vidu ankaŭ la klarigojn
las·/·i

las·i

   (tr)

   1.
          Liber+vol·e apart·iĝ·i de io  iu.

        a)
                Ne pren·i kun si; {rest·ig·i} sur iu lok·o  en iu stat·o: ili
                for·ir·is de li, las·int·e li·n en grav·a mal·san·o ; strut·o
                lev·iĝ·as [kaj] las·as sur la ter·o si·ajn ov·ojn ; ili las·is la
                viv·on al la […] infan·oj ; sub kies zorg·ad·o vi las·is tiu·n
                mal·grand·an ŝaf·ar·on en la dezert·o ? se vir·o hav·as cent
                ŝaf·ojn, kaj unu el ili erar-vag·is, ĉu li ne las·as la naŭ×dek
                naŭ, kaj […] serĉ·as tiu·n, kiu erar-vag·is ? la bird·oj las·as
                ia+foj·e io·n sur mi·a ĉapel·o ; la oper¹·o ir·is tre bon·e, nur la
                ĥor·oj las·is io·n por dezir·i (ne son·is tut·e bon·e) ; ni las·u
                ĝi·n flank·e kaj komenc·u... ; las·u ni·n sol·ajn por moment·o ;
                la tie kresk·ant·aj ber·oj las·as post si en la man·o […]
                ne·for·ig·ebl·an makul·on ; tiu ĉi fraz¹·o son·as tiel bel·e kaj
                saĝ·e, ke por la grand·eg·a pli·mult·o da hom·oj ĝi jam las·as
                nenia·n dub·on ; la serv·ant·in·o, el·ir·ant·e, las·is la pord·on ne
                ferm·it·a ; se kalumni·o  pas·as, ĝi ĉiam io·n las·as .
                {post·las·i}

        b)
                Ne plu {ten·i} , ne plu {konserv·i} , for·ir·i de...:
                Aleksandr·o las·is si·an parol·ad·on pri batal·o kaj pet·is de
                ili pan·on ; kun neniu ali·a li vol·is danc·i, li ne las·is
                ŝi·an man·on ; ŝi las·is la gard·ist·o-dom·on, kiu·n ŝi loĝ·is, kaj
                lok·iĝ·is en kastel·on ; ĉu pren·i, ĉu las·i: elekt·u ; la
                dek+unu·a maten·e […] Herb-en·o las·is si·an ofic·ej·on ; las·u por
                moment·o flank·e vi·an nobel·ec·on . {ced·i^2} , {for·las·i} ,
                {rezign³·i}

        c)
                {Trans·don·i} je ies dispon·o, {hered·ig·i} , {asign·i} : li
                las·is ĉio·n, kio·n li hav·is, en la man·oj de  ; ek·kon·u
                la reĝ·an favor·on: mi las·as al vi la dom·on kaj kort·on ; la
                edz·in·o […] las·as al li mal·grand·an fil·on ; li las·as al vi
                nenia·jn ordon·ojn por la est·ont·ec·o, por ke vi pov·u
                administr·i […], kiel vi mem vol·os ; Kristofor⁽⁺⁾·o Kolumb⁽⁺⁾·o en
                si·aj memor·aĵ·oj las·is detal·an sci·ig·on, en kia manier·o la
                hom·oj kon·at·iĝ·is kun tiu ĉi kresk·aĵ·o ; al la firm·o
                 mi las·is person·an privilegi·on pri mi·aj verk·oj ;
                al ŝi oni las·is nek temp·on, nek liber·ec·on ; ĉu li dir·is
                si·an nom·on? – ne, sinjor·o: sed li las·is si·an vizit-kart·on .
                {trans·las·i}

   2.
          Ne {mal·help·i} io·n  iu·n.

        a)
                Ne mal·help·i ies ag·ad·on, ne ĝen·i iu·n: vol·u las·i mi·n trink·i
                iom da akv·o el vi·a kruĉ·o ; pac·on mi las·as al vi ;
                tro·sat·ec·o ne las·as la riĉ·ul·on dorm·i ; [li] star·as tiel
                modest·e en la angul·o kaj las·as kraĉ·i sur si·n ; las·u vi·an
                propr·an sent·on est·i vi·a gvid·ant·o ; pardon·u mi·n, ke mi ne
                las·as vi·n mem leg·i la leter·on ; ni las·as al la leg·ant·oj
                el·parol·i la nom·on kiel ili vol·as . {embaras·i^1} , {ĝen·i^1}
                {permes·i}

