vidu ankaŭ la klarigojn
ekster⭑
I.
ekster⭑
Prepozici⭑·o montr⭑·ant·a:
1.
Objekt⭑·on, mal·intern⭑·e de⭑ kiu star⭑·as ali⭑·a objekt⭑·o: mi star⭑·as
ekster⭑ la⭑ dom⭑·o kaj⭑ li est⭑·as intern⭑·e ; barakt⭑·i kiel⭑ fiŝ⭑·o
ekster⭑ la⭑ akv⭑·o; ne⭑ rezon¹·u pri⭑ tio, kio est⭑·as ekster⭑ vi⭑·a
meti⭑·o; la⭑ est⭑·ont·ec·o de⭑ ni⭑·a afer⭑·o est⭑·as absolut⭑·e ekster⭑
danĝer⭑·o ; tio est⭑·as ekster⭑ dub⭑·o. {en⭑^1.a}
Rim.: Pri⭑ uz⭑·o de⭑ _ekster⭑_ kun⭑ akuzativ⭑·o, vd {al⭑ ekster⭑,
ekster⭑ ...-n} .
2.
Objekt⭑·on, kiu·n oni apart⭑·ig·as de⭑ tiu·j, pri⭑ kiu·j oni asert¹·as
io·n: ekster⭑ tio, el⭑ la⭑ dir⭑·it·aj vort⭑·oj, ni pov⭑·as ankoraŭ⭑
far⭑·i ali⭑·ajn vort⭑·ojn ; ni ĉiu·j est⭑·as kulp⭑·aj, ekster⭑ (= sed⭑
ne⭑) Aleksandr⭑·o; ekster⭑ li, ĉiu·j mort⭑·is; ekster⭑ tia·j okaz⭑·oj
li viv⭑·is […] sol⭑·a ; la⭑ princ⭑·o ne⭑ vid⭑·is ekster⭑ la⭑ milit⭑·o
ali⭑·an rimed⭑·on . {krom⭑}
Rim.: Z mem⭑ skrib⭑·as pri⭑ tia uz⭑·o: „ekster⭑“ […] tut⭑·e bon⭑·e
esprim⭑·as ankaŭ⭑ la⭑ senc⭑·on de⭑ „krom⭑“.
al⭑ ekster⭑, ekster⭑ ...-n
{Al⭑} lok⭑·o situ⁸·ant·a {ekster⭑} : sen·dok⁴~ost⭑·o al⭑ ekster⭑ Eŭrop⭑·o:
3 eŭr⁹·oj ; mi ven⭑·ig·is ili·n ĉiu·jn ekster⭑ danĝer⭑·on ; al·ir⭑·u,
el·port⭑·u vi⭑·ajn frat⭑·ojn el⭑ la⭑ sankt⭑·ej·o ekster⭑ la⭑ tend⭑·ar·on ;
kaj⭑ pren⭑·int·e Paŭl⭑·on, oni tren⭑·is li·n ekster⭑ la⭑ templ¹·on ;
tamen⭑ iom⭑·et·e, tre⭑ mal·mult⭑·e, ekster⭑ la⭑ dun⁽⁺⁾·ojn, iom⭑·et·e en⭑ la⭑
erik²·ej·on li dev⭑·is ir⭑·i ; sed⭑ kiam⭑ mi el·ir⭑·is ekster⭑ la⭑
mur⭑·on, ĉio ĉes⭑·is . {al⭑ en⭑, en⭑ ...-n ^1}
Rim. 1: Akuzativ⭑·o post⭑ _ekster⭑_ est⭑·as kompren⭑·ebl·a el⭑ tio,
ke⭑ la⭑ cel⭑·o de⭑ la⭑ mov⭑·o est⭑·as ne⭑ la⭑ de·ven⭑·a lok⭑·o sed⭑ la⭑
ekster⭑·a spac⭑·o. Kp: ni vetur⭑·is _ekster⭑ la⭑ urb⭑·o_ (ni jam⭑
est⭑·is inter⭑ la⭑ kamp⭑·oj kaj⭑ arb⭑·ar·oj); ni vetur⭑·is _ekster⭑ la⭑
urb⭑·on_ (tra⭑ la⭑ urb⭑·o ni vetur⭑·is ekster⭑·en). Do⭑, en⭑ „ekster⭑
la⭑ urb⭑·on“ la⭑ urb⭑·o ne⭑ est⭑·as la⭑ cel⭑·o, sed⭑ la⭑ cel⭑·o ja⭑ est⭑·as
la⭑ spac⭑·o „ekster⭑ la⭑ urb⭑·o“.
