vidu ankaŭ la klarigojn
far⭑·/·i
far⭑·i
(tr)
1.
Est⭑·ig·i, {kre⭑·i} .
a)
Est⭑·ig·i objekt⭑·on, el·ig⭑·ant·e ĝi·n el⭑ materi¹·o: la⭑ lign⭑·aĵ·ist·o
far⭑·as tabl⭑·ojn ; far⭑·i paper⭑·on, statu¹·on, ŝlos⭑·il·on, dom⭑·on,
mur⭑·on, voj⭑·on; sem⭑·i kaj⭑ rikolt⭑·i, far⭑·i farun⭑·on kaj⭑ bier⭑·on ;
li far⭑·is en⭑ maŝin⭑·ojn, el·pens⭑·it·ajn de⭑
special⭑·ist·oj ; vi far⭑·is al⭑ vi nest⭑·on inter⭑ cedr⭑·oj ; mi
far⭑·is dom⭑·et·ojn el⭑ kart⭑·oj . {fabrik⭑·i} , {pret⭑·ig·i} ,
{produkt⭑·i}
b)
Est⭑·ig·i verk⭑·on el·ig⭑·ant·e ĝi·n el⭑ spirit⭑·o; don⭑·i form⭑·on: far⭑·i
verk⭑·on, roman¹·on, vers⭑·ojn, tragedi⭑·on, traduk⭑·on; la⭑
traduk⭑·ant·o far⭑·is el⭑ tio „La⭑ tru⭑·o, per⭑ kiu ni fajf⭑·as, est⭑·as
la⭑ last⭑·a sur⭑ ni⭑·a fajf⭑·il·o“, sufiĉ⭑·e kompren⭑·ebl·e kaj⭑
etimologi²·e eĉ⭑ ĝust⭑·e . {kompil¹·i} , {kompon¹·i} , {verk⭑·i}
c)
Est⭑·ig·i io·n, el·ig⭑·ant·e ĝi·n el⭑ nenio: kaj⭑ Di⭑·o far⭑·is la⭑ du⭑
grand⭑·ajn lum⭑·aĵ·ojn kaj⭑ la⭑ stel⭑·ojn ; kiu far⭑·is voj⭑·on sur⭑ la⭑
mar⭑·o kaj⭑ voj⭑·et·on sur⭑ potenc⭑·a akv⭑·o . {kre⭑·i^1.b}
2.
{Ig⭑·i} , don⭑·i ia·n ec⭑·on al⭑ iu aŭ⭑ io, pas⭑·ig·i de⭑ iu stat⭑·o en⭑ ali⭑·an:
oni far⭑·is li·n general⭑·o; tio far⭑·is li·n ĝoj⭑·a; far⭑·i ili·n mok⭑·at·aĵ·o ;
mi far⭑·os el⭑ vi⭑·aj urb⭑·oj dezert⭑·on ; far⭑·i al⭑ si oportun⭑·e (komfort⭑·e
kaj⭑ sen·ceremoni¹·e si·n aranĝ⭑·i); el⭑ la⭑ neces⭑·ec·o o; kiel⭑ mizer⭑·a vi
est⭑·os, kiam⭑ atak⭑·os vi·n dolor⭑·oj, kiel⭑ dolor⭑·oj de⭑ nask⭑·ant·in·o! ni
dev⭑·as far⭑·i virt⭑·on
3.
{Ag⭑·i} .