        b)
                Ne mal·help·i ir·i: ŝtel·ist·on neniu las·as en si·an dom·on ;
                sinjor·o, oni ne las·as mi·n antaŭ·en ; ia·j komerc·ist·oj vol·as
                en·ir·i, sed la polic·an·o ili·n ne las·as ; mi pet·as vi·n,
                sinjor·o, las·u mi·n al ŝi ; mi·n las·u for ! {bar·i}

        c)
                Ne mal·help·i, ke io okaz·u: [ili] las·as la danĝer·on lud·i
                ĉirkaŭ [si], kiel dres·it·a serpent·o ; parol·u nenia·n nom·on
                kaj ne las·u rimark·i, ke ni parol·as pri sekret·oj ; [li]
                las·is ŝi·n atend·i ; [li] est·is hom·o, kiu las·is si·n konvink·i
                ; ili ne dev·is las·i rimark·i, ke ili nenio·n vid·as ; [cert·e]
                vi ne las·as pas·i tut·an monat·on, antaŭ ol vi de·nov·e ven·os
                ni·n vid·i . {al·las·i}

        d)
                {Favor·i} ies liber·an ag·ad·on, ne zorg·ant·e mem, sed
                eventual¹·e profit·ant·e de tio: mi ne el·don·as mem vort·ar·ojn
                pli plen·ajn, sed las·as ili·an kre·ad·on al la publik·o ; mi
                las·as al ali·aj person·oj kaj ali·aj temp·oj la iom-post-iom·an
                plen·an klar·ig·ad·on de la hom·ar·an·ism·o ; mi rest·as hejm·e, mi
                las·as la ali·ajn vojaĝ·i, las·as ili·n ven·i al mi ; la
                vilaĝ·an·oj trans·ir·as en la paŝt·ist·ajn dom·et·ojn kaj las·as
                si·ajn brut·ojn paŝt·iĝ·i sur la alt·aĵ·oj ; ĉar tiu ĉi demand·o
                est·as tre mal·facil·e solv·ebl·a […], ni las·as nun ankoraŭ
                ĝi·an solv·on al la fort·o de la temp·o ; la klar·ig·ad·on de l’
                fenomen¹·o mi las·as al ia pli saĝ·a cerb·o .

          Rim.: Kvankam oni trov·as iom oft·e ĉe Zamenhof la verb·on _las·i_
          uz·at·a antaŭ infinitiv²·o en la senc·o de _ig·i_, tiu german·ism·o, kiu
          pov·as nask·i konfuz·on, est·as nepr·e evit·ind·a: Rapid·e la
          gard·ist·ojn! Las·u gard·i La pord·on ! ŝi […] las·as pend·ig·i [ili·n],
          se ili ne pov·as diven·i, kio·n ŝi postul·as de ili ; la mal·jun·a
          reĝ·o las·is polur·i si·an or·an kron·on ; vi las·is mi·n vok·i (vi
          ordon·is vok·i mi·n).

las·o

          Ag·o las·i: ĉiu·n objekt·on, kiu·n ni for·pren·os, mi dev·as ind·e
          kompens¹·i kaj kontraŭ·pez·i per las·o de ali·a ·o ; ili ĵus fin·is la
          stud¹·ad·on, […] kio·n ĉiu far·os post las·o de la eduk·ej·o ? not·u mi·an
          las·on de neŭtral²·a spac·o .

   Rim.: Simil+son·a est·as la vort·o {laz⁽⁺⁾·o} (kapt·o-ŝnur·o).

las·em·a

          Prefer·e las·ant·a la afer·ojn ol inter·ven·i: las·em·a eduk·ad·o;las·em·a
          gvid·ad·o, politik¹·o. {liberal²·a} , {leĝer⁽⁺⁾·a} , {neglekt⁸·em·a} ,
          {permes·em·a}

al·las·i

   (tr)

          Las·i ven·i; ne {kontraŭ·star·i} ; permes·i, ke iu far·u, ke io okaz·u:
          sid·i ĉiam en profund·a mal·lum·o kaj al·las·i al si nenia·n radi·on de
          la sun·o ; [ili] akcept·as tiu·n ĉi leĝ·on […] al·las·ant·an jam nenia·n
          dub·on ; ili ne vol·as al·las·i al la mal·supr·o de l' tron·o hom·ojn de
          ali·a kred·o ;  , sci·u, ke se vi al·las·us mi·n al intim·ec·o kun
          vi, mi don·us al vi du talent·ojn, kaj al vi·a patr·o unu talent·on ;
          li facil·e ek·reg·us si·an sang·on, sed io ali·a nask·iĝ·is en li, kio·n
          li ne vol·is al·las·i ; ĉu est·as al·las·ebl·a uz·ivok·i“, por montr·i
          pli·laŭt·ig·on de la voĉ·o . {akcept·i}

de·las·i

   (tr)

