vidu ankaŭ la klarigojn
juĝ⭑·/·i
juĝ⭑·i
1.
(tr)
Laŭ·leĝ⭑·e kaj⭑ jur⭑·e {decid⭑·i} , ĉu⭑ iu est⭑·as kulp⭑·a aŭ⭑ ne⭑, prav⭑·a aŭ⭑
ne⭑: hom⭑·o, kiu·n oni dev⭑·as juĝ⭑·i est⭑·as juĝ⭑·ot·o ; ili ne⭑ ven⭑·is, kaj⭑
ĉiu pens⭑·is, ke⭑ oni juĝ⭑·os ili·n en⭑ for·est⭑·o, kiam⭑ subit⭑·e
aper⭑·is kiel⭑ ili⭑·a defend⭑·ant·o ; ne⭑ juĝ⭑·u, por⭑ ke⭑ vi ne⭑ est⭑·u juĝ⭑·at·aj
; la⭑ reĝ⭑·o kun·vok⭑·is du⭑×dek⭑ konsil⭑·ist·ojn por⭑ juĝ⭑·i la⭑ marŝal⭑·on, ili
kondamn⭑·is li·n ; jam⭑ tri⭑ tag⭑·ojn oni li·n juĝ⭑·is, kaj⭑ ni nenio·n
aŭd⭑·is ; kiu kutim⭑·is ĉio·n juĝ⭑·i, nenie pov⭑·as rifuĝ⭑·i ; ebri¹·ul·on kaj⭑
mal·saĝ⭑·ul·on oni ne⭑ juĝ⭑·as . {arbitraci³·i} , {verdikt¹·i}
2.
(x)
{Esplor⭑·i} afer⭑·on, libr⭑·on ktp, kaj⭑ esprim⭑·i si⭑·an opini⭑·on pri⭑ tio;
{pri·juĝ⭑·i} : oni juĝ⭑·u ne⭑ l'⭑ aŭtor⭑·on, sed⭑ la⭑ verk⭑·on ; [ili] juĝ⭑·as
pri⭑ ĉio supr⭑·aĵ·e kaj⭑ sen⭑ ia⭑ logik¹·a pri·pens⭑·o kaj⭑ mezur⭑·as ĉio·n per⭑
mezur⭑·il·o de⭑ la⭑ mod⭑·o ; ni vol⭑·as ĉio·n juĝ⭑·i nur⭑ laŭ⭑ ni⭑·aj kutim⭑·oj ;
oni prezent⭑·is al⭑ vi la⭑ afer⭑·on kiel⭑ io·n terur⭑·an, [sed⭑] est⭑·u
pacienc⭑·aj, aŭskult⭑·u kaj⭑ juĝ⭑·u ; ni memor⭑·u, ke⭑ pri⭑ ni⭑·aj ag⭑·oj la⭑
est⭑·ont·ec·o sever⭑·e ni·n juĝ⭑·os ; la⭑ libr⭑·ist·o […] juĝ⭑·is la⭑
literatur⭑·an labor⭑·on de⭑ Mart⭑·a ; juĝ⭑·u mem⭑, mi⭑·a kar⭑·a, kiel⭑ do⭑ ? per⭑
unu⭑ rigard⭑·o, la⭑ praktik⭑·ist·o juĝ⭑·is la⭑ stat⭑·on de⭑ la⭑ mal·san⭑·ul·o ;
Viktor⁽⁺⁾·o halt⭑·is moment⭑·e por⭑ juĝ⭑·i la⭑ efekt³·on far⭑·it·an ; ŝajn⭑·on ne⭑
fid⭑·u, juĝ⭑·i ne⭑ rapid⭑·u ; ne⭑ juĝ⭑·u pri⭑ afer⭑·o laŭ⭑ ĝi⭑·a ekster⭑·o ; pri⭑
propr⭑·a afer⭑·o neniu juĝ⭑·as liber⭑·e . {kritik⭑·i} , {rezon¹·i} , {taks⭑·i}
, {trov⭑·i}
juĝ⭑·o
1.
