vidu ankaŭ la klarigojn
form⭑·/·o
form⭑·o
1.
Ekster⭑·a {aspekt¹·o} de⭑ objekt⭑·o en⭑ spac⭑·o: Nil⁽⁺⁾·o [tie] hav⭑·as form⭑·on
de⭑ tri⭑-angul⭑·o ; skulpt⭑·aĵ·o en⭑ form⭑·o de⭑ lili⭑·o ; en⭑ form⭑·o de⭑ vir⭑·o
kaj⭑ vir⭑·in·o Li kre⭑·is ili·n ; li far⭑·is por⭑ la⭑ altar⭑·o krad⭑·on en⭑
form⭑·o de⭑ kupr⭑·a ret⭑·o ; la⭑ sam⭑·an mezur⭑·on kaj⭑ la⭑ sam⭑·an form⭑·on hav⭑·is
ambaŭ⭑ kerub⭑·oj ; la⭑ kvar⭑ rad⭑·oj hav⭑·is unu⭑ form⭑·on, kvazaŭ⭑ unu⭑ rad⭑·o
est⭑·us en⭑ la⭑ ali⭑·a ; ĉiu·j salon⭑·oj […] konkur⭑·ad·is inter⭑ si per⭑ si⭑·a
bon⭑~odor⭑·o, form⭑·o kaj⭑ kolor⭑·oj ; ĉiu arb⭑·o montr⭑·is la⭑ bel⭑·ajn form⭑·ojn
kaj⭑ fleks⭑·iĝ·ojn de⭑ si⭑·aj branĉ⭑·oj ; grand⭑·aj ŝton⭑-blok³·oj […] pend⭑·is
super⭑ ili en⭑ plej⭑ fantazi¹·aj form⭑·oj ; ĝi kuŝ⭑·is tro⭑ long⭑·e en⭑ la⭑
ov⭑·o, kaj⭑ pro⭑ tio ĝi ne⭑ ricev⭑·is la⭑ ĝust⭑·an form⭑·on ; ĉio, kio·n la⭑
mar⭑·o al·bord⭑·ig·is, akcept⭑·is tiu·n form⭑·on, kiu·n don⭑·is al⭑ ĝi la⭑ akv⭑·o
; la⭑ form⭑·oj de⭑ la⭑ akrid⭑·oj simil⭑·is ĉeval⭑·ojn, pret⭑·ig·it·ajn por⭑
milit⭑·o . [list¹·o.gif] form⭑·oj {aranĝ⭑·o} , {fason⭑·o} , {figur⭑·o} ,
{lini⭑·ar·o}
2.
Ekster⭑·a {manier⭑·o} , kiel⭑ io montr⭑·iĝ·as aŭ⭑ efik⭑·as: [la⭑] fe⭑-in⭑·o […]
pren⭑·is sur⭑ si·n la⭑ form⭑·on de⭑ mal·riĉ⭑·a vilaĝ⭑·a vir⭑·in·o ; kiel⭑ mi vi·n
help⭑·us, se⭑ mi ne⭑ parol⭑·us al⭑ vi, aŭ⭑ en⭑ form⭑·o de⭑ mal·kaŝ⭑·ad·o, aŭ⭑ de⭑
sci⭑·ad·o, aŭ⭑ de⭑ profet⭑·ad·o, aŭ⭑ de⭑ instru⭑·ad·o ? la⭑ aer⭑·o ek·mov⭑·iĝ·is,
aper⭑·is vent⭑·o, ĝi ven⭑·is en⭑ form⭑·o de⭑ sin⁸+sekv⭑·aj puŝ⭑·oj ; la⭑
pork⭑+led⭑·aj tapet⭑·oj […] est⭑·is de·ŝir⭑·it·aj en⭑ form⭑·o de⭑ ĉifon⭑·oj ; post⭑
ili la⭑ poŝt⭑·estr·o, ricev⭑·int·e la⭑ form⭑·on de⭑ demand⭑·a sign⭑·o ; [la⭑
rakont⭑·o] re·son⭑·ad·is en⭑ li⭑·a brust⭑·o, ĝis⭑ ĝi […] ricev⭑·is la⭑ form⭑·on
de⭑ kant⭑·o ; la⭑ tut⭑·a verk⭑·o el·ir⭑·os en⭑ form⭑·o de⭑ apart⭑·a libr⭑·o ;
tegment⭑·aj de·flu⭑·il·oj en⭑ la⭑ form⭑·o de⭑ drak⭑·oj kaj⭑ hund⭑·oj ; la⭑ vent⭑·o
blov⭑·is tra⭑ li⭑·aj blond⭑·aj har⭑·oj, tiel⭑ ke⭑ ili lev⭑·iĝ·ad·is en⭑ la⭑ form⭑·o
de⭑ long⭑·aj tuf⭑·oj ; la⭑ nuks⭑·oj pend⭑·is en⭑ form⭑·o de⭑ pez⭑·aj fask⭑·oj ; la⭑
Dan⁸·a pov⭑·as aper⭑·i en⭑ divers⭑·aj form⭑·oj ; [ni] flug⭑·ad·as
kiel⭑ sovaĝ⭑·aj cign⭑·oj tiel⭑ long⭑·e, kiel⭑ la⭑ sun⭑·o star⭑·as sur⭑ la⭑
ĉiel⭑·o, kiam⭑ ĝi sub·ir⭑·as, ni ricev⭑·as re·turn⭑·e ni⭑·an hom⭑·an form⭑·on ;
kaj⭑ la⭑ divers⭑·aj form⭑·oj gramatik⭑·aj […] est⭑·as esprim⭑·at·aj per⭑ la⭑
kun·ig⭑·o de⭑ sen·ŝanĝ⭑·aj vort⭑·oj ; en·tut⭑·e ni konsil⭑·as pli⭑ uz⭑·ad·i ĉiam⭑
form⭑·ojn simpl⭑·ajn anstataŭ⭑ kun·met⭑·it·aj ; mi prefer⭑·is ne⭑ tuŝ⭑·i tiu·jn
du⭑·obl·ajn form⭑·ojn, sed⭑ rigard⭑·i ambaŭ⭑ form⭑·ojn kiel⭑ egal⭑·e bon⭑·ajn ;
ŝi nun⭑ el·dir⭑·is en⭑ form⭑·o de⭑ laŭt⭑·a plend⭑·o tio·n, kio·n ŝi port⭑·is en⭑
si de⭑ long⭑·e ; tie ĉiu vort⭑·o si·n trov⭑·as ĉiam⭑ kaj⭑ sol⭑·e en⭑ unu⭑
konstant⭑·a form⭑·o, nom⭑·e en⭑ tiu form⭑·o, en⭑ kiu ĝi est⭑·as pres⭑·it·a en⭑
la⭑ vort⭑·ar·o . {spec⭑·o}
3.