          Las·i fal·i, de·met·i: kun bru·o la ankr·oj est·as de·las·it·aj ; tra
          fenestr·o oni mi·n de·las·is laŭ·flank·e de la mur·o en korb·o kaj mi
          el·iĝ·is ; mi renkont·is tiu·n, kiu·n mi·a anim·o am·as […] kaj ne
          de·las·is li·n, ĝis mi en·konduk·is li·n en la dom·on de mi·a patr·in·o ;
          surpriz·it·a, Viktor⁽⁺⁾·o de·las·is la brid·on ; Beatric⁽⁺⁾·o est·is
          kor-tuŝ·it·a, kaj ne·sent·ebl·e de·las·is io·n da si·a kutim·a sever·ec·o ;
          mal·gras·a, sen·fort·a skelet¹·o, [ŝi] ne de·las·is plu si·an kanap·on .

el·las·i

   (tr)

          Las·i el·iĝ·i: li al·tir·is la pli jun·an frat·in·on al si·a brust·o, kiam
          li ŝi·n re·e el·las·is, ŝi de·nov·e al·volv·iĝ·is ; por el·las·i la
          koler·on, ŝi ek·bat·is la hund·et·on ; [ili] tiel ek·tim·is, ke ili
          el·las·is el la man·oj, kio·n ili ten·is ; mi decid·is el·don·i la
          libr·on […] per apart·aj kajer·oj […] el·las·at·aj […] period¹·e, kun
          inter·temp·oj de ĉirkaŭ du monat·oj ; Kovr·il·on de la korb·o lev·u, //
          El·las·u la bird·et·ojn ; la kaldron·oj de la ŝip·o kun muĝ·o kaj bru·o
          el·las·as vapor·on . {el·ig·i} , {fal·ig·i} , {liber·ig·i}

en·las·i

   (tr)

          Las·i en·ir·i: [la] fiŝ·o, en·las·it·a en akv·on, re·viv·iĝ·as ; [la] lup·oj
          […] sufok·is tuj la rat·ojn kaj mus·ojn, kiu·jn oni en·las·is al ili
          en la kaĝ·on ; en·las·u neniu·n ; est·us saĝ·e mal·ferm·i la fenestr·on
          por en·las·i iom da pur·a aer·o . {akcept·i^2}

for·las·i

   (tr)

          Las·i for de ie; definitiv¹·e las·i: mi for·las·as hodiaŭ vi·an dom·on ;
          li ĵus for·las·is la universitat·on ; la edz·in·o […] for·las·as la
          edz·on, dum la hund·o rest·as fidel·a al si·a mastr·o ; almenaŭ la
          esper·o mi·n ne for·las·as ; la viv·o for·las·is la korp·on ; for·las·i la
          land·on ; mi […] prov·os iom post iom for·las·i mi·an ĝis~nun·an
          manier·on de skrib·ad·o ; for·las·i iu·n sufiks·on, por ricev·i vort·on
          pli mal·long·an ; la artikol·o pov·as est·i for·las·at·a kaj
          anstataŭ·ig·at·a de apostrof²·o ; dorm·u trankvil·e, Di·o ne for·las·os
          ni·n ; kelk·aj tre mal·mult·aj mal·kontent·ul·oj for·las·is Esperant·on .
          {adiaŭ·i} , {divorc⁽⁺⁾·i} , {ekzil·iĝ·i} , {rezign³·i} {preter·las·i}

for·las·ebl·a

          Kio·n oni pov·as las·i for: kondiĉ·a fin·iĝ·o, tiel sam·e for·las·ebl·a,
          kiel „o“ en la substantiv·o ; [krom] moral¹·ec·o, ĉio ali·a est·as
          for·las·ebl·a, ĉar ni trov·is ke tiu elekt·o est·as plej grav·a por
          viv·ant·o ; {ne·grav·a} element¹·o kaj do for·las·ebl·a . {fakultativ⁽⁺⁾·a} ,
          {mal·nepr·a} , {rezign³·ebl·a}

post·las·i

   (tr)

          Las·i post si: ŝajn·ig·u al ŝi, ke vi post·las·is la mal·grand·ajn
          garb·et·ojn, kaj vi permes·u al ŝi, ke ŝi kolekt·u ili·n ; se ies
          frat·o mort·os kaj post·las·os edz·in·on kaj ne las·os infan·on, la
          frat·o de la mort·int·o pren·u li·an edz·in·on ; ĵus fin·iĝ·is la du·a
          revoluci¹·o kaj post·las·is ĉie sang·on ;  dezir·is post·las·i
          tiu·n tekst·on […] kiel part·on ja neces·an de komenc·a fundament·o ;
          ili post·las·is sever·ajn ordon·ojn, ke neniu al·proksim·iĝ·u al la
          mort·int·o . {rest·ig·i} , {testament·i}

preter·las·i

   (tr)

