kred⭑·/·i

kred⭑·i

   (x)

   1.
          Serioz⭑·e kaj⭑ firm⭑·e {opini⭑·i} , est⭑·i cert⭑·a, hav⭑·i firm⭑·an {konvink⭑·on}
          , ke⭑ iu asert¹·o est⭑·as ver⭑·a: mi kred⭑·as, ke⭑ ĉiu·j popol⭑·oj est⭑·as
          egal⭑·aj ; kiu eĉ⭑ mal·mult⭑·e kon⭑·at·iĝ·is kun⭑ lingv⭑·o art⭑·a kaj⭑ hav⭑·as
          sufiĉ⭑·e da⭑ kuraĝ⭑·o por⭑ kred⭑·i tio·n, kio·n li vid⭑·as kaj⭑ ne⭑ kun⭑
          ferm⭑·it·aj okul⭑·oj ripet⭑·ad·i fremd⭑·ajn fraz¹·ojn, tiu pov⭑·as ven⭑·i nur⭑ al⭑
          unu⭑ konklud⭑·o […] ; vi ja⭑ kred⭑·as, ke⭑ Di⭑·o est⭑·as unu⭑; vi far⭑·as
          bon⭑·e; la⭑ demon⭑·oj ankaŭ⭑ kred⭑·as kaj⭑ trem⭑·as ; oni kred⭑·as, kio·n oni
          esper⭑·as.

          Rim.: Ĉar⭑ mult⭑·aj okcident⭑·an·oj konfuz⭑·as „kred⭑·i“ kaj⭑ „supoz⭑·i“
          (vid⭑·u {kred⭑·i^2} ), la⭑ PIV-oj mal·konven⭑·e al·don⭑·as plur⁴+foj⭑·e en⭑ la⭑
          koncern⭑·a artikol⭑·o: „ne⭑ postul⭑·ant·e pruv⭑·on“, kaj⭑ prezent⭑·as kred⭑·on
          kiel⭑ nepr⭑·e blind⭑·an kaj⭑ sen·pri·pens⭑·an. Tio ne⭑ est⭑·as konform⭑·a al⭑ la⭑
          baz¹·a senc⭑·o de⭑ la⭑ vort⭑·o, kred⭑·o pov⭑·as est⭑·i intuici⁽⁺⁾·a, mal·raci¹·a kaj⭑
          sen·pri·pens⭑·a — sed⭑ tut⭑·e bon⭑·e ĝi ankaŭ⭑ pov⭑·as est⭑·i frukt⭑·o de⭑
          medit⭑·ad·o aŭ⭑ konvink⭑·ad·o. La⭑ evangeli¹·a epizod¹·o pri⭑ la⭑ apostol¹·o
          Tomas⁽⁺⁾·o est⭑·as klar⭑·a ekzempl⭑·o de⭑ mal·blind⭑·a kred⭑·o baz¹·it·a sur⭑
          palp⭑·ebl·a pruv⭑·o: sed⭑ Tomas⁽⁺⁾·o […] ne⭑ ĉe·est⭑·is kun⭑ ili, kiam⭑ Jesu³·o
          ven⭑·is. La⭑ ali⭑·aj disĉipl³·oj do⭑ dir⭑·is al⭑ li: Ni vid⭑·is la⭑ Sinjor⭑·on.
          Sed⭑ li dir⭑·is al⭑ ili: Se⭑ mi ne⭑ vid⭑·os en⭑ li⭑·aj man⭑·oj la⭑ tru⭑·on de⭑ la⭑
          najl⭑·oj, kaj⭑ se⭑ mi ne⭑ met⭑·os mi⭑·an fingr⭑·on en⭑ la⭑ lok⭑·on de⭑ la⭑
          najl⭑·oj, kaj⭑ ne⭑ met⭑·os mi⭑·an man⭑·on en⭑ li⭑·an flank⭑·on, mi tut⭑·e ne⭑
          kred⭑·os. […] Kaj⭑ Jesu³·o ven⭑·is […] li dir⭑·is al⭑ Tomas⁽⁺⁾·o: Etend⭑·u ĉi⭑
          tie·n vi⭑·an fingr⭑·on kaj⭑ vid⭑·u mi⭑·ajn man⭑·ojn […] Jesu³·o dir⭑·is al⭑ li:
          Ĉar⭑ vi vid⭑·is mi·n, vi kred⭑·as; feliĉ⭑·aj est⭑·as tiu·j, kiu·j ne⭑ vid⭑·is,
          kaj⭑ tamen⭑ kred⭑·as. .

