vidu ankaŭ la klarigojn
egal⭑·/·a
egal⭑·a
1.
Hav⭑·ant·a sam⭑·an grand⭑·on, sam⭑·ajn dimensi⁴·ojn, sam⭑·an kvant⭑·on, sam⭑·an
valor⭑·on, kiel⭑ tio, kun⭑ kio oni ĝi·n kompar⭑·as: du⭑ kvant⭑·oj, egal⭑·aj
je⭑ tri⭑·a, egal⭑·as unu⭑ la⭑ ali⭑·an; nenio, kio·n oni pov⭑·as dezir⭑·i,
pov⭑·as est⭑·i egal⭑·a al⭑ saĝ⭑·o ; ne⭑ respond⭑·u al⭑ mal·saĝ⭑·ul·o, por⭑ ke⭑ vi
mem⭑ ne⭑ far⭑·iĝ·u egal⭑·a al⭑ li ; ne·egal⭑·aj pez⭑·il·oj .
a)
Rest⭑·ant·a sam⭑·a, kia ĝi mem⭑ est⭑·is antaŭ⭑·e, ne⭑ variant²·a kia·j
ajn⭑ est⭑·as la⭑ cirkonstanc⭑·oj: egal⭑·a anim⭑·o; egal⭑·a humor⭑·o,
puls¹·o, voĉ⭑·o; taĉment⭑·oj, kies⭑ egal⭑·aj paŝ⭑·oj simil⭑·is frap⭑·ojn
de⭑ pez⭑·aj martel⭑·oj . {konstant⭑·a} , {indiferent⭑·a} ,
{monoton⁶·a^1}
b)
Prezent⭑·ant·a sam⭑·ajn kvalit¹·ojn, do⭑ nenia·n motiv¹·on por⭑ est⭑·i
prefer⭑·at·a, t.e. indiferent⭑·a: egal⭑·e ĉu⭑ vi est⭑·as riĉ⭑·a aŭ⭑
sen·hav⭑·a ; egal⭑·e kiam⭑ li ven⭑·os, kie·n li ir⭑·os; tut⭑·e egal⭑·e ĉu⭑
ia⭑ prepozici⭑·o star⭑·us aŭ⭑ ne⭑ .
2.
Simil⭑·a, sam⭑·a: nom⭑·o egal⭑·a sed⭑ esenc⭑·o mal⭑·a ; nominativ⭑·on ni uz⭑·as
nur⭑ post⭑ tiu·j prepozici⭑·oj, kies⭑ senc⭑·o est⭑·as ĉiam⭑ egal⭑·a ; ĉiu
liter⭑·o est⭑·as el·parol⭑·at·a ĉiam⭑ egal⭑·e .
3.
a)
(p.p. du⭑ {ar⭑·oj} ) Tia·j, ke⭑ ĉiu element¹·o de⭑ unu⭑ est⭑·as
element¹·o de⭑ ali⭑·a: la⭑ ar⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·aj radik⭑·oj de⭑ polinom⁽⁺⁾·o
est⭑·as egal⭑·a al⭑ .
Rim.: Pli⭑ ĝeneral¹·e, en⭑ modern¹·a matematik¹·o, du⭑ objekt⭑·oj
est⭑·as egal⭑·aj, se⭑ ili est⭑·as absolut⭑·e ne·disting⭑·ebl·aj, do⭑
hav⭑·as preciz⭑·e la⭑ sam⭑·ajn ec⭑·ojn. La⭑ egal⭑·ec·on de⭑ du⭑ objekt⭑·oj
kaj⭑ oni sign⭑·as per⭑ ( egal⭑·as al⭑ ,
aŭ⭑: egal⭑·as -on, aŭ⭑: ).
b)
(p.p. du⭑ {geometri¹·aj figur⭑·oj} ) Tia·j, ke⭑ „mov⭑·ant·e“ unu⭑ el⭑
la⭑ figur⭑·oj, ebl⭑·as ig⭑·i ĝi·n {koincid⁴·i} kun⭑ la⭑ ali⭑·a; pli⭑
rigor³·e: la⭑ figur⭑·oj est⭑·as {pozitiv¹·e} {izometri⁽⁺⁾·aj} : du⭑
egal⭑·aj strek⭑·oj est⭑·as sam⭑~long⭑·aj; se⭑ du⭑ tri⭑-angul⭑·oj hav⭑·as tri⭑
du⭑·op·e egal⭑·ajn later⁴·ojn, ankaŭ⭑ ili est⭑·as egal⭑·aj; regul⭑·oj
pri⭑ egal⭑·ec·o de⭑ tri⭑-angul⭑·oj.
egal⭑·i
(x)
1.
