gras⭑·/·o

gras⭑·o

          Energi⭑-riĉ⭑·a substanc²·o en⭑ la⭑ ĉel⭑·oj de⭑ best⭑·oj kaj⭑ plant⭑·oj, ĥemi⭑·e
          acilglicerinoj (pli⭑ tradici¹·a nom⭑·o {glicerid⁽⁺⁾·o} j); tiu·jn, kiu·j
          est⭑·as flu⭑·aj je⭑ 20°C oni nom⭑·as ankaŭ⭑ {ole⭑·o} j: ole⭑·o est⭑·as
          veget⭑·aĵ·a, vazelin²·o mineral¹·a gras⭑·o; konsum⭑·i si⭑·an antaŭ⭑·an gras⭑·on ;
          mi⭑·aj genu⭑·oj sen·fort⭑·iĝ·is de⭑ fast⭑·ad·o, kaj⭑ mi⭑·a karn¹·o perd⭑·is la⭑
          gras⭑·on ; [li] nutr⭑·is li·n per⭑ […] buter⭑·o de⭑ bov⭑·in·oj kaj⭑ per⭑ […]
          seb⭑·o de⭑ ŝaf⭑-id⭑·oj […] kaj⭑ per⭑ la⭑ gras⭑·o de⭑ la⭑ kern⭑·oj de⭑ tritik⭑·o ;
          gras⭑+hepat⭑·aĵ·o, anas⭑·oj aŭ⭑ anser⭑·oj konserv⭑·it·aj en⭑ gras⭑·o ; bov⭑·a
          gras⭑·o ; de⭑ mult⭑·aj jar⭑-dek⭑·oj mi manĝ⭑·as ekzempl⭑·e mal·mult⭑·an gras⭑·on ;
          plant⭑·a gras⭑·o ; ne·satur⭑·it·aj gras⭑·oj de⭑ la⭑ grup⭑·o omeg⁽⁺⁾·o 6 . {buter⭑·o}
          , {lard⭑·o} , {margarin¹·o} , {seb⭑·o} , {vegetalin⁽⁺⁾·o} .

gras⭑·a

   1.
          Konsist⭑·ant·a el⭑ gras⭑·o, natur⭑-simil⭑·a al⭑ gras⭑·o: gras⭑·a part⭑·o de⭑
          viand⭑·o; gras⭑·a makul⭑·o; gras⭑·a ŝmir⭑·aĵ·o.

   2.
          Hav⭑·ant·a mult⭑·e da⭑ gras⭑·o, dik⭑·a: gras⭑·a viand⭑·o, anser⭑·o; sep⭑ bov⭑·in·oj
          bel⭑+aspekt¹·aj kaj⭑ gras⭑·aj ; gras⭑·a fiŝ⭑·o ; hom⭑·o tre⭑ gras⭑-dik⭑·a .

   3.
          Bon⭑·e sterk⭑·it·a, frukt⭑·o-don⭑·a: gras⭑·a grund⁴·o, kamp⭑·o; kia est⭑·as la⭑
          ter⭑·o, ĉu⭑ ĝi est⭑·as gras⭑·a aŭ⭑ mal·gras⭑·a ; esper⭑·ebl·e pluv⭑·os [por⭑]
          fekund⁽⁺⁾·ig·i la⭑ gras⭑·an ter⭑·on de⭑ la⭑ delt⁹·o .

   4.
          Tip¹·ar·a fason⭑·o pli⭑ pez⭑·a ol⭑ tiu uz⭑·at·a por⭑ la⭑ ĉef·tekst⭑·o: per⭑
          liter⭑·oj gras⭑·aj est⭑·as pres⭑·it·aj la⭑ vort⭑·oj re·for·mit¹·aj ; en⭑ la⭑ libr⭑·o
          est⭑·as uz⭑·at·aj mult⭑·aj tip¹·ar·oj: grand⭑·a, et⭑·a, kursiv¹·a, gras⭑·a .

          Rim.: Iu·j tip¹·ar·aj famili⭑·oj dispon⭑·ig·as plur⁴·ajn tia·jn gras⭑·ajn
          fason⭑·ojn; tiu uz⭑·at·a en⭑ kompost⭑·ad·o de⭑ libr⭑·oj kutim⭑·e est⭑·as
          relativ²·e mal·pli⭑ pez⭑·a (la⭑ plej⭑ pez⭑·ajn oni uz⭑·as por⭑ special⭑·aj
          efekt³·oj en⭑ afiŝ¹·oj kaj⭑ simil⭑·aj art⭑·aĵ·oj). Tial⭑ oni pov⭑·us disting⭑·i
          tia·jn pez⭑·o-grad⭑·ojn uz⭑·ant·e la⭑ vort⭑·ojn gras⭑·et·a, gras⭑·eg·a. Ŝajn⭑·as ke⭑
          PIV1 elekt⭑·is la⭑ vort⭑·on gras⭑·et·a por⭑ nom⭑·i la⭑ plej⭑ ordinar⭑·an spec⭑·on
          (simil⭑·e al⭑ la⭑ rus⭑·a tradici¹·o); ni tamen⭑ opini⭑·as pli⭑ oportun⭑·a uz⭑·i
          la⭑ radik⭑-vort⭑·on por⭑ la⭑ ordinar⭑·a spec⭑·o, kaj⭑ laŭ·bezon⭑·e preciz⭑·ig·i
          per⭑ sufiks⭑·o (ekz-e, gras⭑·eg·a).
          {kursiv¹·o}