   2.
          {Opini⭑·i} , {pens⭑·i^2} , {supoz⭑·i} : ĉu⭑ vi kred⭑·as ke⭑ mi⭑·a patr⭑·in·o
          tio·n rifuz⭑·os ? oni kred⭑·as ĉio·n kompren⭑·i […] .

   3.
          Opini⭑·i ke⭑ iu parol⭑·as sincer⭑·e, dir⭑·as ver⭑·on, ke⭑ ricev⭑·it·a inform¹·o
          en·ten⭑·as ver⭑·on: ne⭑ kred⭑·u ĝi·n, patr⭑·o, ne⭑ kred⭑·u al⭑ li eĉ⭑ unu⭑
          silab⭑·on ; [honest⭑·ul·o, hom⭑·o], al⭑ kiu oni dev⭑·as kred⭑·i laŭ⭑ li⭑·a
          vort⭑·o ; se⭑ mi ne⭑ far⭑·as la⭑ far⭑·ojn de⭑ mi⭑·a Patr⭑·o, ne⭑ kred⭑·u al⭑ mi ;
          ĉar⭑ ali⭑·e, kiu en⭑ la⭑ est⭑·ont·ec·o io·n kred⭑·us al⭑ ili ? sinjor⭑·in·o
          Ann⭑·et·o ne⭑ kred⭑·is al⭑ si⭑·aj propr⭑·aj orel⭑·oj ; ne⭑ kred⭑·i al⭑ si⭑·aj
          propr⭑·aj orel⭑·oj . {fid⭑·i} , {konfid⭑·i}

   4.
          Opini⭑·i io·n real¹·a aŭ⭑ real¹·iĝ·ont·a, ke⭑ io efektiv⭑·e ekzist⭑·as aŭ⭑
          ekzist⭑·os, oft⭑·e kun⭑ esper⭑·o aŭ⭑ tim⭑·o: en⭑ mi⭑·a infan⭑·ec·o mi kred⭑·is je⭑
          Di⭑·o kaj⭑ je⭑ sen·mort⭑·ec·o de⭑ l'⭑ anim⭑·o ; kred⭑·i je⭑ la⭑ tut⭑+mond⭑·a
          varm⭑·iĝ·o, je⭑ la⭑ baldaŭ⭑·a mond⭑·o-fin⭑·o; kred⭑·i je⭑ la⭑ mond⭑·a revoluci¹·o,
          je⭑ la⭑ Fin⭑·a Venk⭑·o; oni parol⭑·is pri⭑ tio, kiel⭑ pri⭑ ia⭑ dolĉ⭑·a
          fantazi¹·o, sed⭑ neniu pren⭑·is ĝi·n serioz⭑·e, neniu kred⭑·is pri⭑ ĝi ;
          kred⭑·i je⭑ ies⭑ sen·kulp⭑·ec·o, je⭑ la⭑ fidel⭑·ec·o de⭑ iu; mi ne⭑ kred⭑·as je⭑
          vi⭑·aj riĉ⭑·aĵ·oj; al⭑ promes⭑·o oni ne⭑ kred⭑·as ‐ kred⭑·u, kiu posed⭑·as ; ne⭑
          kred⭑·u al⭑ iluzi¹·oj ; ĉu⭑ vi kred⭑·as la⭑ potenc⭑·on de⭑ la⭑ egipt⁽⁺⁾·aj di⭑·oj?
          (pli⭑ bon⭑·e: … je⭑ la⭑ potenc⭑·o …) ; kred⭑·i je⭑ la⭑ sonĝ⭑·oj, je⭑ la⭑
          antaŭ·sign⭑·oj, je⭑ la⭑ danc⭑·ant·aj tabl⭑·oj, je⭑ la⭑ fantom⭑·oj.

kred⭑·o

   1.
          Akcept⭑·em·o de⭑ tiu, kiu kred⭑·as^3: kiu mensog⭑·is per⭑ unu⭑ vort⭑·o, ne⭑
          trov⭑·os kred⭑·on ĝis⭑ la⭑ mort⭑·o .