Ekster⭑·a aspekt¹·o kontrast¹·e al⭑ la⭑ {en·hav⭑·o} , al⭑ la⭑ {esenc⭑·o} :
de·ten⭑·u vi·n de⭑ ĉia form⭑·o de⭑ mal·bon⭑·o ; reciprok⭑·a de·pend⭑·o inter⭑
form⭑·o kaj⭑ en·hav⭑·o […] relief¹·iĝ·as el⭑ la⭑ evolu²·o de⭑ la⭑ literatur⭑·o ;
ating⭑·i maksimum³·an unu⭑·ec·on […] koncern⭑·e mult⭑+nombr⭑·ajn detal⭑·ojn de⭑
la⭑ en·hav⭑·o, form⭑·o kaj⭑ teknik³·aj aranĝ⭑·oj . {redakt¹·o} , {stil⭑·o} ,
4.
Ekster⭑·a manier⭑·o, kiel⭑ oni ag⭑·as, konform⭑·e al⭑ komun⭑·aj {regul⭑·o} j:
li observ⭑·ad·is la⭑ form⭑·ojn de⭑ la⭑ religi⭑·o en⭑ ili⭑·a tut⭑·a sever⭑·ec·o ;
plen⭑·e for·las⭑·i la⭑ form⭑·ojn ; tio kaŭz⭑·os eĉ⭑ la⭑ aplik³·on de⭑ Esperant⭑·o
en⭑ la⭑ skolt⁹·a mond⭑·o, en⭑ oficial⭑·a form⭑·o ; oni instru⭑·is ĝi·n en⭑
dev⭑·ig·a form⭑·o . {etiket³·o}
5.
{Form⭑·il·o} : la⭑ kapabl⭑·ec·o ŝvel⭑·i kaj⭑ akv⭑·on re·ten⭑·i est⭑·as bon⭑+ven⭑·a
ekzempl⭑·e por⭑ pret⭑·ig·ad·o de⭑ sabl⭑·aj gis⁽⁺⁾-form⭑·oj .
6.
{Bild¹·ig·o} de⭑ {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} super⭑ korp⭑·o (aŭ⭑ kartezi⁽⁺⁾·a
produt⁽⁺⁾·o de⭑ kun⭑ si mem⭑) al⭑ . Atribut³·oj de⭑ form⭑·o:
{linear⁽⁺⁾·a} , {n-lineara} , {simetri¹·a} .
Rim.: Ĉar⭑ est⭑·as evident¹·a vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o super⭑ si mem⭑, form⭑·o
pov⭑·as hav⭑·i la⭑ sam⭑·ajn atribut³·ojn, kiel⭑ hav⭑·as la⭑ bild¹·ig·oj inter⭑
vektor⁽⁺⁾·aj spac⭑·oj.
form⭑·a
Rilat⭑·a al⭑ la⭑ {ekster⭑·a} aper⭑·o de⭑ io: la⭑ grand⭑·aj komun⭑·aj lingv⭑·oj,
[…] ĉiam⭑ prezent⭑·is miks⭑·aĵ·on, al⭑ kies⭑ form⭑·a kaj⭑ en·hav⭑·a riĉ⭑·ec·o
kontribu³·is mult⭑·aj font⭑·oj ; soldat⭑·aj parol⭑·ad·oj est⭑·as
karakteriz¹·it·aj de⭑ mal·long⭑·ec·o kaj⭑ konciz²·ec·o, el⭑ form⭑·a vid⭑-punkt⭑·o ;
tie⭑·aj poem¹·oj est⭑·as ekzempl⭑·oj de⭑ form⭑·a perfekt⭑·ec·o . {formal²·a}
-form⭑·a
En⭑ form⭑·o de⭑, en⭑ form⭑·o ...a, hav⭑·ant·a form⭑·on de⭑ ...o, aŭ⭑ form⭑·on
...an: est⭑·is bel⭑+form⭑·a kaj⭑ bel⭑+vizaĝ⭑·a ; tri⭑ migdal⭑+form⭑·aj
kalik⭑·oj ; ŝnur⭑·et·oj ĉen⭑·o-form⭑·aj ; vel⭑+form⭑·aj altan⁽⁺⁾·oj ; en⭑ tiu·j
larm⭑·oj spegul⭑·iĝ·is la⭑ mil⭑+form⭑·a (mil⭑·op·a) mal·ĝoj⭑·o ; stel⭑+form⭑·aj
flok⭑·oj ; lili⭑+form⭑·a lit⭑·o ; divers⭑+form⭑·aj ŝton⭑·oj ; riĉ⭑+form⭑·a aŭreol⁶·o
; abel⭑·uj+form⭑·aj dom⭑·oj ; el·star⭑·as unu⭑ rond⭑·a, konus⭑+form⭑·a [mont⭑·o],
kiu hav⭑·as sur⭑ si nek⭑ arb⭑·ojn, nek⭑ arb⭑·et·aĵ·ojn ; serpent⭑+form⭑·a lini⭑·o
; ond⭑+form⭑·a stri⭑·o ; vent⭑·um·il+form⭑·aj palm⭑·oj ; kojn⭑+form⭑·aj liter⭑·oj ;
sag⭑+form⭑·aj liter⭑·oj ; ark⭑+form⭑·aj fenestr⭑·et·oj ; kvadrat¹+form⭑·a ĉap⭑·o ;
kruc⭑+form⭑·a en·tranĉ⭑·o ; pir⭑+form⭑·a kap⭑·o ; ŝi⭑·a vizaĝ⭑·o est⭑·is rond⭑+form⭑·a
; ŝvel⭑+form⭑·aj ĵabot⁽⁺⁾·oj ; U-formaj vitr⭑·o-tub⭑·oj ; „L“-form⭑·a
konstru⭑·aĵ·o ; W-forma post·sign⭑·o ; mel⭑·on-form⭑·a pilk⭑·o ; ili⭑·aj
aviad⁵·il·oj hav⭑·is ŝark⭑·o-form⭑·an kap⭑·on ; poezi¹·--form⭑·a dram¹·o ; la⭑
{ord⭑·o} de⭑ {paser⭑·o-form⭑·aj} bird⭑·oj.
