vidu ankaŭ la klarigojn
funkci¹·/·i
funkci¹·i
(ntr)
1.
Ag⭑·i plen⭑·um·ant·e ofic⭑·on, difin⭑·it·an daŭr⭑·an komisi⭑·it·an serv⭑·on:
funkci¹·i kiel⭑ urb⭑·estr·o, sekretari⭑·o, agent¹·o; post⭑ nur⭑ 72 tag⭑·oj la⭑
region⭑·a asemble⁸·o en⭑ nord⭑·--irland⁸·o [...] ĉes⭑·is funkci¹·i . {ofic⭑·i} ,
{rol¹·i}
2.
Plen⭑·um·i la⭑ propr⭑·an difin⭑·it·an task¹·on, parol⭑·ant·e pri⭑ organ¹·o,
maŝin⭑·o kaj⭑ ĝeneral¹·e ĉiu ajn⭑ il⭑·o aŭ⭑ organiz¹·o: la⭑ kor⭑·o, la⭑ krur⭑·oj,
la⭑ maŝin⭑·o ne⭑ regul⭑·e funkci¹·as; la⭑ maŝin⭑·o ne⭑ plu⭑ bon⭑·e funkci¹·as; la⭑
entrepren⭑·o, fabrik⭑·o, societ⭑·o, estr⭑·ar·o, kurs¹·o, kun·ven⭑·o funkci¹·as
ankoraŭ⭑; la⭑ teatr⭑·oj ne⭑ funkci¹·os hodiaŭ⭑; ne⭑ pov⭑·is vid⭑·i,
ĉar⭑ li⭑·aj okul⭑·oj ĉes⭑·is funkci¹·i pro⭑ mal·jun⭑·ec·o ; li⭑·a lang⭑·o funkci¹·is
sen·de·pend⭑·e de⭑ li (li dir⭑·is io·n kontraŭ⭑ si⭑·a propr⭑·a intenc⭑·o) ;
trink⭑·ej·o, kiu jam⭑ en⭑ la⭑ mez⭑-epok⭑·o funkci¹·is ; la⭑ plan⭑·o ŝajn⭑·as
funkci¹·i (efektiv⭑·iĝ·i), Bastjan⁽⁺⁾·o flustr³·is .
funkci¹·o
1.
Apart⭑·a fak⭑·o, ofic⭑·o organiz¹·it·a por⭑ plen⭑·um·i difin⭑·it·an serv⭑·on;
kamp⭑·o de⭑ ag⭑·ad·o, en⭑ kiu oni plen⭑·um·as difin⭑·it·an serv⭑·on: la⭑
publik⭑·aj funkci¹·oj; la⭑ funkci¹·o de⭑ administr⭑·ant·o, redaktor⭑·o; la⭑
kas⭑·ist·o rezign³·is si⭑·an funkci¹·on; ni ne⭑ perd⭑·os ŝi·n en⭑ tre⭑ grav⭑·a
ali⭑·a funkci¹·o: ŝi daŭr⭑·e est⭑·as ni⭑·a fin⭑+redakt¹·ist·o ; komision⁴·an·o por⭑
esplor⭑·ad·o [...] jes⭑·is pri⭑ la⭑ neces⭑·o bon⭑·e parol⭑·i la⭑ angl⭑·an por⭑
plen⭑·um·i eŭrop⭑·an funkci¹·on . {ofic⭑·o} , {posten⭑·o^3}
2.
