di⭑·/·o

di⭑·o

          Est⭑·aĵ·o prezent⭑·at·a kiel⭑ super·natur⭑·a, ordinar⭑·e sen·mort⭑·a, pli⭑
          potenc⭑·a ol⭑ hom⭑·oj: neniu sci⭑·as tiom⭑ mult⭑·e da⭑ histori⭑·oj, kiel⭑ la⭑
          di⭑·o de⭑ dorm⭑·o ; la⭑ Etern⭑·ul·o est⭑·os terur⭑·a por⭑ ili, ĉar⭑ li
          eksterm⭑·os ĉiu·jn di⭑·ojn de⭑ la⭑ ter⭑·o .

        a)
                Super·natur⭑·a, etern⭑·a, perfekt⭑·a kaj⭑ ĉiopova est⭑·ul·o, kre⭑·int·o
                de⭑ la⭑ univers⭑·o: kio·n Di⭑·o kre⭑·is en⭑ la⭑ ses⭑·a tag⭑·o? ; al⭑ Di⭑·o
                plaĉ⭑·u, sed⭑ sur⭑ diabl⭑·on ne⭑ kraĉ⭑·u ; eĉ⭑ Di⭑·o, se⭑ ĝi ekzist⭑·us,
                ne⭑ pov⭑·us ali⭑·ig·i pas⭑·int·aĵ·on ; di⭑·o vol⭑·u, ke⭑... (mi tre⭑
                dezir⭑·as, ke⭑...).

        b)
                Princip⭑·o de⭑ ekzist⭑·ad·o, unu⭑·ec·o kaj⭑ kompren⭑·ebl·ec·o de⭑
                univers⭑·o.

   Rim. 1: En⭑ la⭑ senc⭑·oj ^1.a kaj⭑ ^1.b, di⭑·o est⭑·as komun⭑·a nom⭑·o indik³·ant·a
   nombr⭑·ebl·an unik³·aĵ·on, kaj⭑ laŭ⭑ la⭑ ĝeneral¹·a regul⭑·o dev⭑·us akcept⭑·i la⭑
   difin⭑·an artikol⭑·on, simil⭑·e al⭑ „la⭑ hom⭑·ar·o“, „la⭑ mond⭑·o“ ktp. Ĝust⭑·e tiel⭑
   est⭑·as en⭑ la⭑ grek⁸·a:  (laŭ·vort⭑·e: „kaj⭑ la⭑ vort⭑·o est⭑·is ĉe⭑ _la⭑ di⭑·o_, kaj⭑ _di⭑·o_ est⭑·is la⭑
   vort⭑·o“; en⭑ la⭑ unu⭑·a aper⭑·o _la⭑ di⭑·o_ est⭑·as determin²·it·a difin⭑·e kiel⭑ la⭑
   kon⭑·at·a unik³·aĵ·o; en⭑ la⭑ du⭑·a, _di⭑·o_ est⭑·as predikativ⁽⁺⁾·o, kaj⭑ tial⭑
   sen·artikol⭑·a, laŭ⭑ si⭑·a senc⭑·o; la⭑ tradici¹·a traduk⭑·o [Johan⭑·o 1:1] tiu·n
   al·klas⭑·ig·on mis·prezent⭑·as kiel⭑ ident¹·ig·on). La⭑ okcident⭑·aj lingv⭑·oj
   trans·pren⭑·is la⭑ vort⭑·on el⭑ la⭑ sen·artikol⭑·a Latin⁽⁺⁾·o, kaj⭑ hered⭑·ig·is tiu·n
   mal·regul⭑·aĵ·on al⭑ Esperant⭑·o. Ankaŭ⭑ la⭑ arab⁸·a {Alah⁽⁺⁾·o} de·ven⭑·as el⭑ „la⭑ di⭑·o“.
   Rim. 2: La⭑ pi⭑·ul·oj skrib⭑·as kun⭑ majuskl⁹·a D: _Di⭑·o_ por⭑ la⭑ senc⭑·o ^1.a kaj⭑
   iu·j eĉ⭑ opini⭑·as tiu·n vort⭑·on nom⭑·o propr⭑·a; tio est⭑·as mal·ver⭑·a en⭑
   krist⭑·an·ism·o, jud³·ism·o kaj⭑ islam⁽⁺⁾·o. Eĉ⭑ pli⭑ mal·ver⭑·a tio est⭑·as por⭑ la⭑ senc⭑·o
   ^1.b (filozofi¹·a).
   Rim. 3: En⭑ la⭑ religi⭑·oj mediterane⁸·aj (jud³·ism·o, krist⭑·an·ism·o, islam⁽⁺⁾·o) Di⭑·o
   est⭑·as person⭑·ec·a kaj⭑ li-genr⁹·a; en⭑ pli⭑ abstrakt¹·aj sistem⭑·oj filozofi¹·aj
   (panteism²·o, buda⁽⁺⁾·ism·o) ne⭑ est⭑·as person⭑·a di⭑·o, kaj⭑ se⭑ oni uz⭑·as tia·n
   vort⭑·on, ĝi oft⭑·e est⭑·as ĝi-genr⁹·a. Tiel⭑ en⭑ la⭑ titol⭑·o de⭑  -aj⁽⁺⁾
   ese⁽⁺⁾·oj: „Ni kaj⭑ Ĝi“ (kie „Ĝi“ rilat⭑·as al⭑ Di⭑·o).