form⭑·i
(tr)
1.
{Kre⭑·i} , {far⭑·i} , {est⭑·ig·i} io·n, don⭑·ant·e al⭑ ĝi difin⭑·it·an form⭑·on,
aranĝ⭑·i laŭ⭑ difin⭑·it·a form⭑·o: li pren⭑·is [la⭑ or⭑·on] el⭑ ili⭑·aj man⭑·oj
kaj⭑ form⭑·is ĝi·n per⭑ ĉiz⭑·il·o kaj⭑ far⭑·is el⭑ ĝi fand⭑·it·an bov⭑·id·on ;
pec⭑·ojn da⭑ glaci⭑·o […] li kun·met⭑·ad·is en⭑ plej⭑ divers⭑·aj manier⭑·oj,
por⭑ form⭑·i imit⭑·aĵ·on de⭑ don⭑·it·a model⭑·o ; infan⭑·oj de·romp⭑·is la⭑
flor⭑·ojn de⭑ la⭑ trunk⭑·et·oj kaj⭑ form⭑·is el⭑ ili ring⭑·ojn ; laŭb⭑·o
for·mit¹·a el⭑ roz⭑+arb⭑·et·oj ; el⭑ 23 liter⭑·oj form⭑·i mult⭑·ajn milion⭑·ojn da⭑
son⭑·oj ; el⭑ unu⭑ vort⭑·o form⭑·i divers⭑·ajn ali⭑·ajn vort⭑·ojn ; tri⭑-angul⭑·o
for·mit¹·a, sur⭑ la⭑ sfer¹·o ĉiel⭑·a, per⭑ la⭑ pol[us]o, la⭑ zenit⭑·o kaj⭑ la⭑
sun⭑·o ; ne⭑ rapid⭑·u form⭑·i definitiv¹·e vi⭑·an opini⭑·on . {eduk⭑·i} ,
{kultur¹·i} , {model⭑·i^2} , {modl⁽⁺⁾·i} , {prepar⭑·i} , {produkt⭑·i}
2.
{Konsist⭑·ig·i} , est⭑·ig·i io·n, al·pren⭑·ant·e al⭑ si ia·n difin⭑·it·an
form⭑·on, si·n {prezent⭑·i} sub⭑ ia⭑ difin⭑·it·a form⭑·o: la⭑ Benjamen⁽⁺⁾·id·oj
kolekt⭑·iĝ·is […] kaj⭑ form⭑·is unu⭑ taĉment⭑·on ; la⭑ vapor⭑·o form⭑·is la⭑
plej⭑ strang⭑·ajn figur⭑·ojn ; la⭑ ring⭑·a mont⭑·ar·o […] form⭑·is grand⭑·eg·an
rond⭑-val⭑·on ; la⭑ flor⭑·oj […] form⭑·is bon⭑+ord⭑·ajn ĉen⭑·ojn ; tiel⭑ bon⭑·e
for·mit¹·a kaj⭑ bel⭑·a, kiel⭑ nur⭑ pov⭑·as est⭑·i infan⭑·o ; la⭑ brov⭑·oj kun·iĝ⭑·is
kaj⭑ form⭑·is profund⭑·an sulk⭑·on ; la⭑ ton⭑·oj de⭑ la⭑ muzik⭑·o kun⭑·e kun⭑ la⭑
bru⭑·o de⭑ la⭑ vent⭑·o form⭑·as ia·jn aer⭑·ajn arabesk²·ojn ; oni prepar⭑·is
pez⭑·an bazalt²·an sarkofag²·on, kiu form⭑·is la⭑ ekster⭑·an ĉerk⭑·on de⭑ la⭑
; la⭑ sen·ord⭑·aj amas⭑·oj komenc⭑·is form⭑·i vic⭑·ojn ; ni form⭑·as
eg⭑·an kontrast¹·on, ebl⭑·e tial⭑ ni rest⭑·is bon⭑·aj amik⭑·oj tiel⭑ long⭑·e .
