ide⭑·/·o

ide⭑·o

   1.
          Abstrakt¹·a {koncept²·o} de⭑ la⭑ spirit⭑·o pri⭑ objekt⭑·oj aŭ⭑ ec⭑·oj;
          {pens⭑·aĵ·o} , {kompren⭑·aĵ·o} : hav⭑·i nenia·n ide⭑·on pri⭑ la⭑ muzik⭑·o, pri⭑
          just⭑·o kaj⭑ mal·just⭑·o; ver⭑·a, fals⭑·a, ĝust⭑·a, klar⭑·a, mal·klar⭑·a ide⭑·o; mi
          dank⭑·as vi·n, ke⭑ vi rakont⭑·as al⭑ la⭑ knab⭑·o histori⭑·ojn, sed⭑ vi ne⭑
          dev⭑·as konfuz⭑·i li⭑·ajn ide⭑·ojn ; la⭑ ide⭑·o pri⭑ naci⭑·ec·o facil⭑·e pov⭑·as
          tiel⭑ etend⭑·iĝ·i, ke⭑ ĝi far⭑·iĝ·os afekt⭑·aĵ·o ; riĉ⭑·aĵ·oj tiel⭑ grand⭑·eg·aj,
          ke⭑ ne⭑ ebl⭑·e est⭑·as hav⭑·i ide⭑·on pri⭑ ili ; la⭑ hom⭑·oj, kiu·j okup⭑·as si·n
          je⭑ ĉia plej⭑ sen·cel⭑·a kaj⭑ sen·util⭑·a sen·senc⭑·aĵ·o, se⭑ ĝi nur⭑ est⭑·as en⭑
          mod⭑·o kaj⭑ konform⭑·a al⭑ la⭑ rutin¹·aj ide⭑·oj de⭑ la⭑ amas⭑·o, ĝu⭑·as […] la⭑
          honor⭑·an nom⭑·on de⭑ instru⭑·it·ul·oj ; ĉu⭑ vi hav⭑·as ide⭑·on pri⭑ la⭑ am⭑·a
          viv⭑·o de⭑ tiu·j du⭑ par⭑·oj ? la⭑ ide⭑·o ke⭑ oni ni·n suspekt⭑·as est⭑·as ver⭑·e
          incit⭑·a ; li iel⭑ atend⭑·is vid⭑·i elegant¹·an burĝ⭑-in⭑·on ebl⭑·e iom⭑
          embaras⭑·it·an de⭑ la⭑ ide⭑·o front⭑·i al⭑ polic⭑·a enket¹·ist·o ; mi eĉ⭑ ne⭑
          hav⭑·as ide⭑·on pri⭑ la⭑ tip¹·o de⭑ afer⭑·o, pri⭑ kiu vi interes⭑·iĝ·as ; ju⭑
          pli⭑ heterogen⁽⁺⁾·aj est⭑·as la⭑ moral¹·aj ide⭑·oj de⭑ la⭑ aŭskult⭑·ant·oj […],
          des⭑ pli⭑ mal·proksim⭑·en fuĝ⁸·os la⭑ orator¹·o de⭑ kiu ajn⭑ konkret²·a moral¹·a
          dogm⭑·ar·o . {baz¹·o} , {fund⭑·o} , {imag⭑·o} , {noci⁽⁺⁾·o}

