liber⭑·/·a

liber⭑·a

   1.
          Ne⭑ ĝen⭑·at·a de⭑ bar⭑·o, de⭑ fremd⭑·a vol⭑·o, de⭑ ekster⭑·a trud⭑·o: vi est⭑·as
          liber⭑·a decid⭑·i, akcept⭑·i, rifuz⭑·i; liber⭑·a decid⭑·o; hav⭑·i liber⭑·an
          elekt⭑·on ; liber⭑·a vol⭑·o; liber⭑+vol⭑·a.

        a)
                Ne⭑ sub·met⭑·it·a al⭑ iu materi¹·a aŭ⭑ moral¹·a bar⭑·o: tut⭑·e liber⭑·a
                kiel⭑ bird⭑·o aer⭑·a ; las⭑·i la⭑ hund⭑·on liber⭑·a en⭑ la⭑ kort⭑·o; post⭑
                du⭑+tag⭑·a arest⭑·o li est⭑·is liber⭑·a; gard⭑·i la⭑ liber⭑·ajn mov⭑·ojn de⭑
                si⭑·aj membr⭑·oj; liber⭑·a je⭑ katen⭑·oj; ŝi⭑·a man⭑·o est⭑·as ankoraŭ⭑
                liber⭑·a (ŝi est⭑·as nek⭑ edz⭑·in·ig·it·a nek⭑ fianĉ⭑·in·ig·it·a); mi
                pur⭑·ig·is mi⭑·an kor⭑·on, mi est⭑·as liber⭑·a de⭑ mi⭑·a pek⭑·o ; est⭑·i
                liber⭑·a de⭑ mal·trankvil⭑·ec·o, de⭑ zorg⭑·oj, pasi⭑·oj; liber⭑·a de⭑
                ŝuld⭑·oj, de⭑ ĉiu dev⭑·o, de⭑ si⭑·a promes⭑·o; vi est⭑·os tut⭑·e liber⭑·aj
                de⭑ part⭑·o-pren⭑·ad·o en⭑ la⭑ deficit¹·o; Esperant⭑·o est⭑·as liber⭑·a je⭑
                ĉiu·j escept⭑·oj; la⭑ libr⭑·o ne⭑ est⭑·as liber⭑·a je⭑ tiu mal·bon⭑·aĵ·o;
                kapabl⭑·i liber⭑·an (facil⭑·an kaj⭑ flu⭑·an) parol⭑·ad·on de⭑
                Esperant⭑·o. {facil⭑·a} , {kvit⭑·a} , {ne⭑ mal·help⭑·at·a} ,
                {sen·ĝen⭑·a^1}

        b)
                Ne⭑ sub·met⭑·it·a al⭑ politik¹·a de·pend⭑-ec⭑·o: liber⭑·a civit³·an·o; en⭑ la⭑
                sud⭑·a Afrik⁸·o, en⭑ la⭑ liber⭑·a regn⭑·o Oranĝ⭑·o . {aŭtonom⁴·a}

        c)
                Ne⭑ sub·met⭑·it·a al⭑ ia·j special⭑·aj kondiĉ⭑·oj: la⭑ en·ir⭑·o en⭑ la⭑
                ekspozici⭑·on est⭑·as liber⭑·a (al⭑ ĉiu·j permes⭑·at·a, sen·pag⭑·a);
                liber⭑·a trafik⁴·o (plen⭑·e permes⭑·it·a, sen⭑ dogan³·oj kaj⭑
                for·mal·aĵ⭑·oj); liber⭑·a industri⭑·o; Esperant⭑·o est⭑·as liber⭑·a
                aparten⭑·aĵ·o al⭑ la⭑ tut⭑·a mond⭑·o; liber⭑·a vers⭑·o (ne⭑ observ⭑·ant·aj
                la⭑ sam⭑·ec·on de⭑ la⭑ vers⭑-pied⭑·oj). {sen·bar⭑·a} , {sen·ceremoni¹·a} ,
                {sen·embaras⭑·a} , {sen·ĝen⭑·a} , {sen·regul⭑·a}