{rezult²·ig·i}
form⭑·ad·o
Ag⭑·o form⭑·i: la⭑ voĉ⭑·o ebl⭑·ig·as la⭑ form⭑·ad·on de⭑ mult⭑·e pli⭑ nuanc⭑·it·aj
interpunkci⭑·oj, ol⭑ tio·n ebl⭑·ig·as la⭑ skrib⭑·aj sign⭑·oj ; por⭑ la⭑
form⭑·ad·o de⭑ la⭑ mult⭑·e~nombr⭑·o oni al·don⭑·as la⭑ fin⭑·iĝ·on ‚j‘ ;
vort⭑-form⭑·ad·o (vort⭑-far⭑·ad·o) ; star⭑·iĝ·is Iniciat⭑·a Komitat⭑·o por⭑
Esperant⭑·o, kiu instig⭑·is form⭑·ad·on de⭑ grup⭑·oj en⭑ tri⭑×dek⭑ urb⭑·oj ;
eksplod⭑·o […] kaŭz⭑·is la⭑ form⭑·ad·on de⭑ radioaktiv⁽⁺⁾·a nub⭑·o .
form⭑·aĵ·o
Manifest¹·iĝ·o en⭑ iu form⭑·o, form⭑·a {vari³·aĵ·o} : se⭑ Krist⭑·o kaj⭑ la⭑
ali⭑·aj grand⭑·aj instru⭑·int·oj de⭑ la⭑ hom⭑·ar·o nun⭑ viv⭑·us kun⭑·e, […] ili
cert⭑·e la⭑ „efektiv⭑·ajn postul⭑·ojn de⭑ Di⭑·o“ met⭑·us pli⭑ alt⭑·en ol⭑ ĉiu·jn
diferenc⭑·ajn form⭑·aĵ·ojn ; tiu viv⭑·a statu¹·o ond⭑·o-lini⭑·ig·is sub⭑ la⭑
blind⭑·ig·a klar⭑·ec·o de⭑ kandelabr³·oj la⭑ skulpt⭑·ajn form⭑·aĵ·ojn de⭑ si⭑·a
di⭑+in⭑·a korp⭑·o ; tiu du⭑·a mond⭑-organiz¹·o tamen⭑ hav⭑·is […] sam⭑·ajn
mank⭑·ojn [kaj⭑ do⭑ ebl⭑·e] ced⭑·os lok⭑·on al⭑ pli⭑ taŭg⭑·a form⭑·aĵ·o ; mult⭑·aj
simil⭑·aj form⭑·aĵ·oj mi·n eg⭑·e ĝen⭑·as . {fason⭑·o} , {kontur⭑·o} ,
{for·mal·aĵ⭑·o} , {formaci⁽⁺⁾·o}
form⭑·iĝ·i
(ntr)
Est⭑·iĝ·i laŭ⭑ difin⭑·it·a form⭑·o; aper⭑·i; ricev⭑·i form⭑·on: alt⭑·aj dun⁽⁺⁾·oj […]
kun⭑ si⭑·aj el⭑ sabl⭑·o form⭑·iĝ·int·aj pint⭑·oj lev⭑·iĝ·as antaŭ⭑ la⭑ mar⭑·o ;
form⭑·iĝ·is burĝon⭑·o, kaj⭑ […] unu⭑ maten⭑·on[…] la⭑ burĝon⭑·o mal·ferm⭑·iĝ·is
; kvar⭑ regn⭑·oj form⭑·iĝ·os el⭑ la⭑ naci⭑·o, sed⭑ ne⭑ tiel⭑ fort⭑·aj, kiel⭑ ĝi
est⭑·is antaŭ⭑·e. ; la⭑ Ter⭑·o form⭑·iĝ·as el⭑ la⭑ rest⭑·aĵ·oj de⭑ la⭑ nask⭑·iĝ·o de⭑
la⭑ sun⭑-sistem⭑·o ; el⭑ tiu·j ofic⭑·ist·oj form⭑·iĝ·is iom⭑ post⭑ iom⭑ la⭑
hered⭑·a aristokrat¹·ar·o ; fulm⭑·e en⭑ li⭑·a fajr⭑·a fantazi¹·o ord⭑·iĝ·is la⭑
nov⭑·aĵ·oj kaj⭑ form⭑·iĝ·is plan⭑·o ; form⭑·iĝ·is grup⭑·oj, en⭑ kiu·j la⭑ ĉef⭑·an
voĉ⭑·on hav⭑·is spert⭑·ul·oj ; Sanskrit⁽⁺⁾·o unu⭑·e form⭑·iĝ·is kiel⭑ religi⭑·a
lingv⭑·o de⭑ la⭑ braman²·oj ; la⭑ kor⭑·o de⭑ fal⭑·is […] en⭑ abism¹·o
kaj⭑ en⭑ ĝi⭑·a lok⭑·o form⭑·iĝ·is faŭk⭑·ant·a mal·plen⭑·aĵ·o ; l kaj⭑ r form⭑·iĝ·as
per⭑ la⭑ vibr¹·ig·o de⭑ la⭑ pint⭑·o (r) aŭ⭑ rand⭑·oj (l) de⭑ la⭑ lang⭑·o .
form⭑·il·o, form⭑·uj·o
{Model⭑·il·o} , kiu komplement²·e trans·don⭑·as si⭑·an form⭑·on al⭑ produkt⭑·o:
form⭑·il·o por⭑ kuk⭑·o, statu¹·o, fromaĝ⭑·o; [tie] etend⭑·iĝ·is bret⭑·oj kun⭑
ŝu⭑-form⭑·il·oj ; verŝ⭑·u la⭑ miks⭑·aĵ·on de⭑ la⭑ ov⭑·oj kaj⭑ la⭑ sem⭑-ole⭑·on […] en⭑
form⭑·uj·on, [bak⭑·u] je⭑ 180° dum⭑ 35 - 40 minut⭑·oj . {matric⁹·o} ,
{muld⁹·il·o}
for·mit¹·aĵ·o
Io for·mit¹·a: [en⭑] la⭑ urb⭑·o […] est⭑·is vid⭑·ebl·aj simil⭑·aj for·mit¹·aĵ·oj
kun⭑ tur⭑·oj kaj⭑ kupol⭑·oj kaj⭑ vel⭑+form⭑·aj altan⁽⁺⁾·oj ; ŝi ne⭑ ŝajn⭑·is al⭑ li
for·mit¹·aĵ·o el⭑ glaci⭑·o ; la⭑ anim⭑·o […] ek·rigard⭑·is la⭑ kuŝ⭑·ej·on, kie
kuŝ⭑·is la⭑ polv⭑·o-for·mit¹·aĵ·o en⭑ la⭑ blank⭑·a ĉemiz⭑·o de⭑ mort⭑·int·o ; laŭ⭑
akademi¹·an·o , la⭑ ŝtat⭑·o de⭑ la⭑ spirit⭑·o […] ne⭑ est⭑·as
politik¹·a for·mit¹·aĵ·o, sed⭑ ide⭑·o pri⭑ la⭑ mem·konsci⭑·o kaj⭑ etn⁹·a ident¹·ec·o
. {formaci⁽⁺⁾·o^1} , {kre⭑·aĵ·o^1} , {produkt⭑·o^1}
al·form⭑·iĝ·i
(ntr)
Modif³·i si⭑·an form⭑·on laŭ⭑ io ali⭑·a; {konform⭑·iĝ·i} : la⭑ vort⭑·oj […]
al·form⭑·iĝ·u al⭑ absolut⭑·e regul⭑·a gramatik⭑·o .
