eks-

   I.

eks-

          (prefiks⭑·o)

                Iam⭑·a, est⭑·int·a kaj⭑ ne⭑ plu⭑ est⭑·ant·a.

              a)
                      For·las⭑·int·a profesi⭑·on, okup⭑·on: eks·kapitan⭑·o,
                      eks·ofic⭑·ist·o, eks·reĝ⭑·o; li est⭑·as eks·general⭑·o, serv⭑·int·e
                      en⭑ la⭑ milit⭑·ist·ar·o tri⭑×dek⭑ jar⭑·ojn, li eks·iĝ⭑·is ;
                      preskaŭ⭑ ĉiu bazar⭑·ul·o est⭑·as eks-io, […] trov⭑·iĝ·as
                      eks·student⭑·oj, teatr⭑·aj eks·lud⭑·ant·oj, eks·boks¹·ist·oj,
                      eks·inĝenier⭑·oj, eks·art⭑·ist·oj, eks·butik⭑·ist·oj ; pere⭑·is
                      preskaŭ⭑ mil⭑ kapt⭑·it·oj, ĉiu·j ni⭑·aj eks·soldat⭑·oj, al⭑ kiu·j
                      oni promes⭑·is la⭑ pardon⭑·on ; eks·batal⭑·ant·o partizan⁽⁺⁾·a .

              b)
                      For·las⭑·int·a stat⭑·on: eks·kutim⭑·a; mal·pac⭑·int·e kun⭑ si⭑·a
                      edz⭑·in·o, li eks·edz⭑·iĝ·is je⭑ ŝi ; [ŝi far⭑·iĝ·is] eks·edz⭑·in·o
                      kaj⭑ ŝi ne⭑ hav⭑·as infan⭑·ojn ; tiu batal⭑·o kontraŭ⭑
                      eks·dat⭑·aj ide⭑·oj est⭑·is la⭑ amar⁴·a spert⭑·o de⭑ ĉiu pionir⭑·o
                      ; eks⭑~blank⭑·a tors²+trik⭑·aĵ·o ; la⭑ atest⭑·o de⭑ bapt⭑·ad·o […]
                      est⭑·is skrib⭑·at·a per⭑ krajon⭑·o sur⭑ la⭑ mal·antaŭ⭑·a flank⭑·o
                      de⭑ ia⭑ eks-telegramblanketo .

              c)
                      {Kastr⭑·it·a} best⭑·o: eks·bov⭑·o (kastr⭑·it·a bov⭑·o);
                      eks·vir⭑-kat⭑·o (kastr⭑·it·a vir⭑-kat⭑·o); eks·ĉeval⭑·in·o (kastr⭑·it·a
                      ĉeval⭑·in·o).

                      Rim.: Tiu ĉi⭑ atribu¹·o de⭑ la⭑ senc⭑·o „kastr⭑·it·a“ al⭑ la⭑
                      prefiks⭑·o „eks-“ ankoraŭ⭑ ne⭑ aper⭑·as en⭑ , sed⭑ nur⭑ en⭑ .
                      Tamen⭑ en⭑ 1912 en⭑ recenz³·o pri⭑ „  .
                      rus⭑·a-Esperant⭑·a poŝ⭑·a vort⭑·ar·et·o“ menci³·is ĝi·n jam⭑ kiel⭑
                      evit⭑·ind·a: Ni ne⭑ pov⭑·as aprob⭑·i „eks⭑·-~bov⭑·on“,
                      „eks⭑·-~ĉeval⭑·on“, „eks⭑·-~kok⭑·on“, k. t. p. ĉar⭑ la⭑ prefiks⭑·o
                      eks hav⭑·as la⭑ senc⭑·on tut⭑·e ali⭑·an (ekz. eks⭑·-~student⭑·o,
                      eks⭑·-~edz⭑·o k. t. p.); eks·bov⭑·o est⭑·as bov⭑·o kaj⭑ ĝi ne⭑
                      est⭑·as bov⭑·o eks⭑·ig·it·a. Tial⭑ est⭑·as prefer⭑·ind·a:
                      „kastr⭑·o-bov⭑·o“ aŭ⭑ „bov⭑·o kastr⭑·it·a“, „kast¹-rokok²·o" k.t.p
                      . Nun·temp⭑·e, parol⭑·ant·e pri⭑ eks·vir⭑·o oni ver⭑+ŝajn⭑·e
                      pens⭑·as pri⭑ vir⭑·in·iĝ·int·a vir⭑·o, ne⭑ pri⭑ kastr⭑·it·o. Pri⭑
                      best⭑·oj, mank⭑·as cit⭑·aĵ·oj, kiu·j pruv⭑·us ke⭑ tiu senc⭑·o
                      efektiv⭑·e ekzist⭑·as ekster⭑ vort⭑·ar·oj kaj⭑ gramatik⭑·oj.

