vidu ankaŭ la klarigojn
frakas·/·i

frakas·i

   (tr)

   1.
          Per·fort·e kaj bru·e {dis·romp·i} , {dis·pec·et·ig·i} : li pren·is la
          (or·an) bov·id·on, kiu·n ili far·is, kaj dis·brul·ig·is ĝi·n per fajr·o
          kaj dis·frakas·is ĝis pulvor·ec·o kaj dis·ŝut·is sur akv·o ; ili·ajn
          ost·ojn li frakas·as kaj per si·aj sag·oj dis·bat·as ; kugl·o frakas·is
          al li la dekstr·an man·on ; mi lukt²·is kontraŭ la monstr·o, bat·is
          per la pugn·o, ŝir·is per la dent·oj, frakas·is per la kap·o kaj
          sent·is varm·an flu·on de la sang·o ; la mar·o […] bat·is sen·ĉes·e la
          fer·ajn flank·ojn de la ŝip·o kaj fal·is frakas·it·a en la sen·fund·aĵ·on
          ; per la kupr·a pistil²·o [ŝi] komenc·is frakas·i la papav·on .
          {dis·bat·i} , {polv·ig·i}

   2.
          Tut·e {detru·i} .

        a)
                Tut·e detru·i, {ruin·ig·i} : la tiran¹·ec·o est·as frakas·it·a ; li
                jam plan·is prov·i iel frakas·i mi·an karier³·on, ĉar li est·as
                sam·e ambici¹·a kiel mi, kaj eg·e ĵaluz·a ; mi dev·os pag·i por
                mi·a fi·far·o, kaj mi·a tut·a viv·o est·os frakas·it·a ; per
                persekut·a ond·o inter decembr⁽⁺⁾·o 1936 kaj maj⁽⁺⁾·o 1937 la
                organiz¹·it·a mal·dekstr·a Esperant·o-mov·ad·o est·is definitiv¹·e
                frakas·it·a ; kio est·is kaj pas·is, tio·n temp·o frakas·is .
                {romp·i} , {eksterm·i} , {neni·ig·i} .

        b)
                Plen {venk·i} mal·amik·on, okaz·ig·ant·e al li grand·ajn perd·ojn:
                la du·on·o de la arme¹·o, kiu·n posed·as la reĝ·o  , pov·us
                frakas·i ni·n hodiaŭ ; kiel pas·is tiu lac·ig·a bal·o? –
                mir·eg·ind·e! […] – ĉiu est·as rav·it·a, en·am·iĝ·int·a, frakas·it·a,
                kiom da takt¹·o, kiom da lert·o, log·o, ĉarm·o! .

        c)
                {Aflikt³·eg·i} : li·n mi dev·as vid·i, se tio ĉi mi·n  frakas·us
                ! fatal¹·a mal·ben·o implik·as la pied·ojn kaj frakas·as la
                kor·ojn de mult·o da hom·aj est·aĵ·oj ; nenio pli frakas·as la
                mem·estim·on de tromp·ist·o, ol est·i mem tromp·at·a antaŭ
                atest·ant·oj ; kiam la patr·in·o ven·is hejm·en el la
                mal·san·ul·ej·o kun tiu inform¹·o de la kurac·ist·o, ŝi ŝajn·is
                tut·e frakas·it·a .

        d)
                Plen·e {refut¹·i} : frakas·i argument·on; reĝ·a rigard·o, […] kiu
                frakas·as la luks·on, la parad·on, la triumf¹·ojn de la
                grand·ul·oj kaj riĉ·ul·oj! ; ŝi serĉ·is ia·n bon·an kaj potenc·an
                fort·on, kiu vol·us kaj pov·us frakas·i la fatal¹·on, kiu ŝi·n
                prem·as . {nul·ig·i} , {re·bat·i}

frakas·o, frakas·ad·o

   1.
          Ag·o frakas·i: sur nigr·aj kamp·oj de Eŭrop·o, en frakas·o batal·a,
          mult·aj hom·oj falvunditaj […] ; la mort·on kaŭz·is la fal·o […] kaj
          frakas·o de la spin·o ; [li] renvers·is la tabl·on, sur kiu·n la bat·o
          li·n ĵet·is, kun bru·a frakas·o de glas·oj kaj tas·oj ; Uson⁹·o hav·as
          vast·ajn depon³·ej·ojn de skist⁽⁺⁾·o kaj natur·a gas·o […], komerc·e
          ekspluat²·ebl·aj dank·' al la pli·bon·ig·o de […] frakas·ad·o .

   2.
          Bru·a frakas·ad·o, Frakas-bru·o: bru·o de batal·o est·as en la land·o kaj
          grand·a frakas·ad·o ; ŝi en·ir·is dek foj·ojn sin⁸+sekv·e en ĉiu·n
          loĝ·ej·on, kontrol·is ĉio·n kun mir·ind·a parol·a frakas·o, rigard·is, ĉu
          la lit·oj est·is bon·e pret·ig·it·aj, ĉu la vest·oj est·is bon·e bros·it·aj
          ; grand·a frakas·o en mal·grand·a glas·o (grand·a bru·o por nenio) ;
          el·ir·i sen frakas·o el grand·a embaras·o . {furioz·ec·o} , {ŝtorm⁹·o}

frakas·iĝ·i, si·n frakas·i

   (ntr)

          Bru·e {romp·iĝ·i} ; plen·e {detru·iĝ·i} : subit·e fal·is  kaj
          frakas·iĝ·is ; ĉio kun·e frakas·iĝ·is: la fer·o, argil·o, kupr·o,
          arĝent·o, kaj or·o far·iĝ·is kiel gren-vent·um·aĵ·o sur somer·a draŝ·ej·o ;
          unu el la rab·ist·oj frap·is per si·a pez·a fer·a martel·o li·an
          frunt·on, tiel ke ĝi frakas·iĝ·is ; unu·j kur·ant·e en la mal·lum·o si·n
          frakas·is je la mur·o ; li ĵet·is la mult·e~kost·an vaz·on sur la
          parget·on [kaj] ĝi frakas·iĝ·is en mal·grand·ajn pec·et·ojn ; la bel·a
          idol·o de mi·a kor·o frakas·iĝ·is, la mal·ind·ec·o de mi·aj rev·oj star·as
          antaŭ mi·aj intern·aj okul·oj en mal·bel·a nud·ec·o ; [ili] kur·ant·e
          kiel blind·aj, en la mal·lum·o si·n frakas·is je la mur·oj . {averi⁽⁺⁾·i}
          , {dis·romp·iĝ·i}

   [artikol-versi⁹·o: 1.34 2023/11/10 06:08:00 ]
     __________________________________________________________________