   2.
          Cert⭑·ec·o pri⭑ efektiv⭑·a re·al·ec⭑·o nun⭑·a aŭ⭑ iam⭑·a de⭑ objekt⭑·oj religi⭑·aj,
          teori⭑·aj, fantazi¹·aj ktp: perd⭑·i la⭑ kred⭑·on je⭑ Di⭑·o, je⭑ la⭑ Fin⭑·a
          Venk⭑·o; ĉio tio ĉi⭑ montr⭑·as al⭑ mi, ke⭑ mi⭑·a profund⭑·a kred⭑·o je⭑ l'⭑
          hom⭑·ar·o mi·n ne⭑ tromp⭑·is . {konvink⭑·o}

kred⭑·ant·o

          Hom⭑·o, kiu kred⭑·as^ je⭑ religi⭑·aĵ·o: jen⭑·aj sign⭑·oj sekv⭑·os la⭑
          kred⭑·ant·ojn: en⭑ mi⭑·a nom⭑·o ili el·pel⭑·os demon⭑·ojn; ili parol⭑·os per⭑
          lingv⭑·oj .

kred⭑·ebl·a

          Kiu·n (prudent⭑·e) ebl⭑·as kred⭑·i: li rakont⭑·as afer⭑·on tut⭑·e ne⭑
          kred⭑·ebl·an ; kred⭑·ebl·a kial⭑·o de⭑ la⭑ popular²·ec·o de⭑ tiu·j film⁸·oj
          est⭑·as, ke⭑ […] mult⭑·iĝ·as sol⭑·ec·aj mort⭑·oj ; nun⭑ vi ja⭑ far⭑·iĝ·os io […]
          tio est⭑·as tre⭑ kred⭑·ebl·a, [ja⭑] vi far⭑·is pli⭑ ol⭑ ĉiu·j ali⭑·aj ;
          kred⭑·ebl·a kial⭑·o de⭑ la⭑ popular²·ec·o de⭑ tiu·j film⁸·oj est⭑·as, ke⭑ […]
          mult⭑·iĝ·as sol⭑·ec·aj mort⭑·oj .

kred⭑·ebl·e

          Ebl⭑·e aŭ⭑ sufiĉ⭑·e probabl³·e: la⭑ tabl⭑·o star⭑·as mal·rekt⭑·e kaj⭑ kred⭑·ebl·e
          baldaŭ⭑ renvers⭑·iĝ·os ; ili sving⭑·as per⭑ paper⭑·oj: kred⭑·ebl·e ili vi·n
          vol⭑·as vid⭑·i . {cert⭑·e} , {ebl⭑·e} , {probabl³·e} , {sen·dub⭑·e} ,
          {supoz⭑·ebl·e} , {ver⭑+ŝajn⭑·e}

kred⭑·em·a

          Kred⭑·ant·a facil⭑·e aŭ⭑ tro⭑ facil⭑·e, ĝis⭑ eĉ⭑ naiv⭑·ec·o: li est⭑·as tre⭑
          kred⭑·em·a ; mi mir⭑·as, ke⭑ vi pov⭑·as est⭑·i tiel⭑ kred⭑·em·a !

kred⭑·ig·i

   (tr)

   1.
          (iu·n pri⭑ io) Far⭑·i, ke⭑ iu kred⭑·u: la⭑ hom⭑·ar·an·ism·o, […] varb⭑·os si⭑·ajn
          adept¹·ojn ne⭑ per⭑ blind⭑·a kred⭑·ig·ad·o ; Mal·saĝ⭑·a, li vol⭑·is kred⭑·ig·i ni·n
          vant⭑·e, ⫽ Ke⭑ Di⭑·o al⭑ hom⭑·oj per⭑ li parol⭑·ad·is ; ŝi pen⭑·is kred⭑·ig·i
          si·n, ke⭑ ŝi sukces⭑·os ; ia+foj⭑·e mi prov⭑·as […] kred⭑·ig·i mi·n mem⭑, ke⭑
          li ankoraŭ⭑ viv⭑·as ;  mem⭑ al⭑ mi konsil⭑·is, ke⭑ mi kred⭑·ig·u
          al⭑ mi⭑·a mort⭑·o ; se⭑ mi⭑·aj vort⭑·oj est⭑·as ne⭑ sufiĉ⭑·e kred⭑·ig·aj, […] ne⭑
          forges⭑·u almenaŭ⭑, ke⭑ mal·util⭑·on la⭑ promes⭑·oj en⭑ ĉia okaz⭑·o ne⭑ port⭑·as
          . {konvert⭑·i^1} , {konvink⭑·i} , {persvad⁹·i}