Apart⭑·a serv⭑·o de⭑ organ¹·o, maŝin⭑·o kc, konform⭑·a al⭑ ĝi⭑·a destin¹·o: la⭑
funkci¹·o de⭑ la⭑ stomak⭑·o est⭑·as digest⭑·i; [Esperant⭑·o] bon⭑·eg·e
plen⭑·um·ad·is jam⭑ en⭑ la⭑ praktik⭑·o ĉiu·jn funkci¹·ojn, kiu·jn oni pov⭑·as
postul⭑·i de⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a ; la⭑ divers⭑·aj funkci¹·oj de⭑ vort⭑·o en⭑
la⭑ fraz¹·o (subjekt⭑·o, predikat⭑·o, komplement²·o); ni hav⭑·as mult⭑·ajn
membr⭑·ojn en⭑ unu⭑ korp⭑·o, kaj⭑ ne⭑ ĉiu·j membr⭑·oj hav⭑·as la⭑ sam⭑·an
funkci¹·on ; se⭑ Esperant⭑·o est⭑·us adopt¹·it·a, kelk⭑·aj fonetik¹·aj
simpl⭑·ig·oj est⭑·us neces⭑·aj por⭑ tiu funkci¹·o ; kiam⭑ hom⭑·oj plan⭑·is,
projekt⭑·is maŝin⭑·ojn, ili far⭑·is tio·n por⭑ ke⭑ la⭑ maŝin⭑·oj obe⭑·u al⭑ la⭑
plan⭑·it·aj funkci¹·oj ; […] ne⭑ hav⭑·as funkci¹·ojn por⭑ aŭtomat¹·e
ord⭑·ig·i la⭑ en·ven⭑·ant·ajn poŝt⭑·aĵ·ojn en⭑ divers⭑·ajn poŝt⭑-fak⭑·ojn ‐ tio
est⭑·as task¹·o por⭑ apart⭑·a program¹·o . {task¹·o} , {rol¹·o^2}
3.
a)
Ĝeneral¹·a regul⭑·o, difin⭑·ant·a por⭑ element¹·o de⭑ „font⭑·a ar⭑·o“
element¹·on en⭑ „cel⭑·a ar⭑·o“ ; simb. (leg⭑·u: fo
ĵet⭑·as el⭑ en⭑ -on) , aŭ⭑ por⭑ individu¹·aj element¹·oj (leg⭑·u: bo egal⭑·as fo de⭑ a): en⭑ la⭑ funkci¹·a skrib⭑·aĵ·o
la⭑ element¹·on de⭑ la⭑ font⭑·a ar⭑·o oni nom⭑·as „
{argument⭑·o} “ aŭ⭑ „ {variabl⁽⁺⁾·o} “, kaj⭑ la⭑ element¹·on de⭑
la⭑ cel⭑·a ar⭑·o oni nom⭑·as „rezult²·o“ aŭ⭑ „ {valor⭑·o} “ de⭑ la⭑
funkci¹·o, aŭ⭑ „ {bild¹·o} “ de⭑ la⭑ argument⭑·o per⭑ la⭑ funkci¹·o;
{lok⭑-nombr⭑·o} de⭑ funkci¹·o; la⭑ konform⭑·ec·o inter⭑ ar⭑·oj kaj⭑
, est⭑·as nom⭑·at·a funkci¹·o (aŭ⭑ bild¹·ig·o), se⭑ al⭑ ĉiu
element¹·o de⭑ konform⭑·as unu⭑-sol⭑·a element¹·o el⭑ ;
logaritm²·o kun⭑ baz¹·o est⭑·as la⭑ invers⁴·a funkci¹·o de⭑
eksponent⁽⁺⁾·a funkci¹·o kun⭑ la⭑ sam⭑·a baz¹·o kiel⭑ funkci¹·o
de⭑ .
Rim.: Pro⭑ ĝi⭑·a intuici⁽⁺⁾·a difin⭑·o en⭑ element¹·a matematik¹·o
„funkci¹·o“ pov⭑·as est⭑·i konsider⭑·at·a pli⭑ fundament⭑·a ol⭑
„bild¹·ig·o“, kiu baz¹·iĝ·as sur⭑ rilat⭑·oj, par⭑·oj, kaj⭑ ar⭑-teori⭑·o
en·tut⭑·e.
b)
{Bild¹·ig·o} , precip⭑·e (sed⭑ ne⭑ nur⭑) kiam⭑ la⭑ font⭑·a kaj⭑ cel⭑·a
ar⭑·oj konsist⭑·as el⭑ nombr⭑·oj: funkci¹·o entjer⁽⁺⁾·a, reel⁽⁺⁾·a,
kompleks⁽⁺⁾·a (kun⭑ entjer⁽⁺⁾·aj, reel⁽⁺⁾·aj, kompleks⁽⁺⁾·aj valor⭑·oj);
kompleks⁽⁺⁾·a funkci¹·o kun⭑ reel⁽⁺⁾·aj {argument⭑·oj} (kies⭑ font⭑·o-ar⭑·o
konsist⭑·as el⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·oj); funkci¹·o deriv⁴·ebl·a,
analitik⁽⁺⁾·a, integral⁽⁺⁾·ebl·a. Rilat⭑·ant·aj noci⁽⁺⁾·oj: {maksimum³·o} ,
{maksimum³·ig·ant·o} , {minimum³·o} , {minimum³·ig·ant·o} ,
{ekstrem⭑·um·o} , {ekstrem⭑·um·ig·ant·o} , {nul⭑·ig·ant·o} ,
{trans·fleks⭑·iĝ·a} punkt⭑·o.
