kiam⭑

kiam⭑

   1.
          Demand⭑·a {pronom⭑·o} adverb⭑·a, signif⭑·ant·a „en⭑ kiu temp⭑·o?“: kiam⭑ mi
          ek·ir⭑·u ? ĝis⭑ kiam⭑ ?

   2.
          (konjunkci⭑·o)
          En⭑ la⭑ temp⭑·o, dum⭑ kiu...: kiam⭑ oni est⭑·as riĉ⭑·a, oni hav⭑·as mult⭑·ajn
          amik⭑·ojn ; li ŝtel⭑·as por⭑ si·n sat⭑·ig·i, kiam⭑ li mal·sat⭑·as ; de⭑ la⭑
          moment⭑·o, kiam⭑ la⭑ afer⭑·o komenc⭑·iĝ·is, mi tie est⭑·is ; de⭑ post⭑ la⭑
          tag⭑·o, kiam⭑ ŝi for·las⭑·is la⭑ land⭑·on ; post⭑ kiam⭑ li el·ir⭑·is en⭑ la⭑
          vestibl⭑·on, ali⭑·a vid⭑·is li·n ; post⭑ la⭑ last⭑·aj milit⭑·oj […] ni dev⭑·as
          pli·fort⭑·iĝ·i, antaŭ⭑ kiam⭑ ni komenc⭑·os nov⭑·an batal⭑·ad·on dir⭑·is la⭑
          ministr¹·o ; ĉiu·n foj⭑·on, kiam⭑ [li] si·n mov⭑·is, la⭑ ombr⭑·o si·n ankaŭ⭑
          mov⭑·is ; kiam⭑ ajn⭑ [la⭑ mort⭑·o] ven⭑·as, ĝi ĉiam⭑ ven⭑·as, antaŭ⭑ ol⭑ oni
          ĝi·n atend⭑·as .

   {tabel⭑-vort⭑·o}

de⭑ kiam⭑, ek⭑~de⭑ kiam⭑, ek⭑~de⭑ tio ke⭑, ek⭑~de⭑ ke⭑

   (konjunkci⭑·o)

          De⭑ la⭑ koncern⭑·a temp⭑·o (inkluziv²·e) kaj⭑ plu⭑: est⭑·as jam⭑ la⭑ du⭑·a
          monat⭑·o de⭑ kiam⭑ ni el·vetur⭑·is el⭑ Peterburg⁽⁺⁾·o! ; ŝi obsed⁽⁺⁾·as mi·n,
          ek⭑~de⭑ kiam⭑ mi vid⭑·is ŝi·n ; ek⭑~de⭑ tio, ke⭑ la⭑ ŝtat⭑·o de⭑ Itali⁽⁺⁾·o en⭑ jar⭑·o
          1860 form⭑·iĝ·is, ĝi⭑·a lim⭑·o kontraŭ⭑ Franci⁽⁺⁾·o ĉiam⭑ sekv⭑·is la⭑ plej⭑
          alt⭑·ajn pint⭑·ojn de⭑ la⭑ mont⭑·ar·o Alp⁽⁺⁾·oj ; mi est⭑·as de·nask⭑·ul·o do⭑ mi
          parol⭑·as esperant⭑·on jam⭑ ek⭑~de⭑ ke⭑ mi pov⭑·as parol⭑·i .

   {post⭑ kiam⭑}
   Rim.: „De⭑ kiam⭑“ est⭑·as mal·nov⭑·a kaj⭑ oft⭑·e uz⭑·at·a form⭑·o. „Ek⭑~de⭑ kiam⭑“ aper⭑·is
   en⭑ la⭑ 1970aj⁽⁺⁾-1980aj⁽⁺⁾ jar⭑·oj. „Ek⭑~de⭑ tio ke⭑“ kaj⭑ „Ek⭑~de⭑ ke⭑“ est⭑·as form⭑·oj el⭑
   la⭑ komenc⭑·o de⭑ la⭑ 21a jar⭑-cent⭑·o. La⭑ form⭑·oj kun⭑ „ek⭑~de⭑“ pov⭑·as en·hav⭑·i
   nuanc⭑·on de⭑ tuj⁽⁺⁾·ec·o, pri⭑ kiu vid⭑·u sub⭑ „tuj⭑ de⭑ kiam⭑“.

