vidu ankaŭ la klarigojn
kompon¹·/·i
kompon¹·i
(tr)
1.
{Verk⭑·i} , kun⭑ apart⭑·a atent⭑·o al⭑ la⭑ harmoni¹·o de⭑ la⭑ tut⭑·o:
a)
(muzik⭑·aĵ·on) Verd⭑·i kompon¹·is mult⭑·ajn oper¹·ojn ; li kompon¹·is
mult⭑·ajn pec⭑·ojn kun⭑ hungar⁸-muzik⭑·a fon⁵·o, ekzempl⭑·e la⭑
Hungar⁸·ajn rapsodi⁽⁺⁾·ojn kaj⭑ la⭑ oratori⁽⁺⁾·on Sankt⭑·a Elizabet⭑·o .
b)
(verk⭑·on beletr⁹·an, bel⭑~art⭑·an aŭ⭑ ali⭑·an art⭑·aĵ·on) kompon¹·i
vers⭑·ojn, roman¹·on, himn¹·on, kant⭑·on, pentr⭑·aĵ·on, film⁸·on ,
rob²·on ; Ner⁽⁺⁾·o lud⭑·is kaj⭑ kant⭑·is himn¹·on honor⭑·e al⭑ la⭑ Cipr⁽⁺⁾·a
di⭑-in⭑·o, al⭑ kiu li mem⭑ kompon¹·is vers⭑·ojn kaj⭑ muzik⭑·on ; bon⭑·e
kompon¹·it·a libr⭑·o, pentr⭑·aĵ·o; tiu geni¹·o ne⭑ sci⭑·is kompon¹·i.
{kombin⭑·i ^2} , {konstru⭑·i ^2}
2.
Kun·met⭑·i la⭑ konsist⭑·ig·ajn element¹·ojn de⭑ io.
a)
{kombin⭑·i ^3} {sintez²·i}
b)
{Kun·met⭑·i} : Esperant⭑·o konsist⭑·as nur⭑ el⭑ simpl⭑·aj kaj⭑
kompon¹·it·aj vort⭑·oj .
{mal·kompon¹·i}
3.
{konsist⭑·ig·i}
Rim.: Ĉi⭑ tiu senc⭑·o aper⭑·as ne·rekt⭑·e en⭑ por⭑ difin⭑·i la⭑ ĥemi⭑·an senc⭑·on
de⭑ „kompon¹·i“, nom⭑·e „konsist⭑·ig·i miks⭑·aĵ·on, kombin⭑·aĵ·on“, kio ne⭑
ident¹·as kun⭑ la⭑ ĉi⭑-supr⭑·e don⭑·it·a. La⭑ senc⭑·o-vast⭑·ig·o de⭑ „kun·met⭑·i“ al⭑
„konsist⭑·ig·i“ est⭑·as ver⭑+ŝajn⭑·a, sed⭑ apenaŭ⭑ trov⭑·ebl·as ekzempl⭑·oj de⭑
ĝi por⭑ la⭑ verb⭑·o „kompon¹·i“ (kiu dir⭑·as, ekz-e, ke⭑ sodio kaj⭑ klor⁴·o
kompon¹·as sal⭑·on?). Pli⭑·e tiu senc⭑·o tut⭑·e ne⭑ aper⭑·as en⭑ la⭑ deriv⁴·aĵ·oj
„mal·kompon¹·i“ aŭ⭑ „kompon¹·aĵ·o“, dum⭑ ĝi est⭑·as nepr⭑·a por⭑ prav⭑·ig·i la⭑
scienc⭑·ajn senc⭑·ojn de⭑ „kompon¹·ant·o“, t.e. konsist⭑·aĵ·o. Se⭑ al⭑ tio
oni al·don⭑·as, ke⭑ la⭑ origin¹·a senc⭑·o de⭑ „kompon¹·i“ ŝajn⭑·as est⭑·i „verk⭑·i
muzik⭑·aĵ·on“, oni pov⭑·as suspekt⭑·i, ke⭑ la⭑ nun⭑·a situaci⭑·o font⭑·as el⭑
per·fort⭑·a al·ig⭑·o de⭑ la⭑ inter·naci⭑·a vort⭑·o „kompon¹·ant·o“ aŭ⭑
„komponent⁽⁺⁾·o“ al⭑ la⭑ radik⭑·o _kompon/_ (vd {rimark⭑·on} ).
