vidu ankaŭ la klarigojn
konsci⭑·/·i
konsci⭑·i
(x)
1.
Sen·per⭑·e {sci⭑·i} si⭑·an propr⭑·an sent⭑·ad·on aŭ⭑ pens⭑·on: ili konsci⭑·os
si⭑·an mal·honor⭑·on, kaj⭑ ĉiu·jn si⭑·ajn perfid⭑·ojn ; kiel⭑ viv⭑·e oni pov⭑·as
sonĝ⭑·i kaj⭑ sam⭑+temp⭑·e tamen⭑ konsci⭑·i, ke⭑ tio est⭑·as nur⭑ sonĝ⭑·o ! nun⭑
ĝi sent⭑·is kaj⭑ konsci⭑·is […] la⭑ ŝarĝ⭑·on de⭑ si⭑·a mal·humil⭑·ec·o ;
konsci⭑·ant·a si⭑·an fort⭑·ec·on li ĵet⭑·is sur⭑ la⭑ paper⭑·on tiu·n fask⭑·on da⭑
lini⭑·oj, el⭑ kiu aper⭑·is la⭑ tut⭑·aĵ·o ; {kon⭑·i^3} , {sent⭑·i^2}
2.
{Kompren⭑·i} si⭑·an propr⭑·an stat⭑·on en⭑ rilat⭑·o al⭑ si⭑·a ĉirkaŭ·aĵ⭑·o;
kompren⭑·i la⭑ signif⭑·on de⭑ si⭑·aj sent⭑·oj kaj⭑ ag⭑·oj rilat⭑·e al⭑ la⭑
cirkonstanc⭑·oj: ŝi konsci⭑·is […], kiu flug⭑·is super⭑ ŝi⭑·a kap⭑·o kaj⭑
ombr⭑·is ŝi·n per⭑ la⭑ flug⭑·il·oj ; vi aparten⭑·as al⭑ la⭑ person⭑·oj, kiu·j
ne⭑ pen⭑·as konsci⭑·i si⭑·ajn propr⭑·ajn ag⭑·ojn ; mi konsci⭑·as, ke⭑ ĉiu hom⭑·o
aparten⭑·as al⭑ tiu aŭ⭑ ali⭑·a tradici¹·a religi⭑·o […] nur⭑ tial⭑, ke⭑ li en⭑
ĝi nask⭑·iĝ·is ; li ŝajn⭑·is nenia·mani¹·er·e konsci⭑·i pri⭑ tio, kio okaz⭑·as
ĉirkaŭ⭑ li ; ni konsci⭑·u bon⭑·e la⭑ tut⭑·an grav⭑·ec·on de⭑ la⭑ hodiaŭ⭑·a tag⭑·o
. {percept¹·i} , {rimark⭑·i^1}
konsci⭑·o
1.
{Kapabl⭑·o} de⭑ la⭑ {mens³·o} sci⭑·i si⭑·ajn stat⭑·ojn kaj⭑ ag⭑·ojn: ŝi sven⭑·is,
ŝi perd⭑·is la⭑ konsci⭑·on ; [ŝi] de·nov⭑·e ricev⭑·is la⭑ konsci⭑·on kaj⭑
rid⭑·et·is al⭑ ĉiu·j ĉirkaŭ·star⭑·ant·oj ; de⭑ la⭑ emoci³·o li preskaŭ⭑ perd⭑·is
la⭑ konsci⭑·on ; la⭑ konsci⭑·o kvazaŭ⭑ li·n for·las⭑·is, li ek·sent⭑·is
glaci⭑·an mal·varm⭑·on kaj⭑ mal·ferm⭑·is la⭑ okul⭑·ojn . {introspekt⁽⁺⁾·o} ,
{percept¹·o}
2.