   2.
          (io·n al⭑ iu) Far⭑·i, ke⭑ io est⭑·u kred⭑·at·a: la⭑ profet⭑·o  […]
          kred⭑·ig·as al⭑ ĉi⭑ tiu popol⭑·o mal·ver⭑·aĵ·on ; la⭑ orgen⭑·ist·o star⭑·is
          sen·mov⭑·a, por⭑ kred⭑·ig·i al⭑ la⭑ jun⭑·ul·o, ke⭑ tio est⭑·as fantom⭑·o ; la⭑
          supr⭑·e cit⭑·it·a verk⭑·ist·o […] vol⭑·as kred⭑·ig·i, ke⭑ ĉiam⭑ kaj⭑ sen·escept⭑·e
          [edz⭑·in·iĝ·o] est⭑·as nur⭑ akt¹·o de⭑ pri·kalkul⭑·o ; [ĉu⭑] ni⭑·aj labor⭑·oj
          pere⭑·os van⭑·e, kiel⭑ kred⭑·ig·as ni⭑·aj kontraŭ·ul⭑·oj, aŭ⭑ ĉu⭑ ni ir⭑·as al⭑
          cel⭑·o klar⭑·e difin⭑·it·a ; mi ne⭑ hav⭑·as la⭑ pretend⭑·on kred⭑·ig·i, ke⭑ mi
          est⭑·as pli⭑ alt⭑+kor⭑·a hom⭑·o ol⭑ mi est⭑·as real¹·e ; disput⭑·o kred⭑·ig·as, sed⭑
          ne⭑ cert⭑·ig·as . {asert¹·i} , {atest⭑·i} , {pretend⭑·i} , {pruv⭑·i} ,
          {ŝajn⭑·ig·i} , {sugest⁹·i^1}

kred⭑·ind·a

          Merit⭑·ant·a kred⭑·on pro⭑ si⭑·aj kvalit¹·oj: li est⭑·as hom⭑·o ne⭑ kred⭑·ind·a ;
          mi aŭd⭑·is tio·n ĉi⭑ de⭑ kred⭑·ind·aj person⭑·oj ; la⭑ aŭtor⭑·oj de⭑ tia·j
          leter⭑·oj pen⭑·as por⭑ aspekt¹·ig·i ili·n kred⭑·ind·aj per⭑ menci³·o de⭑ detal⭑·aj
          inform¹·oj aŭ⭑ de⭑ (fals⭑·a) fid⭑·ind·a font⭑·o .

ali⭑~kred⭑·ant·o

          Hom⭑·o, kiu mal·sam⭑·e kred⭑·as, hav⭑·as ali⭑·an unu⭑·op·an kred⭑·on, filozofi¹·on
          aŭ⭑ religi⭑·on: ĝi est⭑·as pret⭑·ec·o […] hav⭑·i reciprok⭑·an estim⭑·on kaj⭑
          respekt⭑·on al⭑ ali⭑~kred⭑·ant·oj .

mal·kred⭑·ind·ig·i

          {Sen·kredit¹·ig·i^1} : la⭑ „Inteligent¹·a Projekt⭑·o“ […] cel⭑·as
          mal·kred⭑·ind·ig·i darvin⁽⁺⁾·ism·on .

mi⭑·a+kred⭑·e

          Laŭ⭑ kred⭑·o de⭑ la⭑ parol⭑·ant·o: mi⭑·a+kred⭑·e, sinjor⭑·in·o, mal·mult⭑·e da⭑
          raci¹·o trov⭑·iĝ·as en⭑ tio, sed⭑, verd⭑+ir⭑·e, raci¹·o kaj⭑ am⭑·o ne⭑ tre⭑
          kompani¹·as nun·temp⭑·e . {mi⭑·a+opini⭑·e} , {mi⭑·a+supoz⭑·e}

