vidu ankaŭ la klarigojn
ke⭑
ke⭑
De·pend⭑·ig·a konjunkci⭑·o, en·konduk⭑·ant·a:
A.
Komplet²·ig·ajn propozici²·ojn, kun⭑ rol¹·o:
1.
de⭑ subjekt⭑·o: est⭑·as al⭑ mi tre⭑ agrabl⭑·e, ke⭑ mi hav⭑·as nun⭑ la⭑
okaz⭑·on nun⭑ salut⭑·i [vi·n] ; ne⭑ bon⭑·e est⭑·as, ke⭑ […] la⭑
mal·san⭑·ul·oj fum⭑·as tia·n fort⭑·an tabak⭑·on ; ŝajn⭑·as, ke⭑ respond⭑·i
tiu·n ĉi⭑ demand⭑·on ekzist⭑·as nenia ebl⭑·o .
2.
de⭑ apozici²·o: tiu·n supoz⭑·on, ke⭑ li est⭑·as tromp⭑·ist·o, mi tuj⭑
pruv⭑·os al⭑ vi; mi far⭑·as al⭑ vi donac⭑·on […], ke⭑ ĉe⭑ ĉiu vort⭑·o
[…] el⭑ vi⭑·a buŝ⭑·o el·ir⭑·os aŭ⭑ flor⭑·o aŭ⭑ mult⭑·e~kost⭑·a ŝton⭑·o ;
strang⭑·a ŝajn⭑·is al⭑ ŝi la⭑ fakt¹·o, ke⭑ ŝi est⭑·as port⭑·at·a tra⭑ la⭑
aer⭑·o ; ĉio klar⭑·e kopi⭑·iĝ·is […] kun⭑ la⭑ diferenc⭑·o, ke⭑ ĉio
star⭑·is sur⭑ la⭑ kap⭑·o ; [li] hav⭑·is ĉe⭑ si atest⭑·on, ke⭑ li est⭑·as
[profesor¹·o de⭑ botanik¹·o] ; li esprim⭑·is la⭑ dezir⭑·on, ke⭑ li⭑·a
verk⭑·o […] en·hav⭑·u ankaŭ⭑ part⭑·on Esperant⭑·an ; pac⭑·o est⭑·os al⭑
mi, malgraŭ⭑ tio, ke⭑ mi ir⭑·os laŭ⭑ la⭑ dezir⭑·oj de⭑ mi⭑·a kor⭑·o .
3.
de⭑ predikativ⁽⁺⁾·o: li⭑·a pens⭑·o est⭑·as, ke⭑ ni dev⭑·as akcept⭑·i la⭑
invit⭑·on; la⭑ plej⭑ agrabl⭑·a est⭑·is, ke⭑ Al·eks⭑·o neniam⭑ kondut⭑·is
kiel⭑ plen⭑+aĝ⭑·a protekt¹·ant·o ; la⭑ plej⭑ grav⭑·a est⭑·as, ke⭑ ni
lern⭑·is, kia·mani¹·er·e oni dev⭑·as lern⭑·i .
4.
de⭑ objekt⭑·a komplement²·o: li asert¹·is, ke⭑ tio est⭑·is la⭑ plej⭑
terur⭑·a nokt⭑·o de⭑ li⭑·a viv⭑·o ; li sent⭑·is, ke⭑ sovaĝ⭑·a decid⭑·o
en·penetr⭑·as li⭑·an anim⭑·on ; li iel⭑ sent⭑·is, ke⭑ respond⭑·i ne⭑
valor⭑·as ; mi opini⭑·as, ke⭑ parol⭑·i bel⭑·e est⭑·as ne·konven⭑·e ; mi
opini⭑·as, ke⭑ mal·permes⭑·i la⭑ uz⭑·ad·on de⭑ tiu ĉi⭑ form⭑·o est⭑·us
tut⭑·e sen·bezon⭑·e .
Rim. 1: Post⭑ verb⭑·oj signif⭑·ant·aj „dir⭑·i, kred⭑·i, pens⭑·i“ kaj⭑
la⭑ analog¹⁹²³·aj, Zamenhof kelk⭑+foj⭑·e sub·kompren⭑·as la⭑
konjunkci⭑·on: vi sci⭑·as ja⭑, vi ili·n al⭑ mi don⭑·is ; krist⭑·an·an
en·ter⭑·ig·on, […] mi dir⭑·as al⭑ vi, ŝi ricev⭑·os, far⭑·u do⭑ rapid⭑·e
ŝi⭑·an tomb⭑·on ; kred⭑·u, mi ĝi·n far⭑·is pro⭑ embaras⭑·o, ne⭑ pro⭑
mal·konfid⭑·o .
