datum⁽⁺⁾·/·o

datum⁽⁺⁾·o

   1.
          Fakt¹·a material⭑·o por⭑ scienc⭑·a esplor⭑·o, politik¹·a diskut¹·o,
          administr⭑·a decid⭑·o (rezult²·o de⭑ eksperiment¹·o, histori⭑·a tekst⭑·o,
          statistik¹·aĵ·o ktp): observ⭑·it·aj datum⁽⁺⁾·oj, fid⭑·ind·a datum⁽⁺⁾·o, prognoz¹·a
          datum⁽⁺⁾·o, datum⁽⁺⁾·oj pri⭑ tiu person⭑·o mank⭑·as; akir⭑·i, kolekt⭑·i datum⁽⁺⁾·ojn.
          oft⭑·ec·o-distribu⁸·o est⭑·as funkci¹·o, kiu indik³·as por⭑ ĉiu mezur⭑·it·a
          datum⁽⁺⁾·o, kiom⭑ oft⭑·e la⭑ datum⁽⁺⁾·o ek·est⭑·is .

   2.
          Inform¹·o konsider⭑·at·a kun⭑·e kun⭑ la⭑ manier⭑·o en⭑ kiu ĝi est⭑·as
          esprim⭑·it·a; precip⭑·e inform¹·o komput⁹·il·e trakt⭑·ebl·a: la⭑ sign⭑·o-ĉen⭑·oj
           ,  ,  est⭑·as divers⭑·aj datum⁽⁺⁾·oj
          esprim⭑·ant·aj unu⭑ sam⭑·an inform¹·on; datum⁽⁺⁾·oj ― de⭑ ne·fak⭑·ul·a vid⭑-punkt⭑·o
          ― pov⭑·as est⭑·i la⭑ liter⭑·oj de⭑ tekst⭑·o aŭ⭑ ebl⭑·e iu·j cifer⭑·oj, sed⭑ ebl⭑·as
          ankaŭ⭑ turn⭑·i hom⭑·an parol⭑·ad·on en⭑ flu⭑·on de⭑ cifer⭑·ec·aj datum⁽⁺⁾·oj ; la⭑
          poŝ⭑+telefon¹·a ret⭑·o mem⭑ trans·port⭑·as nur⭑ datum⁽⁺⁾·ojn kaj⭑ tut⭑·e ne⭑ la⭑
          parol⭑·ad·on mem⭑ en⭑ la⭑ form⭑·o, kiel⭑ ĝi al·ven⭑·as de⭑ la⭑ mikrofon²·o ;
          asoci¹·aj tabel⭑·oj simpl⭑·e lig⭑·as par⭑·ojn da⭑ datum⁽⁺⁾·oj, tiel⭑ ke⭑ unu⭑
          est⭑·as la⭑ indic⁽⁺⁾·o (aŭ⭑ ŝlos⭑·il·o) por⭑ trov⭑·i la⭑ ali⭑·an . {don⭑·it·aĵ·o}
          {inform¹·o}