ali⭑~form⭑·i, trans·form⭑·i, ali⭑+form⭑·ig·i
(tr)
Don⁽⁺⁾·i ali⭑·an form⭑·on: li si⭑·an pens⭑·on trans·form⭑·is en⭑ fakt¹·on ;
ali⭑+form⭑·ig·i la⭑ aspekt¹·on de⭑ la⭑ afer⭑·o ; Mi ali⭑+form⭑·ig·os vi⭑·ajn
fest⭑·ojn en⭑ funebr⭑·on ; li est⭑·is ali⭑~form⭑·it·a antaŭ⭑ ili, kaj⭑ li⭑·a
vizaĝ⭑·o lum⭑·is kiel⭑ la⭑ sun⭑·o ; Satan¹·o mem⭑ si·n ali⭑~form⭑·as kvazaŭ⭑
anĝel⭑·on de⭑ lum⭑·o ; marmor⭑·o […] est⭑·as nenio [ĝis⭑] kiam⭑ en⭑
ĉef·verk⭑·on ĝi·n trans·form⭑·as la⭑ man⭑·o de⭑ skulpt⭑·ist·o ; la⭑ mar⭑·o […]
ali⭑+form⭑·ig·as la⭑ mal·mol⭑·ajn ŝton⭑·ojn ; Sankt⭑·a Petr⭑·o ali⭑+form⭑·ig·is si·n
eks⭑·ig·it·a soldat⭑·o ; retorik¹·o trans·form⭑·as elokvent⭑·ec·on en⭑ art⭑·on ;
komod⭑·a tir⭑-kest⭑·o ali⭑~form⭑·ig·it·a en⭑ lul⭑·il·on . {ali⭑·ig·i} ,
{metamorfoz¹·i} , {ŝanĝ⭑·i}
ali⭑+form⭑·iĝ·i, trans·form⭑·iĝ·i
(ntr)
Ricev⭑·i ali⭑·an form⭑·on: post⭑ mal·long⭑·a temp⭑·o, ali⭑+form⭑·iĝ·os
en⭑ frukt⭑·o-port⭑·an kamp⭑·on ; jen⭑ en⭑ bon⭑·on ali⭑+form⭑·iĝ·is mi⭑·a sufer⭑·o ;
ni⭑·aj danc⭑-rond⭑·oj ali⭑+form⭑·iĝ·is en⭑ funebr⭑·on ; la⭑ mal·harmoni¹·o
ali⭑+form⭑·iĝ·as en⭑ harmoni¹·on ; sen·ĉes⭑·aj ali⭑+form⭑·iĝ·oj prezent⭑·iĝ·ad·is
antaŭ⭑ ŝi⭑·aj okul⭑·oj ; kiam⭑ mi far⭑·iĝ·is pli⭑ aĝ⭑·a, tiu·j rev⭑·oj […]
trans·form⭑·iĝ·is laŭ⭑ la⭑ ver⭑·a aspekt¹·o de⭑ la⭑ mond⭑·o ; la⭑ sent⭑·o de⭑
mal·egal⭑·ec·o trans·form⭑·iĝ·as en⭑ ne·klar⭑·an sent⭑·on de⭑ envi⭑·o ; la⭑ idili⭑·o
ali⭑+form⭑·iĝ·is en⭑ tragedi⭑·on .
kares⭑-form⭑·o
Vort⭑·o-form⭑·o esprim⭑·ant·a inklin⭑·on, mild²·ec·on, dolĉ⭑·an al·parol⭑·on:
Ma⭑·ĉj·o — kares⭑-form⭑·o de⭑ Makintoŝ⁽⁺⁾·o . {kares⭑-nom⭑·o}
long⭑·o-form⭑·a, long⭑+form⭑·a
Rimark⭑·ebl·e pli⭑ long⭑·a ol⭑ larĝ⭑·a: tio est⭑·is mar⭑·a herb⭑·o aŭ⭑ junk¹·o,
kiu kovr⭑·is form⭑+form⭑·an ŝton⭑·on kaj⭑ aspekt¹·is kiel⭑ korp⭑·o de⭑ hom⭑·o ;
long⭑+form⭑·a marĉ⭑·et·o ; [li] el·trink⭑·is acid⭑·an bier⭑·on el⭑ long⭑+form⭑·a
vaz⭑·o ; rimark⭑·ind·a […] long⭑+form⭑·a blank⭑·a man⭑·o ; ŝi mal·ferm⭑·is
long⭑+form⭑·an skatol⭑·on, en⭑ kiu trov⭑·iĝ·is il⭑·ar·o por⭑ desegn⭑·ad·o ; mi
vid⭑·as […] la⭑ kap⭑·on de⭑ bukl⭑·o-har⭑·a vir⭑·o kun⭑ long⭑+form⭑·a vizaĝ⭑·o .
