lingv⭑·/·o

lingv⭑·o

   1.
          Sistem⭑·o da⭑ {vort⭑·oj} uz⭑·at·a de⭑ {etn⁹·o} aŭ⭑ ali⭑·a hom⭑-grup⭑·o por⭑
          inter·kompren⭑·iĝ·o: fremd⭑·a, hejm⭑·a, ge·patr⭑·a lingv⭑·o; mi ne⭑ sci⭑·as la⭑
          lingv⭑·on hispan⭑·an ; lingv⭑·o inter·naci⭑·a, kiu, ne⭑ en·trud⭑·iĝ·ant·e en⭑ la⭑
          dom⭑·an viv⭑·on de⭑ la⭑ popol⭑·oj, pov⭑·us, almenaŭ⭑ en⭑ land⭑·oj kun⭑
          divers⭑+lingv⭑·a loĝ⭑·ant·ar·o, est⭑·i lingv⭑·o regn⭑·a kaj⭑ societ⭑·a ; la⭑ dan⁸·a
          lingv⭑·o, kiel⭑ ĝi·n parol⭑·as la⭑ loĝ⭑·ant·o de⭑ la⭑ okcident⭑·a Jut⁽⁺⁾-land⭑·o,
          far⭑·iĝ·is li⭑·a lingv⭑·o ; se⭑ ni vol⭑·as hav⭑·i lingv⭑·on tut⭑+mond⭑·an, ni
          dev⭑·as antaŭ⭑ ĉio kutim⭑·i met⭑·i ni⭑·ajn person⭑·ajn gust⭑·ojn sur⭑ la⭑
          last⭑·an plan⭑·on ; la⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a dev⭑·as viv⭑·i, kresk⭑·i kaj⭑
          progres⭑·i laŭ⭑ la⭑ sam⭑·aj leĝ⭑·oj, laŭ⭑ kia·j est⭑·is el·labor⭑·at·aj ĉiu·j
          viv⭑·aj lingv⭑·oj ; unu⭑ el⭑ la⭑ plej⭑ ĉef⭑·aj task¹·oj de⭑ ni⭑·aj verk⭑·ist·oj
          dev⭑·as est⭑·i la⭑ el·labor⭑·ad·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o ; ni⭑·a lingv⭑·o dev⭑·as serv⭑·i
          ne⭑ sol⭑·e por⭑ dokument⭑·oj kaj⭑ kontrakt⭑·oj, sed⭑ ankaŭ⭑ por⭑ la⭑ viv⭑·o ;
          la⭑ lingv⭑·o inter·naci⭑·a rest⭑·as sen·ŝanĝ⭑·a en⭑ tiu form⭑·o, en⭑ kiu ĝi
          est⭑·as propon⭑·it·a de⭑ mi .

   2.
          Tiu sistem⭑·o rigard⭑·at·a kiel⭑ karakteriz¹·o de⭑ special⭑·a grup⭑·o da⭑
          individu¹·oj aŭ⭑ de⭑ apart⭑·a fak⭑·o: la⭑ komun⭑·a, scienc⭑·a, teĥnik³·a
          lingv⭑·o; la⭑ ĉas⭑·ist·a lingv⭑·o ; la⭑ av⭑·in·o pov⭑·o-sci⭑·is parol⭑·i […] tiel⭑
          sam⭑·e lert⭑·e, kiel⭑ la⭑ rab⭑·ist·an lingv⭑·on de⭑ la⭑ infan⭑·oj ; 
          […] est⭑·as rigard⭑·at·a kiel⭑ la⭑ fond⭑·int·o de⭑ la⭑ modern¹·a rus⭑·a
          literatur⭑·a Lingv⭑·o ; la⭑ mez⭑+epok⭑·a latin⁽⁺⁾·a ne⭑ est⭑·is naci⭑·a, sed⭑ klas⭑·a
          lingv⭑·o, komun⭑·a al⭑ la⭑ re·gant⭑·aj tavol⭑·oj ; Sanskrit⁽⁺⁾·o unu⭑·e form⭑·iĝ·is
          kiel⭑ religi⭑·a lingv⭑·o de⭑ la⭑ braman²·oj ; pavim⭑-bat⭑·il·oj ne⭑ dev⭑·as plu⭑
          est⭑·i nom⭑·at·aj virg⭑·ul·in·oj, sed⭑ stamp⭑·il·oj, kaj⭑ ke⭑ tio en⭑ la⭑ lingv⭑·o
          de⭑ la⭑ pavim⭑·ist·oj est⭑·as la⭑ plej⭑ nov⭑·a ; la⭑ lingv⭑·o ĉe⭑ la⭑ infan⭑·oj en⭑
          la⭑ unu⭑·a jar⭑·o ; en⭑ modern¹·a ekonomik⁽⁺⁾·a lingv⭑·o ni pov⭑·as dir⭑·i, ke⭑ […]
          . {idiom²·o} {ĵargon¹·o} , {slang⁽⁺⁾·o} , {dialekt¹·o}