Est⭑·i egal⭑·a al⭑: li⭑·a merit⭑·o ne⭑ egal⭑·as al⭑ li⭑·aj pretend⭑·oj; suspekt⭑·o
pruv⭑·on ne⭑ egal⭑·as; kiam⭑ nokt⭑·o vual⭑·as, ĉiu·j kolor⭑·oj egal⭑·as ; kiu
el⭑ ili pov⭑·us vi·n egal⭑·i ‐ vi hav⭑·as korp⭑·on kiel⭑ la⭑ statu¹·o de⭑
Izid⁽⁺⁾·o, skulpt⭑·it·a en⭑ ebur²·o .
2.
Est⭑·i al⭑ iu sam⭑+valor⭑·a, ne·prefer⭑·ind·a; {indiferent⭑·i^1} : por⭑ mi
fam⭑·a aŭ⭑ ne⭑ fam⭑·a egal⭑·as .
egal⭑·aĵ·o
1.
Io egal⭑·a: don⭑·u al⭑ vi⭑·aj sklav⭑·oj just⭑·aĵ·on kaj⭑ egal⭑·aĵ·on ; la⭑
tur⭑·et·oj kaj⭑ balkon¹·oj est⭑·is far⭑·it·aj el⭑ arĝent⭑·o-filigran⁽⁺⁾·o de⭑ tiel⭑
mir⭑·ind·a spec⭑·o, ke⭑ en⭑ tut⭑·a Fantazi¹·uj·o ne⭑ ekzist⭑·is egal⭑·aĵ·o .
2.
Skrib⭑·aĵ·o, kiu asert¹·as egal⭑·ec·on de⭑ du⭑ matematik¹·aj objekt⭑·oj: ; la⭑ egal⭑·aĵ·o est⭑·as mal·ver⭑·a por⭑ ĉiu reel⁽⁺⁾·o ;
el⭑ du⭑ egal⭑·aĵ·oj ebl⭑·as produkt⭑·i tri⭑·an, adici²·ant·e ambaŭ⭑ ili⭑·ajn
{flank⭑·ojn} . {ekvaci²·o}
egal⭑·ec·o
Ec⭑·o, stat⭑·o de⭑ tio, kio est⭑·as egal⭑·a: ni ĉiu·j pek⭑·as, sufer⭑·as kaj⭑
mort⭑·as, jen⭑ est⭑·as grand⭑·a, plen⭑·a egal⭑·ec·o ; just⭑·ec·o, egal⭑·ec·o kaj⭑
frat⭑·ec·o inter⭑ la⭑ popol⭑·oj en⭑ la⭑ praktik⭑·o est⭑·as plen⭑·e ebl⭑·a ; tiu
ĉi⭑ egal⭑·ec·o de⭑ la⭑ nom⭑·oj ŝi·n fort⭑·e ek·frap⭑·is ; egal⭑·ec·o de⭑ la⭑ stat⭑·oj
las⭑·as almenaŭ⭑ al⭑ la⭑ honor⭑·o de⭑ edz⭑·o la⭑ liber⭑·ec·on montr⭑·i si⭑·ajn
sent⭑·ojn .
mal·egal⭑·a
1.
{Diferenc⭑·a} , {mal·sam⭑·a} : kvin⭑ frat⭑·oj […] star⭑·is fier⭑·e unu⭑ apud⭑
la⭑ ali⭑·a, kvankam⭑ ili⭑·a long⭑·o est⭑·is tre⭑ mal·egal⭑·a ; ili⭑·aj vizaĝ⭑·oj
[…] hav⭑·is karakter⭑·on tut⭑·e mal·egal⭑·an .
2.
Prezent⭑·ant·a avantaĝ⁸·on por⭑ unu⭑ parti⭑·o kaj⭑ mal·avantaĝ⁸·on por⭑ ali⭑·a:
la⭑ infan⭑·oj, tiu vip⭑·o de⭑ l’ vir⭑·in·o, dum⭑ mil⭑-jar⭑·oj met⭑·ant·a la⭑
vir⭑·in·on en⭑ mal·egal⭑·an situ⁸·on, kompar⭑·e al⭑ la⭑ vir⭑·o ! vi ne⭑ ven⭑·is
mi·n help⭑·i en⭑ tiu mal·egal⭑·a batal⭑·o . {mal·just⭑·a}
mal·egal⭑·ec·o
Ec⭑·o, stat⭑·o de⭑ tio, kio est⭑·as mal·egal⭑·a: la⭑ sent⭑·o de⭑ mal·egal⭑·ec·o
trans·form⭑·iĝ·as en⭑ ne·klar⭑·an sent⭑·on de⭑ envi⭑·o ; en⭑ la⭑ menci³·it·aj
organiz¹·aĵ·oj la⭑ lingv⭑·a obstakl⁸·o kaŭz⭑·as kontraŭ·demokrat²·an
mal·egal⭑·ec·on ; ĉia mank⭑·o al⭑ fiks¹·it·a regul⭑·o en·ten⭑·as du⭑
mal·avantaĝ⁸·ojn: la⭑ jur⭑·an […] escept⭑·on tia·mani¹·er·e kre⭑·it·an, kaj⭑ la⭑
mal·egal⭑·ec·on aŭ⭑ mal·just⭑·ec·on, se⭑ post⭑·e oni re·ven⭑·as al⭑ aplik³·o ; la⭑
angl⭑·a+lingv⭑·aj naci⭑·oj sukces⭑·as dev⭑·ig·i mi·n sekv⭑·i arbitr⭑·ajn
sen·senc⭑·aĵ·ojn, kiu·j kontribu³·as nenio·n al⭑ glat⭑·a komunik⭑·ad·o, sed⭑
mult⭑·on al⭑ mal·egal⭑·ec·o inter⭑ ni ; kresk⭑·ant·a propriet⁽⁺⁾·a mal·egal⭑·ec·o
prezent⭑·as grand⭑·an danĝer⭑·on por⭑ la⭑ tut⭑+mond⭑·a ekonomi¹·o .