Rim. 2: Pri⭑ la⭑ prepozici⭑·aj kun·aĵ⭑·oj kun⭑ _al⭑_, vid⭑·u rimark⭑·on
sub⭑ {al⭑ ĉe⭑} .
II.
Vort⭑·er·o kun⭑ la⭑ senc⭑·o de⭑ {ekster⭑ ^1} .
ekster⭑·a
1.
Est⭑·ant·a ekster⭑ objekt⭑·o, en⭑ la⭑ part⭑·o de⭑ la⭑ spac⭑·o, kiu
komenc⭑·iĝ·as tie, kie fin⭑·iĝ·as la⭑ objekt⭑·o: la⭑ ekster⭑·a mond⭑·o
(kiu est⭑·as ekster⭑ la⭑ hom⭑·o); la⭑ ekster⭑·a kort⭑·o de⭑ la⭑ reĝ⭑·a
dom⭑·o ; ekster⭑·a (nur⭑ ŝajn⭑·a) pi⭑·ec·o; la⭑ afer⭑·oj ekster⭑·aj de⭑
; la⭑ fil⭑·oj […] est⭑·os el·ĵet⭑·it·aj en⭑ la⭑ ekster⭑·an
mal·lum⭑·on .
2.
Est⭑·ant·a en⭑ la⭑ part⭑·o de⭑ objekt⭑·o, kiu direkt⭑·iĝ·as al⭑ la⭑ supr⭑·e
dir⭑·it·a part⭑·o de⭑ la⭑ spac⭑·o: li pov⭑·is vid⭑·i nur⭑ la⭑ ekster⭑·an
flank⭑·on de⭑ ni⭑·a dom⭑·o ; li konstru⭑·is ekster⭑·an mur⭑·eg·on por⭑ la⭑
urb⭑·o ; ĝis⭑ la⭑ ekster⭑·a rand⭑·o de⭑ la⭑ intern⭑·a kort⭑·o ; kvankam⭑
ni⭑·a ekster⭑·a hom⭑·o kaduk⭑·iĝ·as, tamen⭑ ni⭑·a intern⭑·a hom⭑·o
re·nov⭑·iĝ·as tag⭑·on post⭑ tag⭑·o ; tio koncern⭑·as nur⭑ la⭑ ekster⭑·an
aspekt¹·on .
ekster⭑·e
1.
En⭑ ekster⭑·a lok⭑·o, en⭑ la⭑ part⭑·o de⭑ la⭑ spac⭑·o ekster⭑·a al⭑ iu
objekt⭑·o: oni konstru⭑·is ekster⭑·e rempar⭑·on; li dir⭑·is tio·n al⭑
si⭑·aj du⭑ frat⭑·oj ekster⭑·e ; li genu⭑·ig·is la⭑ kamel⭑·ojn ekster⭑·e
de⭑ la⭑ urb⭑·o, ĉe⭑ put⭑·o ; la⭑ reĝ⭑·id·in·o flug⭑·is super⭑ la⭑ urb⭑·o
ekster⭑·en ; mi·n ne⭑ tuŝ⭑·as la⭑ afer⭑·o, mi star⭑·as ekster⭑·e .
2.