   Rim. 1: Oft⭑·e la⭑ vort⭑·oj „inform¹·o“ kaj⭑ „datum⁽⁺⁾·o“ est⭑·as inter·ŝanĝ⭑·ebl·aj: la⭑
   cel⭑·o de⭑ komunik⭑·ad·o est⭑·as trans·don⭑·i inform¹·on, sed⭑ real¹·e oni pov⭑·as far⭑·i
   tio·n prezent⭑·ant·e la⭑ inform¹·on materi¹·e per⭑ datum⁽⁺⁾·o. Do⭑, ricev⭑·i inform¹·on
   kaj⭑ ricev⭑·i datum⁽⁺⁾·on pov⭑·as est⭑·i sam⭑+signif⭑·aj. Tamen⭑ iam⭑ la⭑ diferenc⭑·o ja⭑
   grav⭑·as, ekz. kiam⭑ oni esplor⭑·as divers⭑·ajn prezent⭑·o-manier⭑·ojn, aŭ⭑ se⭑
   datum⁽⁺⁾·o est⭑·as sen·inform¹·a.
   Rim. 2: Mult⭑·aj esperant⭑·ist·oj, influ⭑·at·e de⭑ si⭑·a naci⭑-lingv⭑·o (kaj⭑
   etimologi²·o de⭑ „datum⁽⁺⁾·o“) uz⭑·as la⭑ vort⭑·on „don⭑·it·aĵ·o“ en⭑ la⭑ ĝeneral¹·a senc⭑·o
   de⭑ „datum⁽⁺⁾·o“. Tio est⭑·as iom⭑ ĝen⭑·a se⭑ tem⭑·as pri⭑ datum⁽⁺⁾·o akir⭑·ot·a, kiu est⭑·os
   rezult²·o de⭑ komput⁹·ad·o aŭ⭑ part⭑·o de⭑ plan⭑·o. Por⭑ evit⭑·i la⭑ komik¹·an efekt³·on en⭑
   tia·j situaci⭑·oj iu·j uz⭑·as vort⭑·ojn „cifer⭑·oj“, „indik³·oj“ ( plan⭑·it·aj
   cifer⭑·oj, projekt⭑·aj indik³·oj) ktp, kie fakt¹·e pli⭑ konven⭑·as „datum⁽⁺⁾·o“.
   Rim. 3: Mult⭑·aj uz⭑·as nur⭑ la⭑ mult⭑·e~nombr⭑·an form⭑·on „datum⁽⁺⁾·oj“, kvankam⭑ ĉe⭑
   ali⭑·aj aŭtor⭑·oj ne⭑ mal·oft⭑·as ankaŭ⭑ la⭑ unu⭑+nombr⭑·a uz⭑·ad·o.
   Rim. 4: Konsider⭑·ind·a part⭑·o de⭑ la⭑ okcident⭑·aj komputik⁽⁺⁾·ist·oj prefer⭑·as la⭑
   form⭑·on „ {daten⁽⁺⁾·o} “, supoz⭑·ebl·e por⭑ evit⭑·i konfuz⭑·on kun⭑ iom⭑ nebul⭑+senc⭑·a
   verb⭑·o „datum⁽⁺⁾·i“ (proksim⭑·um·e „dat⭑·iĝ·i, de·ven⭑·i de⭑ koncern⭑·a temp⭑·o, komenc⭑·iĝ·i
   iam⭑“). La⭑ form⭑·o „daten⁽⁺⁾·o“ rest⭑·as mal·pli⭑ vast⭑·e uz⭑·at·a (kaj⭑ geografi⭑·e kaj⭑
   senc⭑·e) kaj⭑ mal·pli⭑ tradici¹·a (je⭑ la⭑ moment⭑·o kiam⭑ est⭑·is tajp⁸·at·aj ĉi⭑ tiu·j
   lini⭑·oj, serĉ⭑·o en⭑ TTT don⭑·is 26% por⭑ „daten⁽⁺⁾·o“ kaj⭑ 74% por⭑ „datum⁽⁺⁾·o“). La⭑
   form⭑·o „ {data⁽⁺⁾·o} “ est⭑·as ankoraŭ⭑ pli⭑ mal·oft⭑·a.
   {dat⭑·/-um⭑·/·o}

dat⭑·um~bank¹·o

          Kolekt⭑·o de⭑ datum⁽⁺⁾·oj (dat⭑·um~baz¹·oj, dosier⁽⁺⁾·oj) pri⭑ iu aplik³-kamp⭑·o:
          inter·ret⭑·a portal²·o kun⭑ vast⭑·a dat⭑·um~bank¹·o pri⭑ pra- kaj⭑ fru⭑·-~histori⭑·o
          ; dat⭑·um~bank¹·o pri⭑ ter⭑-trem⭑·oj de⭑ 2150 a.K. ĝis⭑ nun⭑ ; ekzist⭑·as ankaŭ⭑
          la⭑ lingv⭑·oj, kies⭑ rol¹·o est⭑·as lim⭑·ig·it·a al⭑ plen⭑·um·o de⭑ cert⭑·a task¹·o:
          mend⭑·o al⭑ dat⭑·um~bank¹·o (SQL) .