{oblong⁽⁺⁾·a}
mis·form⭑·i, de·form⭑·i, fuŝ⭑-form⭑·i, form⭑·o-difekt⭑·i
(tr)
{Difekt⭑·i} , don⭑·i mal·bon⭑·an form⭑·on, de·fal⭑·ig·i de⭑ la⭑ bon⭑·a form⭑·o: tiu
tavol⭑·o de⭑ la⭑ soci³·o, kiu·n la⭑ bel⭑·ul·in·o reprezent⭑·as neniam⭑
produkt⭑·as tiel⭑ de·for·mit¹·ajn pied⭑·ojn ; oni per·fort⭑·as la⭑ re·al·aĵ⭑·on
por⭑ kontent⭑·ig·i la⭑ bezon⭑·ojn de⭑ si⭑·aj propr⭑·aj fals⭑·aj aŭ⭑ de·for·mit¹·aj
koncept²·oj ; mi klopod⭑·is ilustr¹·i antaŭ⭑ li la⭑ divers⭑·ajn impres⭑·ojn
de⭑ la⭑ pentr⭑·ist·oj, kiu·j ne⭑ de·form⭑·as la⭑ esenc⭑·on de⭑ la⭑ aĵ⭑·oj, sed⭑,
pli⭑ ver⭑·e, vol⭑·as pli·proksim⭑·iĝ·i al⭑ ĝi ; ekzist⭑·as special⭑·a
pres⭑-kobold⭑·o, kies⭑ task¹·o est⭑·as pri·zorg⭑·i kaj⭑ mis·form⭑·i mi⭑·ajn
artikol⭑·ojn, kiam⭑ ajn⭑ kaj⭑ kie ajn⭑ ; mis·for·mit¹·a lad⭑·uj·o kun⭑
sur·ŝraŭb⭑·it·a brul⭑·il·o el⭑ fer⭑·a lad⭑·o ; lern⭑·o-libr⭑·oj […] mis·form⭑·as la⭑
real¹·on . {fuŝ⭑·i} , {gangren¹·i} , {korupt³·i} , {kripl⭑·ig·i}
plen⭑+form⭑·a
{Plen⭑·a} , {komplet²·a} , klar⭑·e esprim⭑·it·a: plen⭑+form⭑·a voj⭑·o tie
tra·konduk⭑·as ; pri⭑ tio mi hav⭑·is kun⭑ la⭑ reĝ⭑·o plen⭑+form⭑·an disput⭑·on ;
super⭑ la⭑ infan⭑·o […] etend⭑·iĝ·is plen⭑+form⭑·a ret⭑·o el⭑ bril⭑·ant·aj stel⭑·oj
; mi ŝtel⭑-frand⭑·is la⭑ promes⭑+don⭑·ajn bon⭑+gust⭑·aĵ·ojn de⭑ Ŝi⭑·a plen⭑+form⭑·a
korp⭑·o . {formal²·a^1.c} , {perfekt⭑·a} , {sen·mank⭑·a^1} , {tut⭑·a}
re·form⭑·i
(tr)
Don⁽⁺⁾·i ali⭑·an, pli⭑ bon⭑·an form⭑·on: jam⭑ ne⭑ unu⭑ universal⭑·a geni¹·o, kiu
pov⭑·us re·form⭑·i la⭑ mond⭑·on, for·putr⭑·is ja⭑ en⭑ la⭑ sen·fel⭑·ig·ej·o ; li
vid⭑·is pres⭑·i en⭑ unu⭑ lok⭑·o, korekt⭑·i en⭑ ali⭑·a, kompost⭑·i en⭑ tiu ĉi⭑,
re·form⭑·i en⭑ tiu ; la⭑ re·for·mem⭑·aj tendenc¹·oj de⭑ unu⭑ parti⭑·o, kaj⭑ la⭑
reakci³·aj inklin⭑·oj de⭑ la⭑ ali⭑·a ; per⭑ re·form⭑·ad·o ni nur⭑ perd⭑·os ĉio·n
ĝis⭑ nun⭑ akir⭑·it·an ; re·form⭑·is si·n kiel⭑ societ⭑·on de⭑
individu¹·oj ; voĉ⭑-don⭑·i pri⭑ la⭑ re·for·mit¹·a regul⭑·ar·o de⭑ TEJO .
re·form⭑·ism·o
Favor⭑·ad·o de⭑ iompostioma ŝanĝ⭑·ad·o, adapt³·o, evolu²·o, kontrast¹·e al⭑
{konserv⭑·ism·o} unu⭑+flank⭑·e, al⭑ revoluci¹·ism·o ali⭑+flank⭑·e: […]
: tiu·j hom⭑·oj cert⭑·e ne⭑ ced⭑·os al⭑ burĝ⭑·a re·form⭑·ism·o ; est⭑·is
paf⭑·it·a , ĉef·rol¹·ul·o de⭑ la⭑ re·form⭑·ism·a mov⭑·ad·o kaj⭑
ties⭑ teori⭑·ist·o .
re·form⭑·ist·o
1.
Sub·ten⭑·ant·o, plen⭑·um·ant·o de⭑ {re·form⭑·ism·o} : memor⭑·ig·aj latun¹-plat⭑·oj
iĝ⭑·is mod⭑·o ek⭑~de⭑ la⭑ 13-a jar⭑-cent⭑·o […] sed⭑ mult⭑·aj est⭑·is post⭑·e
detru⭑·it·aj aŭ⭑ difekt⭑·it·aj de⭑ religi⭑·aj re·form⭑·ist·oj ; la⭑ re·form⭑·ist·aj
sindikat²·oj esper⭑·is saĝ⭑·an trakt⭑·ad·on kun⭑ la⭑ reg⭑·ist·ar·o .
2.
