soci³-ord⭑·o ĉiam⭑ minac⭑·as
          pere⭑·ig·i milit⭑·e la⭑ civiliz⭑·on (nun⭑·an) ; laŭ⭑ decid⭑·o de⭑ la⭑ Ĝeneral¹·a
          Asemble⁸·o de⭑ Unu⭑·iĝ·int·aj Naci⭑·oj, la⭑ jar⭑·o 2001 est⭑·os Inter·naci⭑·a
          Jar⭑·o de⭑ Dialog¹·o inter⭑ Civiliz⭑·oj . {civit³·o^1} , {kultur¹·o^2.b}

civiliz⭑·ad·o

          Soci³·a evolu²·o al⭑ civiliz⭑·o: la⭑ histori⭑·o de⭑ la⭑ civiliz⭑·ad·o ;
          nov⭑+imperi⭑·ism·a faz¹·o [kiu·n] la⭑ grand⭑·aj potenc⭑·oj […] nom⭑·is „sankt⭑·a
          misi⭑·o de⭑ civiliz⭑·ad·o“ ; sen·egal⭑·ec·o ne⭑ nur⭑ mal·help⭑·as la⭑
          dis·volv⭑·iĝ·on de⭑ vir⭑·in·oj sed⭑ de⭑ civiliz⭑·ad·o mem⭑ .

civiliz⭑·ec·o

          Stat⭑·o de⭑ civiliz⭑·o kaj⭑ ĝi⭑·aj civit³·oj: ni⭑·a civiliz⭑·ec·o est⭑·as ŝuld⭑·at·a
          al⭑ la⭑ pens⭑·ul·oj aparten⭑·ant·aj al⭑ la⭑ plej⭑ divers⭑·aj gent⭑·oj, el⭑ kiu·j
          kelk⭑·aj jam⭑ de⭑ long⭑·e mal·aper⭑·is el⭑ la⭑ histori⭑·o ; eŭrop⭑·aj
          amas⭑-komunik⭑·il·oj […] „glor⭑·ig·as“ sabot⁽⁺⁾·ul·ojn-murd⁴·ist·ojn, kiu·j fi⭑·e
          provok⁴·as kaj⭑ ekspluat²·as la⭑ civiliz⭑·ec·on de⭑ ekzempl⭑·e Rusi⁽⁺⁾·o, Uson⁹·o
          aŭ⭑ Israel⁹·o .

civiliz⭑·it·a

          Soci³·e kaj⭑ kultur¹·e progres⭑·int·a per⭑ civiliz⭑·ad·o. {barbar¹·a} ,
          {primitiv²·a} , {sovaĝ⭑·a^1.c}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.37 2023/10/31 13:37:03 ]
     __________________________________________________________________