vidu ankaŭ la klarigojn
ĉu⭑
ĉu⭑
(konjunkci⭑·o)
Est⭑·as ver⭑·e aŭ⭑ ne⭑, ke⭑...? (en⭑ rekt⭑·a aŭ⭑ ne·rekt⭑·a demand⭑·o, kiam⭑
neniu ali⭑·a demand⭑·a vort⭑·o est⭑·as en⭑ la⭑ fraz¹·o, kaj⭑ nur⭑ por⭑ montr⭑·i
ia·n dub⭑·on): ĉu⭑ vi ven⭑·os? ĉu⭑ (est⭑·as) ver⭑·e? ĉu⭑ ne⭑ (est⭑·as ver⭑·e)?
respond⭑·u al⭑ mi, ĉu⭑ vi efektiv⭑·e kompren⭑·is kio·n mi skrib⭑·is ; mi ne⭑
sci⭑·as, ĉu⭑ mi sekv⭑·os li·n aŭ⭑ ne⭑ ; mi ne⭑ intenc⭑·as demand⭑·i la⭑
doktor⭑·on, ĉu⭑ li konsent⭑·as, ĉar⭑ li ja⭑ ne⭑ don⭑·us ŝi·n al⭑ mi ;
anstataŭ⭑ analiz¹·i, ĉu⭑ mi bon⭑·e kre⭑·is la⭑ vort⭑·ar·on kaj⭑ ĉu⭑ oni ne⭑
pov⭑·us far⭑·i ĝi·n ankoraŭ⭑ pli⭑ kompren⭑·ebl·a […], ili dir⭑·is, ke⭑ la⭑
vort⭑·ar·o dev⭑·as est⭑·i […] pren⭑·it·a miks⭑·e el⭑ ĉiu·j lingv⭑·oj de⭑ l’ mond⭑·o
; se⭑ vi vol⭑·as sci⭑·i, ĉu⭑ vi bon⭑·e decid⭑·is tiu·n demand⭑·on, turn⭑·u vi·n
ne⭑ al⭑ mi .
a)
Demand⭑·ant·a pri⭑ respond⭑·o (opini⭑·o, decid⭑·o ktp) jes⭑·a aŭ⭑ ne⭑·a:
mi en⭑ la⭑ somer⭑·o far⭑·os vetur⭑·on, ĉu⭑ vi vol⭑·as mi·n akompan⭑·i ?
dir⭑·u, ĉu⭑ li ne⭑ est⭑·as hejm⭑·e ?
b)
Prezent⭑·ant·e alternativ²·on por⭑ eventual¹·a decid⭑·o, ne⭑ nepr⭑·e
respond⭑·end·an per⭑ jes⭑ aŭ⭑ ne⭑: est⭑·u sincer⭑·aj kontraŭ⭑ mi, ĉu⭑
oni invit⭑·is vi·n aŭ⭑ ne⭑? ; ĉu⭑ ĝi est⭑·is tromp⭑·o de⭑ okul⭑·oj aŭ⭑
ĉu⭑ mi [ĝi·n] vid⭑·is tut⭑·e klar⭑·e ; ĉu⭑ li est⭑·as plej⭑ pur⭑·a
ideal¹·ist·o aŭ⭑ plej⭑ profit⭑+am⭑·a ego⁽⁺⁾·ist·o ; ĉu⭑ […] sign⭑·oj
hieroglif²·aj aŭ⭑ nombr⭑·aj aŭ⭑ sign⭑·oj de⭑ son⭑·oj .
c)
Esprim⭑·ant·a dub⭑·on aŭ⭑ ne·sci⭑·on: mi sci⭑·as, ke⭑ ŝi est⭑·as feliĉ⭑·a,
sed⭑ mi ne⭑ sci⭑·as, ĉu⭑ li est⭑·as feliĉ⭑·a; ni oft⭑·e ne⭑ sci⭑·as, ĉu⭑
ĝi signif⭑·as „io, kio far⭑·as“ {aŭ⭑} „io, kio est⭑·as far⭑·at·a“ ;
mi ne⭑ sci⭑·as […], ĉu⭑ mi traf⭑·os en⭑ tia inter·spac⭑·o .