Rim.: prov⭑·is en·konduk⭑·i la⭑ form⭑·on „ “,
sed⭑ tiu ne⭑ en·radik⭑·iĝ·is. La⭑ termin⭑·o „funkci¹·o“ est⭑·as vast⭑·e
uz⭑·at·a en⭑ analitik⁽⁺⁾·o, sed⭑ de·pend⭑·e de⭑ la⭑ branĉ⭑·o de⭑ matematik¹·o
oni pli⭑ volont⭑·e parol⭑·os pri⭑ „bild¹·ig·o“ (aŭ⭑ „ {ĵet⭑·o} “), „
{funkcional⁽⁺⁾·o} “, „ {operator⁽⁺⁾·o} “, „ {form⭑·o} “, „
{operaci¹·o} “, „ {trans·form⭑·o} “... Ni do⭑ ricev⭑·is tut⭑·an
seri⭑·on da⭑ sinonim¹·aj termin⭑·oj, tamen⭑ kun⭑ mal·sam⭑·a histori⭑·a
fon⁵·o.
4.
En⭑ {program¹·o} , struktur¹·a fragment⭑·o (sub·program¹·o) difin⭑·ant·a
algoritm⁹·on por⭑ komput⁹·i valor⭑·on ‐ unu⭑ el⭑ plur⁴·aj manier⭑·oj difin⭑·i
la⭑ „regul⭑·on“ por⭑ la⭑ matematik¹·a {funkci¹·o} .
Rim.: En⭑ iu·j {program¹-lingv⭑·oj} tia·j funkci¹·oj aper⭑·as kiel⭑
{procedur²·oj} liver⭑·ant·aj valor⭑·on (si⭑·an rezult²·on).
funkci¹·ad·o
Ag⭑·o de⭑ tiu aŭ⭑ tio, kiu funkci¹·as; ag⭑·ad·o cel⭑·ant·a plen⭑·um·i difin⭑·it·an
serv⭑·on: la⭑ funkci¹·ad·o de⭑ horloĝ⭑·o; la⭑ funkci¹·ad·o de⭑ la⭑ kurs¹·o ĉes⭑·as
dum⭑ somer⭑·o; la⭑ bank¹·o ĉes⭑·ig·is si⭑·an funkci¹·ad·on; la⭑ divers⭑+lingv⭑·ec·o
tre⭑ ĝen⭑·as la⭑ funkci¹·ad·on de⭑ inter·naci⭑·aj kongres⭑·oj; la⭑ komision⁴·o
postul⭑·as la⭑ mal·funkci¹·ad·on de⭑ ĉiu·j arm⭑·il-fabrik⭑·oj; la⭑
for·ir⭑·o de⭑ fraŭl⭑-in⭑·o Leon⭑-tin⁽⁺⁾·o unu⭑ el⭑ la⭑ maŝin⭑·oj rest⭑·as sen⭑
funkci¹·ad·o ; por⭑ bon⭑·e kompren⭑·i la⭑ funkci¹·ad·on de⭑ la⭑ nun⭑·a tut⭑+mond⭑·a
ekonomi¹·a sistem⭑·o, neces⭑·as konsider⭑·i ke⭑ ĝi hav⭑·as si⭑·an origin¹·on en⭑
Eŭrop⭑·o .