a)
Plen⭑·um·i ag⭑·on; est⭑·ig·i efik⭑·on; okaz⭑·ig·i rezult²·on: li tuj⭑
far⭑·is, kio·n mi vol⭑·is ; mi⭑·a vizit⭑·o far⭑·is al⭑ li plezur⭑·on ;
la⭑ inaŭgur⁴·on de⭑ la⭑ altar⭑·o ili far⭑·is dum⭑ sep⭑ tag⭑·oj kaj⭑ la⭑
fest⭑·on dum⭑ sep⭑ tag⭑·oj ; far⭑·is ĉio·n, kio·n ili pov⭑·is ; tio
far⭑·is al⭑ ŝi dolor⭑·on ; subit⭑·e la⭑ vir⭑·in·o far⭑·is rapid⭑·an
gest⭑·on per⭑ la⭑ man⭑·o ; la⭑ migr⭑·ant·aj bird⭑·oj far⭑·is al⭑ ĝi si⭑·an
vizit⭑·on ; mi ne⭑ far⭑·is la⭑ atak⭑·on ; ĉiu decid⭑·o, kiu·n li
far⭑·is, konduk⭑·is li·n al⭑ nov⭑·a decid⭑·o ; far⭑·i Pask⭑·on ; hav⭑·i
mult⭑·on far⭑·ot·an (por⭑ far⭑·i); dir⭑·it·e, far⭑·it·e ; kontraŭ⭑ far⭑·o
far⭑·it·a ne⭑ help⭑·as medit⭑·o; tio ĉi⭑ nenio·n far⭑·as (est⭑·as
indiferent⭑·a) ; ĉiu·j skrib⭑·ist·oj rid⭑·is kaj⭑ far⭑·is ink⭑-makul⭑·on
sur⭑ la⭑ plank⭑·o ; [ili] far⭑·is rond⭑·on ĉirkaŭ⭑ ŝi ; far⭑·i
(form⭑·i) golf⭑·et·on; far⭑·u al⭑ li nenio·n mal·bon⭑·an far⭑·i al⭑ si la⭑
voj⭑·on ( {tra·bat⭑·i} ); la⭑ hom⭑·oj far⭑·is erar⭑·on en⭑ la⭑ kalkul⭑·ad·o
de⭑ la⭑ temp⭑·o ; ni far⭑·is inter·konsent⭑·on ; kaŝ⭑·u mal·ben⭑·on kaj⭑
far⭑·u bon⭑·an mien⭑·on ; far⭑·i (prezent⭑·i) demand⭑·on; far⭑·i
(al·pren⭑·i) decid⭑·on; far⭑·i (konduk⭑·i) milit⭑·on; far⭑·i (el·tir⭑·i)
konklud⭑·on; far⭑·i (inter·konsent⭑·i) kontrakt⭑·on, pac⭑·on; far⭑·i
(ek·brul⭑·ig·i) fajr⭑·on, lum⭑·on; kvin⭑ kaj⭑ sep⭑ far⭑·as dek⭑ du⭑ (kvin⭑
kaj⭑ sep⭑ rezult²·ig·as dek⭑ du⭑) ; du⭑ bot⭑·oj far⭑·as par⭑·on ; ses⭑×dek⭑
minut⭑·oj far⭑·as unu⭑ hor⭑·on ; An⭑·in·o [...] far⭑·is skrib⭑-labor⭑·ojn
por⭑ la⭑ patr⭑·o ; vi far⭑·is al⭑ mi efektiv⭑·an surpriz⭑·on ; li si·n
raz⭑·is kaj⭑ far⭑·is al⭑ si nur⭑ unu⭑ sol⭑·an mal·grand⭑·an vund⭑·et·on ;
ni far⭑·is sci⭑·ig·on pri⭑ ni⭑·a afer⭑·o nur⭑ kiel⭑ „prov⭑·an balon²·on“ ;
kiam⭑ li tio·n pov⭑·is far⭑·is ne·rimark⭑·it·e, li eĉ⭑ ŝtel⭑·iĝ·ad·is
mal·antaŭ⭑ ŝi·n, sur·met⭑·ad·is okul⭑-vitr⭑·ojn kaj⭑ imit⭑·ad·is ŝi⭑·an
voĉ⭑·on ; ne⭑ far⭑·is kalkul⭑·on de⭑ tiu·j, kiu·j hav⭑·is la⭑
aĝ⭑·on de⭑ mal·pli⭑ ol⭑ du⭑×dek⭑ jar⭑·oj . {efektiv⭑·ig·i} , {efik⭑·i} ,
{form⭑·i} , {kaŭz⭑·i}
b)
Ag⭑·i ia+manier⭑·e: far⭑·u laŭ⭑ vi⭑·a plaĉ⭑·o; far⭑·u al⭑ ili (ag⭑·u pri⭑
ili) kiel⭑ vi vol⭑·as; mi ne⭑ sci⭑·is kio·n far⭑·i pri⭑ li, pri⭑ ĝi
(kia·mani¹·er·e ag⭑·i); mi ne⭑ far⭑·is laŭ⭑ mi⭑·a kor⭑·o ( {kondut⭑·i} );
pent⭑·o-far⭑·i (pent⭑·i); vi far⭑·is grand⭑·an ĉirkaŭ·voj⭑·on .