   2.
          Baz¹·a koncept²·o, {princip⭑·o} , {deviz⭑·o} kiu difin⭑·as verk⭑·on,
          {ideologi⁹·o} n, filozofi¹·an skol³·on, kiu help⭑·as solv⭑·i problem¹·on; ek⭑
          {pens⭑·o} , {inspir⭑·o} : mi don⭑·is al⭑ li la⭑ ide⭑·on por⭑ li⭑·a plej⭑ glor⭑·a
          kant⭑·o ; mi don⭑·os la⭑ ide⭑·on por⭑ konstru⭑·aĵ·o, kiu est⭑·os tut⭑·e
          konform⭑·a al⭑ la⭑ klimat⭑·o kaj⭑ material⭑·o de⭑ la⭑ land⭑·o ; Mi plen⭑·ig·is
          li·n per⭑ Di⭑·a spirit⭑·o, per⭑ saĝ⭑·o kaj⭑ prudent⭑·o kaj⭑ sci⭑·o kaj⭑ ĉia
          art⭑·o, por⭑ pri·pens⭑·i ide⭑·ojn, por⭑ labor⭑·i el⭑ or⭑·o kaj⭑ el⭑ arĝent⭑·o ; mi
          est⭑·as fort⭑·e mal·san⭑·a! […] tio est⭑·is efektiv⭑·e strang⭑·a ide⭑·o don⭑·i al⭑
          ni punĉ⭑·on kaj⭑ varm⭑·an salm⭑·on ; la⭑ ide⭑·oj, kiu·jn mi supr⭑·e esprim⭑·is
          pri⭑ la⭑ Fundament⭑·o de⭑ Esperant⭑·o, prezent⭑·as dum⭑·e nur⭑ mi⭑·an privat⭑·an
          opini⭑·on ; la⭑ intern⭑·a ide⭑·o de⭑ la⭑ esperant⭑·ism·o ; ĉiu·j ide⭑·oj, kiu·j
          est⭑·as lud⭑·ont·aj grav⭑·an rol¹·on en⭑ la⭑ histori⭑·o de⭑ la⭑ hom⭑·ar·o, hav⭑·as
          ĉiam⭑ tiu·n sam⭑·an egal⭑·an sort⭑·on: kiam⭑ ili ek·aper⭑·as, la⭑ sam⭑+temp⭑·ul·oj
          renkont⭑·as ili·n […] kun⭑ rimark⭑·ind·e obstin⭑·a mal·konfid⭑·o ; konsent⭑·i
          sufer⭑·i aŭ⭑ mort⭑·i pro⭑ ide⭑·oj, tio ja⭑ sign⭑·as ia·n religi⭑·em·an
          spirit⭑·o-stat⭑·on ; bon⭑·a ide⭑·o ven⭑·as post⭑ la⭑ pere⭑·o . {el·turn⭑·iĝ·o} ,
          {esenc⭑·o} , {fundament⭑·o} , {ideal¹·o} , {kern⭑·o} , {solv⭑·o^1}

ide⭑·a

   1.
          {Imag⭑·a} ; ekzist⭑·ant·a nur⭑ en⭑ la⭑ spirit⭑·o, sed⭑ ne⭑ en⭑ la⭑ real¹·o:
          Esperant⭑·o, far⭑·iĝ·int·e posed⭑·aĵ·o de⭑ la⭑ tut⭑·a hom⭑·ar·o, perd⭑·os si⭑·an
          karakter⭑·on ide⭑·an ; en⭑ tiu stadi¹·o la⭑ gest⭑·oj ne⭑ pov⭑·as est⭑·i
          interpret¹·at·aj kiel⭑ intenc⭑·aj simbol¹·oj kun⭑ difin⭑·it·a ide⭑·a senc⭑·o,
          kio est⭑·as esenc⭑·a por⭑ la⭑ lingv⭑·o ; malgraŭ⭑ la⭑ mult⭑+flank⭑·a
          divers⭑·ec·o, malgraŭ⭑ ĉiu·j diferenc⭑·oj kaj⭑ naci⭑·aj kaj⭑ soci³·aj kaj⭑
          ide⭑·aj, tiu ĉi⭑ ni⭑·a et⭑·a mond⭑·o est⭑·as unu⭑·ec·e kun·lig⭑·it·a ne⭑ nur⭑ per⭑
          komun⭑·a lingv⭑·o, sed⭑ ankaŭ⭑ per⭑ la⭑ sam⭑·a ideal¹·o ! {aer⭑·a} , {ĥimer⭑·a}
          , {subjektiv²·a} , {van⭑·a}