kompon¹·aĵ·o
Muzik⭑·a verk⭑·o: la⭑ jun⭑·aj fraŭl⭑-in⭑·oj ĉie lud⭑·ad·is „ “, tiu·n sentimental²·an kompon¹·aĵ·on, kies⭑ ton⭑·oj melankoli³·e
kun·fand⭑·iĝ·ad·is kun⭑ la⭑ lun⭑·aj radi⭑·oj ; kial⭑ ne⭑ kompon¹·aĵ·o de⭑
, , aŭ⭑ – Di⭑·o sav⭑·u ni·n – ?
{kompozici⁽⁺⁾·o} {muzik⭑·aĵ·o}
Rim.: Pli⭑ vast⭑·a difin⭑·o trov⭑·ebl·as en⭑ , nom⭑·e „io kompon¹·it·a“, kio
supoz⭑·ig·as, ke⭑ ne⭑ nur⭑ la⭑ muzik⭑·a senc⭑·o ebl⭑·as, sed⭑ ekzempl⭑·oj de⭑ tio
mal·mult⭑·as. Ali⭑+flank⭑·e, oni ne⭑ uz⭑·as „kompon¹·aĵ·o“ en⭑ ĥemi⭑·o: ĉi⭑-senc⭑·e
oni uz⭑·u „ {kombin⭑·aĵ·o} “.
kompon¹·ant·o
1.
Iu, kiu kompon¹·as muzik⭑·aĵ·on: la⭑ kompon¹·ant·oj tro⭑~uz⭑·as [la⭑ truk⁽⁺⁾·on
konsist⭑·ant·an en⭑ tio, ke⭑] oni konversaci³·as, kant⭑·et·as, kri⭑·et·as,
bru⭑·et·as kaj⭑ rid⭑·eg·as inter⭑ la⭑ kanzon⁸·oj ; 1860 ‐ nask⭑·iĝ·is baron¹·o
(la⭑ kompon¹·int·o de⭑ la⭑ muzik⭑·o por⭑ „La⭑ Esper⭑·o“) .
2.
{Komponent⁽⁺⁾·o} :
a)
Io, kio konsist⭑·ig·as esenc⭑·an part⭑·on de⭑ substanc²·o, ekip²·aĵ·o,
ks: la⭑ kompon¹·ant·oj de⭑ sal⭑·o (sodio kaj⭑ klor⁴·o); la⭑
kompon¹·ant·oj de⭑ vid⭑·ebl·a lum⭑·o; la⭑ streb⁶·o al⭑ posed⭑·o de⭑ liber⭑·a
mar⭑-nav¹·ig·ad·o est⭑·as unu⭑ el⭑ la⭑ kompon¹·ant·oj de⭑ la⭑ rus⭑·a
politik¹·o ; la⭑ plej⭑ grav⭑·a el⭑ la⭑ tri⭑ kompon¹·ant·oj est⭑·as la⭑
san⭑~asekur⭑·o, ĉar⭑ apenaŭ⭑ est⭑·as hom⭑·oj, kiu·j neniam⭑ mal·san⭑·iĝ·as
; la⭑ 20an de⭑ novembr⁽⁺⁾·o 1998 Rusi⁽⁺⁾·o paf⭑·is la⭑ unu⭑·an
-modul¹·on kiel⭑ kompon¹·ant·on de⭑ la⭑ est⭑·ont·a
laboratori⁸·o . {konsist⭑·aĵ·o}
b)
(de⭑ {vektor⁽⁺⁾·o} laŭ⭑ {baz¹·o} ) Ĉiu el⭑ la⭑
{koeficient¹·oj} en⭑ la⭑ nur⭑·a {linear⁽⁺⁾·a kombin⭑·aĵ·o} de⭑