c)
(sen·komplement²·e)
Ag⭑·i, ne⭑ rest⭑·i sen·far⭑·a: kiu mult⭑·e parol⭑·as, ne⭑ mult⭑·e far⭑·as ;
kritik⭑·i est⭑·as facil⭑·e, far⭑·i mal·facil⭑·e ; ne⭑ parol⭑·u, sed⭑
far⭑·u; li far⭑·as nenio·n; nenionfaranto; ne·nif⁽⁺⁾-ar⭑·ant·o.
far
(prepozici⭑·o)
{De⭑^4} , {far⭑·e de⭑} , {flank⭑·e de⭑^2} : rezist⁴·i al⭑ la⭑ mal·estim⭑·o far
la⭑ hom⭑·oj ; grand⭑·a urb⭑·o preskaŭ⭑ tut⭑·e for·bala⭑·it·a far titan¹·a
kataklism⁽⁺⁾·o ; sen⭑ la⭑ fort⭑·a ten⭑·ad·o far mi⭑·a patr⭑·in·o, ŝi est⭑·us
fal⭑·int·a ter⭑·en . PMEG: Ne·oficial⭑·aj vort⭑·et·oj, *far*
Rim.: En⭑ la⭑ Universal⭑·a Vort⭑·ar·o la⭑ radik⭑·o _far⭑·'_ fin⭑·iĝ·as per⭑
strek⭑·et·o. Tio signif⭑·as, ke⭑ ĝi nepr⭑·e postul⭑·as fin⭑·aĵ·on aŭ⭑, rol¹·ant·e
kiel⭑ substantiv⭑·o, apostrof²·on: ĝi do⭑ ne⭑ pov⭑·as est⭑·i uz⭑·at·a kiel⭑
nud⭑·a radik⭑·o, ĉar⭑ regul⭑·oj, kiu·j pov⭑·us prav⭑·ig·i la⭑ for·fal⭑·on de⭑ la⭑
fin⭑·aĵ·o, ne⭑ ekzist⭑·as.
Rim.: La⭑ sam⭑·a rimark⭑·o tamen⭑ valid⁴·as pri⭑ ekzempl⭑·e _paf⭑·'_. Se⭑ la⭑
fin⭑·a apostrof²·o signif⭑·as, ke⭑ ĝi postul⭑·as fin⭑·aĵ·on, tiam⭑ la⭑
son⭑-imit⭑·o _paf⭑_, kiu ne⭑ rol¹·as substantiv⭑·e sed⭑ adverb⭑·e, est⭑·as sam⭑·e
kontraŭ·fundament⭑·a kiel⭑ la⭑ prepozici⭑·o _far_.
far⭑·o
Tio, kio·n oni far⭑·as: juĝ⭑·u laŭ⭑ far⭑·oj, ne⭑ laŭ⭑ parol⭑·oj; inter⭑ dir⭑·o
kaj⭑ far⭑·o est⭑·as mar⭑·o; ni am⭑·u, ne⭑ laŭ⭑ vort⭑·o nek⭑ laŭ⭑ lang⭑·o, sed⭑ laŭ⭑
far⭑·o kaj⭑ ver⭑·o ; pli⭑ da⭑ bru⭑·o ol⭑ da⭑ far⭑·o; lup⭑·o ŝanĝ⭑·as la⭑ har⭑·ojn
(mien⭑·on) sed⭑ ne⭑ la⭑ far⭑·ojn
far⭑·aĉ·i, fuŝ⭑-far⭑·i
Mal·bon⭑·e, mal·bon⭑+intenc⭑·e, mis¹⁹²⁹·e far⭑·i io·n: kio·n vi far⭑·aĉ·as ĉi⭑ tie en⭑
la⭑ mal·lum⭑·o ? „kio·n vi far⭑·aĉ·as?“ li kri⭑·is […] mov⭑·u vi·n […] sur⭑ la⭑
scen⭑·ej·on! vi detru⭑·os ĉio·n per⭑ vi⭑·a prokrast⭑·o ; sci⭑·is, ke⭑
li fuŝ⭑-far⭑·as, la⭑ okul⭑·oj de⭑ la⭑ jun⭑·a ja⭑ et⭑·iĝ·is ruz⭑·e, dum⭑
li⭑·a mens³·o vid⭑·ebl·e kalkul⭑·is ; pli⭑ kaj⭑ pli⭑ aŭd⭑·iĝ·as la⭑ voĉ⭑·oj: kio·n
ni far⭑·aĉ·as en⭑ Libi⁸·o? jen⭑ arab⁸·a afer⭑·o ; kiu far⭑·aĉ·is tiu·n
nom-de-Di’ merd⁽⁺⁾·an bordel¹·an instal²·aĵ·on kun⭑ tiel⭑ aĉ¹·a manier⭑·o .