        d)
                Ne·okup⭑·it·a, dispon⭑·ebl·a: ĉu⭑ la⭑ seĝ⭑·o est⭑·as liber⭑·a? la⭑ voj⭑·oj
                far⭑·iĝ·u liber⭑·aj ; las⭑·u liber⭑·an inter·spac⭑·on inter⭑ unu⭑ greg⁶·o
                kaj⭑ ali⭑·a ; la⭑ vesper⭑·o rest⭑·os liber⭑·a por⭑ la⭑ vizit⭑·o de⭑ la⭑
                urb⭑·o; li ... ne⭑ hav⭑·is eĉ⭑ unu⭑ minut⭑·on liber⭑·an ; hav⭑·i neniu·n
                liber⭑·an temp⭑·on; mi ne⭑ pov⭑·os ĉe·est⭑·i la⭑ morgaŭ⭑·an kun·ven⭑·on
                ĉar⭑ mi ne⭑ est⭑·os liber⭑·a. {vak¹·ant·a}

          {arbitr⭑·a} , {laŭ·plaĉ⭑·e} , {ne·dev⭑·ig·it·a} , {liber⭑+vol⭑·a} ,
          {spontane³·a}

   2.
          (p.p. sub·ar⭑·o de⭑ {modul¹·o} aŭ⭑ {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) Kies⭑ element¹·oj
          est⭑·as {linear⁽⁺⁾·e ne⭑-de·pend⭑·aj} : sub·ar⭑·o, al⭑ kiu aparten⭑·as la⭑ nul⭑·a
          vektor⁽⁺⁾·o, ne⭑ est⭑·as liber⭑·a. {baz¹·o}

liber⭑·e

          En⭑ manier⭑·o liber⭑·a: liber⭑·e ag⭑·i, decid⭑·i; ni⭑·an lingv⭑·on ĉiu pov⭑·as
          liber⭑·e uz⭑·i por⭑ iu ajn⭑ cel⭑·o; pri·pens⭑·u tio·n mem·star⭑·e, liber⭑·e de⭑
          ĉia fremd⭑·a influ⭑·o; pri⭑ propr⭑·a afer⭑·o neniu juĝ⭑·as liber⭑·e
          (sen·parti⭑·e) ; liber⭑·e sur⭑ ŝi⭑·aj ŝultr⭑·oj fal⭑·is la⭑ har⭑·oj; tiam⭑ mi
          spir⭑·is pli⭑ liber⭑·e; mi pet⭑·as ke⭑ vi liber⭑·e (sen·ĝen⭑·e) dir⭑·u vi⭑·an
          opini⭑·on; las⭑·i liber⭑·e flu⭑·i la⭑ kritik⭑·ojn; ĉiu·n libr⭑·on, verk⭑·it·an en⭑
          la⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a, liber⭑·e (sen⭑ mal·help⭑·o, facil⭑·e) pov⭑·as, kun⭑
          vort⭑·ar·o en⭑ la⭑ man⭑·o, leg⭑·i ĉiu ; en⭑ tiu lern⭑·ej·o oni pov⭑·as liber⭑·e
          instru⭑·i Esperant⭑·on; ĉiu pov⭑·as liber⭑·e el·don⭑·i verk⭑·ojn en⭑
          Esperant⭑·o; viv⭑·u mizer⭑·e, sed⭑ viv⭑·u liber⭑·e .

liber⭑·o

          {Liber⭑·ec·o} : la⭑ bien⭑-hav⭑·ant·o ... promes⭑·is don⭑·i al⭑ li plen⭑·an
          liber⭑·on kaj⭑ du⭑×dek⭑ or⭑·ajn mon⭑·er·ojn . prefer⭑·e tuj⭑ mort⭑·ig·u mi·n […]
          se⭑ mi dev⭑·as perd⭑·i la⭑ liber⭑·on ; pli⭑ bon⭑·a pan⭑·o sen⭑ buter⭑·o, ol⭑ kuk⭑·o
          sen⭑ liber⭑·o .

liber⭑·ec·o

          Stat⭑·o de⭑ iu aŭ⭑ io, kiu est⭑·as liber⭑·a: akir⭑·i , gajn⭑·i , las⭑·i , ĝu⭑·i
          liber⭑·ec·on; la⭑ politik¹·a, komerc⭑·a, gazet⭑·ar·a liber⭑·ec·o; mi salut⭑·as
          vi·n, land⭑·o de⭑ la⭑ liber⭑·ec·o ; batal⭑·i por⭑ la⭑ liber⭑·ec·o, por⭑ la⭑ hom⭑·aj
          rajt⭑·oj ; las⭑·i al⭑ ĉiu hom⭑·o plen⭑·an liber⭑·ec·on hav⭑·i tia·n intern⭑·an
          kred⭑·on, kiu ŝajn⭑·as al⭑ li plej⭑ bon⭑·a .