{Kompren⭑·o} de⭑ si⭑·a propr⭑·a stat⭑·o en⭑ rilat⭑·o al⭑ si⭑·a ĉirkaŭ·aĵ⭑·o;
kompren⭑·o de⭑ la⭑ signif⭑·o de⭑ si⭑·aj sent⭑·oj kaj⭑ ag⭑·oj rilat⭑·e al⭑ la⭑
cirkonstanc⭑·oj: bon⭑·a konsci⭑·o vi·n gvid⭑·os, prudent⭑·o vi·n gard⭑·os ;
per⭑ la⭑ leĝ⭑·o ven⭑·as konsci⭑·o pri⭑ pek⭑·o ; ĝi sci⭑·is ja⭑, ke⭑ […] ĝi ĉio·n
pov⭑·as aĉet⭑·i, kaj⭑ tio don⭑·as agrabl⭑·an konsci⭑·on ; ni ir⭑·os en⭑ la⭑
tomb⭑·on kun⭑ la⭑ konsci⭑·o, ke⭑ ni⭑·a afer⭑·o ne⭑ mort⭑·os ; for·ir⭑·i re·turn⭑·e
kun⭑ konsci⭑·o de⭑ si⭑·a propr⭑·a sen·kapabl⭑·ec·o . {konscienc⭑·o}
konsci⭑·a
Tia, ke⭑ oni konsci⭑·as pri⭑ kio oni sent⭑·as, pens⭑·as, ag⭑·as: ŝi, sur⭑
si⭑·a mort⭑·a lit⭑·o, tut⭑·e konsci⭑·a, dank⭑·is mi·n, antaŭ⭑ ol⭑ ŝi spir⭑·is la⭑
last⭑·an spir⭑·on ; ŝancel⭑·iĝ·is […], sed⭑ hav⭑·is preskaŭ⭑
konsci⭑·ajn okul⭑·ojn ; estr⭑·o de⭑ l'⭑ arme¹·o dev⭑·as est⭑·i plen⭑·e konsci⭑·a ;
la⭑ unu⭑·a konsci⭑·a pens⭑·o, kiu aper⭑·is en⭑ ŝi⭑·a kap⭑·o, formul¹·iĝ·is en⭑ la⭑
vort⭑·oj: kiel⭑ feliĉ⭑·aj ili est⭑·as! ; ŝi ne⭑ hav⭑·is jam⭑ sufiĉ⭑·e da⭑
konsci⭑·a pens⭑·ad·o, ke⭑ ŝi pov⭑·u kompren⭑·i la⭑ mal·honor⭑·ec·on de⭑ la⭑ tent⭑·o
; li mem⭑ est⭑·is konsci⭑·a pri⭑ la⭑ strang⭑·a sent⭑·o, sed⭑ ne⭑ pov⭑·is
liber⭑·iĝ·i de⭑ ĝi ; nenia konsci⭑·a decid⭑·o de⭑ la⭑ hom⭑·a inteligent¹·ec·o
tie ĉi⭑ hav⭑·is ia·n fort⭑·on ; hom⭑·o honest⭑·a […] ne⭑ vol⭑·as konsci⭑·e
mensog⭑·i ; sen·konsci⭑·e vi ag⭑·is, konsci⭑·e vi pag⭑·os.
konsci⭑·iĝ·i
(ntr)
Iĝ⭑·i konsci⭑·a, klar⭑·e {ek·kon⭑·i} si·n mem⭑, si⭑·an stat⭑·on, si⭑·an
situaci⭑·on: kolekt⭑·iĝ·u kaj⭑ konsci⭑·iĝ·u, ho⭑ naci⭑·o ne⭑ am⭑·ind·a ; long⭑·a
temp⭑·o pas⭑·is antaŭ⭑ ol⭑ li tiom⭑ konsci⭑·iĝ·is, ke⭑ li pov⭑·is pren⭑·i la⭑
man⭑·on de⭑ Kristofor⁽⁺⁾·o kaj⭑ dank⭑·i ; post⭑ la⭑ fin⭑·it·a operaci¹·o li
de·nov⭑·e konsci⭑·iĝ·is – kaj⭑ ek·vid⭑·is super⭑ si n ; ĉio okaz⭑·is
tiel⭑ rapid⭑·e kaj⭑ sen·konsider⭑·e, ke⭑ li konsci⭑·iĝ·is pri⭑ si⭑·a far⭑·o nur⭑,
kiam⭑ […] ili jam⭑ star⭑·is sur⭑ la⭑ plank⭑·o de⭑ la⭑ danc⭑·ej·o ; ali⭑·a part⭑·o
de⭑ mi rifuz⭑·is konsci⭑·iĝ·i pri⭑ la⭑ konsekvenc⭑·oj de⭑ tiu mal·kovr⭑·o, ĉar⭑
tio tuŝ⭑·is la⭑ miks⭑·ajn kaj⭑ konfuz⭑·ajn sent⭑·ojn, kiu·jn mi hav⭑·is al⭑ li
.
