vidu ankaŭ la klarigojn
leĝ⭑·/·o
leĝ⭑·o
1.
Dev⭑·ig·a decid⭑·o, proklam⭑·it·a de⭑ plej⭑ super⭑·a ŝtat⭑·a aŭtoritat⭑·o,
ordon⭑·ant·a aŭ⭑ mal·permes⭑·ant·a io·n: la⭑ civil¹·aj, politik¹·aj,
kriminal⭑·aj, konstituci²·aj leĝ⭑·oj; leĝ⭑·o pri⭑ min⭑·ej·oj; don⭑·i, far⭑·i,
voĉ⭑-don⭑·i, nul⭑·ig·i leĝ⭑·on; la⭑ parlament¹·oj aprob⭑·is leĝ⭑·on ; leĝ⭑·o
mal·lert⭑·ul·on lig⭑·as, lert⭑·ul·on for·tig⁸·as ; leĝ⭑·o-far⭑·ant·o, leĝ⭑·o-don⭑·ant·o;
leĝ⭑·o pas⭑·int·aĵ·on ne⭑ tuŝ⭑·as ; popol⭑·a kutim⭑·o hav⭑·as valor⭑·on de⭑ leĝ⭑·o ;
ne·sci⭑·ad·o de⭑ leĝ⭑·o neniu·n prav⭑·ig·as ; jam⭑ en⭑ 1912 ek·valid⁴·is leĝ⭑·o
pri⭑ la⭑ islam⁽⁺⁾·a religi⭑·o ; la⭑ parlament¹·o decid⭑·is leĝ⭑·on kontraŭ⭑ et⭑·aj
sindikat²·oj ; la⭑ manks⁽⁺⁾·a insul⭑·o […] posed⭑·as si⭑·ajn propr⭑·ajn leĝ⭑·ojn,
parlament¹·on, mon⭑·on, flag⭑·on .
2.
Dev⭑·ig·a regul⭑·o: la⭑ leĝ⭑·oj de⭑ la⭑ dec⭑·ec·o, de⭑ la⭑ mond⭑·um·aj rilat⭑·oj, de⭑
la⭑ moral¹·o, de⭑ la⭑ ĝentil⭑·ec·o; la⭑ leĝ⭑·o de⭑ la⭑ pli⭑ fort⭑·a; vol⭑·o kaj⭑
dezir⭑·o leĝ⭑·ojn ne⭑ kon⭑·as ; laŭ⭑ ĉiu·j leĝ⭑·oj de⭑ la⭑ art⭑·o .
3.
Natur⭑·a princip⭑·o; {natur⭑-leĝ⭑·o} : la⭑ leĝ⭑·oj de⭑ la⭑ natur⭑·o; fonetik¹·aj
leĝ⭑·oj instru⭑·i la⭑ leĝ⭑·ojn de⭑ la⭑ fizik⭑·o ; somer⭑·o kaj⭑ vintr⭑·o […] en⭑
ĉiu pejzaĝ⭑·o obe⭑·as al⭑ ali⭑·aj leĝ⭑·oj ; {princip⭑·o}
leĝ⭑·a
1.
Rilat⭑·a al⭑ leĝ⭑·o: la⭑ leĝ⭑·a fort⭑·o, pov⭑·o.
2.
{Laŭ·leĝ⭑·a} : leĝ⭑·a decid⭑·o; sur⭑ leĝ⭑·a baz¹·o ; leĝ⭑·e kaj⭑ rajt⭑·e ; la⭑
leĝ⭑·ec·o de⭑ li⭑·a far⭑·o ne⭑ est⭑·as por⭑ mi mal·cert⭑·a, ĉar⭑ ĉio, kio·n li
far⭑·as, est⭑·as tut⭑·e leĝ⭑·a ; li⭑·aj klient¹·oj ne⭑ est⭑·is invit⭑·it·aj en⭑
leĝ⭑·a ord⭑·o ; vi ja⭑ ĝu⭑·as ĉiu·jn leĝ⭑·ajn rajt⭑·ojn ; tio est⭑·as mi⭑·a leĝ⭑·a
fil⭑·o ; leĝ⭑·a lig⭑·o de⭑ edz⭑·ec·o .
leĝ⭑·ar·o
Kolekt⭑·o aŭ⭑ sistem⭑·o de⭑ leĝ⭑·oj, referenc³·aj por⭑ iu hom⭑-grup⭑·o: leĝ⭑·ar·o
pli⭑ just⭑·a inter⭑ hom⭑·oj ; kiu observ⭑·as la⭑ tut⭑·an leĝ⭑·ar·on, sed⭑
fal⭑+puŝ⭑·iĝ·as pri⭑ unu⭑ punkt⭑·o, far⭑·iĝ·is kulp⭑·a ; la⭑ impost¹·o-leĝ⭑·ar·o en⭑
Briti⁽⁺⁾·o kovr⭑·as 17 000 paĝ⭑·ojn ; laŭ⭑ la⭑ japan⁹·a leĝ⭑·ar·o respond⭑·ec·as
la⭑ aŭtonom⁴·aj komun⭑·um·oj pri⭑ infan⭑+vart⭑·ej·oj .
