vidu ankaŭ la klarigojn
kron·/·o

kron·o

   1.
          Cirkl⁸·aĵ·o por met·o sur la kap·on de iu, sur la ekstrem·on de io:

        a)
                kap-ornam·o el kun·plekt·it·aj flor·oj, branĉ·et·oj, foli·oj, en
                iu·j kultur¹·oj kiel milit·ist·a, sport¹·a  civil¹·a honor-sign·o:
                unu flor·o ne est·as kron·o ; oni piknik⁹·as, pluk⁽⁺⁾·as flor·ojn
                kaj far·as el ili kron·ojn, kiu·jn oni sur·kap·e port·as ; ili
                plekt·is kron·on el dorn·oj kaj met·is ĝi·n sur li·an kap·on […]
                kaj mok·is li·n, dir·ant·e: Salut·on, Reĝ·o de la Jud³·oj! .

        b)
                metal·a kap-ornam·o, sign·o de moŝt·ec·o, precip·e de reĝ·ec·o en
                eŭrop·a kaj ali·aj kultur¹·oj: oni el·konduk·is la reĝ·id·on,
                met·is sur li·n la kron·on kaj […] proklam·is li·n reĝ·o ; met·u
                la cidar⁽⁺⁾·on sur li·an kap·on, kaj met·u la sankt·an kron·on sur
                la cidar⁽⁺⁾·on ; re·ĝin²·a kron·o ; ŝi hav·is sur la kap·o grand·eg·an
                or·an kron·on, ornam·it·an per briliant·oj kaj karbunkol⁽⁺⁾·oj .

          {diadem¹·o} , {girland¹·o} , {ring·o}

   2.
          Sign·o  simbol¹·o de merit·o, de sukces·o: kron·o de glor·o est·as la
          griz·ec·o (de mal·jun·ul·aj har·oj) ; nep·oj est·as kron·o por mal·jun·ul·oj
          ; brav·a vir·in·o est·as kron·o por si·a edz·o .

   3.
          Reĝ·ec·o, suveren⁽⁺⁾·ec·o: laŭ la nun·a kod⁹·o por la imperi·estr·a famili·o
          nur vir·oj per la vir·a de·ven·o rajt·as hered·i la kron·on ;
          Manks⁽⁺⁾·-~insul·o […] est·as posed·aĵ·o de la brit⁹·a kron·o ; brit⁹·a
          fidel·ec·o al la kron·o kaj al la vir·in·o, kiu nun port·as ĝi·n .

   4.
          Objekt·o simil+form·a kiel {kron·o^1.b} : [la] alt+statur¹·aj palm·oj
          eg·e impres·is al mi pro ties kun·ig·it·aj kron·oj ; {kron-virus⁹·o} ;
          dent·a kron·o . {egret⁽⁺⁾·o^2} , {krest¹·o} , {korol⁴·o} , {supr·o} de arb·o

   {kron·o (mon-unu·o)} , {Kron⁽⁺⁾·o (titan¹·o)}

kron·i

   (tr)

   1.
          Ornam·i per kron·o: la jun·ul·in·oj kron·is si·ajn amik-in·ojn per
          flor·oj; [ŝi] el·tir·is verd·an petrosel·on el la bala·aĵ·ej·o kaj
          kron·is la pot·on .

   2.
          Ceremoni¹·e agnosk⁽⁺⁾·i ies merit·on  ating·on per sur·kap·ig·o de kron·o
          real¹·a  metafor¹·a: kron·i la laŭreat²·on en konkurs·o. {premi·i}
          {glor-kron·o} , {laŭr·o-kron·o}

   3.
          Unu·a+foj·e ceremoni¹·e sur·kap·ig·i kron·on^1.b kiel sign·on de la
          monark⁸·a potenc·o: en 1430 oni intenc·is kron·i duk·on  la
          Grand·a kiel reĝ·on de Litovi⁽⁺⁾·o .

