fi⭑

   I.

fi⭑

                (ek·kri⭑·o)
                Mal·estim⭑·ind·e, abomen⭑·e, naŭz⭑·e: fi⭑ al⭑ vi! fi⭑, kiel⭑ abomen⭑·e!
                ! fi⭑ al⭑ la⭑ sen·suk⭑·a temp⭑-aĝ⭑·o de⭑ kastr⭑·it·oj, kiu taŭg⭑·as por⭑
                nenio, nur⭑ por⭑ re·maĉ⭑·ad·i la⭑ far⭑·ojn de⭑ la⭑ antaŭ⭑·a temp⭑·o .

   II.

fi⭑-

                {Prefiks⭑·o} esprim⭑·ant·a mal·estim⭑·on: la⭑ mal·ben⭑·it·a
                fi·komerc⭑·ist·o  : li vid⭑·as, ke⭑ la⭑ urb⭑·estr·o hav⭑·as
                mal·nov⭑·an spad¹·on, li tamen⭑ ne⭑ send⭑·is nov⭑·an ; fi·buŝ⭑·o; aper⭑·is
                mult⭑·eg·o da⭑ fi·insekt⭑·oj ; sen·kulp⭑·ig·i si·n mem⭑ per⭑ fi·ag⭑·oj de⭑
                ali⭑·aj ; tiu ĉi⭑ fi·ag⭑·o est⭑·as nur⭑ unu⭑ en⭑ long⭑·a ĉen⭑·o de⭑ tia·j
                brutal⁽⁺⁾·aĵ·oj ; modern¹·aj kurier⭑·oj est⭑·as ĵurnal⭑·ist·oj, kaj⭑ se⭑
                ili pov⭑·us, ankaŭ⭑ nun⭑·aj reg⭑·ist·oj sen·kap⭑·ig·us tiu·jn fi·hom⭑·ojn,
                se⭑ ili inform¹·as la⭑ publik⭑·on pri⭑ fi·ag⭑·oj de⭑ politik¹·ist·oj .

          Rim.: Prefiks⭑·ec·a _fi⭑-_ kaj⭑ la⭑ sufiks⭑·o {-aĉ¹} est⭑·as simil⭑·aj kaj⭑
          pov⭑·as en⭑ mult⭑·aj okaz⭑·oj est⭑·i preskaŭ⭑ indiferent⭑·e uz⭑·at·aj. Ili
          tamen⭑ diferenc⭑·as inter⭑ si per⭑ tio, ke⭑ _-aĉ¹_ est⭑·as prefer⭑·e
          objektiv²·a, dum⭑ _fi⭑-_ est⭑·as prefer⭑·e subjektiv²·a; _-aĉ¹_ pov⭑·as
          montr⭑·i simpl⭑·e, ke⭑ iu aŭ⭑ io est⭑·as mal·bon⭑+kvalit¹·a, ne·taŭg⭑·a, aŭ⭑ ke⭑
          oni opini⭑·as ĝi·n tia; _fi⭑-_ esprim⭑·as negativ²·an juĝ⭑·on el⭑ moral¹·a
          vid⭑-punkt⭑·o: ĉeval⭑·aĉ·o ne⭑ est⭑·as fi⭑·a ĉeval⭑·o, sed⭑ tre⭑ mal·feliĉ⭑·a ; tiu
          fi·ul⭑·o est⭑·as tre⭑ lert⭑·a kaj⭑ bel⭑·a vir⭑·o.

          Rim.: Ali⭑·e oni pov⭑·as esprim⭑·i la⭑ diferenc⭑·on tiel⭑, ke⭑ _aĉ¹-_
          rilat⭑·as al⭑ la⭑ propr⭑·a konsist⭑·o, ekz. grup⭑·aĉ·o est⭑·as mal·bon⭑·e
          organiz¹·it·a, hund⭑·aĉ·o est⭑·as mal·san⭑·a, mal·bel⭑·a; dum⭑ _fi⭑-_ rilat⭑·as al⭑
          la⭑ manier⭑·o de⭑ ag⭑·ad·o, kaj⭑ mal·bon⭑·ig·as precip⭑·e la⭑ ekster⭑·on: fi·grup⭑·o
          ag⭑·as mal·moral¹·e, en⭑ detru⭑·a manier⭑·o, dum⭑ ĝi pov⭑·as est⭑·i tut⭑·e bon⭑·e
          organiz¹·it·a intern⭑·e, fi·hund⭑·o pov⭑·as est⭑·i korp⭑·e bel⭑·a kaj⭑ san⭑·a, sed⭑
          facil⭑·e mord⭑·as ali⭑·ajn.

