kategori¹·/·o

kategori¹·o

   1.
          Ĉiu el⭑ la⭑ {klas⭑·o} j, en⭑ kiu·j oni ord⭑·ig·as sam⭑+spec⭑·ajn person⭑·ojn,
          objekt⭑·ojn aŭ⭑ fakt¹·ojn: se⭑ por⭑ akir⭑·i reputaci¹·on de⭑ grand⭑·a pens⭑·ul·o
          neces⭑·as verk⭑·i pez⭑·e, enu⭑·ig·e kaj⭑ nebul⭑·e […],  ne⭑ pov⭑·as
          est⭑·i met⭑·at·a en⭑ tiu·n [kategori¹·on] ; ekzist⭑·as kategori¹·o da⭑
          person⭑·oj, kiu·jn oni nom⭑·as emancip¹·it·aj vir⭑·in·oj, al⭑ tiu kategori¹·o
          aparten⭑·as pension²·estr·in·oj, akuŝ⭑·ist·in·oj, danc⭑·ist·in·oj, […] ; la⭑
          tut⭑·a kategori¹·o de⭑ la⭑ adverb⭑·oj ; la⭑ prov⭑·oj de⭑ la⭑ unu⭑·a kategori¹·o
          est⭑·is tiel⭑ komplik¹·it·aj kaj⭑ tiel⭑ ne·praktik⭑·aj, ke⭑ ĉiu el⭑ ili
          mort⭑·is tuj⭑ post⭑ la⭑ nask⭑·iĝ·o, la⭑ prov⭑·oj de⭑ la⭑ du⭑·a kategori¹·o jam⭑
          prezent⭑·is per⭑ si lingv⭑·ojn, sed⭑ da⭑ inter·naci⭑·a ili hav⭑·is en⭑ si
          nenio·n ; ĉiu·jn spec⭑·ojn de⭑ parol⭑·ad·oj [Aristotel⁽⁺⁾·o] divid⭑·as je⭑ tri⭑
          ĉef⭑·aj kategori¹·oj: parol⭑·ad·oj  (politik¹·aj),
           kaj⭑ juĝ⭑·ej·aj ; la⭑ sonor⭑·aj liter⭑·oj, est⭑·as la⭑
          vokal⭑·oj, dum⭑ al⭑ la⭑ du⭑·a kategori¹·o aparten⭑·as la⭑ konsonant⭑·oj ; pri⭑
          fripon⭑·o oni dir⭑·as, ekzempl⭑·e, „la⭑ bon⭑·a apostol¹·o“ aŭ⭑ „la⭑
          honest⭑·ul·o“, pri⭑ ne·kler⭑·ul·o oni dir⭑·as „ni⭑·a Sokrat⁽⁺⁾·o“, tiu·j
          ekzempl⭑·oj aparten⭑·as al⭑ kategori¹·o de⭑ trop²·oj . {klasifik³·o} ,
          {sistem⭑·o^1.a} {spec⭑·o^1} , {takson⁽⁺⁾·o}

   2.
          Ĉiu el⭑ la⭑ plej⭑ baz¹·aj er⭑·oj de⭑ ĉia kon⭑·o: la⭑ dek⭑ kategori¹·oj de⭑
          Aristotel⁽⁺⁾·o ; Efektiv⭑·e, ili signif⭑·as la⭑ kvar⭑ plej⭑ ĝeneral¹·ajn
          kategori¹·ojn, en⭑ kiu·j la⭑ pens⭑·o klas⭑·as la⭑ pens⭑-objekt⭑·ojn: la⭑
          _konkret²·ajn_ (aĵ⭑·oj kaj⭑ ul⭑·oj) kaj⭑ la⭑ _abstrakt¹·ajn_ (ag⭑·oj kaj⭑
          kvalit¹·oj) .

kategori¹·a

          Rilat⭑·a al⭑ kategori¹·o: la⭑ traduk⭑·o de⭑ esprim⭑·aĵ·oj el⭑ unu⭑
          pens⭑·o-kategori¹·a al⭑ ali⭑·a pens⭑·o-kategori¹·a sistem⭑·o ŝajn⭑·as ebl⭑·a, se⭑ ni
          supoz⭑·as, ke⭑ ambaŭ⭑ kat⭑·eg~or⭑·i-sistem⭑·oj est⭑·as perfekt⭑·e kon⭑·at·aj ;
          A-kategoria milit⭑+krim⭑·ul·o .

   {kategori¹·a (absolut⭑·a)}

gramatik⭑·a kategori¹·o

   1.
          {Parol⭑-element¹·o} : kompren⭑·ebl·e ni dev⭑·is front⭑·i la⭑ tre⭑ oficial⭑·an
          sed⭑ kontest⁸·at·an demand⭑·on de⭑ la⭑ gramatik⭑·aj kategori¹·oj de⭑ la⭑
          radik⭑·oj .

   2.
          Ĉiu el⭑ la⭑ plej⭑ abstrakt¹·aj ec⭑·oj de⭑ klas⭑·o da⭑ lingv⭑·aj unu⭑·oj, kiu·n
          koncern⭑·a lingv⭑·o esprim⭑·as gramatik⭑·e: en⭑ Esperant⭑·o kaz⭑·o, nombr⭑·o,
          tenso, voĉ⭑·o, komparaci⁽⁺⁾·o est⭑·as ekzempl⭑·oj pri⭑ gramatik⭑·aj
          kategori¹·oj; Se⭑ iu lingv⭑·o hav⭑·as la⭑ kategori¹·on genr⁹·o, ĝi nepr⭑·e
          hav⭑·as ankaŭ⭑ la⭑ kategori¹·on nombr⭑·o ; [akord¹·ad·o] signif⭑·as, ke⭑ unu⭑
          signif⭑·er·o, aŭ⭑ indik³·il·o de⭑ unu⭑ gramatik⭑·a kategori¹·o, pov⭑·as aper⭑·i
          du⭑ foj⭑·ojn aŭ⭑ pli⭑, en⭑ apart⭑·aj vort⭑·oj ; kial⭑ ekzist⭑·as gramatik⭑·a
          kategori¹·o por⭑ temp⭑·o en⭑ mult⭑·eg·e da⭑ lingv⭑·oj, sed⭑ nenio tia por⭑
          spac⭑·o … ? .

   Rim.: {Gramatik⭑·a kategori¹·o^1} , baz¹·it·a sur⭑ {kategori¹·o^1} , est⭑·as tre⭑
   oft⭑·a en⭑ esperantologi⁽⁺⁾·o, kvankam⭑ ĝi devi⁽⁺⁾·as de⭑ la⭑ tradici¹·a termin⭑·ar·o
   lingv⭑·o-scienc⭑·a. Inter·naci⭑·e la⭑ sam⭑+form⭑·aj termin⭑·oj respond⭑·as al⭑ la⭑ signif⭑·o
   {gramatik⭑·a kategori¹·o^2} .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.28 2023/12/03 08:00:25 ]
     __________________________________________________________________