re·konsci⭑·iĝ·i
Re·akir⭑·i la⭑ konsci⭑·on: ili re·konsci⭑·iĝ·os en⭑ la⭑ land⭑·o, en⭑ kiu ili
est⭑·os kapt⭑·it·aj ; ŝi perd⭑·is la⭑ konsci⭑·on kaj⭑ kiam⭑ ŝi vek⭑·iĝ·is kaj⭑
re·konsci⭑·iĝ·is, ŝi est⭑·is sur⭑ bel⭑·a herb⭑·ej·o ; mal·varm⭑·a pluv⭑·o frap⭑·is
li⭑·an vizaĝ⭑·on […], tiel⭑ ke⭑ li fin⭑·e de·nov⭑·e re·konsci⭑·iĝ·is ; nun⭑ li
de·nov⭑·e re·konsci⭑·iĝ·is, ĉar⭑ en⭑ la⭑ flam⭑·ec·o de⭑ la⭑ inter·parol⭑·ad·o li
est⭑·is forges⭑·int·a ĉio·n, kio antaŭ⭑·e okaz⭑·is ; inter⭑ la⭑ festen⭑·ant·oj,
kiu·j jam⭑ re·konsci⭑·iĝ·is, komenc⭑·iĝ·is murmur⭑·o ; kiam⭑ mi
re·konsci⭑·iĝ·is, est⭑·is jam⭑ tag⭑·o .
sen·konsci⭑·a
Karakteriz¹·at·a per⭑ mank⭑·o de⭑ konsci⭑·o: , du⭑·on·e sen·konsci⭑·a,
el·kur⭑·is ; li ŝajn⭑·is kuŝ⭑·i sen·konsci⭑·a, li hav⭑·is iom⭑ da⭑ ŝaŭm⭑·o en⭑ la⭑
buŝ⭑·o, li⭑·aj okul⭑·oj montr⭑·is la⭑ blank⭑·on ; la⭑ venen⭑·o komenc⭑·is efik⭑·i
kaj⭑ la⭑ knab⭑·in·o fal⭑·is sen·konsci⭑·a ; ĉiam⭑ sent⭑·is
sen·konsci⭑·an, sed⭑ fort⭑·an dezir⭑·eg·on lev⭑·i supr⭑·en la⭑ kun·ig⭑·it·ajn
man⭑·ojn kaj⭑ kun·prem⭑·i per⭑ ili la⭑ kap⭑·on, kiu flam⭑·is kaj⭑ est⭑·is tre⭑
pez⭑·a ; sen·konsci⭑·a imit⭑·ad·o de⭑ la⭑ ekzist⭑·ant·aj lingv⭑·oj ; por⭑ pek⭑·o
sen·konsci⭑·a pun⭑·o nenia .
sen·konsci⭑·iĝ·i
Perd⭑·i la⭑ konsci⭑·on, ekzempl⭑·e {sven⭑·ant·e} : [ili] ŝancel⭑·iĝ·as de⭑
drink⭑·aĵ·o, sen·konsci⭑·iĝ·as ; ŝi⭑·a hak⭑·a man⭑-plat⭑·o cel⭑·is li⭑·an nuk⭑·on kaj⭑
ĝust⭑·e traf⭑·is, li sen·konsci⭑·iĝ·is ; ek⭑~de⭑ la⭑ unu⭑·a hor⭑·o li hav⭑·is
sven⭑·ojn, post⭑·e li tut⭑·e sen·konsci⭑·iĝ·is .