ĝis⭑ kiam⭑

   1.
          (demand⭑·a pronom⭑·o)
          Kiom⭑ long⭑·a+temp⭑·e? halt⭑·ont·e en⭑ kiu temp⭑·o?: ĝis⭑ kiam⭑ vi rifuz⭑·os
          observ⭑·i Mi⭑·ajn ordon⭑·ojn kaj⭑ Mi⭑·an instru⭑·on ?

   2.
          (konjunkci⭑·o)
          {Ĝis⭑^2} : la⭑ demand⭑·o pri⭑ Fenici⁽⁺⁾·o rest⭑·as ne·solv⭑·it·a, ĝis⭑ kiam⭑ vi
          sur·ir⭑·os la⭑ tron⭑·on ; li neniam⭑ el·spez⭑·is unu⭑ penc¹·on krom⭑ tiu·j
          absolut⭑·e neces⭑·aj, kaj⭑ ŝpar⭑·is kaj⭑ ŝpar⭑·is ĝis⭑ kiam⭑ al·ven⭑·is la⭑ tag⭑·o
          je⭑ kiu li ek·kri⭑·is al⭑ si mem⭑: „nun⭑ mi pov⭑·as ŝanĝ⭑·i ĉio·n; mi ĉes⭑·os
          est⭑·i labor⭑·ist·o kaj⭑ far⭑·iĝ·os fabrik⭑·ist·o“ .

   Rim.:  por⭑ la⭑ konjunkci⭑·a senc⭑·o preskaŭ⭑ ĉiam⭑ uz⭑·is „ĝis⭑“.
   Ali⭑·aj aŭtor⭑·oj regul⭑·e konstru⭑·is sam⭑+senc⭑·an „ĝis⭑ kiam⭑“ per⭑ la⭑ prepozici⭑·a
   rol¹·o de⭑ la⭑ vort⭑·o. Plur⁴·aj gramatik⭑·ist·oj kaj⭑ vort⭑·ar·ist·oj mal·rekomend⭑·as ĉi⭑
   tio·n pro⭑ „pleonasm²·ec·o“. Por⭑ la⭑ demand⭑·a senc⭑·o ĉiu·j uz⭑·as la⭑ form⭑·on „ĝis⭑
   kiam⭑“: ĝis⭑ kiam⭑ mi est⭑·os kun⭑ vi? ĝis⭑ kiam⭑ mi toler⭑·os vi·n ?

tuj⭑ de⭑ kiam⭑, ek⭑~de⭑ kiam⭑

   (konjunkci⭑·o)

          {Apenaŭ⭑^4} : tuj⭑ de⭑ kiam⭑ [la⭑ mal·bon⭑·oj] al·ven⭑·as, la⭑ okaz⭑·aĵ·o, ĉar⭑
          ĝi for·pren⭑·as de⭑ ili ĉio·n imag⭑·an, kio·n ili hav⭑·is, redukt⁴·as ili·n
          al⭑ ili⭑·a ĝust⭑·a valor⭑·o ; ek⭑~de⭑ kiam⭑ oni herb⭑·ojn kolekt⭑·as nur⭑ por⭑
          far⭑·iĝ·i aŭtor⭑·o aŭ⭑ profesor¹·o, tiu tut⭑·a mild²·a ĉarm⭑·o sven⭑·as .

ekkiam

   1.
          Tuj⭑ post⭑ kiam⭑, komenc⭑·ant·e kiam⭑ (laŭ⭑ la⭑ komenc⭑·a senc⭑·o de⭑ {ek⭑-^1}
          ): Ekkiam reg⭑·os am⭑·' sur⭑ ter⭑·' ⫽ Al·ven⭑·os tag⭑·oj sen⭑ mal·sat⭑·o .

   2.
          Je⭑ la⭑ moment⭑·o kiam⭑, apenaŭ⭑ (laŭ⭑ la⭑ moment⭑·a senc⭑·o de⭑ {ek⭑-^2} ):
          ekkiam la⭑ edz⭑·o las⭑·as ŝi·n sol⭑·a ŝi vok⭑·as la⭑ ne·kon⭑·at·on ; ĉiam⭑ sam⭑·e!
          ekkiam mi en·ban⭑·uj·iĝ·as, tuj⭑ iu ted⭑·ul·o al·ven⭑·as!

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.115 2023/12/03 09:58:48 ]
     __________________________________________________________________