funkci¹·ig·i
Far⭑·i, ke⭑ io funkci¹·u: li funkci¹·ig·is la⭑ gramofon⁶·on, ek·son⭑·is
modern¹·a danc⭑-muzik⭑·o ; ili konstru⭑·as akv⭑·o-rad⭑·on, martel⭑·on kaj⭑ tut⭑·an
ar⭑·on da⭑ rad⭑·et·oj, kiu·jn funkci¹·ig·as la⭑ turbin²·et·o ; du⭑ ebri¹·aj
turk⭑·oj […] funkci¹·ig·is du⭑ paf⭑·il·ojn kaj⭑ mort⭑·ig·is du⭑ soldat⭑·ojn ;
konsci⭑·o oft⭑·e sufiĉ⭑·as por⭑ funkci¹·ig·i bon⭑·e la⭑ memor⭑·on ; ili
funkci¹·ig·is la⭑ maŝin⭑·on kaj⭑ for·vetur⭑·is ; li trov⭑·is sistem⭑·on por⭑
mis·funkci¹·ig·i la⭑ brems⁵·ojn post⭑ difin⭑·it·a temp⭑·o-spac⭑·o ; sen⭑ mal·help⭑·o
por⭑ la⭑ strat⭑·a trafik⁴·o ni pov⭑·as funkci¹·ig·i nur⭑ ses⭑×dek⭑ vagon⭑·ojn
pohore ; mi precip⭑·e demand⭑·is li·n pri⭑ tio, kiel⭑ ili funkci¹·ig·as la⭑
inter·ŝanĝ⭑·on de⭑ la⭑ var⁴·oj ; sed⭑ van⭑·e mi klar⭑·ig·is, kiel⭑ la⭑ mon⭑·o
funkci¹·ig·as la⭑ labor⭑·on ; [li⭑·a adocio] funkci¹·ig·as inform¹·an serv⭑·on
. {aktiv⭑·ig·i^1} , {ir⭑·ig·i^2} , {lanĉ⁹·i} , {mastr⭑·um·i} , {mov⭑·i^3} ,
{pel⭑·i^1.b} , {ŝalt⁹·i} , {start⁸·ig·i} , {ten⭑·i^3.b}
funkci¹·ism·o
Art⭑·a aŭ⭑ teori⭑·a doktrin¹·o, kiu atent⭑·as precip⭑·e la⭑ efektiv⭑·an kaj⭑
efik⭑·an kun·funkci¹·ad·on de⭑ aĵ⭑·oj: la⭑ materi¹·a civiliz⭑·o origin¹·int·a el⭑
la⭑ okcident⭑·o nun·temp⭑·e tra·penetr⭑·is ĉie·n en⭑ la⭑ mond⭑·o kaj⭑ don⭑·is al⭑
la⭑ hom⭑·ar·o kolos¹·an materi¹·an favor⭑·on, sed⭑ ali⭑+flank⭑·e la⭑ raci¹·ism·o
kaj⭑ la⭑ funkci¹·ism·o de⭑ ĝi sek⭑·ig·is la⭑ hom⭑·an kor⭑·on ; la⭑ „funkci¹·ism·a“
urb⭑·o-plan⭑·ad·o post⭑ la⭑ du⭑·a mond⭑-milit⭑·o . {util⭑·ism·o}
funkci¹·ul·o
Hom⭑·o komisi⭑·it·a por⭑ plen⭑·um·i daŭr⭑·an difin⭑·it·an ofic⭑·on, funkci¹·on;
ofic⭑·ist·o: ŝtat⭑·a aŭ⭑ privat⭑·a funkci¹·ul·o; iam⭑·a reg⭑·ist·ar·a funkci¹·ul·o
mal·kaŝ⭑·is, ke⭑ li est⭑·is administr⭑·ant·o de⭑ fondus⁽⁺⁾·o establ⁴·it·a [...]
por⭑ „aĉet⭑·i“ la⭑ voĉ⭑·ojn (aŭ⭑ sin⁸-de·ten⭑·on) de⭑ magistrat⁽⁺⁾·an·oj ; for·ig⭑·o
de⭑ la⭑ postul⭑·o, ke⭑ ĉiu·j nord⭑+irland⁸·aj parlament¹·an·oj kaj⭑ publik⭑·aj
funkci¹·ul·oj ĵur⭑·u fidel⭑·ec·on al⭑ brit⁹·a monarĥ⭑·o .
mal·funkci¹·i
(ntr)
Ne⭑ funkci¹·i, {pane⁸·i} : ni dev⭑·is al·ter⭑·iĝ·i ĉe⭑ fremd⭑·a haven⭑·o pro⭑
nub⭑·eg·oj kaj⭑ mal·funkci¹·int·aj instrument¹·oj .
