vidu ankaŭ la klarigojn
instig·/·i

instig·i

   (tr)

          Per ekscit·oj kaj admon·oj kaŭz·i ia·n ag·on:

        a)
                (iu·n al ag·o; iu·n far·i io·n; iu·n, ke iu far·u io·n) Foj·e per
                moral¹·a  fizik·a prem·ad·o, influ·i iu·n tia·mani¹·er·e, ke li
                far·u ia·n ag·on  al·pren·u ia·n anim-stat·on: instig·i iu·n al
                batal·o, ribel·o, kontraŭ·star·o, pacienc·o; instig·i al am·o kaj
                bon·aj far·oj ; Ramzes instig·is la soldat·ojn al rapid·a marŝ·o
                ; ŝi instig·is li·n pet·i de ŝi·a patr·o kamp·on ; mi·aj amik·oj
                instig·is mi·n an·iĝ·i al la asoci¹·o; la nub·a veter·o instig·is
                mi·n kun·pren·i la pluv-ombrel·on; instig·is li·n ir·i natur·a
                sci+vol·em·o ; Adaha instig·is la best·on kur·i pli kaj pli
                rapid·e ; instig·u la ĉef·kapitan·on, ke li konduk·u [Paŭl·on]
                al vi ; la ĉef·pastr·oj instig·is la hom-amas·on, ke prefer·e
                [Pilat⁽⁺⁾·o] liber·ig·u al ili Bar-abas⁽⁺⁾·on ; la instig·int·o (de
                komplot²·o) .

        b)
                (ag·on, anim-stat·on) Instig·i ^1.a iu·n al tio: instig·i
                ribel·on, strik·on, inter·pac·iĝ·on, ies diligent·on; [ili]
                instig·is persekut·ad·on kontraŭ Paŭl·o kaj Barnab⁽⁺⁾·as ; [la
                desegn·o] rav·is la okul·on, instig·is la imag·on, inklin·ig·is
                la pens·on al kompar·ad·o kaj diven·ad·o ; nur interes·aj libr·oj
                instig·as la leg·em·on kaj la aĉet·em·on.

        c)
                (iu·n kontraŭ iu(n)) Instig·i ^1.a la unu·an mal·util·i al la
                du·a: mi·a fil·o instig·is mi·an sklav·on kontraŭ mi, por far·i
                insid·on ; jen Mi instig·os kontraŭ vi·n vi·ajn am·ist·ojn ;
                ŝovinist¹·oj instig·as hom·on kontraŭ hom·o .

          {admon·i} , {decid·ig·i} , {impuls¹·i} , {incit·i} , {inspir·i} ,
          {influ·i} , {inklin·ig·i} , {invit·i} , {konsil·i} , {kuraĝ·ig·i} ,
          {pel·i} , {persvad⁹·i} , {puŝ·i} , {prem·i} , {stimul²·i} , {sugest⁹·i} ,
          {suflor¹·i} , {tent·i} , {urĝ¹·i}

          Rim.: Kiel montr·as la ekzempl·oj, la subjekt·o kutim·e est·as
          person·o, kiu influ·as per divers·aj prem·oj, oft·e ne menci³·it·aj, sed
          pov·as est·i ankaŭ ali·a ekster·a cirkonstanc·o, kiu influ·as per·e de
          la konsci·o de la instig·at·o, (veter·o, libr·o...),  est·i la
          anim-mov·o mem de la instig·at·o (sci+vol·em·o, dezir·o, prudent·o...).
          La objekt·o de la verb·o montr·as kutim·e al person·o, best·o  ali·a
          afer·o person·ig·ebl·a (anim·o, kor·o...),  al la cel·at·a ag·o mem
          (ĉi-okaz·e la instig·at·o ne est·as menci³·it·a).

          Rim.: Ĉiu·j supr·e referenc³·it·aj termin·oj deriv⁴·iĝ·as de la noci⁽⁺⁾·o
          _influ·i_. La nuanc·o inter ili kuŝ·as ĉef·e en la cel·o de la influ·o
          (neniu sub·kompren·it·a cel·o, ek·mov·iĝ·o, ek·ag·o, daŭr·ig·o de ag·o, ag·oj
          nur bon·aj  ĉia·j, ktp) kaj en la rimed·oj de la influ·o (parol·oj
          pli-mal·pli mild²·aj, prem·oj moral¹·aj  fizik·aj, ekster·aj al la
          influ·at·o  intern·aj, ktp). En long·a rimark·o sub artikol·o
          _instig_ la aŭtor·oj de prov·is sistem·ig·i kelk·ajn el ĉi tiu·j
          nuanc·oj, sed la senc·--elast·ec·o de la koncern·aj termin·oj est·as
          sufiĉ·e grand·a, ke en mult·aj okaz·oj ebl·as uz·i indiferent·e unu 
          la ali·an. Ni do re·send·as la leg·ant·on al ĉiu apart·a artikol·o por
          pli da detal·oj.

instig·o

          Ag·o instig·i: est·as feliĉ·o [...] hav·i jam en la sang·o la instig·on
          progres·ad·i en ĉio brav·a ; sub instig·o de la instinkt¹·o de
          mem·konserv·o ŝi kur·is for de la hom·oj ; Am+tel⁽⁺⁾·aj ir·is vizit·i
          Zalmunan laŭ instig·o de si·a serv·ist·in·o Nupt⁽⁺⁾·a .

instig·il·o

          Ĉio, kio instig·as: [ili·a arĝent·o kaj ili·a or·o] est·is instig·il·o
          por ili·aj mal·bon~ag·oj ; la an·iĝ·o al SAT pov·os est·i instig·il·o
          [lern·i la lingv·on] .

mal·instig·i

          Instig·i ne far·i, instig·i al la mal·o: tio ne mal·instig·is ŝi·n
          far·iĝ·i amik-in·o de la plej humil·a person·o en la regn·o ;
          mal·instig·i la ribel·ul·ojn antaŭ·en·ir·i . {instig·i;} {de·admon·i} ,
          {de·konsil·i, mal·konsil·i} .

sub·instig·i

          Ne·rekt·e, alud·e, sekret·e  tromp·e instig·i: ili sub·instig·is
          vir·ojn, kiu·j dir·is: Ni aŭd·is li·n parol·i blasfem¹·ajn vort·ojn ; Li
          Hongzhi [...] sub·instig·is la ekzerc·ant·ojn [de Falungong] ir·i al
          Pekin⁽⁺⁾·o, ir·i al la central⁸·o, al la Ŝtat·a Konsil·ant·ar·o ; la Nigr·a
          spirit·o-kat·o ĉiam avid·is la flor·on kaj sub·instig·is, ke Dal⁽⁺⁾·an
          ŝajn·ig·u si·n Xiaolan kaj ŝtel·u la flor·on ; li permes·is al si
          [...] send·i al la arest·it·o ia·n sub·instig·an rigard·on .

pens+instig·a

          Kiu instig·as al plu·a, propr·a pens·ad·o: la last·aj tri paĝ·oj est·as
          por mi la plej pens+instig·aj .

   [artikol-versi⁹·o: 1.30 2023/12/12 20:27:51 ]
     __________________________________________________________________