   3.
          Ĉio serv⭑·ant·a por⭑ esprim⭑·i pens⭑·ojn aŭ⭑ sent⭑·ojn: la⭑ lingv⭑·o de⭑ gest⭑·oj
          ; la⭑ lingv⭑·o de⭑ la⭑ muzik⭑·o, kaj⭑ […] la⭑ lingv⭑·o de⭑ la⭑ am⭑·o ; la⭑
          lingv⭑·o de⭑ la⭑ kanon¹·oj ; ŝi kompren⭑·is ja⭑ la⭑ lingv⭑·on de⭑ la⭑ bird⭑·oj
          de⭑~post⭑ tiu temp⭑·o, kiam⭑ ŝi flug⭑·is en⭑ cign⭑·a plum⭑·aĵ·o ; la⭑ roman¹·o de⭑
          la⭑ ter⭑·o [kies⭑…] unu⭑·ajn part⭑·ojn [oni ne⭑ pov⭑·as kompren⭑·i], ĉar⭑ ili
          est⭑·as verk⭑·it·aj en⭑ lingv⭑·o, kiu·n ni ne⭑ lern⭑·is . {mimik¹·o} {sign⭑·o}

   4.
          Ar⭑·o da⭑ sign⭑·o-ĉen⭑·oj difin⭑·it·a per⭑ formal²·a gramatik⭑·o (sintaks¹·o), al⭑
          kiu·j sign⭑·o-ĉen⭑·oj oft⭑·e est⭑·as atribu¹·it·a signif⭑·o (semantik⁽⁺⁾·o):
          formal²·a lingv⭑·o (kontrast¹·e al⭑ la⭑ hom⭑·a lingv⭑·o, ĉu⭑ natur⭑·e etn⁹·a kiel⭑
          la⭑ angl⭑·a, ĉu⭑ plan⭑-lingv⭑·o kiel⭑ Esperant⭑·o); regul⭑·a, sen·kun·tekst⭑·a,
          kun·tekst⭑·o-hav⭑·a lingv⭑·o (t.e. difin⭑·it·a per⭑ gramatik⭑·o aparten⭑·ant·a al⭑
          sam⭑+nom⭑·a tip¹·o); komput⁹·il·aj lingv⭑·oj kiel⭑  ,  kaj⭑
           .

lingv⭑·a

          Rilat⭑·a al⭑ lingv⭑·o: lingv⭑·aj demand⭑·oj, stud¹·oj; lingv⭑·aj kategori¹·oj ;
          lingv⭑·a scienc⭑·o ; neŭtral²·a lingv⭑·a fundament⭑·o ; Lingv⭑·a Komitat⭑·o ;
          lingv⭑·a sent⭑·o . {lingvistik⁽⁺⁾·a} .

lingv⭑·aĵ·o

   1.
          Lingv⭑·a fenomen¹·o; trajt⭑·o, detal⭑·o, apart⭑·aĵ·o, esprim⭑·il·o, element¹·o
          de⭑ lingv⭑·o: en·konduk⭑·i progres⭑·ant·ojn en⭑ la⭑ lingv⭑·ajn teren⁸·ojn de⭑
          Esperant⭑·uj·o, kie la⭑ norm²·o ankoraŭ⭑ ne⭑ tut⭑·e kristal⭑·iĝ·is aŭ⭑ ne⭑
          stabil⁹·iĝ·is, kaj⭑ indik³·i subtil¹·ajn lingv⭑·aĵ·ojn atent⭑·ind·ajn kaj⭑
          polur⭑·ind·ajn ; plezur⭑·o dilu⁽⁺⁾·it·a de⭑ mis·lingv⭑·aĵ·oj ; ŝi laŭd⭑·is mi·n
          kaj⭑ korekt⭑·is kelk⭑·ajn naci⭑+lingv⭑·aĵ·ojn ; franc⭑+lingv⭑·aĵ·o (trajt⭑·o tip¹·e
          franc⭑+lingv⭑·a). {dir⭑-manier⭑·o} , {esprim⭑·o} , {parol⭑-turn⭑·o}

   2.
          Ies⭑ tip¹·a manier⭑·o si·n esprim⭑·i per⭑ lingv⭑·o: la⭑ lake⭑·oj dir⭑·is [tio·n]
          inter⭑ si en⭑ si⭑·a lake⭑·a lingv⭑·aĵ·o ; la⭑ lingv⭑·aĵ·o de⭑ la⭑ libr⭑·o est⭑·as
          ĝeneral¹·e bon⭑·a kaj⭑ flu⭑·a ; la⭑ lingv⭑·aĵ·o est⭑·as li⭑·a propr⭑·a, ankoraŭ⭑
          ne⭑ tre⭑ vort⭑-riĉ⭑·a esperant⭑·o .