mis·kred⭑·ul·o, mis·kred⭑·ant·o

          Tiu, kiu ne⭑ kred⭑·as ĝust⭑·e laŭ⭑ ĝeneral¹·a opini⭑·o aŭ⭑ laŭ⭑ iu doktrin¹·o;
          {herez⭑·ul·o} : mis·kred⭑·ul·oj en⭑ la⭑ mister⭑·' de⭑ l'⭑ sankt⭑·a tri⭑-unu⭑·o ; la⭑
          mis·kred⭑·ant·oj kaj⭑ la⭑ rifuz⭑·ant·oj de⭑ Ni⭑·aj sign⭑·oj est⭑·os loĝ⭑·ant·oj de⭑
          l'⭑ infer⭑·o . {mal·fidel⭑·ul·o^2}

ne·kred⭑·ebl·a

          Kiu·n oni ne⭑ kred⭑·as aŭ⭑ ne⭑ facil⭑·e kred⭑·as, {ekster·ordinar⭑·a} ,
          {mal·banal²·a} : eĉ⭑ la⭑ plej⭑ ne·kred⭑·ebl·ajn afer⭑·ojn […] li tuj⭑ kred⭑·as
          ; li rakont⭑·as al⭑ mi histori⭑·on tut⭑·e ne·kred⭑·ebl·an .

ne·kred⭑·ebl·aĵ·o

          Okaz⭑·o, afer⭑·o, dir⭑·o, kiu·n oni ne⭑ pov⭑·as kred⭑·i: li trov⭑·is si·n
          rigard⭑·ant·a en⭑ tut⭑·an ĉambr⭑·on plen⭑·an je⭑ trezor⭑·o — ne·kred⭑·ebl·aĵ·o,
          or⭑·o kaj⭑ juvel⭑·oj .

ne·kred⭑·em·a

          Kiu ne⭑ facil⭑·e kred⭑·as; {skeptik¹·a} :  kun·tir⭑·is si⭑·aj blank⭑·ajn
          brov⭑·ojn kaj⭑ iom⭑ ne·kred⭑·em·e murmur⭑·is[…] .

ne·kred⭑·o

          Mens³·a stat⭑·o de⭑ tiu, kiu ne⭑ kred⭑·as je⭑ io: la⭑ oficial⭑·a
          sen·religi⭑·ec·o miks⭑·as ne·kred⭑·on de⭑ dogm⭑·oj kun⭑ nepr⭑·a ne·kred⭑·o je⭑ Di⭑·o
          ; la⭑ ne·kred⭑·ant·oj . {skeptik¹·o}

liber⭑~kred⭑·o

          Mens³·a stat⭑·o de⭑ tiu, kiu kred⭑·as je⭑ Di⭑·o, sed⭑ je⭑ neniu el⭑ la⭑
          ekzist⭑·ant·aj revelaci³·aj religi⭑·oj: mi dev⭑·as […] oficial⭑·e nom⭑·i mi·n
          „liber⭑+kred⭑·a“, ne⭑ ident¹·ig·ant·e tamen⭑ la⭑ liber⭑~kred⭑·on special⭑·e kun⭑
          ateism²·o, sed⭑ rezerv⭑·ant·e al⭑ mi⭑·a kred⭑·ad·o plen⭑·an liber⭑·ec·on ;
          fond⭑·iĝ·o de⭑ tia komun⭑·um·o inter⭑ liber⭑~kred⭑·an·oj, kiu·j ne⭑ trov⭑·is si⭑·an
          spirit⭑-kontent⭑·ig·on en⭑ preĝ⭑·ej·oj ekzist⭑·ant·aj . {deism⁽⁺⁾·o} , {di⭑·ism·o}
          , {teism²·o}

sam⭑~kred⭑·ant·o

          Hom⭑·o, kiu sam⭑·e kred⭑·as, hav⭑·as sam⭑·an unu⭑·op·an kred⭑·on, filozofi¹·on aŭ⭑
          religi⭑·on: kred⭑·o: mi unu⭑·iĝ·as kun⭑ mi⭑·aj amik⭑·oj, kun⭑ ĉiu·j rus⭑·oj, kun⭑
          ĉiu·j sam⭑~kred⭑·ant·oj . {sam⭑~konfes⭑·ant·o} , {sam⭑~religi⭑·an·o}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.136 2023/12/03 09:59:00 ]
     __________________________________________________________________