genr⁹·/·o

genr⁹·o

   1.
          leksik⁽⁺⁾·a-gramatik⭑·a ec⭑·o de⭑ substantiv⭑·oj, determin²·ant·a form⭑·on de⭑
          rilat⭑·aj vort⭑·oj referenc³·ant·aj ili·n, precip⭑·e (en⭑ Esperant⭑·o) la⭑
          elekt⭑·on de⭑ tri⭑·a+person⭑·a pronom⭑·o unu⭑+nombr⭑·a (li / ŝi / ĝi), de⭑
          demand⭑·aj kaj⭑ ne⭑·aj pronom⭑·oj (kiu? kio? ‐ neniu, nenio): vir⭑·a,
          in⭑·a, neŭtr²·a genr⁹·oj en⭑ la⭑ lingv⭑·oj klasik¹·aj; ĝeneral¹·e, en⭑ la⭑
          lingv⭑·oj artikol⭑+hav⭑·aj, la⭑ artikol⭑·o vari³·as laŭ⭑ nombr⭑·o, genr⁹·o, kaj⭑
          kaz⭑·o .

          Rim.: Oni ne⭑ konfuz⭑·u la⭑ gramatik⭑·ajn genr⁹·on^1 kaj⭑ genr⁹·on^2 kun⭑ la⭑
          biologi¹·a {seks⭑·o} . Ekz-·e, la⭑ vort⭑·oj „hom⭑·o“ aŭ⭑ „li“, laŭ⭑ iu·j
          gramatik⭑·oj, vir⭑+genr⁹·aj (sed⭑ pli⭑ ĝust⭑·e, ul⭑-genr⁹·aj), fakt¹·e pov⭑·as
          aplik³·iĝ·i al⭑ in⭑·o (vd ekz-·ojn ĉe⭑ {li^2} ); simil⭑·e „ĝi“ aŭ⭑ „io“
          pov⭑·as en⭑ iu·j okaz⭑·oj indik³·i ul⭑·ojn; oni pov⭑·as person⭑·ig·i sen·seks⭑·ajn
          abstrakt¹·aĵ·ojn (la⭑ Mort⭑·o, la⭑ Temp⭑·o ktp).
          {aĵ⭑-genr⁹·o} , {ul⭑-genr⁹·o} .

   2.
          Form⭑·o de⭑ kelk⭑·aj pronom⭑·oj (en⭑ Esperant⭑·o, nur⭑ tri⭑·a+person⭑·aj
          unu⭑+nombr⭑·aj), aŭ⭑ (ne⭑ en⭑ Esperant⭑·o) gramatik⭑·a form⭑·o de⭑ adjektiv⭑·oj
          (ekz-e en⭑ la⭑ lingv⭑·oj latin⁽⁺⁾·id·aj kaj⭑ slav⁽⁺⁾·aj) aŭ⭑ iu·j form⭑·oj verb⭑·aj
          (ekz-e en⭑ la⭑ rus⭑·a), variant²·a laŭ⭑ la⭑ genr⁹·o^1 de⭑ ĉef·vort⭑·o, al⭑ kiu
          tiu·j adjektiv⭑·oj aŭ⭑ verb⭑·oj rilat⭑·as: pasiv¹·a particip⭑·o in⭑-genr⁹·a.

   3.
          Ŝtup⭑·o de⭑ la⭑ botanik¹·a kaj⭑ zoologi⭑·a {klasifik³·o} j (). La⭑ scienc⭑·a
          nom⭑·o de⭑ {speci⁽⁺⁾·o} konsist⭑·as el⭑ la⭑ majuskl⁹·a nom⭑·o de⭑ la⭑ genr⁹·o kaj⭑
          la⭑ minuskl⁹·a krom·nom⭑·o por⭑ la⭑ speci⁽⁺⁾·o: la⭑ pav⭑·o est⭑·as genr⁹·o kiu,
          konsist⭑·as el⭑ du⭑ speci⁽⁺⁾·oj de⭑ spektakl¹·e rimark⭑·ind·a plu·mar⭑·o .
          [list¹·o.gif] botanik¹·aj genr⁹·oj [list¹·o.gif] zoologi⭑·aj genr⁹·oj
          {famili⭑·o}