mal·funkci¹·ig·i, sen·funkci¹·ig·i
(tr)
Ĉes⭑·ig·i la⭑ funkci¹·ad·on de⭑: la⭑ alt⭑·aĵ·oj ne⭑ est⭑·is sen·funkci¹·ig·it·aj, la⭑
popol⭑·o ĉiam⭑ ankoraŭ⭑ ofer⭑·ad·is kaj⭑ incens²·ad·is sur⭑ la⭑ alt⭑·aĵ·oj ; la⭑
raport⭑·ist·in·o mal·funkci¹·ig·is la⭑ sur·bend⁸·ig·il·on ; oni pov⭑·as intenc⭑·e
tro·long⭑·ig·i la⭑ parol⭑·ad·on kun⭑ la⭑ cel⭑·o mal·funkci¹·ig·i la⭑ labor⭑·on ; mi
ne⭑ dispon⭑·as pri⭑ ŝalt⁹·il·o por⭑ mal·funkci¹·ig·i mi⭑·an estetik¹·an sen·tem⭑·on
; la⭑ german⭑·a kancelier⭑·o […] decid⭑·is post⭑ la⭑ katastrof¹·o ĉe⭑
Fukuŝim⁽⁺⁾·o mal·funkci¹·ig·i mal·nov⭑·ajn central⁸·ojn . {ĉes⭑·ig·i} ,
{ferm⭑·i^2} , {halt⭑·ig·i} , {likvid⭑·i} , {mal·aktiv⭑·ig·i} , {mal·ŝalt⁹·i}
analitik⁽⁺⁾·a funkci¹·o
Kompleks⁽⁺⁾·a {funkci¹·o} , el·volv⭑·ebl·a en⭑ {potenc⭑·o-seri⭑·on} en⭑ ĉirkaŭ·aĵ⭑·o
de⭑ ĉiu punkt⭑·o de⭑ ĝi⭑·a font⭑·o-ar⭑·o: Koŝi⁽⁺⁾·a integral⁽⁺⁾·a teorem²·o –
teorem²·o de⭑ kompleks⁽⁺⁾·a analitik⁽⁺⁾·o kiu dir⭑·as ke⭑, integral⁽⁺⁾·o de⭑
analitik⁽⁺⁾·a funkci¹·o, kiu est⭑·as difin⭑·it·a en⭑ ferm⭑·it·a voj⭑·o est⭑·as nul⭑·o
.
cirkl⁸·a funkci¹·o
{trigonometri²·a funkci¹·o.}
Rim.: Not⭑·u, ke⭑ iu·j lingv⭑·oj uz⭑·as simil⭑·an termin⭑·on (ekz-e en⭑ la⭑ pol⭑·a) por⭑ signif⭑·i {ciklometri⁽⁻⁾·an funkci¹·on} .
ciklometri⁽⁻⁾·a funkci¹·o
{invers⁴·a trigonometri²·a funkci¹·o.}
distribu⁸·a funkci¹·o
(de⭑ {hazard²·a variabl⁽⁺⁾·o} ) Reel⁽⁺⁾·a {funkci¹·o} , kiu al⭑ reel⁽⁺⁾·o
asoci¹·as la⭑ probabl³·on de⭑ la⭑ okaz⭑·o ; simb. : en⭑ statistik¹·o, la⭑ {momant⁽⁺⁾·oj} est⭑·as mezur⭑·oj de⭑
distribu⁸·a funkci¹·o de⭑ hazard²·a variabl⁽⁺⁾·o .
Rim.: Ĉi⭑ tiu funkci¹·o est⭑·as nur⭑ unu⭑ el⭑ la⭑ manier⭑·oj karakteriz¹·i la⭑
{probabl³·o-distribu⁸·on} de⭑ , kaj⭑ laŭ⭑ ni ind⭑·as don⭑·i al⭑ ambaŭ⭑
noci⁽⁺⁾·oj mal·sam⭑·an nom⭑·on, kiel⭑ far⭑·as la⭑ naci⭑·aj lingv⭑·oj. Tamen⭑ ni⭑·aj
font⭑·oj mal·akord¹·as pri⭑ la⭑ don⭑·ot·a nom⭑·o: nom⭑·as la⭑ funkci¹·on simpl⭑·e
„distribu⁸·o“, nom⭑·as ĝi·n „probabl³·o-distribu⁸·o“ kaj⭑ por⭑ ĝi est⭑·u
„akumul⁽⁺⁾·a probabl³·o-distribu⁸·a funkci¹·o“. Ni opini⭑·is grav⭑·e, ke⭑ la⭑
termin⭑·o en·hav⭑·u la⭑ vort⭑·on „funkci¹·o“ kaj⭑ do⭑ re·pren⭑·is la⭑ termin⭑·on
de⭑ kun⭑ mal·grand⭑·a modif³·o. Ankaŭ⭑ „probabl³·o-distribu⁸·a funkci¹·o“
taŭg⭑·us.