   III.
          Sam⭑+signif⭑·a mem·star⭑·a vort⭑·er·o:

fi⭑·a

                {Mal·nobl⭑·a} , {abomen⭑·ind·a} : popular²·a kurac⭑·ist·o, fi⭑·a
                murd⁴·ist·o ; atest⭑·aĵ·oj pri⭑ korupt³·o, komplic⁽⁺⁾·ec·o kaj⭑ kaŝ⭑·ad·o de⭑
                mis¹⁹²⁹·a kaj⭑ fi⭑·a kondut⭑·o ; jen⭑ la⭑ terur⭑·e mal·bel⭑·a fi⭑·a flank⭑·o de⭑
                l'⭑ afer⭑·o ; li est⭑·is kondamn⭑·it·a je⭑ mort⭑·o en⭑ fi⭑·a
                pseŭdo·proces⭑·o gvid⭑·it·a de⭑ „furioz⭑·a Roland⁽⁺⁾·o” ; fru⭑·aj
                viktim³·oj de⭑ la⭑ plej⭑ fi⭑·a reĝim³·o en⭑ la⭑ hom⭑·a histori⭑·o ; tio
                est⭑·as fi⭑·a kalumni⭑·o, kiu·n tre⭑ lert⭑·e organiz¹·is li⭑·aj
                kontraŭ·ul⭑·oj, kiu·j dezir⭑·as ruin⭑·ig·i li⭑·an viv⭑·on kaj⭑ neni⭑·ig·i
                li·n ; ne⭑ trov⭑·iĝ·as akuz³·o, ek⭑~de⭑ la⭑ rab⭑·ad·o, ĝis⭑ la⭑
                patr⭑·o-murd⁴·o, aŭ⭑ de⭑ la⭑ vant⭑·ec·o ĝis⭑ la⭑ plej⭑ fi⭑·a kruel⭑·ec·o, kiu
                ne⭑ traf⭑·us ili·n tut⭑·e prav⭑·e ; fi⭑·a nuanc⭑·o, senc⭑·o, ton⭑·o.

fi·aĵ⭑·o

                Fi⭑·a ag⭑·o aŭ⭑ abomen⭑·ind·a objekt⭑·o: vi mal·pur⭑·ig·is Mi⭑·an
                sankt⭑·ej·on per⭑ ĉiu·j vi⭑·aj abomen⭑·ind·aĵ·oj kaj⭑ per⭑ ĉiu·j vi⭑·aj
                fi·aĵ⭑·oj ; vir⭑·in·o ne⭑ star⭑·iĝ·u antaŭ⭑ brut⭑·o, por⭑ kun·iĝ⭑·i: tio
                est⭑·as fi·aĵ⭑·o ; li trink⭑·is la⭑ spic⭑·an el·barel⭑·aĵ·on de⭑ plezur⭑·o,
                ke⭑ li forges⭑·u la⭑ fi·aĵ⭑·ojn kiu·jn li ĉi⭑ tie far⭑·is ; decid⭑·i
                referendum⁽⁺⁾·on sen⭑ avert⭑·i si⭑·ajn eŭrop⭑·ajn koleg⭑·ojn est⭑·as
                fi·aĵ⭑·o ; ĝoj⭑·u, ke⭑ post⭑ vi⭑·aj fi·aĵ⭑·oj vi viv⭑·is tiel⭑ merit⭑·ig·e .

fi·ec⭑·o

                Karakteriz¹·o de⭑ io aŭ⭑ iu fi⭑·a: la⭑ pere⭑·o de⭑ la⭑ eŭrop⭑·a
                civilizaci³·o montr⭑·iĝ·os kiel⭑ paraliz⭑·o kontraŭ⭑ ajn⭑·a malic⭑·o,
                ajn⭑·a fi·ec⭑·o, ajn⭑·a malic⭑·o: fin⭑+fin⭑·e malic⭑·ul·oj dis·ŝir⭑·os la⭑
                mond⭑·on ; per⭑ si⭑·a medit⭑·ad·o li ek·konsci⭑·as pri⭑ la⭑ ver⭑·o kaj⭑
                rezign³·as si⭑·an fi·ec⭑·on .

fi·ul⭑·o

                Person⭑·o mal·estim⭑·ind·a: oni prov⭑·is arest⭑·i la⭑ fi·ul⭑·on ; nur⭑
                pro⭑ frand⭑·em·o tio·n far⭑·is al⭑ mi la⭑ fi·ul⭑·in·o ! kiu serĉ⭑·ad·as
                fi·ul⭑·on, en·rigard⭑·u spegul⭑·on ; fi·ul⭑·o ŝtel⭑·is de⭑ ekster⭑ la⭑
                mort⭑·ig·it·o-dom⭑·o la⭑ buked⭑·ojn (supoz⭑·ebl·e vend⭑·o- kaj⭑
                profit⭑·o-cel⭑·e) ; pi⭑·ul·o Buŝ⭑·o ne⭑ fi·ul⭑·e mensog⭑·is, ĉar⭑ li est⭑·as
                bon⭑·a krist⭑·an·o ; ne·kred⭑·ebl·e potenc⭑·a fi·ul⭑·o, kiu jam⭑ posed⭑·as
                preskaŭ⭑ ĉiu·jn el⭑ la⭑ ring⭑·oj, streb⁶·as akir⭑·i, iel⭑ ajn⭑, la⭑
                ring⭑·on nun⭑ hav⭑·at·an de⭑ Frodo . {fripon⭑·o} , {kanajl⭑·o}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.47 2023/11/09 20:48:33 ]
     __________________________________________________________________