En⭑ la⭑ part⭑·o de⭑ objekt⭑·o, kiu direkt⭑·iĝ·as al⭑ la⭑ ĉirkaŭ⭑·ant·a
spac⭑·o: ŝmir⭑·u ĝi·n per⭑ peĉ⭑·o intern⭑·e kaj⭑ ekster⭑·e .
ekster⭑·en
Al⭑ la⭑ ekster⭑·o: bala⭑·aĵ·on el⭑ kort⭑·o ekster⭑·en ne⭑ el·port⭑·u ; la⭑
grand⭑·a pord⭑·o mal·ferm⭑·iĝ·is, la⭑ kandel⭑·oj radi⭑·is de⭑ la⭑ altar⭑·o
tra⭑ la⭑ preĝ⭑·ej·o ekster⭑·en sur⭑ la⭑ dezert⭑·an plac⭑·on ; la⭑
intern⭑·an flank⭑·on oni turn⭑·is ekster⭑·en, ĝi aspekt¹·is ruĝ⭑·a kaj⭑
verd⭑·a .
ekster⭑·o, ekster·aĵ⭑·o
Ekster⭑·a part⭑·o aŭ⭑ aspekt¹·o: ĉe⭑ tro⭑ ĝentil⭑·a ekster⭑·o mank⭑·as
sincer⭑·o ; ne⭑ juĝ⭑·u pri⭑ afer⭑·o laŭ⭑ ĝi⭑·a ekster⭑·o; bel⭑·a
ekster·aĵ⭑·o ; antaŭ⭑ li star⭑·as ne·ordinar⭑·e mal·dik⭑·a hom⭑·o, kun⭑
tre⭑ strang⭑·a ekster·aĵ⭑·o ; ĝi ne⭑ impon¹·as per⭑ ekster·aĵ⭑·o, sed⭑
eĉ⭑ elefant⭑·on ĝi renvers⭑·os ; tia sen·ekster⭑·aĵ·a, mal·alt⭑·a,
ŝajn⭑·as, ke⭑ per⭑ la⭑ ung⭑·o oni pov⭑·us li·n dis·prem⭑·i . {ŝajn⭑·o} .
ekster·iĝ⭑·i
El·ir⭑·i: la⭑ pamflet³·oj ŝveb³·as rekt⭑·e sur⭑ la⭑ el·ir⭑·ej·on de⭑ la⭑
kin⁸·ej·o, traf⭑·ant·e la⭑ ĵus⭑ ekster⭑·iĝ·ant·ajn spekt⁹·ant·ojn .
ekster·ul⭑·o
1.
Ul⭑·o kiu ne⭑ rilat⭑·as al⭑ koncern⭑·a afer⭑·o, {fremd⭑·ul·o} : ĉu⭑ vi
ne⭑ juĝ⭑·as la⭑ inter·nul⭑·ojn, dum⭑ la⭑ ekster·ul⭑·ojn juĝ⭑·as Di⭑·o ?
part⭑·o al·vok⭑·is help⭑·on de⭑ ekster·ul⭑·oj por⭑ ke⭑ kamarad⭑·oj help⭑·u
kamarad⭑·ojn .
2.
Lern⭑·ant·o loĝ⭑·ant·a ekster⭑ la⭑ lern⭑·ej·o: mi mem⭑ pas⭑·ig·is mult⭑·ajn
jar⭑·ojn stud¹·ant·e teologi¹·on, unu⭑·e en⭑ Skot⁽⁺⁾-land⭑·o, post⭑·e kiel⭑
ekster·ul⭑·o de⭑ angl⭑·a universitat⭑·o .
III.
Prefiks⭑·o hav⭑·ant·a la⭑ senc⭑·on de⭑ {ekster⭑^1} :
ekster·urb⭑·a gast⭑·ej·o ; ekster·dom⭑·e ; la⭑ ministr¹·o de⭑ la⭑ Afer⭑·oj
Ekster·land⭑·aj ; ekster·leĝ⭑·a; ekster·ordinar⭑·a ; ekster·danĝer⭑·a
; ekster·dub⭑·a .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.120 2023/12/12 19:23:58 ]
__________________________________________________________________