vidu ankaŭ la klarigojn
konven⭑·/·i
konven⭑·i
(ntr)
Harmoni¹·e adapt³·iĝ·i al⭑ la⭑ ĉirkaŭ·aĵ⭑·o.
a)
Bon⭑·e adapt³·iĝ·i al⭑ difin⭑·it·a situaci⭑·o aŭ⭑ al⭑ preciz⭑·a
cirkonstanc⭑·o: la⭑ jak⭑·o konven⭑·as al⭑ mi (hav⭑·as la⭑ ĝust⭑·an
mezur⭑·on); tiu respond⭑·o ne⭑ konven⭑·as (ne⭑ est⭑·as traf⭑·a.
{ŝnur⭑·o} ); ĉu⭑ tiu ŝtop⭑·il·o konven⭑·as al⭑ la⭑ botel⭑·o? tiu
apartament³·o ne⭑ pov⭑·as konven⭑·i por⭑ vi; la⭑ ĉemiz⭑·o ne⭑ est⭑·is
blank⭑·a, sed⭑ mult⭑+kolor⭑·a, kiel⭑ konven⭑·as por⭑ la⭑ maten⭑·a
tualet⭑·o ; tia vid⭑·o konven⭑·us nur⭑ al⭑ kamp⭑·o de⭑ milit⭑·o ; la⭑
verd⭑·a kolor⭑·o konven⭑·as bon⭑·e al⭑ la⭑ blond⭑·ul·in·oj. {kongru⁽⁺⁾·i} ,
{taŭg⭑·i}
b)
Bon⭑·e adapt³·iĝ·i al⭑ ies⭑ sent⭑·oj, karakter⭑·o aŭ⭑ soci³·a stat⭑·o: al⭑
mal·saĝ⭑·ul·o ne⭑ konven⭑·as alt⭑·a parol⭑·ad·o ; al⭑ ni⭑·a kor’ konven⭑·us
nun⭑ funebr⭑·i ; Kaj⭑ la⭑ ruband⭑·oj al⭑ la⭑ jun⭑·ul·ar·o ⫽ Konven⭑·as en⭑
ne⭑ mal·pli⭑ alt⭑·a grad⭑·o, ⫽ Ol⭑ la⭑ mantel⭑·oj kaj⭑ la⭑ varm⭑·aj
pelt⭑·oj ⫽ Konven⭑·as al⭑ matur⭑·aj mal·jun⭑·ul·oj ; kio konven⭑·as al⭑
sciur⭑·o ne⭑ konven⭑·as al⭑ vultur⭑·o.
c)
Konform⭑·i aŭ⭑ konform⭑·iĝ·i al⭑ mor⭑·oj, al⭑ regul⭑·oj de⭑ hom⭑·aj
rilat⭑·oj; {dec⭑·i^3} : ne⭑ konven⭑·as rest⭑·i sid⭑·e, dum⭑ mal·jun⭑·ul·a
vir⭑·in·o ne⭑ trov⭑·as lok⭑·on por⭑ sid⭑·iĝ·i; mi ordon⭑·as […] akcept⭑·i
la⭑ nobl⭑·an Sargonon kun⭑ respekt⭑·o, kiu konven⭑·as por⭑ la⭑
ambasador¹·o ; kiel⭑ konven⭑·as al⭑ reĝ⭑·a fil⭑·o, li tuj⭑ ek·reg⭑·is
si·n .
{akord¹·i^1.a} , {konform⭑·i}
konven⭑·a
Konven⭑·ant·a:
a)
Konven⭑·ant·a al⭑ situaci⭑·o: tiu ĉi⭑ moment⭑·o ne⭑ est⭑·as konven⭑·a
por⭑ rev⭑·oj; serĉ⭑·i en⭑ la⭑ vagon⭑·ar·o konven⭑·an kupe¹·on; ni⭑·aj
soldat⭑·oj trov⭑·os konven⭑·an por⭑ si okup⭑·on ; por⭑ funebr⭑·o [tiu·j
ruĝ⭑·aj ŝu⭑·oj] cert⭑·e est⭑·is ne⭑ tre⭑ konven⭑·aj ; konven⭑·a temp⭑·o
por⭑ efektiv⭑·ig·i io·n; tiu ĉi⭑ esprim⭑·o est⭑·us pli⭑ konven⭑·a por⭑
ali⭑·a okaz⭑·o {konform⭑·a} , {oportun⭑·a} .
