kanon¹·/·o

kanon¹·o

   1.
          Grav⭑·a eklezi¹·a {regul⭑·o} , koncern⭑·ant·a la⭑ kred⭑·on, kult¹·on kaj⭑
          disciplin²·on: la⭑ kanon¹·o 1271 de⭑ la⭑ eklezi¹·a leĝ⭑·ar·o, kiu invit⭑·as
          episkop⭑·ajn konferenc²·ojn, diocez⁽⁺⁾·ojn, divers⭑+spec⭑·ajn eklezi¹·ajn
          organiz¹·aĵ·ojn kaj⭑ fidel⭑·ul·ojn liber⭑·e help⭑·i por⭑ la⭑ subvenci⁴·ad·o de⭑
          la⭑ task¹·oj de⭑ la⭑ kuri⁽⁺⁾·o . {kodeks⁹·o}

   2.
          {Norm²·a} list¹·o: infan⭑·oj leg⭑·as libr⭑·ojn, kiu·jn la⭑ literatur⭑·a kanon¹·o
          juĝ⭑·as sen·valor⭑·aj .

        a)
                Norm²·a list¹·o da⭑ libr⭑·oj kiu·jn koncern⭑·a konfesi⁽⁺⁾·o rigard⭑·as
                kiel⭑ sankt⭑·ajn: mal·nov⭑+testament⭑·a kanon¹·o, nov⭑+testament⭑·a
                kanon¹·o, masor⁽⁺⁾·a kanon¹·o; aper⭑·is protestant⁽⁺⁾·a el·don⭑·o, kun⭑ nur⭑
                la⭑ tradici¹·a kanon¹·o, kiu·n en⭑ Esperant⭑·o oni kon⭑·as en⭑ la⭑
                antaŭ⭑·aj el·don⭑·oj de⭑ la⭑ Bibli¹·o .

        b)
                Eklezi¹·a katalog¹·o de⭑ la⭑ sankt⭑·ul·oj.

   Rim.: {Kanon¹·o} est⭑·as ankaŭ⭑ paf⭑·il·eg·o kaj⭑ ceter⭑·e ĉen⭑-kant⭑·on oni okaz⭑·e
   nom⭑·as {kanon¹·o} .

kanon¹·a

   1.
          Rilat⭑·a al⭑ kanon¹·o ^1, konform⭑·a al⭑ ĝi: la⭑ {kanon¹·a jur⭑·o} ; la⭑
          kanon¹·aj hor⭑·oj (destin¹·it·aj al⭑ preĝ⭑·o).

   2.
          Rilat⭑·a al⭑ kanon¹·o ^2.a: la⭑ kvar⭑ kanon¹·aj evangeli¹·oj; „kanon¹·aj
          libr⭑·oj“ oni nom⭑·as tiu·jn, kiu·j form⭑·as la⭑ baz¹·on, laŭ⭑ kiu oni ĝust⭑·e
          analiz¹·u iu·n doktrin¹·on: nepr⭑·e neces⭑·u kon⭑·i tiu·jn, kaj⭑ kon⭑·i tiu·jn
          plen⭑·e sufiĉ⭑·u ;  atent⭑·e ekzamen⭑·as mult⭑·ajn fragment⭑·ojn
          de⭑ kanon¹·aj kaj⭑ apokrif¹·aj font⭑·oj, kiu·j en·ten⭑·as dat⭑·--indik³·ojn, por⭑
          determin²·i la⭑ temp⭑·on de⭑ nask⭑·iĝ·o kaj⭑ mort⭑·o de⭑ Jesu³·o Krist⭑·o .

   3.
          {Norm²·a} , {konvenci²·a} : rus⭑·aj pentr⭑·ist·oj en⭑ la⭑ 17-a jar⭑-cent⭑·o
          aŭdac⁸·e trans·ir⭑·is de⭑ la⭑ kanon¹·a front⭑·a portret⭑·o al⭑ la⭑ profil¹·a .