   4.
          Rekompenc·i per {ating·o} de rezult²·o: saĝ·ul·oj est·as kron·at·aj de
          kler·ec·o ; rest·as far·i nur kelk·ajn paŝ·ojn por prav·ig·i si·ajn
          esper·ojn […], por kron·i tiu·jn ĉi dek ok jar·ojn ; se vi ne kron·os
          mi·an konstant·an am·on, tiam mi ne valor·os la ter·an ekzist·ad·on .

   5.
          Est·i supr·a (spac·e)  fin·a (temp·e, procez⁽⁺⁾·e) part·o de io: la
          voj·et·on kron·is mal·lum·a, dens·a arb·ar·o ; fin·e, por kron·i ĉio·n,
          plaĉ·is al la respekt·ind·a re·ĝin²·o honor·i ni·an kun·ven·on per si·a
          ĉe·est·o ; ŝi est·as vest·it·a bril·e bunt⁽⁺⁾·e kiel amazon⁽⁺⁾·a papag·o,
          kron·it·a de grand·a ĉapel·o ; restoraci·oj, kron·it·aj de pin-arb·oj ;
          kaduk·ajn kaban²·ojn oni kron·is per sun-panel⁴·oj ; Baĥ⁽⁺⁾·o antaŭ·e tre
          ŝpar·em·e util·ig·is tiu·n sigel·on, sed konsci·e kron·is si·an last·an
          verk·on per ĝi ; la fin·o kron·as la verk·on .

glor-kron·o

          {Kron⁽⁺⁾·o} don·it·a al iu pro akir·it·a glor·o, ekz-e dum batal·o; ekz-e
          {laŭr·o-kron·o} , oft·e uz·at·a metafor¹·e: ne help·as glor-kron·o al
          mal·plen·a kaldron·o ; la Libr·ar·o est·u taŭg·a memor·aĵ·o pri ni·a am·at·a
          amik·o, kaj glor-kron·o por ni·a Majstr·o . {aŭreol⁶·o} , {nimb²·o} ,
          {prestiĝ⁹·o}

laŭr·o-kron·o

          {Kron⁽⁺⁾·o^1.a} el laŭr·aj branĉ·et·oj, kutim·a honor-sign·o ĉe la
          antikv·aj grek⁸·oj kaj romi⁽⁺⁾·an·oj; metafor¹·e, simbol¹·o de venk·o,
          sukces·o, merit·o: kio·n ajn fi·fam·ig·an oni ali·e pov·is dir·i pri „
           “, pro unu afer·o ĝi merit·is laŭr·o-kron·on: ĝi est·is
          eminent·a instru-majstr·o ; la blazon¹-ŝild·on [de Argentin⁽⁺⁾·o] ĉirkaŭ·as
          laŭr·o-kron·o, kiu reprezent·u la arme¹·an venk·on en la batal·o pri
          ŝtat·a sen·de·pend·ec·o .

lum-kron·o

          Lum·a kron·o, {aŭreol⁶·o^1} ; kron·o kun lum·oj, kandel·oj a.s.
          simbol¹·ig·ant·a aŭreol⁶·on: la ĉiel·a veo ĉirkaŭ·as, kiel lum-kron·o,
          vi·an kap·on, ho,  ; en la post·tag-mez·o de la last·a
          tag·o de l’ jar·o ir·ant·oj aper·as [kaj] est·as serv·at·aj de 
          kun lum-kron·o sur si·a kap·o je varm·ig·it·a alkohol¹·aĵ·o .

Aŭstr⁽⁺⁾-al·a Kron⁽⁺⁾·o (CrA)

          Sud·--hemisfer⁽⁺⁾·a {stel-figur·o} (): NGC 6541 est·as glob·a stel-amas·o en
          konstelaci⁽⁺⁾·o Aŭstr⁽⁺⁾-al·a Kron⁽⁺⁾·o .

Bor·e~al·a Kron⁽⁺⁾·o (CrB)

          Nord·--hemisfer⁽⁺⁾·a {stel-figur·o} (): NGC 6002 est·as stel·o en
          konstelaci⁽⁺⁾·o Bor·e~al·a Kron⁽⁺⁾·o .

   [artikol-versi⁹·o: 1.50 2023/12/04 09:28:18 ]
     __________________________________________________________________