b)
Konven⭑·ant·a al⭑ sent⭑·oj, al⭑ soci³·a kondiĉ⭑·ar·o: ha⭑, pa⭑·nj·o, por⭑
vi pajl⭑·o-kolor⭑·a [vest⭑·o] ne⭑ est⭑·as al·konven⭑·a ; Ni rekompenc⭑·os
la⭑ vizit⭑·on vi⭑·an ⫽ Per⭑ plej⭑ konven⭑·a reĝ⭑·a rekompenc⭑·o .
c)
Konven⭑·ant·a al⭑ mor⭑·oj, {dec⭑·a} : ĉar⭑ li est⭑·is en⭑ uniform⭑·o, li
opini⭑·is ne·konven⭑·a tiel⭑ laŭt⭑·e kri⭑·i ; [ili] met⭑·is la⭑ pied⭑·ojn
sur⭑ la⭑ tabl⭑·o, ĉar⭑ ili opini⭑·is, ke⭑ ĉio est⭑·as konven⭑·a por⭑
ili ; sever⭑·a moral¹·ist·o trov⭑·os mi⭑·an sincer⭑·on ne·konven⭑·a ;
tiu·jn scen⭑·ojn li ne⭑ konsider⭑·is konven⭑·aj por⭑ la⭑ okul⭑·oj de⭑
jun⭑·a vir⭑·in·o.
{akord¹·a^1.a} , {konform⭑·a^1.b} , {konvenci²·a} , {kutim⭑·a}
konven⭑·e
{Ĝust⭑·e} , ekzakt⁴·e, proporci¹·e, traf⭑·e, {oportun⭑·e} : ne·jun⭑·a
elf²-knab⭑·in·o […] krom⭑ la⭑ nud⭑·a dors⭑·o est⭑·is tre⭑ konven⭑·e vest⭑·it·a ;
konven⭑·e honor⭑·u li·n, kiel⭑ amik⭑·on ; ven⭑·u al⭑ la⭑ kontor⭑·o iu·n tag⭑·on,
― kiam⭑ est⭑·os konven⭑·e? ― mi⭑~apart⭑·e tuj⭑ ; vi pov⭑·os pag⭑·i kiam⭑ est⭑·os
konven⭑·e al⭑ vi, kaj⭑ pri⭑ rent⭑·o vi ne⭑ pens⭑·u ; est⭑·as en⭑ efektiv⭑·ec·o
ne⭑ konven⭑·e tio·n rakont⭑·i ; Beatric⁽⁺⁾·o konven⭑·e edz⭑·in·iĝ·is .
konven⭑·e al⭑
(prepozici⭑·aĵ·o)
Ag⭑·ant·e {laŭ⭑^2} difin⭑·it·a cirkonstanc⭑·o, {akord¹·e kun⭑} ...: li
neniel⭑ brems⁵·is la⭑ paŝ⭑·ojn konven⭑·e al⭑ la⭑ temperatur¹·o ; kun⭑ vizaĝ⭑·o
plen⭑·a je⭑ gaj⭑·ec·o kaj⭑ esper⭑·o tut⭑·e konven⭑·e al⭑ la⭑ bel⭑·a maten⭑·o ;
re·tro·ri-gard⭑·u la⭑ milit⭑·on por⭑ pli⭑ bon⭑·a futur⁽⁺⁾·a kun·labor⭑·o […],
konven⭑·e al⭑ la⭑ ĝeneral¹·a tem⭑·o de⭑ la⭑ kongres⭑·o, „Kun·labor⭑·o por⭑ Pac⭑·o,
Stabil⁹·ec·o kaj⭑ Dis·volv⭑·o“ .
konven⭑·ec·o
1.
Ec⭑·o de⭑ tio, kio est⭑·as konven⭑·a al⭑ situaci⭑·o, al⭑ ĉirkaŭ·mond⭑·o:
konven⭑·ec·o de⭑ esprim⭑·o, vest⭑·o, loĝ⭑·ej·o.
2.