di⭑·a

   1.
          De⭑ di⭑·o: mi sid⭑·as sur⭑ di⭑·a tron⭑·o en⭑ la⭑ mez⭑·o de⭑ la⭑ mar⭑·oj ; di⭑·a fil⭑·o
          ; la⭑ di⭑·a potenc⭑·o ; ĉio de·pend⭑·as de⭑ la⭑ di⭑·a vol⭑·o .

   2.
          Perfekt⭑·a, kvazaŭ⭑ ĝi est⭑·us de⭑ di⭑·o: ŝi hav⭑·is di⭑·an voĉ⭑·on, di⭑·ajn
          form⭑·ojn.

di⭑·aĵ·o

          Super·natur⭑·a {est⭑·aĵ·o} konsider⭑·at·a rang⭑·e mal·pli⭑ alt⭑·a ol⭑ di⭑·o:
          Salomon⁽⁺⁾·o sekv⭑·is Aŝtaron, di⭑·aĵ·on de⭑ la⭑ Ci⭑~don⭑·an·oj ; Aten⁽⁺⁾·an·oj, mi
          rimark⭑·as, ke⭑ vi est⭑·as ĉiu+rilat⭑·e tro⭑ serv⭑·em·aj al⭑ di⭑·aĵ·oj ; la⭑
          fin⭑·on de⭑ la⭑ procesi¹·o form⭑·is du⭑·a ar⭑·o da⭑ akolit⁽⁺⁾·oj, port⭑·ant·aj
          statu¹·et·ojn de⭑ mal·super⭑·aj di⭑·aĵ·oj ; mi⭑·a anim⭑·o ne⭑ hav⭑·as spac⭑·on por⭑
          du⭑ di⭑·aĵ·oj . {dajmon⁽⁺⁾·o} , {elf²·o} , {fe⭑·o} , {faŭn⁽⁺⁾·o} , {geni¹·o^3} ,
          {spirit⭑·o^3}

di⭑-in⭑·o

          In⭑-seks⭑·a di⭑·o: la⭑ di⭑-in⭑·o de⭑ venk⭑·o […] ten⭑·is la⭑ konduk⭑·il·ojn ;
          Vener⁽⁺⁾·o, di⭑-in⭑·o el⭑ la⭑ temp⭑·o idol⭑·an·a, en⭑ tiu temp⭑·o ŝi est⭑·is nom⭑·at·a
          sinjor⭑·in·o  ; ŝi nun⭑ est⭑·is jam⭑ tut⭑·e lac⭑·a de⭑ tiu ĉi⭑
          ador⭑·ad·o, ŝi est⭑·is lac⭑·a est⭑·i di⭑-in⭑·o de⭑ bal⭑·o .

di⭑·ism·o

          {Deism⁽⁺⁾·o} : la⭑ Franc⭑·a Revoluci¹·o port⭑·is ateism²·on kaj⭑
          kontraŭ·klerikal⁽⁻⁾·an di⭑·ism·on ekster⭑ la⭑ salon⭑·oj kaj⭑ en⭑ la⭑ publik⭑·an
          sfer¹·on .