          Las·i preter·pas·ant·e, ne·atent·ant·e, ne kapt·ant·e: ni preter·las·as
          mult·ajn ali·ajn […] antaŭ·dir·ojn kaj trans·ir·as al pri·rigard·o de la
          teori·oj, sur kiu·j li·aj antaŭ·dir·oj est·is fond·at·aj ; mi esper·as,
          ke li ne preter·las·is ( {mal·traf·is} ) la vagon·ar·on ; [li]
          diven·is, tra la mal·dolĉ·ec·o de tiu·j parol·oj, la konfes·on, kiu·n
          preter·las·is la jun·ul·in·o ; dankal kelk·aj vort·oj, kiu·jn
          preter·las·is tiu vir·o, mi  kred·is kompren·i ; vi est·as hom·o saĝ·a
          kaj vi ne am·as preter·las·i tio·n, kio naĝ·as al la man·oj ; li
          preter·las·is neniu·n okaz·on ; ĝis nun ĉiu·j ili·aj am·aĵ·oj ne
          preter·las·is la lim·ojn de ne·grav·a am·ind·um·et·o ; oni mal·supr·e
          solen·e ek·kant·is la dek-ok-preĝ·on, kiu·n neniu dev·as preter·las·i .
          {neglekt⁸·i} , {salt·i}

re·las·i

   (tr)

          Post plen·um·o de ĝi·a funkci¹·o ĉes·i ten·i  prem·i io·n, las·i ĝi·n
          re·ven·i al si·a normal¹·a stat·o: _klak³·i_: Prem·i (klav·on, buton·on de
          mus·o) kaj re·las·i (ekz-e por elekt·i) .

sin⁸-al·las·o

          {Konfid·o} de si mem, sen·defend·a, fid·a sin⁸-ten·o: sin⁸-al·las·o al la
          dolĉ·a emoci³·o de si·a kor·o . {sin⁸+don·em·o}

tra·las·i

   (tr)

          Las·i tra·ir·i: pro la mal·vast·ec·o de la en·ir·oj, kiu·j apenaŭ sufiĉ·as
          por tra·las·i la plej mal·grand·ajn reg·at·ojn, la ge·reĝ·oj neniel
          pov·as el·ir·i ; ŝip·et·oj […] dis·kur·ad·is en ĉiu·jn direkt·ojn por
          tra·las·i grand·eg·an flos·on ; la du·a kohort⁽⁺⁾·o tra·las·is supr·en nur
          tiu·jn, kiu·j hav·is rol¹·on en la ekzekut·o ; la mal·dik·a ŝtof·o
          tra·las·is ne·klar·an lum·on ; en la alt·o ŝveb³·is dens·a, sen·kontur·a
          nub·aĵ·o, kiu sen·ĉes·e verŝ·is akv·on kaj ne tra·las·is  imag·et·on pri
          sun·o kaj lum·o ; intern·e de ili est·as ŝton·e mal·mol·a mur·o, kiu […]
          ne tra·las·as io·n el tio, kio est·as kaŝ·it·a en ili·a propr·a intern·o
          .

tra·las·em·a

          Facil·e las·ant·a tra·ir·i tra si·a substanc²·o: la surfac⁸·o konsist·as el
          divers·aj spec·oj de tra·las·em·a kalk-ŝton·o, kiu·n oni uz·as ankaŭ kiel
          konstru-material·o ; ili ag·as per·e de provizor¹·aj alianc⁽⁺⁾·oj kaj
          sci-pov·as profit·i el la tra·las·em·o de la land-lim·oj ; tra·las·em·aj al
          la strategi²·o de pro·pek·a kapr·o .

trans·las·i

          Permes·i trans·iĝ·on, t.e. trans·ir·on, trans·don·on kc: vi pov·os
          trans·las·i por ĉiam la honor·on al la ali·aj ; li est·is mort·a, je
          la ok·a oni ĵet·is li·n en la mar·on […], al unu el li·aj krur·oj oni
          lig·is dik·an karb·o-bul·on, mi pens·as, ke la ŝip·estr·o trans·las·is 
          tiu·n dik·an karb·o-bul·on nur kun oblikv¹·a buŝ·o ; ili ĝu·as si·an
          jun·ec·on, pov·as si·n trans·las·i al la vibr¹·ant·a Nun·o, al la log·o de
          la kar·aj efemer³·aĵ·oj . {las·i^1.c}

   [artikol-versi⁹·o: 1.121 2024/01/15 16:14:08 ]
     __________________________________________________________________