vidu ankaŭ la klarigojn
krud·/·a

krud·a

   1.
          Tia, kia la natur·o ĝi·n produkt·is, konserv·ant·a si·an {primitiv²·a} n
          stat·on.

        a)
                Ne {pri·labor·i} ta⁽⁺⁾, ne·prepar·it·a, ne·kultur¹·it·a: ten·ej·oj de
                krud·aj material·oj ; en unu part·o pend·is fel·oj kaj haŭt·oj,
                krud·aj kaj tan·it·aj ; person·o, en·volv·it·a en blank·a krud·a
                pelt·o ; la krud·a karn¹·o (de mal·san·ul·o) est·as mal·pur·a: ĝi
                est·as lepr·o ; [la odor·o de flor·oj] est·is pli kaj pli
                sent·ebl·a inter la krud·aj odor·oj de la ter·o kaj akv·o ; nud·a
                kaj krud·a, sen groŝ·o en poŝ·o.

        b)
                Ne {kuir·i} ta⁽⁺⁾: krud·a frukt·o; si·n nutr·ad·i je kamp·aj herb·oj
                kaj krud·a viand·o ; ne manĝ·u ĝi·n du·on-krud·an, nek kuir·it·an
                en akv·o, sed nur rost·it·an sur fajr·o .

          {sovaĝ·a^1}

   2.
          {Mal·mild²·a} , {abrupt²·a} .

        a)
                Fort·e kaj mal·agrabl·e impres·ant·a la sent·um·ojn pro ne
                {perfekt·a} laboriteco  pro ne sufiĉ·a harmoni¹·o; ne
                {harmoni¹·a} , mal {delikat·a} : la vir·in·o en la funebr·a
                vest·o kapt·is tiu·n krud·an man·on kaj prem·is ĝi·n fort·e ; vi·a
                desegn·o est·as preskaŭ tut·e kovr·it·a per tro krud·aj strek·oj
                de krajon·o ; tiam·a portret·o, iom krud·a kaj mal·dolĉ·a,
                montr·as la mal·ĝoj·on de l' gimnazi²·an·o ; krud·a silk·o po 6
                ŝiling¹·oj ; Vi tiam port·is lan-fulard⁽⁺⁾·on / Sur krud·a bluz¹·o ;
                strang·a kok·o-kri·o […] krud·a, mank·is delikat·ec·o .

        b)
                {Dolor·ig·e} impres·ant·a la sent·um·ojn pro brut·a for·teg·o 
                sovaĝ·a intens⁴·ec·o; pen·e {toler·ebl·a} , mal·mild²·eg·a: krud·a
                vintr·a tag·o ; krud·a vent·o tranĉ·is al ĉiu la vizaĝ·on ;
                krud·aj, mal·sek·aj aŭtun·aj nebul·oj ; ĉi tie intern·e ĉio
                est·is mal·agrabl·a, krud·a kaj ŝim·a ; ili viv·as […] kontraŭ
                tiu·j krud·aj fort·oj de la natur·o, kiu·j ili·n ĉiu·jn egal·e
                atak·as ; la krud·a tumult·o de la batal·o .

          {sovaĝ·a^2}

   3.
          Ne mild²·ig·it·a de {civiliz·it·a} kultur¹·o; brut·e instinkt¹·a;
          {mal·kler·a} , mal·ĝentil·eg·a, {vulgar} anim·a: li [...] dis·ŝir·is
          si·ajn vest·ojn kaj danc·is nud·e antaŭ la krud·aj sovaĝ·aj soldat·oj ;
          delikat·a best·o inter la krud·aj soldat·oj ! frat·o, krud·a kaj
          sovaĝ·a […] jam en la infan·aj lud·oj ne las·is al ni pac·on kaj
          konsent·on ; krud·a best·a ( {brutal⁽⁺⁾·a} ) fort·o, por kiu ekzist·as
          nur la demand·okiu kie super kiu […] dev·as reg·i“ . {barbar¹·a} ,
          {sen·kultur¹·a}

krud·aĵ·o

   1.
          Io krud·a: [ili] trov·is pli kaj pli da krud·aĵ·o-recept¹·oj,  por
          pic⁹·o, sup·o kaj tort·o ; ĉiu·jn mal·saĝ·aĵ·ojn kaj krud·aĵ·ojn de la
          popol·o li bat·ad·is ; krud·aĵ·oj met·it·aj en la buŝ·ojn de la person·oj
          kaj scen·oj, kiu·j mal·facil·ig·us la ĝu·ad·on de tiu verk·o .

   2.
          {Krud~material·o} : la produkt·ad·o de var⁴·oj […] est·is praktik·at·a
          kun grand·a konsum·o de krud·aĵ·oj .

krud·ul·o

          Krud·a hom·o: ke tio pov·us est·i nobl·a, intenc·e far·it·a sin⁸-ofer·o,
          neniel ven·is en la kap·on de la krud·ul·o ;  est·is krud·ul·o
          ne·eduk·it·a, kaj li oft·e pri·trakt·is tem·ojn tut·e erar·e ; ĉu oni
          nom·as krud·ul·oj la labor·ist·ojn  ne, tio indiferent·u al ili. ;
          plej kuir·it·a kamp·ul·o ĉiam rest·os krud·ul·o ; se vi krud·ul·on iom
          kares·os, li al si ĉio·n permes·os . {mal·delikat·ul·o}

mal·krud·a

          Pri·labor·it·a, kuir·it·a, {delikat·a} ...: [tiu ŝtat·o] praktik·as al
          la Eŭrop·a Uni⁹·o la kiom ebl·e plej mal·krud·an influ·on . {fajn⁽⁺⁾·a} ,
          {sublim⁽⁺⁾·a}

   [artikol-versi⁹·o: 1.32 2023/12/03 09:59:02 ]
     __________________________________________________________________