dom⭑-di⭑·o

          Iu el⭑ la⭑ protekt¹·aj di⭑·oj en⭑ dom⭑·o aŭ⭑ dom⭑·o-part⭑·o, kiu·jn oni kult¹·as
          ĉe⭑ hejm⭑·a altar⭑·o: por⭑ ni, pli·bon⭑·e est⭑·as viv⭑·i mez⭑·e de⭑ la⭑ pra·patr⭑·aj
          dom⭑-di⭑·oj kaj⭑ konserv⭑·i en⭑ kviet⭑·a pac⭑·o ni⭑·ajn virt⭑·ojn en⭑ ni⭑·a propr⭑·a
          hejm⭑·o .

sen·di⭑·a

          Ne⭑ kred⭑·ant·a je⭑ la⭑ ekzist⭑·o de⭑ di⭑·oj aŭ⭑ Di⭑·o: la⭑ sen·di⭑·a sorĉ⭑·ist·in·o
          mizer⭑·e pere⭑·is ; kia·j sen·di⭑·aj ag⭑·oj! la⭑ diabl⭑·o, ŝajn⭑·as, inspir⭑·is
          vi·n ! li est⭑·is hom⭑·o plej⭑ sovaĝ⭑·a, profan³·a kaj⭑ sen·di⭑·a .

sen·di⭑·ec·o, sen·di⭑·ism·o

          {Ateism²·o} : la⭑ sen·di⭑·ec·o tra·pas⭑·is la⭑ mezur⭑·on, kaj⭑ proksim⭑·iĝ·as la⭑
          hor⭑·o de⭑ l'⭑ juĝ⭑·o ; ni deklar¹·as ni·n por⭑ la⭑ kresk⭑·ad·o inter·naci⭑·a de⭑
          la⭑ sen·di⭑·ec·o, kiu est⭑·as la⭑ sol⭑·a baz¹·o de⭑ la⭑ ver⭑·a hom⭑·ar·an·ism·o .

sen·di⭑·ul·o

          Ne⭑·ant·o de⭑ la⭑ ekzist⭑·o de⭑ Di⭑·o aŭ⭑ di⭑·oj: en⭑ okcident⭑·o, la⭑ sen·di⭑·ul·oj
          […] ĝeneral¹·e ne⭑ aparten⭑·as al⭑ specif⁹·aj asoci¹·oj ; jen⭑ histori⭑·a
          dokument⭑·o pri⭑ la⭑ mit¹·oj, rit³·oj kaj⭑ milit⭑·oj de⭑ nomad²·a popol⭑·o, sam⭑·e
          interes⭑·a por⭑ sen·di⭑·ul·oj kiel⭑ por⭑ mal·ateist³·oj .

di⭑-patr⭑·in·o

          Mari⭑·a, patr⭑·in·o de⭑ {Jesu³·o} : la⭑ lamp⭑·o antaŭ⭑ la⭑ bild¹·o de⭑ la⭑
          Di⭑-patr⭑·in·o ĵet⭑·ad·is fort⭑·an lum⭑·on sur⭑ la⭑ pal⭑·an bel⭑·an vizaĝ⭑·on de⭑ la⭑
          infan⭑·o ; tie, ho⭑ ĝoj⭑·o, est⭑·is or⭑·e ornam⭑·it·a ikon⁽⁺⁾·o de⭑ la⭑ Di⭑-patr⭑·in·o
          ; Re·ĝin²·o de⭑ l'⭑ Ĉiel⭑·o, protekt¹·em·a Di⭑-patr⭑·in·o, for·port⭑·u ni·n de⭑ ĉi⭑
          tie! .

plur⁴+di⭑·ism·o

          Religi⭑·o kred⭑·ant·a je⭑ ekzist⭑·o de⭑ mult⭑·aj di⭑·oj: arĥeologi³·o indik³·is,
          ke⭑ popol⭑·oj parol⭑·ant·aj vari³·ajn sem⭑+id⭑·ajn lingv⭑·ojn kaj⭑ kun⭑ simil⭑·aj
          plur⁴+di⭑·ism·aj religi⭑·oj loĝ⭑·is en⭑ Kana⁽⁺⁾·an kaj⭑ la⭑ ĉirkaŭ·aĵ⭑·o jam⭑ dum⭑ la⭑
          3-a jar⭑-mil⭑·o a.K. . {politeism²·o}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.60 2023/11/14 15:28:31 ]
     __________________________________________________________________