vidu ankaŭ la klarigojn
ĝis

   I.

ĝis

        A.
                (prepozici·o)

              1.
                      Daŭr·e kaj halt·ant·e je la punkt·o de la spac·o  de la
                      temp·o,  je mezur·o, kiu·n la ag·o ating·as, sed ne
                      trans·pas·as  preter·pas·as: post la vesper-manĝ·o ni·aj
                      frat·oj el·ir·is kun la gast·oj el si·a dom·o kaj
                      akompan·is ili·n ĝis ili·a dom·o ; li vid·as nur ĝis la
                      pint·o de si·a naz·o ; tut·e ruĝ·a li est·as de la kap·o
                      ĝis la pied·oj; li vetur·is de Berlin·o ĝis Pariz·o en
                      fiakr²·o; ĝis ĉi tie al·ir·u sed ne plu ; mi ne forges·os
                      li·n ĝis mi·a mort·o; mi rest·os ĝis morgaŭ; li rest·as
                      sen·okup·a de maten·o ĝis vesper·o; la proces·o est·as
                      prokrast·it·a ĝis semajn·o; ĝis kiam (ĝis kia moment·o)
                      vi juĝ·os mal·just·e kaj privilegi·os la person·ojn de
                      mal·virt·ul·oj? ; ĝis antaŭ kelk·aj jar·oj la japan⁹·a
                      popol·o dev·is kaŝ·i si·an vizaĝ·on, kiam la imperi·estr·o
                      pas·is; ili·a kalkul·o kresk·is en la daŭr·o de tri tag·oj
                      ĝis kelk·aj cent·oj da frank·oj; [la] kolon·oj hav·is
                      kvar ĝis kvin etaĝ·ojn da alt·o ; mi eksterm·os de la
                      hom·o ĝis la brut·o ; de majest·a ĝis rid-ind·a est·as nur
                      unu paŝ·o ; sid·i en labor·oj ĝis super la orel·oj .
                      {al} , {antaŭ ^3} .

                Rim.: Foj+foj·e oni pov·as uz·i preskaŭ indiferent·e la
                prepozici·ojn _ĝis_  _antaŭ_: li ne skrib·is ĝis hodiaŭ,
                : li ne skrib·is antaŭ hodiaŭ. Tamen _antaŭ_ est·as
                ĝeneral¹·e prefer·ind·a, ĉar pli preciz·a, dum _ĝis_ est·as oft·e
                dub+senc·a: li cert·e al·ven·os ĝis (prefer·e: antaŭ) dimanĉ·o;
                la task¹·o nepr·e dev·as est·i fin·it·a ĝis (prefer·e: antaŭ) la
                komenc·o de la monat·o; mi dub·as, ĉu la aranĝ·oj est·os pret·aj
                ĝis (prefer·e: antaŭ) la Kongres·o.

        B.
                (konjunkci·o)

              2.
                      Ĝis la moment·o, en kiu..., {ĝis kiam^2} ..., {ĝis
                      ke} ...: long·e ĉerp·as la kruĉ·o, ĝis ĝi fin·e romp·iĝ·as
                      ; mi ne kred·is al la dir·oj, ĝis mi ven·is ; mi
                      atend·os, ĝis ven·os temp·o pli oportun·a; ili jam ne
                      trankvil·iĝ·os tiel long·e, ĝis la demand·o est·os
                      solv·it·a ; ni batal·ad·os pro ni·a ide·o, tiel long·e ĝis
                      ĝi pli  mal·pli fru·e est·os plen·e efektiv·ig·it·a ; oni
                      ne dev·as atend·i, ĝis la dom·o renvers·iĝ·us.

   II.
          Prefiks·o kun la senc·o {ĝis ^1} : {ĝis·ir·i} ; laŭ la tradici¹·o de
          ni·aj {ĝis~nun·a} j Kongres·oj, mi permes·as al mi dir·i [...] ; ho,
          ne ĝis·viv·u mi tio·n !

   III.
          Vort·er·o sam+signif·a:

ĝis·i

          (x)

                {Ĝis·re·vid·i} , {adiaŭ·i^1} dir·ant·eĝis“:  ĝentil·e
                ĝis·is ili·n, nur alud·ant·e memor·ig·e al la vesper·a aranĝ·o ;
                el Van~kuv·er·o, Kanad⁸·o, ĝis·as vi·n kor·e Radi·o Verd·a .

ĝis ke

          (konjunkci·o)

                {Ĝis^2} , {ĝis kiam^2} : mi batal·os por vi ĝis ke mi
                mort·os .

          Rim.: Sam·e kiel {dum ke} _ĝis ke_ est·as rigard·at·a de plur⁴·aj
          gramatik·ist·oj erar·a, ĉar tradici¹·e _ĝis_ hav·as ambaŭ funkci¹·ojn de
          de·pend·ig·a konjunkci·o kaj de prepozici·o. Sistem·a uz·o de _ĝis ke_
          en la de·pend·ig·a funkci¹·o laŭ la model·o _anstataŭ ke_, _sen ke_
          ktp. implic⁽⁺⁾·as ke oni agnosk⁽⁺⁾·as ĝi·n nur prepozici·o.

   [artikol-versi⁹·o: 1.114 2023/11/11 11:36:38 ]
     __________________________________________________________________