vidu ankaŭ la klarigojn
krom⭑
I.
krom⭑
(prepozici⭑·o)
Pli⭑·e al⭑, al·don⭑·e al⭑:
a)
Kongru⁽⁺⁾·e kun⭑ ali⭑·aj, kiel⭑ jam⭑·a, evident¹·a aŭ⭑
mem·kompren⭑·ebl·a okaz⭑·o: krom⭑ Petr⭑·o, tie est⭑·is ankaŭ⭑
ĉiu·j mi⭑·aj frat⭑·oj ; per⭑ prunt⭑·e~don⭑·o oft⭑·e oni perd⭑·as,
krom⭑ si⭑·a hav⭑·o, ankaŭ⭑ la⭑ amik⭑·on ; krom⭑ la⭑ flank⭑·o
praktik⭑·a [...] la⭑ esperant⭑·ism·o hav⭑·as ankoraŭ⭑ ali⭑·an
flank⭑·on [...] ide⭑·an .
Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o la⭑ uz⭑·o de⭑ _ankaŭ⭑_ pov⭑·as evit⭑·ig·i
dub⭑·on.
b)
(en⭑ ne⭑·a fraz¹·o) Kontrast¹·e al⭑ ali⭑·aj, kiel⭑ escept⭑·o: la⭑
esperant⭑·aj vort⭑·oj, krom⭑ kelk⭑·aj tre⭑ mal·mult⭑·aj, ne⭑
est⭑·as arbitr⭑·e el·pens⭑·it·aj; la⭑ pionir⭑·oj de⭑ nov⭑·aj ide⭑·oj
renkont⭑·as nenio·n krom⭑ mok⭑·oj kaj⭑ atak⭑·oj ; vi nenio·n
pov⭑·as far⭑·i krom⭑ kun·bat⭑·i vi⭑·ajn dent⭑·ojn ; mi dir⭑·as al⭑
vi nenio·n ali⭑·an krom⭑ plej⭑ pur⭑·a ver⭑·o (ol⭑ plej⭑ pur⭑·an
ver⭑·on); kiel⭑ inter·naci⭑·a ne⭑ pov⭑·as est⭑·i elekt⭑·it·a ia⭑
ali⭑·a lingv⭑·o krom⭑ art⭑·a; la⭑ garnizon¹·o ne⭑ kon⭑·as ia·n
glav⭑·on krom⭑ la⭑ kuir⭑·ej·an tra·pik⭑·il·on; ĉu⭑ ne⭑ ekzist⭑·as
ali⭑·a bon⭑·o por⭑ la⭑ hom⭑·o krom⭑ manĝ⭑·i kaj⭑ trink⭑·i? .
{ekskluziv²·e} , {flank⭑·e~las⭑·i} , {ol⭑}
Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o _krom⭑_ est⭑·as ĉiam⭑ akompan⭑·at·a de⭑
ne⭑·a vort⭑·o. Se⭑ tio ne⭑ ebl⭑·as, uz⭑·u _escept⭑·e (de⭑)_,
_ekskluziv²·e (de⭑)_.
Rim. 1: Zamenhof atent⭑·ig·as, ke⭑ «la⭑ vort⭑·o „krom⭑“ pov⭑·as
iu+foj⭑·e kaŭz⭑·i ne·preciz⭑·ec·on aŭ⭑ mal·kompren⭑·iĝ·on; sed⭑ en⭑ tia·j
okaz⭑·oj ni dev⭑·as evit⭑·i la⭑ vort⭑·on „krom⭑“ kaj⭑ uz⭑·i anstataŭ⭑ ĝi
la⭑ pli⭑ preciz⭑·ajn esprim⭑·ojn „escept⭑·int·e“ aŭ⭑ „ne⭑ sol⭑·e, sed⭑
ankaŭ⭑“» .
Rim. 2: PAG kaj⭑ la⭑ PIV-oj prezent⭑·as „krom⭑“ kiel⭑
prepozici⭑·on, dum⭑ por⭑ (ekz-e) {anstataŭ⭑} ili al·las⭑·as la⭑
rol¹·on konjunkci⭑·an: Petr⭑·o bat⭑·is Paŭl⭑·on _anstataŭ⭑_
Vilhelm⭑·o_n_ ; tut⭑·e simil⭑·a est⭑·us la⭑ fraz¹·o _krom⭑ Vilhelm⭑·on_
Petr⭑·o bat⭑·is Paŭl⭑·on . Mank⭑·as ekzempl⭑·oj pri⭑ Zamenhof⭑·a uz⭑·o de⭑
akuzativ⭑·o post⭑ „krom⭑“; tamen⭑ Zamenhof ne⭑ hezit³·is met⭑·i post⭑
ĝi ali⭑·ajn semantik⁽⁺⁾·ajn kaz⭑·ojn, ekz-e dativ⭑·on k.a.: Kiu
al·port⭑·as ofer⭑·ojn al⭑ di⭑·oj, _krom⭑ al⭑_ la⭑ Etern⭑·ul·o sol⭑·e, tiu
est⭑·u eks·termit¹·a ; Ne⭑ est⭑·os en⭑ ĉi⭑ tiu·j jar⭑·oj ros⭑·o nek⭑
pluv⭑·o, _krom⭑ en⭑_ la⭑ okaz⭑·o, se⭑ mi tio·n dir⭑·os ; sur⭑ la⭑ tut⭑·a
ter⭑·o ne⭑ ekzist⭑·as Di⭑·o _krom⭑ ĉe⭑_ ; li sci⭑·is pri⭑
nenio, _krom⭑ nur⭑ pri⭑_ la⭑ pan⭑·o, kiu·n li manĝ⭑·is . Tial⭑ la⭑
gramatik⭑·oj (PAG, PMEG) agnosk⁽⁺⁾·as la⭑ ebl⭑·on de⭑ akuzativ⭑·o post⭑
„krom⭑“ (t.e fakt¹·e, ĝi⭑·an konjunkci⭑·an rol¹·on), kaj⭑ ĝi fakt¹·e
est⭑·as atest⭑·it·a ĉe⭑ divers⭑·aj aŭtor⭑·oj: vi sci⭑·as, ital⁸·oj
manĝ⭑·as preskaŭ⭑ nenio·n krom⭑ frukt⭑·ojn kaj⭑ glaci⭑·aĵ·on ; krom⭑
Karl⁽⁺⁾·o_n_ mi vizit⭑·is kin⁸·on ; vi nenio·n don⭑·is al⭑ mi, krom⭑
sufer⭑·ojn .
