ek⭑-

   I.

ek⭑-

          Aspekt¹·a prefiks⭑·o signif⭑·ant·a ke⭑ procez⁽⁺⁾·o aŭ⭑ stat⭑·o komenc⭑·iĝ·as
          subit⭑·e kaj⭑ preciz⭑·e je⭑ koncern⭑·a moment⭑·o:

        1.
                kun⭑ eventual¹·a pli⭑·a daŭr⭑·o (komenc⭑·a aspekt¹·o): {ek·trem⭑·i^1} ;
                {ek·sci⭑·i} ; kiam⭑ vi ek·parol⭑·is, ni atend⭑·is aŭd⭑·i io·n nov⭑·an,
                sed⭑ baldaŭ⭑ ni vid⭑·is, ke⭑ ni tromp⭑·iĝ·is ; subit⭑·e ni ek·vid⭑·is
                la⭑ mar⭑·on; ek·son⭑·is la⭑ sonor⭑·il·oj ; se⭑ hom⭑·o ek·aŭd⭑·as io·n
                kon⭑·at·an ; ek·brul⭑·ig·i fajr⭑·on sur⭑ la⭑ kamen⭑·o ; ek⭑~de⭑ tiam⭑ ven⭑·is
                unu⭑ katastrof¹·a nov⭑·aĵ·o post⭑ la⭑ ali⭑·a ; ek⭑~de⭑ infan⭑·ec·o mi bon⭑·e
                parol⭑·as la⭑ angl⭑·an ; ekkiam reg⭑·as am⭑·' sur⭑ ter⭑·' ; li
                kapabl⭑·is [...] memor⭑·i inform¹·ojn ekkiam li aĝ⭑·is 16 monat⭑·ojn
                .

                Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o la⭑ prefiks⭑·o _ek⭑_ (komenc⭑·o de⭑ ag⭑·o) lud⭑·as
                la⭑ sam⭑·an rol¹·on kiel⭑ la⭑ sufiks⭑·o _iĝ_ ĉe⭑ la⭑ ne·transitiv²·aj
                verb⭑·oj(ven⭑·o en⭑ stat⭑·on): ek·sid⭑·i ‐ sid⭑·iĝ·i, ek·star⭑·i ‐
                star⭑·iĝ·i, ek·kuŝ⭑·i ‐ kuŝ⭑·iĝ·i; ek·est⭑·i ‐ est⭑·iĝ·i.

        2.
                sen⭑ plu⭑·a daŭr⭑·o (moment⭑·a aspekt¹·o): {ek·trem⭑·i^2} ; „ho⭑,
                ĉiel⭑·o!“ ek·kri⭑·is la⭑ patr⭑·in·o ; mi ek·salt⭑·is de⭑ surpriz⭑·o ; du⭑
                ek·bril⭑·oj de⭑ fulm⭑·o tra·kur⭑·is tra⭑ la⭑ mal·lum⭑·a ĉiel⭑·o . {-er}

                Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o la⭑ prefiks⭑·o _ek⭑_, sam⭑·e kiel⭑ ĝi⭑·a
                kontraŭ⭑·o _ad_, est⭑·as uz⭑·at·a kiel⭑ konjugaci⭑·a afiks¹·o, por⭑
                preciz⭑·ig·i la⭑ senc⭑·on de⭑ la⭑ perfekt⭑·o: ĝi prezent⭑·as la⭑ ag⭑·on
                kiel⭑ simpl⭑·an kaj⭑ ne·daŭr⭑·an temper⁽⁺⁾·on, kaj⭑ traduk⭑·as la⭑
                franc⭑·an „simpl⭑·an pas⭑·int·on“ kaj⭑ la⭑ grek⁸·an „aoriston“: tio
                ĉi⭑ ek·enu⭑·ig·is la⭑ vir⭑·in·on; ŝi ek·brul⭑·is per⭑ envi⭑·o; la⭑ vent⭑·o
                ek·ŝancel⭑·is la⭑ akv⭑·on.

   II.
          Mem·star⭑·e uz⭑·at·a vort⭑·er·o kun⭑ la⭑ senc⭑·o ek⭑^1-:

ek⭑

          (ek·kri⭑·o)

                Ek·ag⭑·u, vigl⭑·iĝ·u!: ek⭑ al⭑ la⭑ batal⭑·o! ; Ek⭑ Itali⁽⁺⁾·o (ital⁸·e
                „Forza Itali⁽⁺⁾·a“) est⭑·is ital⁸·a politik¹·a parti⭑·o, gvid⭑·it·a de⭑
                Silvi⭑·o Berlusconi ; Ek⭑ al⭑ Leg⭑·'! .

ek⭑·e de⭑

          (prepozici⭑·aĵ·o)

                {Ek⭑~de⭑} : ĝi ĝerm⭑·as ek⭑·e de⭑ 0 °C .

                Rim.: Por⭑ evit⭑·i mis·kompren⭑·on de⭑ unu⭑·op·a vort⭑·o „ek⭑“ kiel⭑
                interjekci⭑·o, Akademi¹·o de⭑ Esperant⭑·o konsil⭑·as: oni skrib⭑·u
                "ek⭑~de⭑" aŭ⭑ "ek⭑·e de⭑", sed⭑ ne⭑ "ek⭑ de⭑" per⭑ du⭑ vort⭑·oj, ĉar⭑ "ek⭑"
                est⭑·as tie uz⭑·at·a prefiks⭑·e aŭ⭑ adverb⭑·e, sed⭑ ne⭑ kiel⭑
                interjekci⭑·o.

ek⭑·i

          (ntr)

                {Komenc⭑·iĝ·i} : post⭑ la⭑ raport⭑·oj ek⭑·is vigl⭑·a diskut¹·ad·o; ĝi
                unu⭑·e dev⭑·is ek⭑·i el⭑ Port⭑·e d'Auteuil kaj⭑ ating⭑·i la⭑ oper¹·ej·on
                Garnier, sed⭑ ĝi est⭑·is pli·long⭑·ig·it·a .

ek·ig⭑·i

          (tr)

                Komenc⭑·i: tiu renvers⭑·is la⭑ feŭd²·an reg⭑·ist·ar·on, nom⭑·at·an la⭑
                ŝogun⁽⁺⁾·ej·o, kaj⭑ ek·ig⭑·is la⭑ modern¹·ig·on de⭑ Japani⁽⁺⁾·o ; la⭑ elektr¹·e
                kamp⭑·a fort⭑·ec·o ĉirkaŭ⭑ la⭑ glat⭑·a elektrod⁽⁺⁾·o ne⭑ sufiĉ⭑·as [por⭑]
                ek·ig⭑·i mal·ŝarg⭑·on .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.114 2023/12/12 19:23:58 ]
     __________________________________________________________________