Rim. 2: Post⭑ la⭑ konjunkci⭑·o _ke⭑_ oni pov⭑·as trov⭑·i ĉiu·jn
modal⁽⁺⁾·ojn laŭ⭑ la⭑ senc⭑·o: zorg⭑·u, ke⭑ la⭑ reĝ⭑·o ricev⭑·u la⭑
leter⭑·ojn ; ne⭑ ekzist⭑·as eĉ⭑ la⭑ plej⭑ mal·grand⭑·a kaŭz⭑·o por⭑
tim⭑·i, ke⭑ aper⭑·us ia⭑ nov⭑·a lingv⭑·o, kiu el·puŝ⭑·us Esperant⭑·on .
B.
Cirkonstanc⭑·ajn propozici²·ojn, kun⭑ rol¹·o de⭑ komplement²·o:
5.
de⭑ kaŭz⭑·o: mi est⭑·as tut⭑·e furioz⭑·a, ke⭑ mi star⭑·as kiel⭑
mal·prav⭑·ul·o, dum⭑ mi est⭑·as prav⭑·a ; ni ĝoj⭑·as, ke⭑ vi san⭑·as
tiel⭑ bon⭑·eg·e ; mi dank⭑·as, ke⭑ vi ŝi·n ne⭑ akcept⭑·is .
Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o _ke⭑_ est⭑·as ordinar⭑·e preciz⭑·ig·it·a per⭑
_tial⭑, pro⭑ tio, pretekst⭑·e_: ĉiu·j ŝat⭑·is Esperant⭑·on […]
tial⭑, ke⭑ ĝi al·proksim⭑·ig·as ili⭑·ajn kor⭑·ojn .
6.
de⭑ cel⭑·o: ekzist⭑·as ezok⭑·o, ke⭑ fiŝ⭑·et·oj ne⭑ dorm⭑·u ; tra·pik⭑·u
li·n, ke⭑ li moment⭑·e fal⭑·u ; kiu mi est⭑·as, ke⭑ mi ir⭑·u al⭑
Faraon⁽⁺⁾·o ?
Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o _ke⭑_ est⭑·as ordinar⭑·e preciz⭑·ig·it·a per⭑
_por⭑_: rapid⭑·u for·ir⭑·i, por⭑ ke⭑ li […] ne⭑ ating⭑·u ni·n ;
al·teg⭑·aj pice⭑·oj etend⭑·as si⭑·ajn branĉ⭑·ojn al⭑ li, por⭑ ke⭑ li
grimp³·u al⭑ ili⭑·aj supr⭑·oj .
7.
de⭑ rezult²·o: la⭑ neĝ⭑·o kuŝ⭑·is ekster⭑·e ĉirkaŭ⭑ ni⭑·a kaban²·o tiel⭑
alt⭑·e, ke⭑ la⭑ kaban²·o preskaŭ⭑ est⭑·is kaŝ⭑·it·a ; ĉiu·j mur⭑·oj est⭑·is
ornam⭑·it·aj per⭑ grand⭑·aj pentr⭑·aĵ·oj, ke⭑ est⭑·is efektiv⭑·a plezur⭑·o
ĉio·n tio·n ĉi⭑ vid⭑·i ; kio est⭑·as al⭑ la⭑ popol⭑·o, ke⭑ ili plor⭑·as
? pac⭑·a silent⭑·o, ke⭑ ne⭑ blov⭑·as eĉ⭑ vent⭑·o .
Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o _ke⭑_ est⭑·as ordinar⭑·e preciz⭑·ig·it·a per⭑
_tiel⭑, tia·mani¹·er·e, tia, tiom⭑_: mi tiel⭑ kur⭑·is […], ke⭑ mi ne⭑
pov⭑·as re·trov⭑·i la⭑ spir⭑·on .
8.
de⭑ kondiĉ⭑·o: supoz⭑·ant·e, ke⭑ eĉ⭑ la⭑ lingv⭑·o mem⭑ nenio·n de⭑ tio
sufer⭑·us, ni fort⭑·e dub⭑·as, ĉu⭑ […] ; la⭑ mastr⭑·o […] don⭑·is al⭑
li ĉambr⭑·on en⭑ la⭑ mal·antaŭ⭑·a konstru⭑·aĵ·o, kondiĉ⭑·e ke⭑ li ne⭑
montr⭑·os si·n .
Rim.: Oni neniam⭑ uz⭑·u _ke⭑_ en⭑ la⭑ temp⭑·aj cirkonstanc⭑·aj
fraz¹·oj ( {kiam⭑} , {ĝis⭑} , {dum⭑} , {ol⭑} ), nek⭑ antaŭ⭑
u-modalo en⭑ ordon⭑·a aŭ⭑ dezir⭑·a ĉef·propozici²·o: Di⭑·o vol⭑·u.
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.99 2023/12/03 09:58:48 ]
__________________________________________________________________