   II.
          Sam⭑+signif⭑·a mem·star⭑·a vort⭑·er·o:

eks⭑·a

                Est⭑·int·a: tiu urb⭑·o est⭑·as eks⭑·a fortik⭑·aĵ·o de⭑ la⭑ Romi⁽⁺⁾·an·oj;
                koalici⁽⁺⁾·o de⭑ eks⭑·a prezid⭑·ant·o ; eks⭑·a jugoslav⁽⁺⁾·a ŝtat⭑·o ; eks⭑·a
                koloni¹·a potenc⭑·o Briti⁽⁺⁾·o .

eks·ig⭑·i

        1.
                (iu·n) Sen·ig⭑·i je⭑ ofic⭑·o, funkci¹·o, posten⭑·o, rang⭑·o, membr⭑·ec·o:
                unu⭑ el⭑ la⭑ eminent⭑·aj oficir⭑·oj pet⭑·is Aŭgust⭑·on eks·ig⭑·i li·n de⭑
                la⭑ serv⭑·o kaj⭑ las⭑·i al⭑ li la⭑ pensi⭑·on ; post⭑ la⭑ milit⭑·o mult⭑·e
                da⭑ soldat⭑·oj est⭑·is eks⭑·ig·it·aj ; se⭑ vi tuj⭑ ne⭑ ĉes⭑·ig·os la⭑
                kun·ven⭑·on, ni eks·ig⭑·os vi·n el⭑ la⭑ sindikat²·o! ; kial⭑ mi est⭑·as
                eks⭑·ig·it·a el⭑ la⭑ viv⭑·o? ; ne·eks⭑·ig·ebl·a funkci¹·ul·o. {mal·dung⭑·i} ,
                {sen·ofic⭑·ig·i} {etat⭑·o}

        2.
                (kolektiv³·an {organ¹·on^1.b} ) Eks·ig⭑·i^1 ĉiu·jn membr⭑·ojn de⭑
                parlament¹·o aŭ⭑ ali⭑·a kolektiv³·a {organ¹·o^1.b} por⭑ ebl⭑·ig·i
                elekt⭑·on aŭ⭑ nom⭑·um·on de⭑ ties⭑ nov⭑·a membr⭑·ar·o: Do⭑, prefer⭑·e ne⭑
                est⭑·u ja⭑ nov⭑·a prezident⁽⁺⁾·o, kiu pov⭑·us eks·ig⭑·i la⭑ parlament¹·on
                kaj⭑ kaŭz⭑·i nov⭑·an ĝeneral¹·an voĉ⭑-don⭑·ad·on . {mal·fond⭑·i}

        3.
                (io·n) Ig⭑·i eks⭑·a, ne⭑ plu⭑ uz⭑·at·a: nur⭑ tiam⭑ oni pov⭑·us anonc⭑·i,
                ke⭑ la⭑ nun⭑·a form⭑·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a est⭑·as eks⭑·ig·at·a
                kaj⭑ anstataŭ⭑ ĝi en·ir⭑·as en⭑ la⭑ viv⭑·on la⭑ form⭑·o nov⭑·a .
                {for·ig⭑·i} , {nul⭑·ig·i^1}

eks·ig⭑·o

        1.
                Sen·ig⭑·o je⭑ antaŭ⭑·a funkci¹·o: mi est⭑·as kontraŭ⭑ la⭑ eks·ig⭑·o de⭑
                 el⭑ la⭑ parti⭑·o ; mi ricev⭑·is eks·ig⭑·on kaj⭑ krom⭑ ĝi nur⭑
                pan⭑-bul⭑·on kaj⭑ kvar⭑ groŝ⭑·ojn .

        2.
                La⭑ ag⭑·o {eks·ig⭑·i^2} kolektiv³·an {organ¹·on^1.b} : la⭑ oficial⭑·a
                leter⭑·o de⭑ la⭑ Varsovi⭑·a Ĉef·urb⭑·a Ofic⭑·ej·o, per⭑ kiu almenaŭ⭑
                moral¹·e nul⭑·ig·iĝ·as la⭑ decid⭑·o de⭑ 17  1985 pri⭑ eks·ig⭑·o de⭑
                la⭑ tiam⭑·a Ĉef⭑·a Estr⭑·ar·o de⭑  .

eks·iĝ⭑·i

                Mem·vol⭑·e aŭ⭑ kontraŭ·vol⭑·e for·las⭑·i si⭑·an ofic⭑·on, funkci¹·on,
                posten⭑·on, rang⭑·on, membr⭑·ec·on: ili mal·ebl⭑·ig·is plu⭑·an karier³·on
                de⭑ anonc⭑·ist·o, do⭑ li eks·iĝ⭑·is ; mal·permes⭑·i parlament¹·an·ojn
                elekt⭑·it·ajn per⭑ parti⭑·a list¹·o eks·iĝ⭑·i de⭑ tiu parti⭑·o sen⭑
                eks·iĝ⭑·i kiel⭑ parlament¹·an·o . {rezign³·i} , {for·las⭑·i} {abdik³·i}
                , {demisi⁽⁺⁾·i}

          Rim.: Kompar⭑·on de⭑ la⭑ sinonim¹·oj vd sub⭑ {abdik³·i} .

eks·iĝ⭑·o

                Ag⭑·o eks·iĝ⭑·i: ili decid⭑·is ĉiu·j ir⭑·i al⭑ la⭑ reĝ⭑·o kaj⭑ pet⭑·i
                eks·iĝ⭑·on ; eks·iĝ⭑·o de⭑ la⭑ Eŭrop⭑·a Komision⁴·o .

for·eks⭑·ig·i

                {Eks·ig⭑·i^1} : mi for·eks⭑·ig·os mi⭑·ajn komiz⭑·ojn kaj⭑ vi·n mi
                pet⭑·os, ke⭑ sur⭑ ili⭑·an lok⭑·on vi elekt⭑·u por⭑ mi komiz⭑-in⭑·ojn el⭑
                la⭑ nombr⭑·o de⭑ vi⭑·aj protekt¹·at·in·oj .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.44 2023/12/12 07:22:31 ]
     __________________________________________________________________