leĝ⭑·ist·o
Profesi⭑·ul·o spert⭑·a pri⭑ la⭑ leĝ⭑·oj kaj⭑ ili⭑·aj aplik³·oj: Jesu³·o parol⭑·is
al⭑ la⭑ leĝ⭑·ist·oj kaj⭑ la⭑ Farise⁽⁺⁾·oj, kaj⭑ dir⭑·is: Ĉu⭑ est⭑·as permes⭑·at·e
san⭑·ig·i en⭑ sabat⭑·o, aŭ⭑ ne⭑? ; ve⭑ ankaŭ⭑ al⭑ vi, leĝ⭑·ist·oj! ĉar⭑ vi
ŝarĝ⭑·as hom⭑·ojn per⭑ ŝarĝ⭑·oj mal·facil⭑·e port⭑·ebl·aj .
leĝ⭑·ig·i
(tr)
1.
Don⁽⁺⁾·i leĝ⭑·ojn al⭑: en⭑ la⭑ 17a jar⭑-cent⭑·o, en⭑ Edo-epoko, la⭑ ŝogun⁽⁺⁾·o
leĝ⭑·ig·is la⭑ tiel⭑ nom⭑·at·an Leĝ⭑·on pri⭑ Templ¹·oj .
2.
{Laŭ·leĝ⭑·ig·i} : leĝ⭑·ig·i situaci⭑·on, si⭑·ajn rajt⭑·ojn, pretend⭑·ojn,
ekster·edz⭑·ec·an infan⭑·on; sklav⭑·ec·a labor⭑·o, kiu en⭑ Irland⁸·o okaz⭑·as
nur⭑ kontraŭ·leĝ⭑·e, est⭑·as en⭑ Germani⁽⁺⁾·o leĝ⭑·ig·it·a de⭑ la⭑ reg⭑·ist·ar·o, kiu
nom⭑·as si·n social²·a ; leĝ⭑·ig·i bordel¹·ojn kaj⭑ per⭑·ad·on por⭑ prostitu²·ad·o
.
kontraŭ·leĝ⭑·a
Ne·leĝ⭑·a, ne⭑ konform⭑·a al⭑ leĝ⭑·o: kontraŭ·leĝ⭑·a decid⭑·o, entrepren⭑·o; mi
gard⭑·is mi·n de⭑ voj⭑·oj kontraŭ·leĝ⭑·aj ; vi far⭑·is kontraŭ·leĝ⭑·aĵ·on ;
produkt⭑·ad·o de⭑ kontraŭ·leĝ⭑·aj narkot⁴·aĵ·oj ; kontraŭ·leĝ⭑·a romp⭑·o de⭑
kopi⭑-rajt⭑·o .
laŭ·leĝ⭑·a
Konform⭑·a al⭑ leĝ⭑·oj, permes⭑·it·a aŭ⭑ postulat⁽⁺⁾·a de⭑ la⭑ leĝ⭑·oj; {leĝ⭑·a^2}
: tio decid⭑·iĝ·os en⭑ la⭑ laŭ·leĝ⭑·a kun·ven⭑·o ; tiu·n procedur²·on
kritik⭑·ant·oj nom⭑·as „truk⁽⁺⁾·o” aŭ⭑ „eskap⁸·a tru⭑·o” […] sed⭑ la⭑ proced³·o
ŝajn⭑·as est⭑·i plen⭑·e laŭ·leĝ⭑·a ; kutim⭑·e pli⭑ ol⭑ 10 reaktor⁽⁺⁾·oj ne⭑
funkci¹·as pro⭑ kontrol⭑·oj laŭ·leĝ⭑·aj post⭑ ĉiu 13-monat⭑·a period¹·o .
laŭ·leĝ⭑·ig·i
(tr)
Ig⭑·i konform⭑·a al⭑ leĝ⭑·o; {leĝ⭑·ig·i^2} : por⭑ laŭ·leĝ⭑·ig·i ŝi·n kiel⭑
famili⭑·an·on, mi⭑·a patr⭑·in·o organiz¹·is mal·grand⭑·an te⭑-fest⭑·on ; litov⁽⁺⁾·oj,
kiu·j patologi²·e inklin⭑·as al⭑ vet⭑-lud⭑·ad·o, liber⭑+vol⭑·e prezent⭑·is si⭑·ajn
datum⁽⁺⁾·ojn kaj⭑ fot⁹·ojn al⭑ ŝtat⭑·a komision⁴·o pri⭑ vet⭑·ad·o, pet⭑·ant·e, ke⭑
lud⭑-salon⭑·oj ili·n ident¹·ig·u kaj⭑ ne⭑ en·las⭑·u, tiel⭑ 71 hom⭑·oj cel⭑·as si·n
protekt¹·i dum⭑ tiel⭑ nom⭑·at·aj mal·fort⭑·aj moment⭑·oj, ĉi⭑ tiu·n
eksperiment¹·on oni esper⭑·as nun⭑ formal²·e laŭ·leĝ⭑·ig·i .