Ag⭑·o juĝ⭑·i, juĝ⭑·ad·o: [tiu ide⭑·o dev⭑·as] tra·ir⭑·i la⭑ juĝ⭑·on de⭑ la⭑ publik⭑·o
; hom⭑·o kler⭑·a, kiu kuraĝ⭑·as hav⭑·i propr⭑·an juĝ⭑·on, sci⭑·as ja⭑ tre⭑ bon⭑·e,
ke⭑ […] ; fripon⭑·a atest⭑·ant·o mok⭑·as juĝ⭑·on ; jen⭑ mi jam⭑ est⭑·as
trans·don⭑·it·a al⭑ la⭑ juĝ⭑·o ! la⭑ du⭑·a juĝ⭑·o dev⭑·is est⭑·i simpl⭑·a formul¹·aĵ·o
; mond⭑+fin⭑·a, last⭑·a juĝ⭑·o ; kiu komenc⭑·as juĝ⭑·on (proces⭑·on) ir⭑·as sub⭑
jug⭑·on ; juĝ⭑·o komenc⭑·it·a pac⭑·iĝ·on ne⭑ mal·help⭑·as .
2.
Rezult²·o de⭑ la⭑ ag⭑·o juĝ⭑·i, juĝ⭑·aĵ·o: la⭑ juĝ⭑·o kondamn⭑·is li·n al⭑ mort⭑·o ;
el·labor⭑·i al⭑ si tut⭑·e klar⭑·an juĝ⭑·on pri⭑ io ; mi pet⭑·is ĉiu·jn amik⭑·ojn
[…] esprim⭑·i ili⭑·an juĝ⭑·on ; el·parol⭑·i juĝ⭑·on pri⭑ ŝi⭑·a estont[ec⭑·o] ;
kompetent⭑·aj hom⭑·oj est⭑·is don⭑·ont·aj si⭑·an juĝ⭑·on pri⭑ la⭑ grad⭑·o de⭑ la⭑
art⭑·ist·aj kapabl⭑·oj de⭑ ; propr⭑·an juĝ⭑·on en⭑ la⭑ kap⭑·o ten⭑·u ;
kiom⭑ da⭑ juĝ⭑·ant·oj, tiom⭑ da⭑ juĝ⭑·oj . {verdikt¹·o}
juĝ⭑·a
{Jur⭑·a} , koncern⭑·ant·a proces⭑·ojn kaj⭑ juĝ⭑·ojn: juĝ⭑·a disput⭑·o ; la⭑
juĝ⭑·ist·o […] dir⭑·os al⭑ vi la⭑ juĝ⭑·an decid⭑·on ; mi far⭑·u juĝ⭑·an
analiz¹·on koncern⭑·e vi·n ; juĝ⭑·e batal⭑·i kun⭑ iu ; ĉu⭑ tio est⭑·as juĝ⭑·a
esplor⭑·o ? juĝ⭑·a aŭskult⭑·ad·o ; mi mem⭑ vid⭑·is juĝ⭑·an proces⭑·on, kiam⭑
[li] est⭑·is akuz³·it·a ; pli⭑ valor⭑·as inter·konsent⭑·o, ol⭑ juĝ⭑·a
dokument⭑·o .
juĝ⭑·ej·o
Lok⭑·o kaj⭑ tie funkci¹·ant·a administr⭑·o por⭑ juĝ⭑·ad·o; {tribunal¹·o} : mi
plend⭑·os al⭑ la⭑ juĝ⭑·ej·o ; ili est⭑·is invit⭑·it·aj al⭑ la⭑ juĝ⭑·ej·o, por⭑
prav⭑·ig·i si·n kontraŭ⭑ la⭑ plend⭑·oj .; la⭑ juĝ⭑·ej·o est⭑·is jam⭑ plen⭑·a, kaj⭑
oni en·konduk⭑·is la⭑ juĝ⭑·ot·on ; distrikt⭑·a juĝ⭑·ej·o ; juĝ⭑·ej·a serv⭑·ist·o .