{mal·just⭑·ec·o}
ne·egal⭑·aĵ·o
Skrib⭑·aĵ·o, kiu asert¹·as ne·egal⭑·ec·on de⭑ du⭑ matematik¹·aj objekt⭑·oj, aŭ⭑
montr⭑·as ord⭑·o-rilat⭑·on inter⭑ ili: ; la⭑ ne·egal⭑·aĵ·o
est⭑·as mal·ver⭑·a por⭑ ĉiu reel⁽⁺⁾·o en⭑ interval⁽⁺⁾·o ;
se⭑ multiplik⁸·i ambaŭ⭑ {flank⭑·ojn} de⭑ reel⁽⁺⁾·a ne·egal⭑·aĵ·o per⭑ negativ²·a
nombr⭑·o, neces⭑·as ŝanĝ⭑·i ĝi⭑·an senc⭑·on.
egal⭑·ig·i
(tr)
Ig⭑·i egal⭑·a: koncern⭑·e tiu·n vir⭑·in·on, kiu […] perd⭑·is la⭑ estim⭑·on al⭑
si mem⭑, si·n mem⭑ egal⭑·ig·is al⭑ sen·taŭg⭑·a polv⭑·o ; la⭑ fort⭑·o de⭑ la⭑
bel⭑·ec·o pli⭑ facil⭑·e far⭑·os el⭑ la⭑ virt⭑·o mal·ĉast⭑·on, ol⭑ la⭑ fort⭑·o de⭑ la⭑
virt⭑·o egal⭑·ig·os al⭑ si la⭑ bel⭑·ec·on ; li ten⭑·as la⭑ pistol⭑·on antaŭ⭑ la⭑
vizaĝ⭑·o, egal⭑·ig·as la⭑ saĝ⭑·ul·on al⭑ la⭑ mal·saĝ⭑·ul·o ; kio egal⭑·ig·as li·n
al⭑ la⭑ di⭑·oj ?
egal⭑·ism·o
Soci³·a doktrin¹·o cel⭑·ant·a, ke⭑ ĉiu·j hom⭑·oj hav⭑·u egal⭑·ajn kondiĉ⭑·ojn en⭑
iu·j el⭑ la⭑ kamp⭑·oj politik¹·a, ekonomi¹·a, jur⭑·a...: Ĉini⁽⁺⁾·o emfaz³·is
egal⭑·ism·on dum⭑ distribu⁸·ad·o ; egal⭑·ism·o — tio est⭑·as viv⭑·a program¹·o,
en⭑ kiu ĉiu·j dev⭑·as rol¹·i egal⭑·e kaj⭑ ne·mult⭑·e, kaj⭑ neniu pov⭑·as lud⭑·i
grand⭑·an romantik²·an rol¹·on .
egal⭑·ul·o
Kiu est⭑·as egal⭑·a al⭑ ali⭑·a ul⭑·o, sam⭑+rang⭑·a, sam⭑·e grav⭑·a: neniam⭑ est⭑·is
mi⭑·aj vort⭑·oj, nek⭑ tiu·j de⭑ mi⭑·aj egal⭑·ul·oj, serioz⭑·e atent⭑·it·aj en⭑ la⭑
mond⭑·a histori⭑·o .