Iu, kiu postul⭑·as re·form⭑·on de⭑ Esperant⭑·o kiel⭑ antaŭ·kondiĉ⭑·o de⭑
agnosk⁽⁺⁾·o ktp: la⭑ sol⭑·a baz¹·o por⭑ tia eksperiment¹·ad·o — praktik⭑·e
uz⭑·ant·aj la⭑ lingv⭑·on esperant⭑·ist·oj — rest⭑·is ekster⭑ ating⭑·o-pov⭑·o de⭑
tiu·j re·form⭑·ist·oj kaj⭑ projekt⭑·ist·oj . {id⭑·ist·o}
sam⭑~form⭑·i
(ntr)
Hav⭑·i sam⭑·an form⭑·on, sam⭑·an aspekt¹·on: oni sci⭑·as, ke⭑ la⭑ Ter⭑·' ne⭑
sam⭑~form⭑·as kun⭑ valiz⭑·o, sed⭑ est⭑·as rond⭑·a kaj⭑ konstant⭑·e rotaci⁹·as .
sam⭑+form⭑·iĝ·i
Ricev⭑·i sam⭑·an form⭑·on, kiel⭑ ali⭑·a: [ili⭑·aj] figur⭑·oj, vizaĝ⭑·oj preskaŭ⭑
sam⭑+form⭑·iĝ·is kun⭑ la⭑ temp⭑·o-pas⭑·o .
sub·form⭑·e de⭑, sub⭑ la⭑ form⭑·o de⭑
(prepozici⭑·aĵ·o)
Aper⭑·ant·e, prezent⭑·iĝ·ant·e kun⭑ la⭑ aspekt¹·o, la⭑ ŝajn⭑·o, la⭑ form⭑·o
de⭑...: la⭑ esenc⭑·o de⭑ la⭑ ver⭑·aj religi⭑·aj ordon⭑·oj kuŝ⭑·as en⭑ la⭑ kor⭑·o
de⭑ ĉiu hom⭑·o sub⭑ la⭑ form⭑·o de⭑ konscienc⭑·o ; ĉar⭑ li ne⭑ kuraĝ⭑·is
sincer⭑·e konfes⭑·i si⭑·an far⭑·on, li prezent⭑·is ĝi·n sub·form⭑·e de⭑ sonĝ⭑·o .
trans·form⭑·o
1.
Ali⭑~form⭑·ad·o: tiu ĉi⭑ best⭑·o atest⭑·is la⭑ grand⭑·ajn trans·form⭑·ojn, kiu·jn
la⭑ hom⭑·o ne⭑ vid⭑·is, ĝi tra·viv⭑·is kataklism⁽⁺⁾·ojn, kiu·jn la⭑ hom⭑·o ne⭑
kon⭑·as ; ni bezon⭑·as kultur¹·an kaj⭑ spirit⭑·an trans·form⭑·on ; alĥemi²·a
trans·form⭑·o ; geologi¹·aj trans·form⭑·oj ; la⭑ aĝ⭑-trans·form⭑·oj de⭑ hom⭑·a
karakter⭑·o ; la⭑ trans·form⭑·oj en⭑ Orient⭑·a Eŭrop⭑·o ne⭑ mult⭑·e ŝanĝ⭑·as la⭑
situaci⭑·on: la⭑ nov⭑·aj demokrati⁸·oj re·produkt⭑·as la⭑ old⁽⁺⁾·ajn, oft⭑·e en⭑
la⭑ form⭑·o de⭑ parodi¹·o .
2.
{Bild¹·ig·o} , plej⭑~oft⭑·e de⭑ {afin⁽⁺⁾·a spac⭑·o} al⭑ ĝi mem⭑. {de·lok⭑·ig·o} ,
{homoteti⁽⁺⁾·o} , {invers⁴·ig·o} , {projekci¹·o} , {simetri¹·o} ,
{simil⭑·ec·o} , {translaci⁽⁺⁾·o} , {rotaci⁹·o} .
trans·form⭑·il·o
{Aparat¹·o} por⭑ trans·form⭑·i la⭑ propr⭑·ec·ojn de⭑ elektr¹·a kurent⁸·o,
{transformator⁽⁺⁾·o} : [ni] ne⭑ sci⭑·is pri⭑ […] trans·form⭑·il·oj je⭑
kvin⭑×dek⭑ mil⭑ kilovat⁽⁺⁾·oj, […] motor¹·oj kaj⭑ elektr¹·aj varm⭑·ig·il·oj .
trans·form⭑·ism·o
{Doktrin¹·o} , kiu klar⭑·ig·as la⭑ diferenc⭑·iĝ·on de⭑ la⭑ veget⭑·aĵ·aj kaj⭑
best⭑·aj speci⁽⁺⁾·oj per⭑ trans·form⭑·iĝ·o de⭑ primitiv²·a tip¹·o, kiu dum⭑
jar⭑-mil⭑·oj evolu²·ad·is adapt³·iĝ·ant·e al⭑ la⭑ medi³·o: je⭑ la⭑ komenc⭑·o de⭑ la⭑
19-a jar⭑-cent⭑·o, aper⭑·is nov⭑·a teori⭑·o: la⭑ trans·form⭑·ism·o de⭑
, sur⭑ kiu baz¹·iĝ·os la⭑ teori⭑·o pri⭑
{evolu²·ism·o} , kiu·j anstataŭ⭑·ig·os la⭑ [ {katastrof¹·ism·o} n] .
