vidu ankaŭ la klarigojn
ideal¹·/·o, idealism³·/·o

ideal¹·o

   1.
          La plej alt·a perfekt·ec·o, kiu·n oni pov·as imag·i sed neniam plen·e
          ating·i: reg·is brut·a gaj·ec·o, dum li kant·is pri si·a ideal¹·o ;
          amik·ec·o de la vir·oj, am·o de la vir·in·oj est·as ŝerc·o de la natur·o,
          montr·ant·a al la hom·oj ideal¹·ojn ; ŝi ne est·is sen·korp·a anĝel·o, ŝi
          ne est·is super·ter·a ideal¹·o, kiu·n ne tuŝ·as kaj ne ren-verŝ·as la
          blov·oj de la ter·aj vent·eg·oj, ĉar tia ideal¹·o ne ekzist·as sur la
          ter·o ; al·trud·ant·e al ili per rajt·o de pugn·o si·ajn pur·e famili·ajn
          ideal¹·ojn ; mi·a ideal¹·o est·as lingv·o neŭtral²·e-hom·a ; ĉiu
          esperant·ist·o hav·as la rajt·on hav·i privat·e ide·ojn kaj ideal¹·ojn,
          kia·jn li vol·as ; mult·aj el vi port·as en si·a kor·o la sam·ajn
          ideal¹·ojn, kiel mi ; sam~ideal¹·an·oj .

   2.
          (de {ring·o}  ) Tia adici²·a {sub·grup·o}  de  , ke al ĝi
          aparten·as ĉiu·j produt⁽⁺⁾·oj  (mal·dekstr·a ideal¹·o), 
          (dekstr·a ideal¹·o),   kaj  (ambaŭ·flank·a ideal¹·o) por
          ajn·a element¹·o  en  kaj  en  : en la ring·o de
          entjer⁽⁺⁾·oj la obl·oj de  konsist·ig·as ambaŭ·flank·an ideal¹·on.
          {sub·ring·o;} Ec·oj de ideal¹·o: {ĉef·a} , {maksimum³·a} , {prim⁽⁺⁾·a} .

ideal¹·a

          Konform·a al la ide·o, kiu·n ni hav·as pri perfekt·ec·o: ideal¹·aj
          form·oj, vir·in·o, bel·ec·o, perfekt·ec·o; la plej ideal¹·a simpl·ig·it·a
          gramatik·o ; viv·i sen cel·o ideal¹·a ; la aktual⁴·a stat·o ŝajn·as
          ideal¹·a ; marionet¹·o, ne posed·ant·a la ideal¹·ajn mezur·ojn de
          maneken⁽⁺⁾·o ; la veter·o est·as ideal¹·a komunik·--rimed·o kun tut·e
          fremd·aj hom·oj . {perfekt·a^2} , {optimum⁽⁺⁾·a} {definitiv¹·a}

ideal¹·ig·i

   (tr)

          Don⁽⁺⁾·i al io  iu ideal¹·an karakter·on: ne est·as bon·e tro ideal¹·ig·i
          la mond·on kaj la hom·ojn, ĉar tio prepar·as kruel·ajn el·rev·iĝ·ojn;
          la histori·o vid·it·a de  est·as ne mal·ver·a, sed tamen
          iom·et·e ideal¹·ig·it·a ; la bon·a mal·nov·a temp·o […] ― idili·a nostalgi¹·a
          kaj ideal¹·ig·a esprim·o .

idealism³·o

   1.
          Cel·ad·o al ideal¹·o, al perfekt·ec·o; sen·zorg·o pri la real¹·a vulgar¹·a
          viv·o: 27-jar·a jun·ul·o […] en·hav·ant·a la tut·an arom¹·on de la tiu+aĝ·a
          idealism³·o ; idealism³·a sin⁸-ten·o ; dank·e al […] ili·a idealism³·a
          ag·ad·o en·tut·e, la mov·ad·o daŭr·as malgraŭ ĉiu·j persekut·oj .
          {spiritualism²·o}

   2.
          {Ide·ism·o} .

   3.
          Koncept²·o pri art·o kiel traduk·ant·o de ia ideal¹·o, ne kiel imit·ant·o
          de la real¹·o. {realism³·o} .

   Rim.: La 3a OA registr·as idealism³·/·o kun propr·a radik·o, sed ni
   konsider·as ĝi·n laŭ·regul·a deriv⁴·aĵ·o de ideal¹·/·o.

ideal¹·ist·o

   1.
          Hom·o, kiu cel·as al ideal¹·o, eventual¹·e ne zorg·ant·e pri la krud·aj
          fakt¹·oj de la viv·o: li est·as plej pur·a ideal¹·ist·o ; 
          admir·is la hom·ec·on de brit⁹·aj ideal¹·ist·oj ; ideal¹·ist·oj el la
          generaci·o de  kred·is ke la Lig·o de Naci·oj pov·us gard·i
          pac·on kaj solv·i inter·naci·ajn konflikt²·ojn . {material·ist·o} ,
          {real¹·ist·o} .

   2.
          {Ide·ist·o} .

ĉef·ideal¹·a

          (p.p. {ring·o} ) Tia, ke ĉiu·j ĝi·aj {ideal¹·oj} est·as {ĉef·aj} .

          Rim.: Kelk·aj aŭtor·oj postul·as krom·e, ke la ring·o est·u {komut⁽⁺⁾·ec·a}
           {integr⁽⁺⁾·a} .

sen·ideal¹·a

          Ne zorg·ant·a pri ideal¹·o, atent·a nur pri la materi¹·a flank·o de la
          mond·o:  en la nun·a tre konsum·ism·a kaj sen·ideal¹·a mond·o tio ver·e
          esper·ig·as: la al·log·o de Esperant·o kaj ĝi·a ideal¹·o daŭr·e viv·as ;
          sen·ideal¹·a sen·parti·ec·o .

   [artikol-versi⁹·o: 1.45 2023/11/19 10:22:02 ]
     __________________________________________________________________