element¹·a funkci¹·o
Ĉiu reel⁽⁺⁾·a {funkci¹·o} kun⭑ reel⁽⁺⁾·a argument⭑·o, pren⭑·it·a el⭑ la⭑ vic⭑·o:
{potenc⭑·oj} , {eksponencial⁽⁺⁾·oj} , {trigonometri²·aj funkci¹·oj} , aŭ⭑
rezult²·ant·a el⭑ aplik³·o al⭑ tiu·j funkci¹·oj de⭑ aritmetik¹·aj operaci¹·oj,
multiplik⁸·o per⭑ konstant⭑·o, mal·vast⭑·ig·o, kun·lig⭑·o aŭ⭑ invers⁴·ig·o:
polinom⁽⁺⁾·aj funkci¹·oj, logaritm²·oj, hiperbol⁽⁺⁾·aj funkci¹·oj est⭑·as
element¹·aj funkci¹·oj.
ĝeneral¹·ig·it·a funkci¹·o
{distribuci⁽⁺⁾·o.}
hevisid⁽⁺⁾·a funkci¹·o
Reel⁽⁺⁾·a {funkci¹·o} , kiu·j ĵet⭑·as strikt⁽⁺⁾·e negativ²·an argument⭑·on al⭑
kaj⭑ pozitiv¹·an al⭑ : la⭑ hevisid⁽⁺⁾·an funkci¹·on oni foj⭑·e sign⭑·as per⭑
aŭ⭑ kaj⭑ foj⭑·e nom⭑·as ankaŭ⭑ „unu⭑·o-ŝtup⭑·o“. {Hevisid⁽⁺⁾·o}
hiperbol⁽⁺⁾·a funkci¹·o
{Funkci¹·o} el⭑ la⭑ vic⭑·o: {hiperbol⁽⁺⁾·a sinus⁽⁺⁾·o} , {hiperbol⁽⁺⁾·a kosinus⁽⁺⁾·o}
, {hiperbol⁽⁺⁾·a tangent²·o} , {hiperbol⁽⁺⁾·a kotangent⁽⁺⁾·o} .
invers⁴·a hiperbol⁽⁺⁾·a funkci¹·o
{Funkci¹·o} el⭑ la⭑ vic⭑·o: {invers⁴·a hiperbol⁽⁺⁾·a sinus⁽⁺⁾·o} , {invers⁴·a
hiperbol⁽⁺⁾·a kosinus⁽⁺⁾·o} , {invers⁴·a hiperbol⁽⁺⁾·a tangent²·o} , {invers⁴·a
hiperbol⁽⁺⁾·a kotangent⁽⁺⁾·o} .
invers⁴·a trigonometri²·a funkci¹·o
{Funkci¹·o} el⭑ la⭑ vic⭑·o: {ark⭑-sinus⁽⁺⁾·o} , {ark⭑-kosinus⁽⁺⁾·o} ,
{ark⭑-tangent²·o} , {ark⭑-kotangent⁽⁺⁾·o} , {ark⭑-sek⭑·ant·o} , {ark⭑-kosekant⁽⁺⁾·o}
.
Rim.: En⭑ trov⭑·iĝ·as la⭑ sinonim¹·oj „arkusa funkci¹·o“ kaj⭑ „ciklometri⁽⁻⁾·a
funkci¹·o“. Koncern⭑·e la⭑ unu⭑·an vd rimark⭑·on sub⭑ {ark⭑·o} . La⭑ du⭑·a
ricev⭑·is iom⭑ da⭑ aŭtoritat⭑·ec·o pro⭑ tio, ke⭑ en·konduk⭑·is la⭑ radik⭑·on „
{cikl²·o-metr⭑·i} “, sed⭑ tiu radik⭑·o rest⭑·as tut⭑·e sen·util⭑·a.