dat⭑·um~baz¹·o

          Kolekt⭑·o de⭑ inter·lig⭑·it·aj datum⁽⁺⁾·oj uz⭑·at-ebl⭑·aj en⭑ divers⭑·aj aplik³·oj
          per⭑ dat⭑·um-baz¹·--manipul²·il·o: MySQL est⭑·as dat⭑·um~baz¹·o, kiu est⭑·as kon⭑·at·a
          por⭑ si⭑·a rapid⭑·ec·o ; rilat⭑·a dat⭑·um~baz¹·o est⭑·as dat⭑·um~baz¹·o, kies⭑
          struktur¹·o baz¹·iĝ·as sur⭑ la⭑ rilat⭑·a model⭑·o, ĝi do⭑ konsist⭑·as el⭑
          datum⁽⁺⁾·aj opoj, kiu·j esprim⭑·as rilat⭑·ojn inter⭑ la⭑ datum⁽⁺⁾·oj .

dat⭑·um-baz¹·--manipul²·il·o (DBM)

          Program¹·ar·o ebl⭑·ig·ant·a difin⭑·i la⭑ fizik⭑·an kaj⭑ logik¹·an struktur¹·ojn
          de⭑ dat⭑·um~baz¹·o, en·ig⭑·i kaj⭑ ekstrakt¹·i ĝi⭑·ajn inform¹·ojn:
          dat⭑·um-baz¹·--manipul²·il·o „Access“ ; Ingres est⭑·as liber⭑·a kaj⭑ komerc⭑·e
          sub·ten⭑·at·a rilat⭑·a dat⭑·um-baz¹·--manipul²·il·o uz⭑·ebl·a en⭑ grand⭑·aj komerc⭑·aj
          aŭ⭑ reg⭑·ist·ar·aj organiz¹·aĵ·oj .

          Rim.: La⭑ plen⭑·a form⭑·o de⭑ la⭑ termin⭑·o est⭑·as iom⭑ long⭑·a, tial⭑ oni
          pov⭑·as prefer⭑·i mal·long⭑·ig·on: DBM.

dat⭑·um~port⭑·il·o

          Fizik⭑·a objekt⭑·o destin¹·it·a por⭑ konserv⭑·i datum⁽⁺⁾·ojn, ekz-e magnet⭑·a
          disk¹·o: vid⭑·ebl·ig·i tekst⭑·on konserv⭑·it·an kiel⭑ dosier⁽⁺⁾·o sur⭑
          dat⭑·um~port⭑·il·o ; disk¹·et·o est⭑·as spec⭑·o de⭑ ekster⭑·a [...] dat⭑·um~port⭑·il·o
          en⭑ mal·mol⭑·a plast⁸·a kvadrat¹·a ŝel⭑·o ; komenc⭑·e por⭑ trans·port⭑·i est⭑·is
          uz⭑·it·aj paper⭑·aj tru⭑-bend⁸·oj kaj⭑ tru⭑-kart⭑·oj kaj⭑ post⭑·e aper⭑·is magnet⭑·aj
          kaj⭑ optik¹·aj disk¹·oj, kaj⭑ dat⭑·um~port⭑·il·oj sur·baz¹·e de⭑ icoj .

dat⭑·um~struktur¹·o

          Manier⭑·o kun·ig⭑·i plur⁴·ajn datum⁽⁺⁾·ojn en⭑ unu⭑ tut⭑·on kaj⭑ aranĝ⭑·i ili·n en⭑
          la⭑ memor⭑·o: list¹·o est⭑·as tre⭑ elast⭑·a dat⭑·um~struktur¹·o prezent⭑·ebl·a
          kiel⭑ sin⁸-sekv⭑·o da⭑ objekt⭑·oj ; en⭑ komput⁹·ad·o, la⭑ dat⭑·um~struktur¹·o
          tabel⭑·o est⭑·as [...] kutim⭑·a manier⭑·o re·al·ig⭑·i abstrakt¹·an tabel⭑·on ;
          du⭑·um·a arb⭑·o est⭑·as arb⭑·a dat⭑·um~struktur¹·o, en⭑ kiu ĉiu vertic⁸·o hav⭑·as
          maksimum³·e du⭑ infan⭑·ojn .

          Rim.: Kontrast¹·e al⭑ la⭑ oft⭑·e sinonim¹·a noci⁽⁺⁾·o {dat⭑·um~tip¹·o} ,
          dat⭑·um~struktur¹·o ne⭑ est⭑·as lim⭑·ig·it·a per⭑ la⭑ kadr⭑·o de⭑ program¹-lingv⭑·o
          kaj⭑ aplik³·ebl·as al⭑ individu¹·aj objekt⭑·oj.

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.31 2023/11/04 13:16:26 ]
     __________________________________________________________________