juĝ⭑·ist·o
Hom⭑·o, kies⭑ oficial⭑·a ofic⭑·o est⭑·as juĝ⭑·i: mi hav⭑·as la⭑ honor⭑·on
prezent⭑·i mi·n: juĝ⭑·ist·o de⭑ la⭑ ĉi⭑ tie⭑·a juĝ⭑·ej·o ; se⭑ la⭑ juĝ⭑·ist·oj
postul⭑·as vi⭑·an atest⭑·on, vi est⭑·os sci⭑·ig·it·a ; la⭑ reg⭑·ist·ar·oj de⭑ la⭑
du⭑ land⭑·oj, ne⭑ pov⭑·ant·e inter·konsent⭑·i, trans·don⭑·is la⭑ problem¹·on al⭑
neŭtral²·a arbitraci³·a juĝ⭑·ist·ar·o (vd {arbitraci³·ant·o} ) ;
esplor⭑+juĝ⭑·ist·o ; pac⭑+juĝ⭑·ist·o ; (vd {mediaci⁽⁺⁾·ist·o} ); ven⭑·os ŝtel⭑·ist·o
al⭑ la⭑ juĝ⭑·ist·o .
al·juĝ⭑·i
(tr)
{Asign⭑·i} al⭑ iu io·n (per⭑ juĝ⭑·o): mi al·juĝ⭑·is la⭑ unu⭑·an premi⭑·on al⭑ la⭑
lepor⭑·o kaj⭑ la⭑ du⭑·an al⭑ la⭑ limak⭑·o ; la⭑ kvar⭑ ali⭑·ajn Nobel⭑·--premi⭑·ojn
[…] al·juĝ⭑·as sved⁸·aj akademi¹·oj ; [vi] dev⭑·us almenaŭ⭑ al·juĝ⭑·i honor⭑·on
al⭑ mi ; la⭑ Inter·naci⭑·a Mon⭑·a Fondus⁽⁺⁾·o […] al·juĝ⭑·is prunt⭑·on je⭑ 4
miliard¹·oj da⭑ eŭr⁹·oj al⭑ la⭑ island⁸·a ŝtat⭑·o ; la⭑ rezultat⭑·o de⭑ l’
proces⭑·o […] de·pend⭑·as, grand⭑~apart⭑·e, de⭑ […] ne·preciz⭑·aj dokument⭑·oj
aŭ⭑, pli·ĝust⭑·e, de⭑ la⭑ senc⭑·o kaj⭑ signif⭑·o, kiu·jn la⭑ juĝ⭑·ist·ar·o
al·juĝ⭑·os rilat⭑·e al⭑ iu·j geografi⭑·aj detal⭑·oj en⭑ ili ; al⭑ la⭑ breton⁽⁺⁾·a
reĝ⭑·o Sal⭑-om⁽⁺⁾·on oni al·juĝ⭑·as la⭑ fond⭑·on de⭑ gimnazi²·o por⭑ kanonik¹·oj .
{al·difin⭑·i} , {al·skrib⭑·i} , {atribu¹·i} , {imput⁽⁺⁾·i}
antaŭ·juĝ⭑·i
(tr)
Anticip³·e juĝ⭑·i sen⭑ sufiĉ⭑·a inform¹·iĝ·o: ne⭑ antaŭ·juĝ⭑·u, patr⭑·in·o, mi
pet⭑·eg·as vi·n ; ni ne⭑ antaŭ·juĝ⭑·u, oni dev⭑·as antaŭ⭑·e sond³·i la⭑ princ⭑·on
; mi jam⭑ antaŭ·juĝ⭑·is li·n venk⭑·it·a ; la⭑ polic⭑·o not⭑·is tiu·jn
fakt¹·ojn, […] sen⭑ antaŭ·juĝ⭑·i, ĉu⭑ util⭑·os aŭ⭑ ne⭑ .