   4.
          Plej⭑ natur⭑·a. {kanon¹·a baz¹·o} , {kanon¹·a projekci¹·o} .

          Rim.: La⭑ vort⭑·o ne⭑ hav⭑·as preciz⭑·an senc⭑·on. Ĝi nur⭑ serv⭑·as por⭑
          kvalifik⁽⁺⁾·i iu·jn objekt⭑·ojn, kiu·jn oni pov⭑·as ial⭑ konsider⭑·i plej⭑
          „natur⭑·aj“, „evident¹·aj“, „regul⭑·aj“, ktp.

en·kanon¹·ig·i

          Solen⭑·e en·skrib⭑·i iu·n en⭑ la⭑ kanon¹·on de⭑ la⭑ sankt⭑·ul·oj aŭ⭑ beat⁽⁺⁾·ul·oj.

du⭑·a+kanon¹·a

          Aparten⭑·ant·a al⭑ iu el⭑ la⭑ Bibli¹·aj libr⭑·oj (aŭ⭑ ties⭑ part⭑·oj) kies⭑
          aŭtent⁽⁺⁾·o est⭑·as kontest⁸·at·a kaj⭑ kiu·jn la⭑ eklezi¹·o rigard⭑·as mal·pli⭑
          aŭtoritat⭑·aj: aper⭑·is […] ekumen⁽⁺⁾·a el·don⭑·o, t.e. kun⭑ tiu [kon⭑·at·a]
          kanon¹·o, sed⭑ inter⭑ la⭑ Mal·nov⭑·a kaj⭑ Nov⭑·a Testament⭑·oj star⭑·as la⭑
          Du⭑·a+kanon¹·aj Libr⭑·oj .

          Rim. 1: La⭑ termin⭑·o est⭑·as rom⁽⁺⁾-katolik¹·a. Ĝi ŝajn⭑·as implic⁽⁺⁾·i ekzist⭑·on
          de⭑ iu „du⭑·a kanon¹·o“, pri⭑ kio fakt¹·e ne⭑ tem⭑·as.

          Rim. 2: Simil⭑·a noci⁽⁺⁾·o ekzist⭑·as en⭑ ortodoks²·ism·o; tamen⭑ tie tem⭑·as
          pri⭑ „libr⭑·oj bibli¹·aj“, el⭑ kiu·j unu·j est⭑·as kanon¹·aj, kaj⭑ iu·j est⭑·as
          „bibli¹·aj ekster·kanon¹·aj“ (la⭑ eklezi¹·o ankaŭ⭑ ili·n rigard⭑·as instru⭑·aj
          kaj⭑ rekomend⭑·ind·aj, pres⭑·ig·as ili·n en⭑ si⭑·aj bibli¹·oj, sed⭑ ne⭑ plen⭑·e
          agnosk⁽⁺⁾·as ili·n „Di⭑·e inspir⭑·it·aj“). La⭑ ortodoks²·a Bibli¹·o en·ten⭑·as je⭑
          4 libr⭑·oj pli⭑ da⭑ ili ol⭑ la⭑ rom⁽⁺⁾-katolik¹·a Vulgat⁽⁺⁾·o.

          Rim. 3: Protestant⁽⁺⁾·oj, polemik¹·e, rifuz⭑·as disting⭑·i tia·jn libr⭑·ojn
          dis⭑~de⭑ la⭑ apokrif¹·oj.

          Rim. 3: Precip⭑·e tem⭑·as pri⭑ la⭑ mal·nov⭑+testament⭑·aj libr⭑·oj kiu·j ne⭑
          en·ir⭑·is la⭑ masor⁽⁺⁾·an kanon¹·on; tamen⭑ ankaŭ⭑ iu·jn libr⭑·ojn
          nov⭑+testament⭑·ajn iu·j (i.a. la⭑ rom⁽⁺⁾-katolik¹·oj) rigard⭑·as du⭑·a+kanon¹·aj:
          Hebre⭑·oj, Jakob⁽⁺⁾·o, Jud³·as, 2Petr⭑·o, 1Johan⭑·o, 2Johan⭑·o, Apokalips⁽⁺⁾·o.

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.39 2023/12/03 08:00:22 ]
     __________________________________________________________________