{fuŝ⭑·i} , {mis·ag⭑·i} , {mal·bon⭑~far⭑·i}
Rim.: Kvankam⭑ preskaŭ⭑ sinonim¹·e, „far⭑·aĉ·i“, „fuŝ⭑-far⭑·i“ esprim⭑·as pli⭑
subjektiv²·e taks⭑·it·an, mal·ŝat⭑·at·an el⭑ vid⭑-punkt⭑·o de⭑ parol⭑·ant·o,
mal·bon⭑~far⭑·on ol⭑ pli⭑ neŭtral²·aj „mal·bon⭑~far⭑·i“, „mis·far⭑·i“, „mis·ag⭑·i“.
farad⁽⁺⁾·o
Daŭr⭑·a produkt⭑·ad·o: farad⁽⁺⁾·o de⭑ mebl⭑·oj; vin⭑-far⭑·ad·o, vort⭑-far⭑·ad·o,
vers⭑-far⭑·ad·o; pot⭑-far⭑·ad·o kaj⭑ komerc⭑·o ; lim⭑·i si·n nur⭑ per⭑ farad⁽⁺⁾·o de⭑
traduk⭑·oj ; al⭑ kiu la⭑ komitat⭑·o komisi⭑·us la⭑ farad⁽⁺⁾·on de⭑ la⭑ ŝanĝ⭑·oj ;
la⭑ farad⁽⁺⁾·o de⭑ l'⭑ mirakl¹·oj ; bon⭑~far⭑·ad·o ; mal·bon⭑~far⭑·ad·o .
{farad⁽⁺⁾·o (mezur⭑-unu⭑·o)}
far⭑·aĵ·o, far⭑·it·aĵ·o
Tio, kio est⭑·as far⭑·it·a de⭑ iu; produkt⭑·o de⭑ la⭑ labor⭑·o; el·labor⭑·aĵ·o;
verk⭑·o: la⭑ last⭑·a far⭑·it·aĵ·o de⭑ li, kiu nun⭑ est⭑·is mort⭑·int·a ; gard⭑·u
vi·n, ke⭑ vi ne⭑ perd⭑·u vi⭑·ajn el·far⭑·it·aĵ·ojn, sed⭑ ke⭑ vi ricev⭑·u plen⭑·an
rekompenc⭑·on. ; retorik¹·o kiel⭑ aktiv⭑·ec·o est⭑·as la⭑ baz¹·a hom⭑·a far⭑·aĵ·o
kaj⭑ observ⭑·ebl·as ĉiam⭑ en⭑ ĉiu·j kultur¹·oj .
far⭑·ebl·a
Pov⭑·ant·a est⭑·i far⭑·at·a, efektiv⭑·ig·ebl·a, real¹·ig·ebl·a: se⭑ oni bezon⭑·as
nenio·n pli⭑·an, la⭑ afer⭑·o est⭑·as facil⭑·e far⭑·ebl·a ; mi ne⭑ kred⭑·as, ke⭑
tio est⭑·as far⭑·ebl·a ; tio est⭑·is tut⭑·e ne·far⭑·ebl·a .