d)
(post⭑ asert¹·o) Demand⭑·ant·a pri⭑ konfirm⭑·o, konsent⭑·o aŭ⭑
kontraŭ⭑·o: varm⭑·eg·a tag⭑·o, ĉu⭑ ne⭑ ? vi ir⭑·os al⭑ la⭑ popol⭑·a park⭑·o
vesper⭑·e, ĉu⭑ ne⭑ ? vi pens⭑·as, {ke⭑} ni est⭑·as ne·taŭg⭑·ul·oj, ĉu⭑ ?
e)
Inform¹·ant·a, ke⭑ elekt⭑·o inter⭑ du⭑ alternativ²·oj de·pend⭑·as (aŭ⭑
ne⭑ de·pend⭑·as) de⭑ iu cirkonstanc⭑·o: post⭑ „sid⭑·iĝ·i“ ni pov⭑·as
egal⭑·e bon⭑·e uz⭑·i la⭑ akuzativ⭑·on kaj⭑ la⭑ nominativ⭑·on, de·pend⭑·e
de⭑ tio, ĉu⭑ ni vol⭑·as esprim⭑·i mov⭑·on aŭ⭑ komenc⭑·on de⭑ nov⭑·a
stat⭑·o ; [ĉiu] sufiks⭑·o […] ĉiam⭑ konserv⭑·as egal⭑·an signif⭑·on,
tut⭑·e egal⭑·e, ĉu⭑ ĝi est⭑·os uz⭑·at·a en⭑ la⭑ fin⭑·o […] de⭑ ali⭑·a vort⭑·o
aŭ⭑ mem·star⭑·e .
Rim.: Z atent⭑·ig·as, ke⭑ „la⭑ vort⭑·on ‚ĉu⭑‘ ni dev⭑·as, kiom⭑ ebl⭑·e, uz⭑·ad·i
nur⭑ en⭑ senc⭑·o demand⭑·a […]. Ni pov⭑·as ĝi·n uz⭑·i ankaŭ⭑ en⭑ la⭑ senc⭑·o de⭑
ne·cert⭑·ec·o, aŭ⭑ de⭑ dub⭑·o, aŭ⭑ en⭑ ali⭑·aj simil⭑·aj senc⭑·oj, kiam⭑ ni ne⭑
hav⭑·as pli⭑ bon⭑·an vort⭑·on (kiel⭑ en⭑ vi⭑·a ekzempl⭑·o: ĉu⭑ pro⭑ tim⭑·o, ĉu⭑
pro⭑ fier⭑·ec·o, li nenio·n respond⭑·is), sed⭑ mi neniam⭑ konsil⭑·us uz⭑·i
ĝi·n tut⭑·e sen·bezon⭑·e anstataŭ⭑ ‚jen⭑‘, ‚aŭ⭑‘ ktp.“
ĉu⭑... ĉu⭑...
Ebl⭑·e tiel⭑, ebl⭑·e ali⭑·e, oni ne⭑ sci⭑·as aŭ⭑ tio ne⭑ grav⭑·as: ĉu⭑ pro⭑
tim⭑·o, ĉu⭑ pro⭑ fier⭑·ec·o li nenio·n respond⭑·is ; ĉu⭑ mi post⭑ tio
ankoraŭ⭑ viv⭑·os, ĉu⭑ mi mort⭑·os, ĉu⭑ mi konserv⭑·os la⭑ fort⭑·on de⭑ mi⭑·a
korp⭑·o kaj⭑ anim⭑·o, ĉu⭑ mi ĝi·n perd⭑·os, – […] de·pend⭑·as de⭑ l’ sort⭑·o ;
ĉu⭑ li koler⭑·as, ĉu⭑ li rid⭑·as, li ne⭑ hav⭑·as trankvil⭑·on ; ties⭑ anim⭑·o
eksterm⭑·iĝ·os, ĉu⭑ li est⭑·as fremd⭑·ul·o, ĉu⭑ li est⭑·as indiĝen⁴·o . {aŭ⭑...
aŭ⭑...} , {jen⭑... jen⭑...}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.106 2022/04/26 16:27:52 ]
__________________________________________________________________