vidu ankaŭ la klarigojn
fund·/·o

fund·o

   1.
          Fin·a part·o de io, plej mal·proksim·a de la rigard·ant·o.

        a)
                Vertikal·e plej profund·a, mal·supr·a part·o de io kav·a: fund·o
                de put·o, vaz·o, barel·o; detru·it·a ĝis la fund·o de l'
                fundament·o ; sur la fund·o de la mar·o ; sur la fund·o de la
                abism¹·o ; ĉio trans·turn·iĝ·is la fund·o supr·en ; li esplor·is
                iom la fund·on de la glas·o (li est·as ebri¹·et·a) ; al kav·o
                sen·fund·a ŝtop·ad·o ne help·as ; la voj·o situ⁸·is sur la fund·o
                de val·o en·ferm·it·a de [...] alt·aj rok³·oj .

        b)
                Horizontal·e plej mal·antaŭ·a part·o de io: fund·o de ĉambr·o,
                koridor¹·o, scen·ej·o; antaŭ ol ili ating·is la fund·on de la
                kav·o, la leon·oj kapt·is ili·n ; el la fund·o de l' ĝarden·o
                el·ir·is hom·o ; en la fund·o de l' salon·o [li] ek·vid·is bril·on
                ; sur la fund·o de ŝi·aj pupil·oj [...] kuŝ·is ne·pri·skrib·ebl·a
                esprim·o de mok·o . {horizont¹·o ^1}

   2.
          {Fon⁵·o} : long·a tabul·et·o, sur kies mal·pur·e-blu·a fund·o grand·aj
          flav·aj liter·oj prezent·is [...] sur·skrib·on ; antaŭ ili mal·rapid·e,
          de la fund·o de l' nokt·o el·iĝ·is strang·a ombr·o ; la mal·larĝ·aj
          strat·oj kaj la sen·fin·aj voj·oj kuŝ·iĝ·is mort·e sur la fund·o de la
          mal·lum·o .

   3.
          Plej intim·a, kaŝ·it·a part·o: sur la fund·o de vi·a kor·o si·n kaŝ·as
          dub·o ; penetr·em·a rigard·o, kiu ating·is ĝis la fund·o de l' kor·o ;
          el·kov·iĝ·int·aj sur la fund·o de ŝi·a ribel·iĝ·int·a intern·o .

   4.
          Plej esenc·a part·o de io: la fund·o de la hom·a saĝ·ec·o. {baz¹·o ^2} ,
          {fundament·o ^3} , {kern·o ^3}

   5.
          Plej alt·a grad·o de mal·bon·ec·o: en la fund·o de l' mizer·o ; la
          fund·o de la mal·virt·o. {kulmin⁽⁺⁾·o ^2}

fund·a

   1.
          Est·ant·a en la fund·o: fund·a akv·o, ŝlim·o, feĉ·o, fiŝ·o.

   2.
          Penetr·ant·a la esenc·on de la afer·o: fund·aj kon·oj; oni unu foj·on
          ricev·u fund·an klar·ig·on pri vi·a kondut·o ; li·a klar·a kompren·em·o
          tra·penetr·is ĝis la fund·a ver·o ; fund·a idealism³·o ; fund·a
          re·organiz¹·o ; mi far·u tre fund·ajn esplor·ojn pri tio, ĉu […] prav·e
          la Rom⁽⁺⁾·an·oj nom·is Taĥ⁽⁺⁾·on or·a river·o ; por la prav·ec·o de tiu ĉi mi·a
          fund·a tez·o mi hav·as mult·ajn evident¹·ajn [...] pruv·ojn . {kern·a} ,
          {profund·a^3}

fund·e

   1.
          Ĉe la fund·o: fulm·o-fajr·o zigzag¹·ant·a, […] dis·ŝir·is la nub·on,
          lum·ig·ant·e kiel plen+tag·e al la mar·o kaj al la krut·aĵ·o […] fund·e
          aper·is blank·aĵ·o kuŝ·ant·a, kaj sen·mov·a ; la kapitan·o tiel oft·e
          trov·iĝ·is en antaŭ·posten·oj, fund·e de la dezert·o .