baz¹-vektor⁽⁺⁾·oj, kiu egal⭑·as al⭑ ; alternativ²·e: la⭑ produt⁽⁺⁾·o
de⭑ tiu koeficient¹·o per⭑ la⭑ respond⭑·a baz¹-vektor⁽⁺⁾·o: la⭑
kompon¹·ant·on de⭑ rilat⭑·e al⭑ indic⁽⁺⁾·o (aŭ⭑ rilat⭑·e al⭑
baz¹-vektor⁽⁺⁾·o ) oni kutim⭑·e sign⭑·as per⭑ , tiel⭑
ke⭑ . {koordinat⁽⁺⁾·o}
Rim.: Ebl⭑·as diskut¹·i, ĉu⭑ la⭑ koncern⭑·a koeficient¹·o ne⭑ est⭑·us
pli⭑ bon⭑·e nom⭑·at·a koordinat⁽⁺⁾·o, las⭑·ant·e al⭑ „kompon¹·ant·o“ la⭑
senc⭑·on, kiu·n ni difin⭑·is alternativ²·a (vd ekz-e , kiu
difin⭑·as la⭑ noci⁽⁺⁾·on kiel⭑ vektor⁽⁺⁾·on, sed⭑ uz⭑·as ĝi·n kiel⭑
skalar⁽⁺⁾·on en⭑ la⭑ difin⭑·o de⭑ „skalar⁽⁺⁾·a produt⁽⁺⁾·o“). Se⭑ la⭑
ambigu⁽⁺⁾·ec·o iĝ⭑·as ĝen⭑·a, ebl⭑·as parol⭑·i pri⭑ „skalar⁽⁺⁾·a kompon¹·ant·o“
kaj⭑ „vektor⁽⁺⁾·a kompon¹·ant·o“.
c)
Ĉiu el⭑ la⭑ fort⭑·oj en⭑ ar⭑·o da⭑ fort⭑·oj, kompar⭑·e kun⭑ ili⭑·a sum⭑·o:
la⭑ mov⭑·o rezult²·as ne⭑ de⭑ la⭑ efik⭑·o de⭑ ĉiu apart⭑·a kompon¹·ant·o,
sed⭑ de⭑ ili⭑·a sum⭑·o.
{Konsist⭑·aĵ·o} , {kombin} er⭑·o
Rim.: La⭑ form⭑·o „kompon¹·ant·o“ est⭑·as kritik⭑·ebl·a unu⭑·e pro⭑ la⭑ fakt¹·o,
ke⭑ ĝi uz⭑·as la⭑ substantiv⭑·an particip⭑·an sufiks⭑·on por⭑ sign⭑·i aĵ⭑·on
kaj⭑ ne⭑ ul⭑·on, kio est⭑·as escept⭑·a (krom⭑ en⭑ matematik¹·o), sed⭑ ankaŭ⭑
pro⭑ la⭑ fakt¹·o, ke⭑ ĝi supoz⭑·ig·as la⭑ preskaŭ⭑ ne·ekzist⭑·ant·an senc⭑·on ^3
de⭑ la⭑ radik⭑·o (vd {rimark⭑·on} ). Ebl⭑·e tial⭑ iu·j aŭtor⭑·oj uz⭑·as
apart⭑·an radik⭑·on _komponent/_: est⭑·as kiel⭑ paralelogram²·o de⭑
fort⭑·oj, en⭑ kiu ambaŭ⭑ komponent⁽⁺⁾·oj konsist⭑·as el⭑ unu⭑+flank⭑·e egoism¹·o,
ali⭑+flank⭑·e am⭑·o al⭑ Di⭑·o kaj⭑ la⭑ hom⭑·oj . Sed⭑ nov⭑·a radik⭑·o ne⭑ est⭑·as
bezon⭑·at·a: sufiĉ⭑·us uz⭑·i la⭑ vort⭑·on „konsist⭑·aĵ·o“ aŭ⭑ „kombin⭑·er·o“.