gras⭑·aĵ·o

          Io gras⭑·a: manĝ⭑·u gras⭑·aĵ·on kaj⭑ trink⭑·u dolĉ⭑·aĵ·on ; vi hav⭑·us pac⭑·on ĉe⭑
          vi⭑·a tabl⭑·o, plen⭑·a de⭑ gras⭑·aĵ·oj ; ŝi ŝmir⭑·u mi⭑·an pord⭑·on per⭑ lup⭑·a
          gras⭑·aĵ·o kaj⭑ ek·sid⭑·u ĉe⭑ mi⭑·a hejm⭑-fajr⭑·o ! el⭑ la⭑ gras⭑·aĵ·o far⭑·iĝ·as sap⭑·o
          ; oni ricev⭑·is nur⭑ tri⭑×cent⭑ gram¹·ojn da⭑ pan⭑·o kaj⭑ apenaŭ⭑ sep⭑ gram¹·ojn
          da⭑ gras⭑·aĵ·o .

gras⭑·ig·i

   1.
          Far⭑·i iu·n gras⭑·a: gras⭑·ig·i pork⭑·on; la⭑ gras⭑·ig·it·an ŝaf⭑·on vi buĉ⭑·as,
          sed⭑ la⭑ ŝaf⭑·ojn vi ne⭑ paŝt⭑·as ; per⭑ la⭑ ofer⭑·oj si·n gras⭑·ig·as la⭑
          pastr⭑·oj ; la⭑ anser⭑·on [oni] gras⭑·ig·is dum⭑ ok⭑ semajn⭑·oj ; mi manĝ⭑·as
          aer⭑·on, oni mi·n gras⭑·ig·as per⭑ promes⭑·oj .

   2.
          Far⭑·i io·n gras⭑·a, ŝmir⭑·i per⭑ gras⭑·o: gras⭑·ig·i pat⭑·on, ŝu⭑·ojn,
          paf⭑·il-tub⭑·on; ne⭑ gras⭑·ig·u per⭑ mensog⭑·o vi⭑·ajn nov⭑·aĵ·ojn .

   3.
          {Sterk⭑·i} : gras⭑·ig·i ter⭑·on, ĝarden⭑·on.

gras⭑·iĝ·i

          Iĝ⭑·i gras⭑·a: la⭑ pork⭑·oj tre⭑ facil⭑·e gras⭑·iĝ·as; ili manĝ⭑·os kaj⭑ sat⭑·iĝ·os
          kaj⭑ gras⭑·iĝ·os ; la⭑ akci¹·ul·oj gras⭑·iĝ·as (riĉ⭑·iĝ·as) per⭑ alt⭑·aj
          dividend⁽⁺⁾·oj.

gras⭑·ig·aĵ·o

          {Sterk⭑·o} .

mal·gras⭑·a

   1.
          Hav⭑·ant·a mal·mult⭑·e da⭑ gras⭑·o: bov⭑·in·oj mal·bel⭑+aspekt¹·aj kaj⭑ mal·gras⭑·aj
          ; ŝaf⭑·o mal·gras⭑·a ; long⭑·aj, mal·gras⭑·aj fingr⭑·oj ; mal·gras⭑·a asket⁽⁺⁾·o ;
          Sar⁽⁺⁾·a est⭑·is mal·san⭑·a: mal·gras⭑·a, pal⭑·a, ŝi⭑·aj grand⭑·aj okul⭑·oj en·fal⭑·is
          ; la⭑ mal·gras⭑·aj ĉeval⭑·oj kur⭑·is tiel⭑, ke⭑ el⭑ ili ir⭑·is vapor⭑·o .

   2.
          Mal·mult⭑·e frukt⭑·o-don⭑·a, mal·bon⭑·e sterk⭑·it·a: mal·gras⭑·a grund⁴·o; kelk⭑·e da⭑
          mal·gras⭑·aj gren⭑-kamp⭑·oj ; ĉeval⭑·oj kaj⭑ bov⭑·oj promen⭑·ad·is kun⭑·e sur⭑ la⭑
          mal·gras⭑·a paŝt⭑·ej·o . {mal·riĉ⭑·a} .

mal·gras⭑·iĝ·i

   (ntr)

          Sen·iĝ⭑·i je⭑ gras⭑·o, {mal·dik⭑·iĝ·i} : vi tiel⭑ mal·gras⭑·iĝ·as ; li pov⭑·is
          vid⭑·i, ke⭑ li mult⭑·e mal·gras⭑·iĝ·is .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.113 2023/11/11 11:36:36 ]
     __________________________________________________________________