far⭑·e de⭑
(prepozici⭑·aĵ·o)
{De⭑^4} , {flank⭑·e de⭑^2} : demokrati⁸·o [...] est⭑·as [...] re·gad⭑·o de⭑
popol⭑·o far⭑·e de⭑ la⭑ popol⭑·o ; la⭑ mal·kovr⭑·o de⭑ Amerik⁸·o far⭑·e de⭑
Kolumb⁽⁺⁾·o ; aprob⭑·o far⭑·e de⭑ la⭑ aŭtor⭑·o ; trans·don⭑·ad·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o al⭑
la⭑ nov⭑·aj generaci⭑·oj far⭑·e de⭑ la⭑ mal·nov⭑·aj ; se⭑ oni pov⭑·us pruv⭑·i
[tio·n], ni ĉe·est⭑·us furioz⭑·an re·ag⭑·on far⭑·e de⭑ la⭑ leg⭑·ant·ar·o ; est⭑·is
tre⭑ honest⭑·e far⭑·e de⭑ ili avert⭑·i vi·n tuj⭑ ; eskap⁸·i la⭑ persekut⭑·on
kaj⭑ murd⁴·on far⭑·e de⭑ la⭑ barbar¹·a serb⁽⁺⁾·a arme¹·o . {per⭑·e de⭑} ,
{si⭑·a+flank⭑·e}
Rim. 1: Por⭑ indik³·i la⭑ ag⭑·ant·on post⭑ o-vortoj [...], la⭑ plej⭑
ĝeneral¹·e akcept⭑·it·a form⭑·o est⭑·as „far⭑·e de⭑“ .
Rim. 2: Ekzist⭑·as alternativ²·a propon⭑·o de⭑ M. Leereveld uz⭑·i
adverb⭑·ig·it·ajn particip⭑·ajn sufiks⭑·ojn: la⭑ murd⁴·o {ate} de⭑ la⭑
polic⭑·an·o, kie la⭑ polic⭑·an·o murd⁴·as iu·n, kaj⭑ la⭑ murd⁴·o {ante} al⭑ la⭑
polic⭑·an·o, kie la⭑ polic⭑·an·o est⭑·as murd⁴·at·a de⭑ iu.
far⭑·ist·o
Tiu kiu profesi⭑·e far⭑·as, produkt⭑·as: brand⭑+far⭑·ist·o, vers⭑+far⭑·ist·o;
pan⭑+far⭑·ist·o; grand⭑·a parol⭑·ist·o est⭑·as dub⭑·a far⭑·ist·o ; la⭑ famili⭑·oj de⭑
la⭑ tol⭑+far⭑·ist·oj el⭑ la⭑ dom⭑·o de⭑ ; pot⭑+far⭑·ist·o ;
tend⭑·o-far⭑·ist·oj ; mon⭑+far⭑·ist·oj ; orf⭑·ar·ist·o ; ŝnur⭑+far⭑·ist·o ;
bier⭑+far⭑·ist·o ; lad⭑+far⭑·ist·o . {-ist^1}
far⭑·ig·i
(tr)
Ig⭑·i ke⭑ iu far⭑·u io·n: far⭑·ig·i al⭑ si nov⭑·an vest⭑·on; oni far⭑·ig·as
bronz⭑·an bust¹·on de⭑ „Hero⭑·o“ en⭑ li⭑·a nask⭑·o-lok⭑·o . {komisi⭑·i}
far⭑·iĝ·i
1.
Est⭑·i far⭑·at·a: mi ne⭑ memor⭑·as, kiel⭑ tio far⭑·iĝ·is; la⭑ posed⭑·ant·oj
las⭑·is cement⭑·i li·n en⭑ la⭑ dors⭑·o, bon⭑·a vinkt⁶·o est⭑·is tra·met⭑·it·a tra⭑
li⭑·a kol⭑·o, kaj⭑ li far⭑·iĝ·is kiel⭑ nov⭑·a ; mult⭑·aj mirakl¹·oj kaj⭑ sign⭑·oj
far⭑·iĝ·is per⭑ la⭑ apostol¹·oj .
2.
Ven⭑·i de⭑ iu {stat⭑·o} en⭑ ali⭑·an; {okaz⭑·i} , {est⭑·iĝ·i} : la⭑ jun⭑·a
vidv⭑-in⭑·o far⭑·iĝ·is de·nov⭑·e fianĉ⭑·in·o ; li far⭑·iĝ·is mal·san⭑·a (li
mal·san⭑·iĝ·is); far⭑·iĝ·i soldat⭑·o, esperant⭑·ist·o; en⭑ infan⭑·o vid⭑·iĝ·as,
kia hom⭑·o far⭑·iĝ·os ; subit⭑·e far⭑·iĝ·is, kvazaŭ⭑ ĉiu·j stel⭑·oj super⭑ ŝi
lum⭑·us ; la⭑ dors⭑·o far⭑·iĝ·is rigid⭑·a ; kio far⭑·iĝ·is el⭑ (aŭ⭑ pri⭑) mi?