{sam⭑~klas⭑·an·o} , {sam⭑+sort⭑·ul·o}
fek⁹-egal⭑·a
Tut⭑·e {indiferent⭑·a} : far⭑·ind·as pli⭑ grav⭑·aj afer⭑·oj ol⭑ diskut¹·i ĉu⭑ la⭑
damn⁽⁺⁾·it·aj super·sign⭑·oj skrib⭑·iĝ·u per⭑ h, x aŭ⭑ unikod⁽⁺⁾·e […] tio est⭑·as
fek⁹-egal⭑·a .
kontraŭ·egal⭑·a
(p.p. du⭑ element¹·oj de⭑ {grup⭑·o} kun⭑ adici²·e sign⭑·at·a operaci¹·o) Tia·j,
ke⭑ ĉiu el⭑ ili est⭑·as {neŭtr²·ig·ant·o} de⭑ la⭑ ali⭑·a.
kontraŭ·egal⭑·o
{Neŭtr²·ig·ant·o} rilat⭑·e al⭑ adici²·e sign⭑·at·a {operaci¹·o} : ĉiu element¹·o
en⭑ adici²·a grup⭑·o hav⭑·as kontraŭ·egal⭑·on; la⭑ nul⭑·o egal⭑·as al⭑ si⭑·a
kontraŭ·egal⭑·o; kontraŭ·egal⭑·o de⭑ bild¹·ig·o (la⭑ bild¹·ig·o, kiu ĵet⭑·as
al⭑ la⭑ kontraŭ·egal⭑·o de⭑ ).
Rim.: Ni ne⭑ trov⭑·is font⭑·on por⭑ tiu termin⭑·o, nek⭑ ali⭑·an termin⭑·on
por⭑ la⭑ noci⁽⁺⁾·o, sed⭑ ĝi tre⭑ natur⭑·e deriv⁴·iĝ·as de⭑ la⭑ aŭtoritat⭑·a
„kontraŭ·egal⭑·a“ per⭑ kutim⭑·a en⭑ matematik¹·o rekt⭑·a substantiv⭑·ig·o de⭑
adjektiv⭑·oj.
kontraŭ·egal⭑·ig·ebl·a
(p.p. element¹·o en⭑ adici²·e sign⭑·at·a {monoid⁽⁺⁾·o} ) Tia, ke⭑ ekzist⭑·as
ĝi⭑·a {kontraŭ·egal⭑·o} : en⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ natur⭑·aj entjer⁽⁺⁾·oj nur⭑ la⭑ nul⭑·o
est⭑·as kontraŭ·egal⭑·ig·ebl·a.
senegal⁽⁺⁾·a
Unik³·a, ne·kompar⭑·ebl·a: senegal⁽⁺⁾·a tradici¹·a hospital¹·o ; unu⭑ el⭑ la⭑
plej⭑ rimark⭑·ind·aj kaj⭑ ver⭑·e senegal⁽⁺⁾·aj skol³·oj de⭑ verk⭑·ist·oj en⭑ la⭑
mond⭑·o .
Rim.: Ne⭑ konfuz⭑·u kun⭑ {senegal⁽⁺⁾·a} , t.e. rilat⭑·a al⭑ la⭑ land⭑·o Senegal⁽⁺⁾·o.
tut⭑·eg-al⭑·e
1.
Tut⭑·e egal⭑·e, ne⭑ grav⭑·as: ili (du⭑ kron⭑·oj) est⭑·os hav⭑·ebl·aj ie ajn⭑,
tut⭑·eg-al⭑·e kie .
2.
Modal⁽⁺⁾·a vort⭑·o signif⭑·ant·a „malgraŭ⭑ la⭑ dir⭑·it·a, ĉio rest⭑·as
sen·ŝanĝ⭑·a“, „ĉiel⭑ ajn⭑, tio ne⭑ grav⭑·as“ ktp: sed⭑ tut⭑·eg-al⭑·e tio est⭑·as
nur⭑ person⭑·aj opini⭑·oj de⭑ la⭑ parol⭑·int·oj ; kvankam⭑ post⭑·e est⭑·is
mal·kovr⭑·it·e, ke⭑ en⭑ mult⭑·aj virus⁹·oj genetik⁽⁺⁾·a inform¹·o pov⭑·as est⭑·i
kod⁹·it·a en⭑ RNA (rib⭑·o-nukle⁽⁺⁾·at·a acid⭑·o), tut⭑·eg-al⭑·e la⭑ esenc⭑·o de⭑ la⭑
mal·kovr⭑·o de⭑ ne⭑ ŝanĝ⭑·iĝ·is .
tag⭑-nokt⭑-egal⭑·ec·o
{Ekvinoks⁽⁺⁾·o} : en⭑ la⭑ tag⭑·o de⭑ la⭑ somer⭑·a tag⭑-nokt⭑-egal⭑·ec·o, ĉirkaŭ⭑ la⭑
naŭ⭑·a hor⭑·o vesper⭑·e, […] antaŭ⭑ la⭑ pord⭑·eg·o de⭑ l'⭑ templ¹·o halt⭑·is du⭑
vojaĝ⭑·ant·aj pastr⭑·oj .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.150 2023/12/12 19:23:58 ]
__________________________________________________________________