   4.
          Ident¹·ig·o kiel⭑ {vir⭑·o} , {vir⭑·in·o} aŭ⭑ io ali⭑·a kaj⭑ asoci¹·ig·o kun⭑
          soci³·a rol¹·o aŭ⭑ ar⭑·o de⭑ kondut⭑·aj kaj⭑ kultur¹·aj trajt⭑·oj, vest⭑·aĵ·oj,
          ktp: ĝi oft⭑·e implic⁽⁺⁾·as strikt⁽⁺⁾·e du⭑·um·ajn koncept²·ojn de⭑ genr⁹·o kaj⭑
          seks⭑·um·ec·o ; genr⁹·o ne⭑ est⭑·as du⭑·um·a ; mi ŝat⭑·us atent⭑·ig·i pri⭑ ali⭑·aj
          ebl⭑·aj difin⭑·oj de⭑ la⭑ inter·rilat⭑·o inter⭑ seks⭑·o kaj⭑ genr⁹·o . {seks⭑·o}

aĵ⭑-genr⁹·o, neŭtr²·a genr⁹·o

          Genr⁹·o asoci¹·at·a kun⭑ la⭑ objekt⭑·oj ĝeneral¹·e, sen⭑ implic⁽⁺⁾·i io·n ul⭑·an
          (person⭑·an, vir⭑·an, in⭑·an): aĵ⭑+genr⁹·a objekt⭑·o ĉe⭑ la⭑ verb⭑·o „dank⭑·i“
          indik³·as la⭑ motiv¹·on: „dank⭑·i io·n“ = „dank⭑·i pro⭑ io“.

   {ul⭑-genr⁹·o}

in⭑-genr⁹·o, in⭑·a genr⁹·o

          Genr⁹·o implic⁽⁺⁾·ant·a fakt¹·an aŭ⭑ metafor¹·an aparten⭑·on al⭑ la⭑ in⭑·a seks⭑·o:
          la⭑ vort⭑·oj „vir⭑·in·o“, „edz⭑·in·o“, „amazon⁽⁺⁾·o“ est⭑·as in⭑-genr⁹·aj.

   {vir⭑-genr⁹·o}

ul⭑-genr⁹·o

          Genr⁹·o asoci¹·at·a kun⭑ la⭑ ul⭑·oj (person⭑·oj), kontrast¹·e al⭑ aĵ⭑·oj (
          {aĵ⭑-genr⁹·o} ): ul⭑-genr⁹·a objekt⭑·o ĉe⭑ la⭑ verb⭑·o „dank⭑·i“ indik³·as la⭑
          ricev⭑·ant·on: „dank⭑·i iu·n“ = „dank⭑·i al⭑ iu“; la⭑ vort⭑·oj „hom⭑·o“,
          „student⭑·o“ est⭑·as ul⭑-genr⁹·aj.

          Rim.: La⭑ koncept²·o „ul⭑·ec·o“ pov⭑·as est⭑·as mal·sam⭑·a en⭑ divers⭑·aj
          lingv⭑·oj. Ekz-·e en⭑ Esperant⭑·o la⭑ ul⭑·oj est⭑·as princip⭑·e
          intelekt⁴·o-hav⭑·aj est⭑·aĵ·oj, dum⭑ en⭑ la⭑ slav⁽⁺⁾·aj lingv⭑·oj tem⭑·as pri⭑ la⭑
          animal⁸·oj (sed⭑ ne⭑ pri⭑ la⭑ veget⭑·aĵ·oj).

   {in⭑-genr⁹·o} , {vir⭑-genr⁹·o} .

vir⭑-genr⁹·o, vir⭑·a genr⁹·o

          Genr⁹·o implic⁽⁺⁾·ant·a fakt¹·an aŭ⭑ metafor¹·an aparten⭑·on al⭑ la⭑ vir⭑·a seks⭑·o:
          la⭑ vort⭑·oj „vir⭑·o“, „edz⭑·o“, „reĝ⭑·o“ est⭑·as vir⭑+genr⁹·aj.