far⭑·iĝ·o
Kre⭑·iĝ·o, {okaz⭑·aĵ·o} : legend⭑·o pri⭑ la⭑ far⭑·iĝ·o de⭑ la⭑ libr⭑·o .
al·far⭑·i
(tr)
Al·ĝust⭑·ig·i, taŭg⭑·ig·i por⭑, konform⭑·ig·i al⭑, al·fiks¹·i: bon⭑·e al·far⭑·it·a
vest⭑·o; al·far⭑·i stenografi³·an sistem⭑·on al⭑ (por⭑) Esperant⭑·o; la⭑
kuir⭑·ist·in·o al·far⭑·is al⭑ ĝi kap⭑·on el⭑ sigel⭑-vaks⭑·o kaj⭑ en·ŝov⭑·is ĝi·n
antaŭ⭑·e en⭑ si⭑·an tuk⭑·on . {adapt³·i}
antaŭ·far⭑·i
(tr)
Anticip³·e far⭑·i: ŝi antaŭ·far⭑·is la⭑ ŝmir⭑·on de⭑ mi⭑·a korp⭑·o por⭑ la⭑
en·tomb⭑·ig·o .
el·far⭑·i
(tr)
Tut⭑·e, komplet²·e far⭑·i: vi nenio·n plen⭑·um·is, vi ne⭑ el·far⭑·is eĉ⭑ unu⭑
brik⭑·on ; tiu, kiu ni·n el·far⭑·is por⭑ ĉi⭑ tiu cel⭑·o, est⭑·as Di⭑·o ; la⭑
sign⭑·oj de⭑ apostol¹·o est⭑·is el·far⭑·it·aj inter⭑ vi en⭑ ĉia pacienc⭑·o ; ne⭑
perd⭑·u vi⭑·ajn el·far⭑·it·aĵ·ojn .
kun·far⭑·i
(tr)
1.
Far⭑·i komun⭑·e kun⭑ ali⭑·aj, kun·labor⭑·e, part⭑·o-pren⭑·e: ĉi⭑ ĉio plen⭑·um·iĝ·as
sub⭑ la⭑ spirit⭑·o kun·far⭑·i labor⭑·on kaj⭑ stud¹·on ; kiam⭑ ili vol⭑·is
vetur⭑·i pli⭑ rapid⭑·e, plur⁴·aj el⭑ ili dev⭑·is kun·far⭑·i .
2.
Est⭑·ig·i per⭑ si⭑·a kun·iĝ⭑·o, {konsist⭑·ig·i} : la⭑ du⭑ part⭑·oj, kiu·j est⭑·os
kun·bind⭑·at·aj […] kun·far⭑·os do⭑ plen⭑·an broŝur¹·on .
mal·far⭑·i
(tr)
Mal·est⭑·ig·i, detru⭑·i io·n far⭑·it·an: mal·far⭑·i dum⭑ la⭑ nokt⭑·o la⭑ labor⭑·on
de⭑ la⭑ tag⭑·o; se⭑ est⭑·as robot⁹·oj por⭑ mal·far⭑·i vandal⁽⁺⁾·aĵ·ojn, cert⭑·e
ekzist⭑·as tiu·j, kre⭑·it·aj por⭑ ili·n far⭑·i ; Aleksandr⭑·o proklam⭑·is ke⭑
ne⭑ grav⭑·as kiel⭑ mal·far⭑·i la⭑ nod¹·on kaj⭑ dis·ig⭑·is ĝi·n per⭑ frap⭑·o de⭑ si⭑·a
glav⭑·o .
mis·far⭑·i
Mal·ĝust⭑·e far⭑·i: mi nur⭑ iom⭑·et·e mis·far⭑·as kaj⭑ ŝi fort⭑·e koler⭑·as kaj⭑
kri⭑·as kaj⭑ bat⭑-pun⭑·as ; se⭑ la⭑ katolik¹·a eklezi¹·o erar⭑·as kaj⭑ mis·far⭑·as,
laŭ⭑ li, tiom⭑ obscen⁽⁺⁾·e, ĉu⭑ lic⁽⁺⁾·as kun·labor⭑·i kun⭑ ĝi {erar⭑·i} , {fuŝ⭑·i}
far⭑·ind·a
Merit⭑·ant·a farad⁽⁺⁾·on: oni far⭑·is al⭑ li nenio·n, kio est⭑·as ne⭑ far⭑·ind·a!