kompon¹·ist·o
Muzik⭑·ist·o, kiu kompon¹·as: ĉiu·j mal·bon⭑·aj poet¹·oj kaj⭑ poet¹-in⭑·oj,
kompon¹·ist·oj, gazet⭑·ist·oj [...] rajd⭑·as en⭑ la⭑ Nov⭑+jar⭑·a nokt⭑·o tra⭑ la⭑
aer⭑·o al⭑ la⭑ insul⭑·o ; la⭑ jun⭑·an , jam⭑ el·star⭑·an
pian¹·ist·on kaj⭑ komenc⭑·ant·an kompon¹·ist·on, dorlot⭑·is la⭑ dam⭑·oj de⭑ la⭑
pariz⭑·aj salon⭑·oj ; (1895–1963), la⭑ plej⭑ fam⭑·a
klasik¹·ec·a kompon¹·ist·o german⭑·a en⭑ la⭑ du⭑+dek⭑·a jar⭑-cent⭑·o .
mal·kompon¹·i
(tr)
1.
Dis·ig⭑·i la⭑ konsist⭑·ig·ajn element¹·ojn: torf⭑·o sur⭑ fek⁹·aĵ·on ŝut⭑·it·a
help⭑·as ne⭑ nur⭑ for·ig⭑·i mal·bon⭑·ajn odor⭑·ojn sed⭑ ankaŭ⭑ mal·kompon¹·ig·i
(mal·kombin⭑·i) la⭑ rest⭑·aĵ·ojn . {analiz¹·i} , {dis·er⭑·ig·i}
2.
Esprim⭑·i io·n kiel⭑ rezult²·on de⭑ operaci¹·o, aplik³·it·a al⭑ iu·j
„konsist⭑·aj er⭑·oj“ de⭑ ĝi: mal·kompon¹·i vektor⁽⁺⁾·on laŭ⭑ baz¹·o (trov⭑·i
ĝi⭑·ajn kompon¹·ant·ojn); ne·prim⁽⁺⁾·a entjer⁽⁺⁾·o est⭑·as, unik³·e, mal·kompon¹·ebl·a
en⭑ prim⁽⁺⁾·ojn (prezent⭑·ebl·a kiel⭑ produt⁽⁺⁾·o de⭑ prim⁽⁺⁾·aj faktor²·oj); kanon¹·a
mal·kompon¹·aĵ·o de⭑ bild¹·ig·o (prezent⭑·o de⭑ ĝi kiel⭑ kun·lig⭑·aĵ·o de⭑
enjekci⁽⁺⁾·o, bijekci⁽⁺⁾·o kaj⭑ surjekci⁽⁺⁾·o). {el·volv⭑·i}
mal·kompon¹·iĝ·i
Iĝ⭑·i mal·kompon¹·it·a: per⭑ la⭑ sankt⭑·a nom⭑·o de⭑ Jehov⁽⁺⁾·o [...] la⭑ mar⭑·o
re·flu⭑·as, la⭑ fajr⭑·o esting⭑·iĝ·as, la⭑ element¹·oj de⭑ la⭑ natur⭑·o
mal·kompon¹·iĝ·as ; ĉe⭑ la⭑ temperatur¹·oj, aper⭑·ant·aj en⭑ pat⭑·oj (ĉirkaŭ⭑
200 grad⭑·oj), ĉiu·j ole⭑·oj mal·kompon¹·iĝ·as (mal·kombin⭑·iĝ·as) .
koneks⁽⁺⁾·a kompon¹·ant·o
(de⭑ {grafe⁽⁺⁾·o} ) Ĉiu el⭑ la⭑ {ekvivalent⁽⁺⁾·o-klas⭑·oj} laŭ⭑ la⭑ rilat⭑·o
„ekzist⭑·as ĉen⭑·o lig⭑·ant·a kun⭑ “: {koneks⁽⁺⁾·a} grafe⁽⁺⁾·o hav⭑·as nur⭑
unu⭑ koneks⁽⁺⁾·an kompon¹·ant·on.
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.49 2024/02/06 09:23:16 ]
__________________________________________________________________