vidu ankaŭ la klarigojn
frazeologi⁽⁺⁾·/·o
frazeologi⁽⁺⁾·o
1.
Teori⭑·a tut⭑·o aŭ⭑ efektiv⭑·a kolekt⭑·o de⭑ la⭑ {parol⭑-turn⭑·oj} , proverb⭑·oj,
kutim⭑·aj cit⭑·oj, tip¹·aj esprim⭑·oj… propr⭑·aj al⭑ lingv⭑·o aŭ⭑ ĵargon¹·o: En⭑
la⭑ jar⭑·o 1905 mi⭑·a kar⭑+memor⭑·a patr⭑·o komenc⭑·is la⭑ publik⭑·ig·ad·on de⭑
kvar⭑+lingv⭑·a frazeologi⁽⁺⁾·o-proverb⭑·ar·o, super⭑ kiu li labor⭑·is kun⭑ am⭑·o
en⭑ la⭑ daŭr⭑·o de⭑ long⭑·a temp⭑·o ; la⭑ plej⭑ mult⭑·e uz⭑·at·a font⭑·o est⭑·as
„Proverb⭑·ar·o Esperant⭑·a“ de⭑ L.L. Zamenhof, kiu konsist⭑·as el⭑
kolekt⭑·o da⭑ esperant⭑·ig·it·aj proverb⭑·oj, sentenc⭑·oj kaj⭑ parol⭑-turn⭑·oj
el⭑ la⭑ rus⭑·a-pol⭑·a-german⭑·a-franc⭑·a frazeologi⁽⁺⁾·o kompil¹·it·a de⭑ li⭑·a
patr⭑·o, M.F. Zamenhof .
2.
Lingv⭑·o-scienc⭑·a stud¹·o de⭑ la⭑ frazeologi⁽⁺⁾·aĵ·oj: la⭑ _histori⭑·a
frazeologi⁽⁺⁾·o_ stud¹·as de·ven⭑·on kaj⭑ evolu²·on de⭑ frazeologi⁽⁺⁾·aĵ·oj; la⭑
_kompar⭑·a frazeologi⁽⁺⁾·o_ est⭑·as kompar⭑·a studeo de⭑ la⭑ frazeologi⁽⁺⁾·oj de⭑
divers⭑·aj lingv⭑·oj.
3.
Apart⭑·a esprim⭑-manier⭑·o propr⭑·a al⭑ iu soci³·a grup⭑·o aŭ⭑ individu¹·o: la⭑
gazet⭑·ar·a, ĵurnal⭑·ist·a frazeologi⁽⁺⁾·o; La⭑ taĉment⭑·an·oj, kiu·j ne⭑
kompren⭑·is la⭑ frazeologi⁽⁺⁾·on de⭑ … ne⭑ em⭑·is trankvil⭑·iĝ·i
. {ĵargon¹·o} , {idiolekt⁽⁺⁾·o}
Rim. 1: PIV don⭑·as tut⭑·e fantazi¹·an mis·difin⭑·on: «_frazeologi⁽⁺⁾·o_ LING
Fraz¹-aranĝ⭑·o propr⭑·a al⭑ iu lingv⭑·o aŭ⭑ al⭑ iu lingv⭑·o-uz⭑·ant·o.» Tiu difin⭑·o
mal·akord¹·as kun⭑ la⭑ uz⭑·oj real¹·a kaj⭑ Zamenhof⭑·a (vd la⭑ ekzempl⭑·ojn ĉi⭑-supr⭑·e),
kaj⭑ ne⭑ merit⭑·as registr⭑·ad·on. Probabl³·e ĝi est⭑·as ŝuld⭑·at·a al⭑ la⭑ prov⭑·o
interpret¹·i ‹fraz¹·e…› kiel⭑ la⭑ Esperant⭑·an ‹fraz¹·o›. Fakt¹·e tiu ‹fraz¹·e…›
trans·skrib⭑·as la⭑ genitiv⭑·on de⭑ la⭑ grek⁸·a φράσις, kiu last⭑·a efektiv⭑·e est⭑·as
la⭑ etim⁽⁺⁾·o de⭑ ni⭑·a ‹fraz¹·o›, sed⭑ kiu mal·nov⭑+grek⁸·e hav⭑·is ali⭑·an signif⭑·on
(orator¹·a esprim⭑·o, parol⭑-turn⭑·o). Ĝust⭑·e tiu·n pra⭑·an signif⭑·on cel⭑·is , kre⭑·int·a la⭑ termin⭑·on en⭑ la⭑ jar⭑·o 1558ª.
Rim. 2: Iu·j vol⭑·is „korekt⭑·i“ frazeologi⁽⁺⁾·on per⭑ for·ig⭑·o de⭑ _e_:
‹frazologio›. Tio tamen⭑ ne⭑ est⭑·us pli·bon⭑·ig·o, ĉar⭑ la⭑ termin⭑·o ne⭑ koncern⭑·as
_fraz¹·o_jn en⭑ ties⭑ signif⭑·o Esperant⭑·a. Pli⭑ sprit⭑·a manier⭑·o kohergi est⭑·us
en·konduk⭑·i la⭑ vort⭑·on ‹frazeo› por⭑ la⭑ signif⭑·o de⭑ la⭑ nun⭑·a {frazeologi⁽⁺⁾·aĵ·o}
; ĝi est⭑·us sam⭑·e mal·long⭑·a kaj⭑ oportun⭑·a kiel⭑ la⭑ angl⭑·a ‹phraseme›, kaj⭑ eĉ⭑
pli⭑ logik¹·a ol⭑ tiu last⭑·a; tamen⭑ ĝis⭑ nun⭑ neniu prov⭑·is tio·n.
frazeologi⁽⁺⁾·aĵ·o
Fiks¹·it·a esprim⭑·o aparten⭑·ant·a al⭑ frazeologi⁽⁺⁾·o de⭑ koncern⭑·a lingv⭑·o,
vort⭑-grup⭑·o kies⭑ senc⭑·o ne⭑ egal⭑·as al⭑ la⭑ regul⭑·a kombin⭑·o de⭑ la⭑ senc⭑·oj
de⭑ ĝi⭑·aj part⭑·oj: Ĉu⭑ plan⭑-lingv⭑·o en·tut⭑·e dev⭑·as hav⭑·i frazeologi⁽⁺⁾·aĵ·ojn,
ja⭑ tio mal·facil⭑·ig·as la⭑ inter·naci⭑·an inter·kompren⭑·iĝ·on? ; Ĉar⭑
mal·oft⭑·e oni trov⭑·as poezi¹·an lingv⭑·aĵ·on en⭑ scienc⭑·a tekst⭑·o,
plezur⭑·ig·is mi·n, ke⭑ por⭑ unu⭑ el⭑ la⭑ tip¹·oj de⭑ frazeologi⁽⁺⁾·aĵ·oj, ŝi
prunt⭑·e~pren⭑·is la⭑ homer⁽⁺⁾·an esprim⭑·on … „flug⭑·il+hav⭑·aj vort⭑·oj“ .
{parol⭑-turn⭑·o} , {proverb⭑·o}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.16 2023/12/12 11:23:38 ]
__________________________________________________________________