; Post⭑ naci⭑·a konferenc²·o pri⭑ la⭑ far⭑·ind·aj re·form⭑·oj en⭑ la⭑ eduk⭑·a
sistem⭑·o .
art⭑-far⭑·it·a
Far⭑·it·a per⭑ hom⭑·a art⭑·o, ne⭑ kre⭑·it·a de⭑ la⭑ natur⭑·o: art⭑·e~far⭑·it·a lag⭑·o .
art⭑-far⭑·it·aĵ·o
Far⭑·aĵ·o aŭ⭑ efik⭑·o de⭑ hom⭑·a ag⭑·ad·o: kompren⭑·i la⭑ grand⭑·an rol¹·on, kiu·n
lud⭑·as la⭑ teknik³·o, la⭑ art⭑·e~far⭑·it·aĵ·o en⭑ la⭑ evolu²·o de⭑ l'⭑ hom⭑·ar·o ;
fakt¹·e, art⭑·e~far⭑·it·aĵ·o est⭑·as sinonim¹·o de⭑ progres⭑·o, se⭑ oni dev⭑·us
for·ĵet⭑·i ĉio·n, kio est⭑·as „art⭑·e~far⭑·it·a“, tiam⭑ la⭑ hom⭑·o est⭑·us ankoraŭ⭑
en⭑ la⭑ ŝton⭑·a epok⭑·o . {art⭑·aĵ·o^1.b} , {artefakt⁽⁺⁾·o}
bon⭑~far⭑·i
(ntr)
Bon⭑+vol⭑·e help⭑·i, util⭑·i, ag⭑·i por⭑ la⭑ bon⭑·o: kiu do⭑ sci⭑·as bon⭑~far⭑·i, kaj⭑
ne⭑ bon⭑~far⭑·as, ĉe⭑ tiu est⭑·as pek⭑·o ; Li bon⭑~far⭑·is, don⭑·ant·e al⭑ vi
pluv⭑·ojn el⭑ la⭑ ĉiel⭑·o kaj⭑ frukt⭑·o-port⭑·ajn sezon⭑·ojn, plen⭑·ig·ant·e vi⭑·ajn
kor⭑·ojn per⭑ nutr⭑·aĵ·o kaj⭑ feliĉ⭑·o .
bon⭑~far⭑·o
Util⭑·a, help⭑·a, komplez⭑·a, serv⭑·a ag⭑·o, cel⭑·ant·a kaj/aŭ kaŭz⭑·ant·a
bon⭑·on: Tio est⭑·us || Ne⭑ venĝ⭑·o, sed⭑ komplez⭑·o kaj⭑ bon⭑~far⭑·o ;
Bon⭑~far⭑·on oni facil⭑·e forges⭑·as .
bon⭑~far⭑·ant·o
Hom⭑·o, kiu bon⭑~far⭑·as: bon⭑~far⭑·ant·o oft⭑·e ricev⭑·as nur⭑ mal·dank⭑·on; pri⭑
avar⭑·ul·o oni ne⭑ plu⭑ dir⭑·os, ke⭑ li est⭑·as bon⭑~far⭑·ant·o ; la⭑
bon⭑~far⭑·ant·oj de⭑ la⭑ hom⭑·ar·o [...] ir⭑·as laŭ⭑ la⭑ dorn⭑·a voj⭑·o de⭑ la⭑
honor⭑·o .
mal·bon⭑~far⭑·o
Mal·help⭑·a, mal·util⭑·a, mal·amik⭑·a ag⭑·o, cel⭑·ant·a kaj/aŭ kaŭz⭑·ant·a
mal·bon⭑·on: Li⭑·aj propr⭑·aj mal·bon⭑~far⭑·oj en·kapt⭑·os la⭑ mal·pi⭑·ul·on, Kaj⭑ la⭑
ŝnur⭑·oj de⭑ li⭑·a pek⭑·o li·n ten⭑·os . Esper⭑·o ke⭑ mal·bon⭑~far⭑·o ne⭑ est⭑·os
pun⭑·it·a ne·evit⭑·ebl·e pli·oft⭑·ig·as krim⭑·ojn en⭑ la⭑ popol⭑·o .