karakteriz¹·a funkci¹·o
(de⭑ sub·ar⭑·o de⭑ ar⭑·o ) {Funkci¹·o} kun⭑ font⭑·o-ar⭑·o , kiu
al·pren⭑·as valor⭑·on en⭑ ĉiu punkt⭑·o de⭑ kaj⭑ en⭑ ĉiu punkt⭑·o
de⭑ ĝi⭑·a komplement²·o: la⭑ karakteriz¹·an funkci¹·on de⭑ oni oft⭑·e
sign⭑·as per⭑ .
n-argumenta funkci¹·o
{Funkci¹·o} , kies⭑ font⭑·o-ar⭑·o konsist⭑·as el⭑ {n-opoj} : la⭑ bild¹·o per⭑
-argument⭑·a funkci¹·o de⭑ -opo oni kutim⭑·e sign⭑·as per⭑ ; la⭑
du⭑+argument⭑·a funkci¹·o don⭑·as la⭑
{argument⭑·on} de⭑ kompleks⁽⁺⁾·o .
Rim.: La⭑ diferenc⭑·o inter⭑ unu⭑- aŭ⭑ plur⁴·-~argument⭑·a funkci¹·o est⭑·as
pur⭑·e konvenci²·a. Ekz-·e, de·pend⭑·e de⭑ la⭑ kun·tekst⭑·o, oni prefer⭑·os
konsider⭑·i funkci¹·on kun⭑ kompleks⁽⁺⁾·a argument⭑·o kiel⭑ unu⭑+argument⭑·an,
aŭ⭑ kiel⭑ du⭑+argument⭑·an funkci¹·on kun⭑ du⭑ reel⁽⁺⁾·aj argument⭑·oj.
polinom⁽⁺⁾·a funkci¹·o
1.
{Funkci¹·o} de⭑ unu⭑ aŭ⭑ plur⁴·aj argument⭑·oj, kies⭑ valor⭑·o est⭑·as
esprim⭑·o, en⭑ kiu aper⭑·as, krom⭑ konstant⭑·oj, nur⭑ potenc⭑·oj de⭑ la⭑
argument⭑·oj kun⭑ pozitiv¹·aj entjer⁽⁺⁾·aj eksponent⁽⁺⁾·oj, kombin⭑·it·aj per⭑
multiplik⁸·o kaj⭑ adici²·o: est⭑·as polinom⁽⁺⁾·a
funkci¹·o de⭑ du⭑ variabl⁽⁺⁾·oj; est⭑·as
polinom⁽⁺⁾·a funkci¹·o de⭑ .
2.
(respond⭑·a al⭑ {polinom⁽⁺⁾·o} super⭑ {ring⭑·o} ) Tia {bild¹·ig·o} de⭑
al⭑ , ke⭑ la⭑ bild¹·o per⭑ ĝi de⭑ element¹·o egal⭑·as al⭑ .
Rim.: La⭑ ĉi⭑-supr⭑·a sum⭑·o hav⭑·as sam⭑·e tiom⭑ da⭑ {term⁽⁺⁾·oj^1.a} , kiom⭑
est⭑·as da⭑ ne·nul⭑·aj {term⁽⁺⁾·oj ^1.g} en⭑ la⭑ polinom⁽⁺⁾·o.
plur⁴+senc⭑·a funkci¹·o
(de⭑ ar⭑·o al⭑ ar⭑·o ) Ĝeneral¹·a regul⭑·o, difin⭑·ant·a por⭑ element¹·o
de⭑ plur⁴·ajn element¹·ojn de⭑ : la⭑ plur⁴+senc⭑·a funkci¹·o
„kvadrat¹·a radik⭑·o“ (kiu asoci¹·as al⭑ pozitiv¹·a nombr⭑·o ĝi⭑·ajn du⭑
kvadrat¹·ajn radik⭑·ojn: kaj⭑ ), „argument⭑·o“ (kiu asoci¹·as
al⭑ kompleks⁽⁺⁾·o ĉiu·jn reel⁽⁺⁾·ojn de⭑ la⭑ tip¹·o ).