   2.
          Plen·e, plen+detal·e: kiu ripet·as abund³·e, lern·as plej fund·e ; ĝi·aj
          dent·oj la detru·on pli fund·e far·is ol skalpel⁽⁺⁾·' ; fund·e de si·a
          kor·o li dub·is ; oni ĝis nun ne fund·e kompar·is tiam·an situaci·on
          en Germani⁽⁺⁾·o kun la nun·a en Eŭrop·o .

fund·e de

   (prepozici·aĵ·o)

          {En} la mal·supr·a, baz¹·a, fundament·a part·o de: vi kuŝ·is sur glaci·a
          el·star·aĵ·o fund·e de la grot·o ; tre mal·hel·e est·is fund·e de tiu
          rok³-fend·o ; unu el la esper·oj kuŝ·ant·aj fund·e de ni·a kor·o .

al·fund·iĝ·i

          Mal·sup+ren·iĝ·i, mal·lev·iĝ·i direkt·e al la fund·o; {sink⁽⁺⁾·i^1} :
          vetur·il·oj, ĉeval·oj kaj hom·oj al·fund·iĝ·is kaj mal·aper·is en la
          ond·oj, kiu·j tie est·is profund·aj kaj rapid·eg·aj .

   {sur·fund·iĝ·i}

ĝis·fund·a

   1.
          Kiu ating·as la fund·on, etend·iĝ·as ĝis la fund·o; {profund·a^1} : ŝi
          en·spir·is mal·rapid·e, por ke la pulm·oj ĝis·fund·e plen·iĝ·u .

   2.
          Kiu tut·e ampleks·as, plen·e tra·vid·as; {fund·a^2} , {profund·a^3} :
          ĝis·fund·a kompren·o de la lingv·o .

ĝis·fund·e

   1.
          Ĝis la fund·o: ĉiu glas·o est·is mal·plen·ig·it·a ĝis·fund·e ; kalik·o de
          terur·o […], vi el·trink·os ĝi·n ĝis·fund·e .

   2.
          {Fund·e^2} : esplor·i ĝis·fund·e la afer·on; tiu ĝis·fund·e mal·virt·em·a
          hom·o, mem·fid·a, kiel neniu ali·a […] part·e perd·ad·is si·an mem·fid·on
          ; la nov·aĵ·o, ke  li·n am·is, ek·sku·is ĝis·fund·e li·an anim·on ;
          nenio tiel rapid·e kaj ĝis·fund·e ruin·ig·as la fort·ojn fizik·ajn kaj
          moral¹·ajn, kiel […] febr·a serĉ·ad·o kaj ne·trov·ad·o .

sen·fund·aĵ·o

          {Abism¹·o} : tiam ili rimark·is, ke ili dorm·is tut·e proksim·e de
          sen·fund·aĵ·o ; la supr·ojn de l' mont·oj oni sur·ir·as super
          sen·fund·aĵ·oj ; for·puŝ·i hom·on de la plej alt·aj supr·oj en la
          sen·fund·aĵ·on de plej grand·a mizer·o .

sur·fund·aĵ·o

   1.
          {Ŝlim·o} el solid²·aj materi¹·oj, kiu·j amas·iĝ·as sur la fund·o de
          flu·aĵ·oj. {rekrement³·o} , {sediment⁽⁺⁾·o}

   2.
          Plej mal·bon·a, plej mal·estim·ind·a part·o: ĉio, kio hav·is facil·ajn
          krur·ojn, el·kur·is al la komedi¹·o, kaj nur la sur·fund·aĵ·o de la urb·a
          loĝ·ant·ar·o rest·is, por gard·i la dom·ojn ; {feĉ·o^2}

sur·fund·iĝ·i

          {Mal·lev·iĝ·i} ĝis la fund·o: la ŝip·o tuj plen·iĝ·is de akv·o kaj
          sur·fund·iĝ·is ; Di·o ĉiopova, kompat·u ni·n kaj las·u ŝip·on en tiu ĉi
          nokt·o sur·fund·iĝ·i ĉe ni·a mal·riĉ·a bord·o! ; ŝlim·o […] sur·fund·iĝ·is
          en la cistern³·o . {al·fund·iĝ·i} , {dron·i^2} , {sink⁽⁺⁾·i^1}

   [artikol-versi⁹·o: 1.118 2024/01/01 23:25:55 ]
     __________________________________________________________________