{krim⭑·o} , {pek⭑·o}
hejm⭑-far⭑·it·a
Far⭑·it·a hejm⭑·e, per⭑ propr⭑·aj rimed⭑·oj, kontrast¹·e al⭑ hav⭑·ig·it·a,
aĉet⭑·it·a, industri⭑·e fabrik⭑·it·a objekt⭑·o: recept¹·o por⭑ natur⭑·a,
hejm⭑-far⭑·it·a kosmetik²·aĵ·o .
mal·bon⭑~far⭑·i
(ntr)
Ĝen⭑·i, difekt⭑·i, mal·util⭑·i al⭑ ali⭑·aj hom⭑·oj: kiom⭑ da⭑ urb⭑·oj, kiu·j
mal·bon⭑~far⭑·is, Ni detru⭑·is ; ĉu⭑ est⭑·as permes⭑·at·e bon⭑~far⭑·i en⭑ sabat⭑·o,
aŭ⭑ mal·bon⭑~far⭑·i ; neniu el⭑ vi sufer⭑·u kiel⭑ mort⭑·ig·int·o, aŭ⭑ ŝtel⭑·ist·o,
aŭ⭑ mal·bon⭑~far⭑·int·o .
ne·nif⁽⁺⁾·ar·a, sen·far⭑·a
Neni⭑-far⭑·ant·a, ne⭑ ag⭑·ant·a: ali⭑·aj koncept²·as si⭑·ajn feri³·ojn kiel⭑
ne·nif⁽⁺⁾·ar·an rest⭑·ad·on en⭑ ĉe⭑-mar⭑·a lok⭑·o ; sen·far⭑·a plend⭑·o ne⭑ est⭑·as
defend⭑·o ; Di⭑·on fid⭑·u, sed⭑ sen·far⭑·e ne⭑ sid⭑·u; ne⭑ est⭑·is permes⭑·it·e al⭑
ŝi star⭑·i long⭑·e sur⭑ la⭑ voj⭑·o kaj⭑ sen·far⭑·e aŭskult⭑·i la⭑ voĉ⭑·ojn .
ne·nif⁽⁺⁾·ar·o, neni⭑·o-far⭑·o, sen·far⭑·o
Sen·ag⭑·ec·o; {farnient⁽⁺⁾·o} : plej⭑ ver⭑+ŝajn⭑·e li dediĉ⭑·as si⭑·ajn tag⭑·ojn al⭑
neni⭑·o-far⭑·o, kiel⭑ la⭑ ali⭑·aj diboĉ⭑·ul·oj . al·ven⭑·is bien⭑·ul·o, kiu
riproĉ⭑·is li·n pro⭑ la⭑ neni⭑·o-far⭑·o ; la⭑ fiask¹·o de⭑ la⭑ kozak¹·oj solv⭑·is
la⭑ streĉ⭑·it·ec·on kaŭz⭑·it·an de⭑ mal·varm⭑·o, mal·sat⭑·o kaj⭑ ne·nif⁽⁺⁾·ar·o ; tiu·j
du⭑ incendi⁽⁺⁾·oj re·lanĉ⁹·is la⭑ polemik¹·on pri⭑ la⭑ sekur⁴·ec·o de⭑ la⭑
industri⭑·aj labor⭑·ej·oj en⭑ Pakistan⁸·o kaj⭑ la⭑ kritik⭑·oj pri⭑ la⭑ sen·far⭑·o
de⭑ la⭑ publik⭑·aj potenc⭑·oj . {forn⭑·o-sid⭑·a}
ne·nif⁽⁺⁾·ar·ul·o, sen·far⭑·ul·o
Tiu, kiu ne⭑ ag⭑·as, ne⭑ far⭑·as tio·n, kio·n oni atend⭑·as de⭑ li:
gvid⭑·ant·oj-intelekt⁴·ul·oj […] sen·per⭑·e difin⭑·is Esperant⭑·on „ne·ebl⭑·a,
kontraŭ·histori⭑·a ideal¹·o, do⭑ ne⭑ ideal¹·o sed⭑ hobi⁽⁺⁾·o por⭑ ne·nif⁽⁺⁾·ar·ul·oj“
; laŭ·grad⭑·e kiel⭑ la⭑ varm⭑·eg·o brul⭑·is ĉiam⭑ pli⭑ fort⭑·e, amas⭑·oj da⭑
sen·far⭑·ul·oj rifuĝ⭑·ad·is sub⭑ la⭑ portik²·ojn da⭑ templ¹·oj .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.170 2024/01/17 09:25:17 ]
__________________________________________________________________