liber⭑·ig·i

   (tr)

          Met⭑·i en⭑ liber⭑·an stat⭑·on: liber⭑·ig·i mal·liber⭑·ul·on, sklav⭑·on; li
          re·ten⭑·is ŝi·n per⭑ la⭑ brak⭑·o [sed⭑] ŝi liber⭑·ig·is si·n ; la⭑ ŝip⭑·an·ar·o
          kun⭑ estim⭑·eg·o liber⭑·ig·is al⭑ li voj⭑·on ; liber⭑·ig·i la⭑ voj⭑·on de⭑ ŝton⭑·oj
          ; liber⭑·ig·i iu·n el⭑ sklav⭑·ec·o , de⭑ tim⭑·o, de⭑ li⭑·a promes⭑·o, de⭑ mensog⭑·a
          akuz³·o, de⭑ si⭑·aj ŝuld⭑·oj; liber⭑·ig·it·a de⭑ si⭑·a respond⭑·ec·o ; liber⭑·ig·it·a
          de⭑ dub⭑·oj; kler⭑·a hom⭑·o liber⭑·ig·it·a de⭑ ĉia antaŭ·juĝ⭑·o; liber⭑·ig·i la⭑
          lingv⭑·on de⭑ sen·util⭑·a balast¹·o; el·lern⭑·int·e unu⭑ [sufiks⭑·on] ni est⭑·as
          liber⭑·ig·it·aj de⭑ la⭑ lern⭑·ad·o de⭑ grand⭑·a seri⭑·o da⭑ vort⭑·oj ; tiu
          diplom¹·o liber⭑·ig·as de⭑ milit⭑·ist·a serv⭑·ad·o; si·n liber⭑·ig·i de⭑ (aŭ⭑ el⭑
          sub⭑) fremd⭑·a jug⭑·o; la⭑ naci⭑-liber⭑·ig·a mov⭑·ad·o dis·volv⭑·iĝ·as. {emancip¹·i}
          , {for·liber⭑·ig·i} , {for·sku⭑·i} , {mal·sklav⭑·ig·i}

liber⭑·iĝ·i

   (ntr)

          Sen·iĝ⭑·i je⭑ bar⭑·oj, mal·help⭑·oj, trud⭑·oj: la⭑ ... infan⭑·oj liber⭑·iĝ·is de⭑
          la⭑ lern⭑·ej·o kaj⭑ de⭑ maten⭑·o ĝis⭑ vesper⭑·o viv⭑·as laŭ⭑ propr⭑·a plaĉ⭑·o .

for·liber⭑·ig·i

          Liber⭑·ig·i de⭑ la⭑ dev⭑·o rest⭑·i ie, ĉe⭑ iu okup⭑·o, en⭑ iu stat⭑·o: la⭑ jun⭑·a
          knab⭑·in·o for·liber⭑·ig·is la⭑ vetur⭑·ig·ist·on, kiu en·port⭑·is en⭑ la⭑ ĉambr⭑·on
          du⭑ mal·grand⭑·ajn pak⭑·aĵ·et·ojn ; se⭑ li el·bat⭑·os dent⭑·on de⭑ si⭑·a sklav⭑·o,
          li for·liber⭑·ig·u tiu·n kompens¹·e pro⭑ la⭑ dent⭑·o ; se⭑ oni for·liber⭑·ig·us
          ŝi·n por⭑ tiu lern⭑·o-hor⭑·o [de⭑ Krist⭑·an·a religi⭑·o], tio ĉe⭑ la⭑ ali⭑·aj
          infan⭑·oj ebl⭑·e pov⭑·us vek⭑·i mal·kontent⭑·ec·on . {eks·ig⭑·i} , {mal·dung⭑·i}