leĝ⭑+don⭑·a
Rilat⭑·a al⭑ la⭑ ŝtat⭑·aj instanc²·oj, kiu·j en·konduk⭑·as kaj⭑ aktual⁴·ig·as
leĝ⭑·ojn ( {parlament¹·o} j): la⭑ leĝ⭑+don⭑·a potenc⭑·o; tradici¹·e en⭑ ni⭑·aj
demokrati⁸·aj „ord⭑·ig·aj“ sistem⭑·oj oni disting⭑·as la⭑ leĝ⭑+don⭑·an pov⭑·on,
la⭑ plen⭑·um·an (ekzekutiv⁽⁺⁾·an) pov⭑·on (la⭑ reg⭑·ist·ar·on) kaj⭑ la⭑ justic⁽⁺⁾·an
(jur⭑·an) pov⭑·on ; EP […] komenc⭑·e hav⭑·is pur⭑·e konsult³·an funkci¹·on,
sed⭑ dum⭑ la⭑ last⭑·aj jar⭑-dek⭑·oj sukces⭑·is ricev⭑·i ĉiam⭑ pli⭑ kaj⭑ pli⭑ da⭑
leĝ⭑+don⭑·aj pov⭑·oj ; sen·de·pend⭑·ig·i Briti⁽⁺⁾·on de⭑ Eŭrop⭑·a Uni⁹·o kaj⭑
„re·ven⭑·ig·i“ perd⭑·it·ajn leĝ⭑+don⭑·ajn kaj⭑ ali⭑·ajn pov⭑·ojn al⭑ la⭑ brit⁹·a
parlament¹·o en⭑ London⭑·o . {leĝ⭑·ig·i^1}
leĝ⭑·o-fort⭑·a
Sam⭑·e dev⭑·ig·a kiel⭑ leĝ⭑·o: leĝ⭑·o-fort⭑·a dekret¹·o; ge·edz⭑·iĝ·o de⭑ la⭑
ge·patr⭑·oj nur⭑ en⭑ 1870 ebl⭑·is, post⭑ kiam⭑ la⭑ divorc⁽⁺⁾·o de⭑
dis⭑~de⭑ far⭑·iĝ·is leĝ⭑·o-fort⭑·a .
leĝ⭑·o-scienc⭑·o
Scienc⭑·o pri⭑ leĝ⭑·oj kaj⭑ ili⭑·aj aplik³·oj: franc⭑·a esperant⭑·ist·o kaj⭑
pacifist³·o, licenci⁽⁺⁾·at·o de⭑ leĝ⭑·o-scienc⭑·o, komerc⭑·a direktor¹·o . {jur⭑·o}
kepler⁽⁺⁾·aj leĝ⭑·oj
La⭑ tri⭑ kosm⁸·aj leĝ⭑·oj, star⭑·ig·it·aj de⭑ Johan⭑·o {Kepler⁽⁺⁾·o} pri⭑ la⭑
geometri¹·o de⭑ la⭑ planed⭑·aj mov⭑·oj ĉirkaŭ⭑ ni⭑·a sun⭑·o. {elips¹·o} ,
{radius⁽⁺⁾-vektor⁽⁺⁾·o} , {grand⭑·a du⭑·on-aks⭑·o} .
natur⭑-leĝ⭑·o, natur⭑·a leĝ⭑·o
Konstant⭑·a universal⭑·a regul⭑·o, kiu·n oni rigard⭑·as nepr⭑·e okaz⭑·ant·a en⭑
fenomen¹·oj de⭑ la⭑ natur⭑·o: la⭑ natur⭑-leĝ⭑·o de⭑ gravit⁽⁺⁾·o, kiel⭑ kon⭑·at·e,
est⭑·is mal·kovr⭑·it·a […] de⭑ Neŭton⁽⁺⁾·o ; en⭑ la⭑ ĉin⁹·a lingv⭑·o trov⭑·ebl·as
mult⭑·aj proverb⭑·oj pri⭑ agrikultur⁽⁺⁾·o kaj⭑ meteologi⁽⁺⁾·o […], part⭑·o el⭑
ili ja⭑ konform⭑·as al⭑ la⭑ natur⭑·a leĝ⭑·o .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.125 2024/01/28 09:25:03 ]
__________________________________________________________________