sub·konsci⭑·o
Part⭑·o de⭑ la⭑ {mens³·o} , kiu ne⭑ est⭑·as konsci⭑·a: dum⭑ ŝi⭑·a dorm⭑·o ŝi⭑·a
sub·konsci⭑·o bon⭑·e deĵor⭑·is por⭑ filtr⭑·i kaj⭑ en·las⭑·i nur⭑ tiu·jn bru⭑·ojn,
kiu·j rilat⭑·as rekt⭑·e al⭑ ŝi⭑·a profesi⭑·o ; ŝajn⭑·as, ke⭑ vi⭑·a sub·konsci⭑·o
vort⭑·ig·is dub⭑·ojn pri⭑ vi⭑·a vir⭑·ec·o ; li⭑·a inspir⭑·o ŝajn⭑·as font⭑·i el⭑ tiu
plej⭑ profund⭑·a part⭑·o de⭑ la⭑ psik⁽⁺⁾·o, kie kun·iĝ⭑·as la⭑ individu¹·a kaj⭑ la⭑
kolektiv³·a, tut⭑~hom⭑·ar·a sub·konsci⭑·oj ; ie, en⭑ la⭑ sub·konsci⭑·o de⭑ l’
franc⭑·oj, flagr³·as la⭑ ide⭑·o, ke⭑ la⭑ spontan⁽⁺⁾·a vort⭑·o, la⭑ infan⭑·e
kre⭑·it·a, ne⭑ est⭑·as la⭑ ĝust⭑·a, ĉar⭑ ĝi son⭑·as tro⭑ simpl⭑·e . {instinkt¹·o}
, {intuici⁽⁺⁾·o}
cel⭑+konsci⭑·a
Cel⭑·ant·a io·n difin⭑·it·an kaj⭑ konsekvenc⭑·e ag⭑·ant·a por⭑ ĝi·n ating⭑·i: li
est⭑·is kalkul⭑·em·a kaj⭑ cel⭑+konsci⭑·a ; la⭑ firm⭑·a, cel⭑+konsci⭑·a esprim⭑·o de⭑
li⭑·a vizaĝ⭑·o ŝajn⭑·is firm⭑·iĝ·i ankoraŭ⭑ pli⭑ ; lanĉ⁹·is la⭑
slogan⁽⁺⁾·on „Ni fos⭑·u ni⭑·an sulk⭑·on!“ por⭑ instig⭑·i al⭑ cel⭑+konsci⭑·a labor⭑·o
; se⭑ ni […] est⭑·us nur⭑ iom⭑ pli⭑ bon⭑·e organiz¹·it·aj, kun·ord⭑·ig·it·aj kaj⭑
cel⭑+konsci⭑·aj... kia·n task¹·on ni ne⭑ pov⭑·us re·al·ig⭑·i ?
du⭑·on+konsci⭑·a
Hav⭑·ant·a ne⭑ plen⭑·an, nur⭑ nebul⭑·an konsci⭑·on: kvazaŭ⭑ li subit⭑·e
vek⭑·iĝ·us el⭑ du⭑·on+konsci⭑·a stat⭑·o, kaj⭑ nun⭑ pov⭑·us ek·vid⭑·i kaj⭑ observ⭑·i
mult⭑·on, kio antaŭ⭑·e ne⭑ ekzist⭑·is al⭑ li ; moment⭑·on li star⭑·is kvazaŭ⭑
du⭑·on+konsci⭑·a, post⭑·e li lev⭑·is la⭑ okul⭑·ojn kaj⭑ komenc⭑·is rigard⭑·i la⭑
publik⭑·on ; al⭑ rigard⭑·ant·oj, du⭑·on+konsci⭑·aj pro⭑ terur⭑·o, ŝajn⭑·is, ke⭑
la⭑ ord⭑·o de⭑ tag⭑·o kaj⭑ nokt⭑·o est⭑·as ankaŭ⭑ konfuz⭑·it·a ; dum⭑ tiu tag⭑·o
kaj⭑ la⭑ tut⭑·an nokt⭑·on est⭑·is en⭑ stat⭑·o de⭑ pez⭑·a du⭑·on+konsci⭑·a dorm⭑·et·o ;
art⭑·ist·aj bluf⁹·ul·oj […] sci⭑·as tiel⭑ lert⭑·e melk⭑·i du⭑·on+konsci⭑·ajn
ŝtat⭑·ajn kultur¹+ofic⭑·ist·ojn . {hebet⁽⁺⁾·a} , {stupor⁽⁺⁾·a} {du⭑·on+dorm⭑·a} ,
{somnol⁽⁺⁾·i}
mem·konsci⭑·o
{Konsci⭑·o^2} : mem·kritik⭑·o, sam⭑·e kiel⭑ sin⁸-mok⭑·ad·o, oft⭑·e rezult²·as el⭑
klar⭑·a mem·konsci⭑·o ; baz¹·o de⭑ ĉiu sukces⭑·o est⭑·as la⭑ disciplin²·o, ord⭑·o
kaj⭑ mem·konsci⭑·o ; ŝi⭑·a kor⭑·o konvulsi⭑·e kun·prem⭑·iĝ·is, bru⭑·o aper⭑·is en⭑
ŝi⭑·a kap⭑·o, sed⭑ tiu·n moment⭑·on ŝi jam⭑ tra·viv⭑·is, per⭑ fort⭑·o de⭑ la⭑
vol⭑·o ŝi re·kapt⭑·is la⭑ for·glit⭑·ant·an mem·konsci⭑·on . {ident¹·ec·o^3} ,
{introspekt⁽⁺⁾·o}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.34 2024/01/12 08:31:34 ]
__________________________________________________________________