mal·liber⭑·a

          Ne⭑ hav⭑·ant·a liber⭑·on: ne⭑ insult⭑·u mizer⭑·an, ne⭑ mok⭑·u mal·liber⭑·an ;
          bel⭑·a jun⭑·ul·in·o est⭑·as kapt⭑·it·a de⭑ graf⭑·o kaj⭑ dorlot⭑·at·a, kvankam⭑
          mal·liber⭑·a, en⭑ luks⭑·a ĉambr⭑·o ; li ver⭑+ŝajn⭑·e ne⭑ pov⭑·as imag⭑·i al⭑ si
          viv⭑·on en⭑ mal·liber⭑·a land⭑·o, viv⭑·on en⭑ diktator²·ec·a ŝtat⭑·o . {brid⭑·o} ,
          {ĉen⭑·o} , {jug⭑·o} , {katen⭑·o} , {sklav⭑·o} , {trud⭑·i}

mal·liber⭑·ej·o

          Dom⭑·o destin¹·it·a por⭑ en·ŝlos⭑·i arest⭑·it·ojn aŭ⭑ kondamn⭑·it·ojn: la⭑
          ŝtel⭑·ist·on oni met⭑·is en⭑ mal·liber⭑·ej·on ; Artur⁽⁺⁾·on arest⭑·is la⭑ polic⭑·o
          […] li est⭑·is du⭑ aŭ⭑ tri⭑ semajn⭑·ojn en⭑ la⭑ mal·liber⭑·ej·o, el⭑ kiu li
          lert⭑·e for·kur⭑·is kaj⭑ mal·aper⭑·is, oni ne⭑ sci⭑·as kie·n ; la⭑ gard⭑·ist·o de⭑
          la⭑ mal·liber⭑·ej·o rest⭑·as mut⭑·a por⭑ ĉiu·j li⭑·aj demand⭑·oj . {kaĝ⭑·o} ,
          {karcer¹·o}

mal·liber⭑·ig·i

   (tr)

          Sen·ig⭑·i je⭑ laŭ·vol⭑·a ir⭑·ad·o, ag⭑·ad·o: oni do⭑ li·n arest⭑·is, li⭑·ajn
          skrib⭑·ojn for·brul⭑·ig·is, li·n mem⭑ mal·liber⭑·ig·is . oni ne⭑ pov⭑·as
          mal·liber⭑·ig·i hom⭑·ojn pro⭑ tio, ke⭑ ili vol⭑·is konvink⭑·iĝ·i, ĉu⭑ la⭑
          sankt⭑·a Nil⁽⁺⁾·o lev⭑·iĝ·as, aŭ⭑ pro⭑ tio, ke⭑ ili aŭskult⭑·is muzik⭑·on ; en⭑
          tia·j okaz⭑·oj, kie kelk⭑·a liber⭑·ec·o al·port⭑·as al⭑ ni nenia·n mal·util⭑·on,
          kial⭑ ni dev⭑·us sen·bezon⭑·e ni·n mal·liber⭑·ig·i?

mal·liber⭑·ul·o

          Iu, kiu est⭑·as ten⭑·at·a mal·liber⭑·a, kiu ne⭑ pov⭑·as liber⭑·e ir⭑·i: ĉe⭑ tiu
          fest⭑·o la⭑ provinc⭑·estr·o kutim⭑·is liber⭑·ig·i al⭑ la⭑ hom⭑-amas⭑·o unu⭑
          mal·liber⭑·ul·on ; en⭑ la⭑ dezert⭑·on for·kur⭑·ad·is hom⭑·oj, kiu·j pov⭑·is perd⭑·i
          plu⭑ nenio·n: mal·liber⭑·ul·oj el⭑ la⭑ min⭑·ej·oj, krim⭑·ul·oj persekut⭑·at·aj ;
          la⭑ mal·liber⭑·ul·o grat⭑·is sur⭑ la⭑ mur⭑·o vers⭑·ojn kaj⭑ bild¹·ojn, blank⭑·e
          sur⭑ nigr⭑·e .

parol⭑-liber⭑·ec·o, esprim⭑-liber⭑·ec·o

          Liber⭑·ec·o por⭑ publik⭑·e esprim⭑·i opini⭑·ojn, inkluziv²·e opini⭑·ojn
          kritik⭑·ajn de⭑ aŭtoritat⭑·oj: esprim⭑-liber⭑·ec·o est⭑·as afer⭑·o, kiu·n
           neniam⭑ tuŝ⭑·is dum⭑ si⭑·a temp⭑·o ĉe⭑ la⭑ potenc⭑·o .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.58 2024/01/15 19:02:14 ]
     __________________________________________________________________