unu⭑+form⭑·a
Prezent⭑·ant·a nur⭑ unu⭑ form⭑·on; ne⭑ {vari³·a} , {mal·divers⭑·a} : unu⭑+form⭑·a
eben⭑·aĵ·o ; ke⭑ Ĥin⁽⁺⁾·uj·o en⭑ la⭑ est⭑·ont·ec·o hav⭑·os ia·n unu⭑+form⭑·an lingv⭑·on,
est⭑·as tamen⭑ tre⭑ kred⭑·ebl·e ; mult⭑·aj ali⭑·aj tag⭑·oj sekv⭑·is kun⭑ la⭑ sam⭑·a
unu⭑+form⭑·a pez⭑·a dolor⭑·o ; ili⭑·a unu⭑+form⭑·a kaj⭑ sen·nuanc⭑·a viv⭑·o en·ten⭑·is
nenio·n el⭑ tio, al⭑ kio li sopir⭑·is ; ĉiu dom⭑·o est⭑·is sen·esper⭑·e
unu⭑+form⭑·a, sen·ornam⭑·a ; baldaŭ⭑ ni hav⭑·os unu⭑+form⭑·an (kp {norm²·a} )
pli⭑ mal·pli⭑ plen⭑·an vort⭑·ar·on ; unu⭑+form⭑·a regul⭑·o por⭑ ĉiu·j
adverb⭑·oj-prepozici⭑·oj . {monoton⁶·a} , {unu⭑+ton⭑·a}
viv⭑·o-form⭑·o
1.
Manier⭑·o, kondiĉ⭑·ar·o de⭑ ies⭑ viv⭑·o: la⭑ misi⭑·o de⭑ la⭑ Bibli¹·o est⭑·is […]
kapabl⭑·ig·i ili·n ating⭑·i viv⭑·o-form⭑·on, kiu kongru⁽⁺⁾·is pli⭑ kun⭑ ili⭑·aj
dezir⭑·oj kaj⭑ sopir⭑·oj ; neniam⭑ li prov⭑·os el·romp⭑·i si·n el⭑ la⭑
viv⭑·o-form⭑·o, kiu nun⭑ ferm⭑·is li·n simil⭑·e al⭑ trud⭑-jak⭑·o . {est⭑-manier⭑·o}
, {viv⭑-manier⭑·o}
2.
Grup⭑·o da⭑ viv⭑·aĵ·oj, prezent⭑·ant·a simil⭑·ajn ekster⭑·ajn trajt⭑·ojn,
est⭑·iĝ·int·ajn per⭑ konverĝ⁽⁺⁾·o kaŭz⭑·it·a de⭑ adapt³·iĝ·o al⭑ unu⭑ sam⭑·a
viv⭑-medi³·o: en⭑ ĉiu·j lingv⭑·oj est⭑·as rimark⭑·ebl·a la⭑ sam⭑·a influ⭑·o de⭑ la⭑
natur⭑·a ĉirkaŭ·aĵ⭑·o tra⭑ la⭑ soci³·aj viv⭑·o-form⭑·oj, en⭑ la⭑ arab⁸·a lingv⭑·o
abund³·as vort⭑·oj pri⭑ la⭑ ĉeval⭑·o […], en⭑ la⭑ somal¹⁰·i-lingv⭑·o […]
esprim⭑·oj por⭑ la⭑ kamel⭑·o ; bakteri²·aj viv⭑-form⭑·oj ; esplor⭑·i kaj⭑ eĉ⭑
bor⭑·i tiu·n satelit⁹·on por⭑ serĉ⭑·i ia·n spur⁸·on de⭑ viv⭑·o-form⭑·oj ; oni
alud⭑·is al⭑ la⭑ tiel⭑ nom⭑·at·a kambri⁽⁺⁾·a eksplod⭑·o, dum⭑ kiu la⭑ viv⭑-form⭑·oj
mult⭑+obl⭑·iĝ·is dank⭑·e al⭑ la⭑ pli·alt⭑·iĝ·o de⭑ la⭑ oksigen⭑·--nivel⭑·oj .
diferencial⁽⁺⁾·a form⭑·o
(super⭑ {topologi⁽⁺⁾·a} {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} , kun⭑ skalar⁽⁺⁾·aj valor⭑·oj)
{Bild¹·ig·o} de⭑ tiu spac⭑·o al⭑ ĝi⭑·a {topologi⁽⁺⁾·a dual⁽⁺⁾·o } :
{diferencial⁽⁺⁾·o} de⭑ bild¹·ig·o de⭑ vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o al⭑ ĝi⭑·a baz¹·a korp⭑·o
est⭑·as diferencial⁽⁺⁾·a form⭑·o; la⭑ diferencial⁽⁺⁾·an form⭑·on
oni nom⭑·as ekzakt⁴·a, se⭑ ĝi est⭑·as
diferencial⁽⁺⁾·o de⭑ iu du⭑+variabl⁽⁺⁾·a reel⁽⁺⁾·a funkci¹·o.
Rim.: La⭑ ĉi⭑-supr⭑·a difin⭑·o lim⭑·iĝ·as al⭑ unu⭑·a+grad⭑·aj diferencial⁽⁺⁾·aj
form⭑·oj kun⭑ skalar⁽⁺⁾·aj valor⭑·oj. Ekzist⭑·as pli⭑ ĝeneral¹·a difin⭑·o por⭑
-grad⭑·aj diferencial⁽⁺⁾·aj form⭑·oj kun⭑ vektor⁽⁺⁾·aj valor⭑·oj.
hermit⁽⁺⁾·a form⭑·o
(super⭑ kompleks⁽⁺⁾·a {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o } ) Tia {seskvilinear⁽⁺⁾·a}
{form⭑·o} , ke⭑ , kie sign⭑·as la⭑
operaci¹·on {konjug⁽⁺⁾·o} : ĉiu seskvilinear⁽⁺⁾·a form⭑·o pov⭑·as est⭑·i
prezent⭑·it·a kiel⭑ sum⭑·o de⭑ hermit⁽⁺⁾·a form⭑·o kaj⭑ dekliv⭑·o-hermit⁽⁺⁾·a form⭑·o
; {Hermit⁽⁺⁾·o}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.173 2023/11/10 06:07:59 ]
__________________________________________________________________