   2.
          Difin⭑·ant·a io·n kiel⭑ intern⭑·a imag⭑·a princip⭑·o: la⭑ human¹·ec·a
          inter·naci⭑·ism·o est⭑·is kaj⭑ est⭑·as potenc⭑·a ide⭑·a fon⁵·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o ;
          la⭑ Inter·naci⭑·a Lingv⭑·o ne⭑ est⭑·as sol⭑·e teknik³·a rimed⭑·o de⭑ pens⭑·ad·o,
          […] ĝi hav⭑·as ankaŭ⭑ profund⭑·an ide⭑·an signif⭑·on .

ide⭑·ar·o

          Sistem⭑·o de⭑ ide⭑·oj sur⭑ kiu baz¹·iĝ·as verk⭑·o, doktrin¹·o, solv⭑·o ks: la⭑
          orator¹·on […] pov⭑·as ĵet⭑·i diskret¹·an rigard⭑·on al⭑ la⭑ not⭑·oj, sufiĉ⭑·as
          por⭑ li vid⭑·i unu⭑ sol⭑·an vort⭑·on, por⭑ re·memor⭑·i pri⭑ la⭑ tut⭑·a el·dir⭑·ot·a
          ide⭑·ar·o ; la⭑ tut⭑·a ide⭑·ar·o de⭑  est⭑·is lig⭑·it·a kun⭑ la⭑
          problem¹·o pri⭑ Lingv⭑·o Inter·naci⭑·a ; pec⭑·o da⭑ pan⭑·o est⭑·as pli⭑ valor⭑·a
          ol⭑ grand⭑·aj ide⭑·ar·oj ; la⭑ plej⭑ terur⭑·a ide⭑·ar·o lig⭑·it·a kun⭑ la⭑ Fin⭑·a
          Venk⭑·o est⭑·as ag⭑·ad·o por⭑ la⭑ Tri⭑·a Mond⭑·o . {doktrin¹·o}

ide⭑·ism·o

          Filozofi¹·a sistem⭑·o, laŭ⭑ kiu la⭑ princip⭑·o de⭑ la⭑ mond⭑·o est⭑·as ide⭑·oj:
          laŭ⭑ objektiv²·a ide⭑·ism·o, kiel⭑ tiu de⭑  , materi¹·o ja⭑
          ekzist⭑·as, sed⭑ est⭑·as aventur⭑·o de⭑ iu absolut⭑·a ide⭑·o; laŭ⭑ subjektiv²·a
          ide⭑·ism·o, aŭ⭑ solipsism⁽⁺⁾·o, la⭑ mond⭑·o est⭑·as rev⭑·o de⭑ individu¹·a
          subjekt⭑·o; iam⭑ la⭑ fi·demon⭑·a malic⭑·ul·o kaj⭑ reakci³·ul·o Platon⁽⁺⁾·o krim⭑·e
          invent⁸·is la⭑ „objektiv²·an ide⭑·ism·on“ ; Majstr⭑-okult²·o kaj⭑ nebul⭑·a
          ide⭑·ism·o serv⭑·is por⭑ kamufl⁽⁺⁾·i serioz⭑·ajn disput⭑·ojn . {materi¹·ism·o}

ide⭑·ist·o

          Adept¹·o de⭑ sistem⭑·o ide⭑·ism·a.

sam⭑~ide⭑·an·o

   1.
          Tiu, kiu hav⭑·as komun⭑·an ide⭑·on, komun⭑·an cel⭑·on kun⭑ ali⭑·aj: ĉu⭑ do⭑ vi
          ne⭑ hav⭑·as monaĥ⭑·ojn, kiu·j […] brul⭑·ig·as la⭑ hom⭑·ojn, kiu·j ne⭑ hav⭑·as
          sam⭑·an opini⭑·on kiel⭑ ili? neces⭑·us por⭑ tio, ke⭑ ni est⭑·u frenez⭑·aj,
          […] ni ĉiu·j ĉi⭑ tie est⭑·as sam⭑~ide⭑·an·oj kaj⭑ ne⭑ kompren⭑·as, kio·n vi
          dir⭑·as pri⭑ vi⭑·aj monaĥ⭑·oj .