   {in⭑-genr⁹·o}

cisgenra

          Hav⭑·ant·a {genr⁹·on^4} kiu sam⭑·as al⭑ la⭑ nask⭑·a seks⭑·o: se⭑ vi est⭑·as
          blank⭑·a cisgenra iĉo, la⭑ ŝanc¹·o, ke⭑ vi spert⭑·os diskriminaci⁹·on en⭑
          iu komun⭑·um·o, est⭑·as mult⭑·e pli⭑ mal·alt⭑·a ol⭑ por⭑ marĝen¹·ig·it·aj hom⭑·oj ;
          se⭑ oni vol⭑·as klar⭑·ig·i al⭑ cisgenraj hom⭑·oj pri⭑ trans·genr⁹·ec·o ;
          trans·genr⁹·aj vir⭑·in·oj dev⭑·is pruv⭑·i, ke⭑ ili⭑·a vir⭑·in·ec·o est⭑·as egal⭑·e
          valid⁴·a kiel⭑ tiu de⭑ cisgenraj vir⭑·in·oj .

   {trans·genr⁹·a}

cisgenrulo

          {Cisgenra} hom⭑·o: cisgenruloj dev⭑·as labor⭑·i por⭑ eduk⭑·i si·n kaj⭑ ag⭑·i
          pli⭑ konscienc⭑·e por⭑ help⭑·i protekt¹·i kaj⭑ sub·ten⭑·i trans·genr⁹·ul·ojn ;
          ne⭑ ekzist⭑·as eĉ⭑ unu⭑ okaz⭑·o en⭑ Uson⁹·o, kie cisgenrulo atenc⭑·iĝ·is de⭑
          trans·genr⁹·ul·o en⭑ publik⭑·a neces⭑·ej·o .

   {trans·genr⁹·ul·o}

trans·genr⁹·a

          Hav⭑·ant·a {genr⁹·on^4} kiu mal·sam⭑·as de⭑ la⭑ nask⭑·a seks⭑·o: Gabriel
          Edil⁽⁺⁾-bert⭑·o Cruz montr⭑·is sub·ten⭑·on de⭑ la⭑ Esperant⭑·o-komun⭑·um·o al⭑ la⭑
          gej⁽⁺⁾·aj, lesb⁽⁺⁾·aj, ambaŭ·seks⭑·em·aj, kaj⭑ trans·genr⁹·aj (GLAT) person⭑·oj
          per⭑ kre⭑·ad·o de⭑ du⭑ afiŝ¹-kart⭑·oj en⭑ du⭑ lingv⭑·oj ; sin⁸-prav⭑·a violent⁽⁺⁾·o ĉe⭑
          trans·genr⁹·aj ul⭑·oj ; vi ver⭑+ŝajn⭑·e ja⭑ kon⭑·as trans·genr⁹·ajn hom⭑·ojn sed⭑
          ebl⭑·e ne⭑ sci⭑·as pri⭑ tio .

   {cisgenra}

trans·genr⁹·ul·o

          {Trans·genr⁹·a} hom⭑·o: bedaŭr⭑·ind·e tiu kost⭑·is pas⭑·int·an juni⁽⁺⁾·on la⭑
          viv⭑·on de⭑ 49 gej⁽⁺⁾·oj, lesb⁽⁺⁾·an·in·oj, ambaŭ·seks⭑-am⭑·ant·oj kaj⭑
          trans·genr⁹·ul·oj en⭑ Or⭑-land⭑·o, Florid⁽⁺⁾·o ; ind⭑·as menci³·i ke⭑
          trans·genr⁹·ul·oj pov⭑·us hav⭑·i problem¹·ojn en⭑ Marok⁸·o ; ŝi·n precip⭑·e
          tuŝ⭑·is la⭑ mort⭑·oj de⭑ trans·genr⁹·ul·oj . {GLAT}

   {cisgenrulo}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.44 2023/11/11 10:00:39 ]
     __________________________________________________________________