Rim.: En⭑ rigor³·a lingv⭑·aĵ·o ne⭑ tem⭑·as pri⭑ funkci¹·o de⭑ al⭑ ,
sed⭑ pri⭑ {rilat⭑·o} inter⭑ ili. Tamen⭑ kelk⭑·aj el⭑ la⭑ analitik⁽⁺⁾·aj ec⭑·oj
de⭑ funkci¹·oj valid⁴·as ankaŭ⭑ por⭑ ili. form⭑·as sam⭑+senc⭑·ajn
termin⭑·ojn per⭑ ali⭑·a rimed⭑·o: unu⭑+form⭑·a, du⭑+form⭑·a,... ne·unu⭑+form⭑·a ,
paŭs⁽⁺⁾·ant·e la⭑ franc⭑·an. La⭑ seri⭑·o unu⭑+senc⭑·a, du⭑+senc⭑·a,... plur⁴+senc⭑·a
bedaŭr⭑·ind·e ne⭑ est⭑·as pli⭑ logik¹·a, ĉar⭑ oni ne⭑ parol⭑·as pri⭑ „senc⭑·o de⭑
funkci¹·o“, sed⭑ ja⭑ pri⭑ ĝi⭑·a „valor⭑·o“. Tamen⭑ la⭑ termin⭑·oj est⭑·as nun⭑
firm⭑·e en·radik⭑·iĝ·int·aj.
racional⁽⁺⁾·a funkci¹·o
Kvocient²·o de⭑ du⭑ {polinom⁽⁺⁾·aj funkci¹·oj} . {racional⁽⁺⁾·a frakci¹·o.}
Rim.: Laŭ⭑ la⭑ model⭑·o de⭑ iu·j naci⭑·aj lingv⭑·oj trov⭑·iĝ·as la⭑ form⭑·o
„racional⁽⁺⁾·a frakci¹·a funkci¹·o“ en⭑ .
simpl⭑·a funkci¹·o
(laŭ⭑ {σ-algebr⁽⁺⁾·o} ) Ĉiu {funkci¹·o} , kiu pov⭑·as prezent⭑·iĝ·i
kiel⭑ , kie est⭑·as nombr⭑·o, est⭑·as
fini⁽⁺⁾·a famili⭑·o el⭑ element¹·oj de⭑ kaj⭑ est⭑·as la⭑
{karakteriz¹·a funkci¹·o} de⭑ : ĉiu ŝtup⭑·ar·a funkci¹·o kun⭑ fini⁽⁺⁾·a
nombr⭑·o da⭑ valor⭑·oj est⭑·as simpl⭑·a funkci¹·o laŭ⭑ la⭑ borel⁽⁺⁾·a σ-algebr⁽⁺⁾·o
super⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·oj, sed⭑ la⭑ mal⭑·o ne⭑ ver⭑·as.
ŝtup⭑·ar·a funkci¹·o
Ĉiu {funkci¹·o} kun⭑ reel⁽⁺⁾·a argument⭑·o, kiu pov⭑·as prezent⭑·iĝ·i kiel⭑
, kie est⭑·as nombr⭑·o kaj⭑
est⭑·as la⭑ {karakteriz¹·a funkci¹·o} de⭑ iu ar⭑·o , aparten⭑·ant·a
al⭑ {dis·part⭑·ig·o} de⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·oj en⭑ interval⁽⁺⁾·ojn: la⭑ funkci¹·o,
kiu ĵet⭑·as reel⁽⁺⁾·on al⭑ ĝi⭑·a entjer⁽⁺⁾·a part⭑·o est⭑·as ŝtup⭑·ar·a funkci¹·o.
test⁹·a funkci¹·o, test⁹·o-funkci¹·o
Ĉiu {funkci¹·o} , aparten⭑·ant·a al⭑ la⭑ {font⭑·o-ar⭑·o} de⭑ {distribuci⁽⁺⁾·o} .
Rim.: La⭑ termin⭑·o aspekt¹·as absurd¹·a, sed⭑ ĝi est⭑·as inter·naci⭑·a. Oni
ĝi·n uz⭑·as kontrast¹·e kun⭑ „ĝeneral¹·ig·it·a funkci¹·o“, t.e.
„distribuci⁽⁺⁾·o“.
trigonometri²·a funkci¹·o
{Funkci¹·o} el⭑ la⭑ vic⭑·o: {sinus⁽⁺⁾·o} , {kosinus⁽⁺⁾·o} , {tangent²·o} ,
{kotangent⁽⁺⁾·o} , {sekant⁽⁺⁾·o} , {kosekant⁽⁺⁾·o} .
unu⭑+senc⭑·a funkci¹·o
{funkci¹·o ^3.b.}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.82 2023/11/10 06:08:01 ]
__________________________________________________________________