   2.
          Afabl⭑·a ĝentil⭑~titol⭑·o uz⭑·at·a inter⭑ esperant⭑·ist·oj, konsider⭑·at·aj kiel⭑
          kun·labor⭑·ant·oj pro⭑ la⭑ Intern⭑·a Ide⭑·o: la⭑ pli·mult⭑·on de⭑ ni⭑·aj Brit⁹·aj
          sam⭑~ide⭑·an·oj al·konduk⭑·is al⭑ ni la⭑ intern⭑·a ide⭑·o de⭑ la⭑ Esperant⭑·ism·o ;
          mort⭑·is ni⭑·a plej⭑ kar⭑·a sam⭑~ide⭑·an·o kaj⭑ amik⭑·o, kiu est⭑·is la⭑ anim⭑·o de⭑
          ni⭑·aj ĝis⭑~nun⭑·aj kongres⭑·oj ; ili konklud⭑·is, ke⭑ la⭑ sen·pasport⭑·a
          sam⭑~ide⭑·an·o pov⭑·us part⭑·o-pren⭑·i en⭑ la⭑ ekskurs⭑·o, se⭑ li miks⭑·us si·n en⭑
          la⭑ sved⁸·an grup⭑·on .

fiks¹·a ide⭑·o

          {Obsed⁽⁺⁾·o} , pens⭑·o, kiu konstant⭑·e re·ven⭑·as al⭑ la⭑ anim⭑·o: la⭑ jun⭑·a
          vir⭑·in·o delir⭑·is, re·kon⭑·is neniu·n, kaj⭑ ek·kri⭑·is, okup⭑·it·a de⭑ fiks¹·a
          ide⭑·o: – mi est⭑·is cert⭑·a, ke⭑ al⭑ mi al·ven⭑·os mal·feliĉ⭑·o ! vi hav⭑·as
          fiks¹·an ide⭑·on, rev⭑·on, kiu tut⭑·e plen⭑·ig·as vi·n ; ili⭑·a opini⭑·o ne⭑
          est⭑·as ali⭑·a, ol⭑ la⭑ ordinar⭑·a fiks¹·a ide⭑·o, kiam⭑ la⭑ mal·san⭑·ul·o
          ekzempl⭑·e kred⭑·as, ke⭑ li est⭑·as el⭑ vitr⭑·o, aŭ⭑ imag⭑·as si·n kork⭑-tir⭑·il·o
          ; tiam⭑ ŝi ek·hav⭑·is sublim⁽⁺⁾·an inspir⭑·on, kiu baldaŭ⭑ evolu²·is je⭑ fiks¹·a
          ide⭑·o, neŭtral²·ig·ant·a ŝi⭑·an ĉagren⭑·on .

intern⭑·a ide⭑·o

          (de⭑ esperant⭑·ism·o) La⭑ ide⭑·o, ke⭑ Esperant⭑·o konduk⭑·os al⭑ inter·frat⭑·iĝ·o
          de⭑ la⭑ popol⭑·oj: tiu·j el⭑ vi, kiu·j mi⭑·an opini⭑·on pri⭑ la⭑ intern⭑·a ide⭑·o
          de⭑ la⭑ esperant⭑·ism·o trov⭑·as ne·ĝust⭑·a, pov⭑·as simpl⭑·e ne⭑ akcept⭑·i ĝi·n
          kaj⭑ ili tut⭑·e ne⭑ dev⭑·as tim⭑·i de⭑ la⭑ hom⭑·ar·an·ism·o ia·n danĝer⭑·on por⭑
          Esperant⭑·o ; ĉiu·j memor⭑·is nur⭑ pri⭑ la⭑ intern⭑·a ide⭑·o en·ten⭑·at·a en⭑ la⭑
          Esperant⭑·ism·o […ne⭑], ke⭑ ĝi al·proksim⭑·ig·as reciprok⭑·e la⭑ korp⭑·ojn de⭑
          la⭑ hom⭑·oj, […] sed⭑ nur⭑ tial⭑, ke⭑ ĝi al·proksim⭑·ig·as ili⭑·ajn kor⭑·ojn .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.114 2023/12/06 23:26:08 ]
     __________________________________________________________________