krom⭑ ke⭑, krom⭑ se⭑, krom⭑ tio ke⭑
(konjunkci⭑·o)
Escept⭑·ant·e, ne⭑ konsider⭑·ant·e tio·n ke⭑..., tamen⭑ al·don⭑·e...:
mi nenio·n pli⭑ postul⭑·us, krom⭑ ke⭑ oni montr⭑·u al⭑ mi
sin⁸+don⭑·ec·on kaj⭑ estim⭑·on ; li mort⭑·is pro⭑ kor⭑·o-ĉes⭑·o; tio
signif⭑·as nenio·n, krom⭑ tio, ke⭑ li viv⭑·is kaj⭑ nun⭑ ne⭑ viv⭑·as
plu⭑ ; ŝi […] mal·oft⭑·e mal·ferm⭑·is si⭑·an buŝ⭑·on krom⭑ se⭑ oni
rekt⭑·e al·parol⭑·is ŝi·n .
II.
Vort⭑·er·o kun⭑ la⭑ senc⭑·o de⭑ {krom⭑^1.a} :
krom⭑·a
Pli⭑·a: [tio] de·ĉen⭑·ig·is eksplod⭑·on, kiu dis·salt⭑·ig·is la⭑ supr⭑·an
protekt¹·o-plat⭑·on kun⭑ proksim⭑·um·a pez⭑·o de⭑ 1000 tun⁸·oj […] post⭑
kelk⭑·aj sekund⭑·oj sekv⭑·is krom⭑·a eksplod⭑·o, kiu el·ĵet⭑·is
fragment⭑·ojn de⭑ brul⭑·aĵ·o el⭑ la⭑ kern⭑·o de⭑ la⭑ reaktor⁽⁺⁾·o ; 30
krom⭑·aj ŝtat⭑·oj sankci⭑·is la⭑ kontrakt⭑·on.
{krom⭑·a (metal⭑·a)}
krom⭑·e
Adverb⭑·o signif⭑·ant·a „krom⭑ tio“: krom⭑·e ni ĝoj⭑·u ankaŭ⭑ pro⭑ la⭑
aflikt³·oj, sci⭑·ant·e, ke⭑ aflikt³·o far⭑·as pacienc⭑·on ; la⭑ fum⭑·eg·o
jam⭑ est⭑·ig·is san⭑~problem¹·ojn por⭑ la⭑ loĝ⭑·ant·ar·o […] krom⭑·e oni
ne⭑ pov⭑·as labor⭑·i aŭ⭑ stud¹·i, ĉar⭑ la⭑ aer⭑·o est⭑·as tiel⭑ danĝer⭑·a,
ke⭑ neniu pov⭑·as ir⭑·i ekster⭑·en .
krom·aĵ⭑·o
{Al·don⭑·o} , {suplement⁸·o} al⭑ mem·star⭑·a tut⭑·o: ĉapel⭑·ist·o:
krom·aĵ⭑·o por⭑ kiu anstataŭ⭑·as iks⁹·ojn per⭑ taŭg⭑·aj
ĉapel⭑·oj.
III.
Prefiks⭑·o sam⭑+signif⭑·a:
krom·foli⭑·o
Foli⭑·o al·don⭑·it·a al⭑ libr⭑·o ktp.: krom·foli⭑·o de⭑ „Jun⭑·a
Esperant⭑·ist·o“ .
krom·person⭑·o
Person⭑·o apud⭑ la⭑ precip⭑·a rilat⭑·e iu·n afer⭑·on: posed⭑·ant·o ankaŭ⭑
pov⭑·as pro·ku⁹-raci¹·i al⭑ krom·person⭑·o, kiu·n li tiam⭑ mandat¹·ig·as
por⭑ la⭑ kont³·o .
krom·seĝ⭑·o
Seĝ⭑·o al·don⭑·it·a al⭑ ia⭑ regul⭑·a, kutim⭑·a nombr⭑·o, en⭑ teatr⭑·o, aŭl⁽⁺⁾·o
kc.
krom·vir⭑·in·o
Ne·leĝ⭑·a kun·viv⭑·ant·in·o, kiu·n hav⭑·as vir⭑·o, krom⭑ si⭑·a leĝ⭑·a
edz⭑·in·o; {konkubin⁽⁺⁾·o} : li⭑·a edz⭑·in·o far⭑·iĝ·is krom·vir⭑·in·o de⭑ iu
bankier⁶·o ; li hav⭑·is dek⭑ ok⭑ edz⭑·in·ojn kaj⭑ ses⭑×dek⭑
krom·vir⭑·in·ojn, kaj⭑ li nask⭑·ig·is du⭑×dek⭑ ok⭑ fil⭑·ojn kaj⭑ ses⭑×dek⭑
fi·lin⭑·ojn . {krom·edz⭑·in·o}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.123 2023/12/12 19:24:45 ]
__________________________________________________________________