antaŭ·juĝ⭑·o
Tro⭑ fru⭑·a juĝ⭑·o, opini⭑·o far⭑·it·a sen⭑ kon⭑·o de⭑ la⭑ afer⭑·o: zorg⭑·u pri⭑
tiu·j afer⭑·oj sen⭑ antaŭ·juĝ⭑·o, far⭑·ant·e nenio·n pro⭑ parti⭑·ec·o ; glaci⭑·a
tavol⭑·o da⭑ antaŭ·juĝ⭑·oj ; mi est⭑·is cert⭑·a, ke⭑ vi est⭑·as super⭑ ĉiu·j
antaŭ·juĝ⭑·oj . {opini⭑·o} , {supoz⭑·o}
mis·juĝ⭑·i
(tr)
Mal·ĝust⭑·e, mal·traf⭑·e juĝ⭑·i: Di⭑·o pardon⭑·u mi·n, se⭑ mi ŝi·n mis·juĝ⭑·as ;
Reĝ⭑·o Karl⁽⁺⁾·o ankaŭ⭑ inform¹·iĝ·as, ke⭑ li mis·juĝ⭑·is la⭑ sen·kulp⭑·an
El⭑·e~gast⭑·on ; se⭑ li mis·juĝ⭑·as la⭑ alt⭑·on de⭑ la⭑ pilk⭑·o, li⭑·a
antaŭ⭑·en-sving⭑·o est⭑·os aŭ⭑ tro⭑ alt⭑·a aŭ⭑ tro⭑ mal·alt⭑·a .
pri·juĝ⭑·i
(tr)
{Juĝ⭑·i^2} : ili […] tut⭑·e ne⭑ vol⭑·is pri·juĝ⭑·i la⭑ nask⭑·iĝ·ant·ajn nov⭑·ajn
aper⭑·ojn ; tio·n ĉi⭑ ni pov⭑·os pri·juĝ⭑·i, akcept⭑·i aŭ⭑ ne⭑ akcept⭑·i, sed⭑
ni neniam⭑ dev⭑·os ĝi·n blind⭑·e for·ĵet⭑·i antaŭ⭑·e ; la⭑ knab⭑·o hav⭑·as
talent⭑·on, kvankam⭑ mi ne⭑ pov⭑·as pri·juĝ⭑·i, ĉu⭑ ĝi est⭑·as ver⭑·e grand⭑·a .
sen·antaŭ·juĝ⭑·a
Kiu ne⭑ hav⭑·as antaŭ·juĝ⭑·on, kiu juĝ⭑·as {neŭtral²·e} , post⭑ sen·parti⭑·a
ek·kon⭑·o de⭑ la⭑ afer⭑·o: sen·antaŭ·juĝ⭑·a hom⭑·o ; sen·antaŭ·juĝ⭑·a ekzamen⭑·o
montr⭑·as, ke⭑... ; li⭑·aj propr⭑·a fantazi¹·em·o kaj⭑ sci⭑+vol⭑·em·o pri⭑
mister⭑·aj afer⭑·oj inklin⭑·ig·is li·n aŭskult⭑·i […] kun⭑ sen·antaŭ·juĝ⭑·a
atent⭑·o . {objektiv²·a} , {sen·parti⭑·a^2}
juĝ⭑·o-kost⭑·oj
La⭑ leĝ⭑·e difin⭑·it·aj kost⭑·oj de⭑ iu proces⭑·o: kondamn⭑·i iu·n al⭑ la⭑
juĝ⭑·o-kost⭑·oj .
juĝ⭑·a afer⭑·o
{Proces⭑·o^1} : la⭑ Luksemburg⁽⁺⁾·a juĝ⭑·ist·ar·o oficial⭑·e konfes⭑·is la⭑
ekzist⭑·ad·on de⭑ la⭑ grafologi¹·o […] en⭑ unu⭑ juĝ⭑·a afer⭑·o ; en⭑ mi⭑·a juĝ⭑·a
afer⭑·o mi est⭑·as refut¹·at·a ; ne⭑ for·klin⭑·u la⭑ rajt⭑·on de⭑ vi⭑·a mal·riĉ⭑·ul·o
en⭑ li⭑·a juĝ⭑·a afer⭑·o .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.51 2023/12/03 07:09:18 ]
__________________________________________________________________