{Dec⭑·ec·o} : la⭑ regul⭑·oj de⭑ la⭑ konven⭑·ec·o est⭑·is plen⭑·um·it·aj ; vi
trans·paŝ⭑·as la⭑ lim⭑·ojn de⭑ konven⭑·ec·o ; pro⭑ sent⭑·o de⭑ alt⭑·a konven⭑·ec·o,
la⭑ markiz¹-in⭑·o ne⭑ vol⭑·is, ke⭑ la⭑ ge·jun⭑·ul·oj […] est⭑·u dev⭑·ig·at·aj toler⭑·i
la⭑ mal·agrabl⭑·aĵ·ojn de⭑ sen·ĉes⭑·aj renkont⭑·oj ; vi⭑·a onkl⭑·in·o ne⭑ ĉe·est⭑·as
plu⭑ por⭑ permes⭑·i mi⭑·ajn vizit⭑·ojn, la⭑ konven⭑·ec·o mi·n dev⭑·ig·as el·ir⭑·i ;
nur⭑ por⭑ konven⭑·ec·o vi rigard⭑·as la⭑ desegn⭑·aĵ·ojn .
Rim.: _Dec⭑·i_ rilat⭑·as al⭑ ĝeneral¹·aj regul⭑·oj, kaj⭑ tial⭑ est⭑·as ĉiam⭑
uz⭑·at·a sen·komplement²·e; _konven⭑·i_ rilat⭑·as al⭑ apart⭑·a situaci⭑·o, kaj⭑
tial⭑ est⭑·as plej⭑~oft⭑·e uz⭑·at·a kun⭑ komplement²·o; sed⭑ tiu disting⭑·o ne⭑
est⭑·as ĉiam⭑ preciz⭑·e observ⭑·at·a.
konven⭑·ig·i
{Al·konform⭑·ig·i} tiel⭑, ke⭑ ĝi est⭑·as konven⭑·a: defi⁹·a traduk⭑·o-task¹·o –
lert⭑·e plen⭑·um·it·a, kun⭑·e kun⭑ adapt³·et·oj por⭑ konven⭑·ig·i la⭑ verk⭑·on por⭑
esperant⭑·ist·a publik⭑·o ; ŝi ne⭑ pov⭑·is kompren⭑·i kia·mani¹·er·e simpl⭑·a
formul¹·o civil¹·a kaj⭑ religi⭑·a pov⭑·as konven⭑·ig·i kaj⭑ eĉ⭑ moral¹·ig·i ag⭑·on
tiel⭑ ted⭑·eg·ig·an . {adapt³·i} , {akomod⁽⁺⁾·i} , {al·ĝust⭑·ig·i}
mal·konven⭑·a
Ne⭑ konven⭑·a, ne⭑ akord¹·a kun⭑ la⭑ cirkonstanc⭑·oj, mor⭑·oj, kutim⭑·oj: ni –
pro⭑ mal·konven⭑·aj kaj⭑ insult⭑·aj kondut⭑·oj de⭑ la⭑ ĉirkaŭ·ul⭑·oj – kred⭑·as
ni·n sen·valor⭑·aj ek⭑~de⭑ infan⭑-aĝ⭑·o . {ekstravaganc⁽⁺⁾·a} , {mal·dec⭑·a} ,
{mal·oportun⭑·a} , {skuril⁽⁺⁾·a}
mal·konven⭑·i
(ntr)
Ne⭑ {akord¹·i} kun⭑ cirkonstanc⭑·oj, regul⭑·oj, dec⭑·o: la⭑ parol⭑·o de⭑
mal·konven⭑·as al⭑ li⭑·a rol¹·o kiel⭑ naci⭑+defend⭑·a ministr¹·o
; ne⭑ mal·konven⭑·as sci⭑·i, ĉu⭑ li apog⭑·as serb⁽⁺⁾·ojn, ĉu⭑ kroat⁽⁺⁾·ojn, por⭑ ke⭑
laŭ+ebl⭑·e mi sub·ten⭑·u la⭑ antagonajn kaj⭑ tiel⭑ puŝ⭑·u li·n en⭑ sak⭑-strat⭑·on
.
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.106 2023/12/12 19:24:45 ]
__________________________________________________________________