lingv⭑·an·o

          Hom⭑·o sci⭑·ant·a kaj⭑ uz⭑·ant·a koncern⭑·an lingv⭑·on, an⭑·o de⭑ la⭑ koncern⭑·a
          lingv⭑·o-komun⭑·um·o (lingv⭑·an·ar·o): angl⭑-al·ing⭑-van⭑·o, rus⭑-lingv⭑·an·o; la⭑
          franc⭑-lingv⭑·an·oj en⭑ Belgi⁽⁺⁾·o kaj⭑ Svis⁽⁺⁾-land⭑·o ; ali⭑·aj island⁸·aj son⭑·oj
          est⭑·as facil⭑·aj kaj⭑ tut⭑·e normal¹·aj por⭑ gael¹⁰-lingv⭑·an·oj ; sam⭑~land⭑·an·o
          aŭ⭑ sam⭑~lingv⭑·an·o ; post⭑·e la⭑ part⭑·o-pren⭑·ant·oj est⭑·is pli⭑ mal·ferm⭑·aj al⭑
          la⭑ argument⭑·oj de⭑ ali⭑~lingv⭑·an·oj kaj⭑ eĉ⭑ sukces⭑·is formul¹·i komun⭑·ajn
          propon⭑·ojn ; la⭑ pli·mult⭑·o da⭑ irland⁸·an·oj est⭑·as unu⭑-lingv⭑·an·oj, do⭑
          est⭑·as mal·bon⭑·e prepar⭑·it·aj por⭑ est⭑·i civit³·an·oj de⭑ la⭑ plur⁴+lingv⭑·a
          Eŭrop⭑·a Uni⁹·o ; esperant⭑-lingv⭑·an·oj (vd {esperant⭑·ist·o} ).

          Rim.: Oni vid⭑·as ke⭑ „lingv⭑·an“ est⭑·as oft⭑·e uz⭑·at·a kvazaŭ·sufiks⭑·e.
          Imit⭑·ant·e naci⭑-lingv⭑·ojn oni ankaŭ⭑ dir⭑·as sinonim¹·e per⭑ pli⭑ long⭑·a
          pri·skrib⭑·a manier⭑·o: „parol⭑·ant·o de⭑“ (koncern⭑·a lingv⭑·o).

lingv⭑·em·ul·o

          Tiu, kiu ŝat⭑·as lern⭑·ad·on, esplor⭑·ad·on de⭑ lingv⭑·oj: ni hav⭑·os
          reprezent⭑·ant·ojn en⭑ la⭑ poliglot²·a renkont⭑·iĝ·o en⭑  ...
          laŭ⭑ ni est⭑·as tre⭑ interes⭑·a medi³·o por⭑ esperant⭑·ist·oj, por⭑
          lingv⭑·em·ul·oj .

lingv⭑·ist·o, lingv⭑·o-scienc⭑·ist·o

          Scienc⭑·ist·o, kiu stud¹·as pur⭑·e lingv⭑·ajn demand⭑·ojn, fak⭑·ul·o pri⭑
          lingv⭑·o-scienc⭑·o: mi ne⭑ est⭑·as mult⭑·eg·e instru⭑·it·a lingv⭑·ist·o ; la⭑
          instru⭑·it·aj lingv⭑·ist·oj pov⭑·u tuj⭑ kompren⭑·i tekst⭑·on skrib⭑·it·an en⭑ tiu
          ĉi⭑ lingv⭑·o ; li·n admir⭑·is lingv⭑·ist·oj, kiel⭑ 
          ; parenc⭑·ec·o (inter⭑ vort⭑·oj) je⭑ tiu nivel⭑·o est⭑·as vid⭑·ebl·a,
          ordinar⭑·e, nur⭑ al⭑ lingv⭑·o-scienc⭑·ist·oj . {filolog¹·o}

bon⭑+lingv⭑·ism·o

          Pur⭑·ism·a {skol³·o} de⭑ esperant⭑·o-parol⭑·ant·oj streb⁶·ant·aj konserv⭑·i la⭑
          facil⭑·ec·on de⭑ Esperant⭑·o por⭑ parol⭑·ant·oj de⭑ ne·eŭrop⭑·aj lingv⭑·oj,
          el·ĉerp⭑·ant·e la⭑ ebl⭑·ec·ojn de⭑ esperant⭑·a vort⭑-form⭑·ad·o kaj⭑ sam⭑+temp⭑·e
          mal·aprob⭑·ant·e la⭑ uz⭑·on de⭑ neologism²·oj: la⭑ verk⭑·o de⭑ Pir⭑·on iĝ⭑·is
          program¹·o de⭑ sam⭑+nom⭑·a ne·formal²·a grup⭑·o, iniciat⭑·it·a de⭑  kaj⭑  , kelk⭑+foj⭑·e krom·nom⭑·at·a
          bon⭑+lingv⭑·ism·o ; mi tra·rigard⭑·as la⭑ vort⭑·ar·on de⭑ bon⭑+lingv⭑·ism·o kaj⭑
          ŝat⭑·as mult⭑·ajn el⭑ la⭑ rekomend⭑·oj ; spit⭑·e la⭑ bon⭑+lingv⭑·ism·on de⭑ la⭑
          verk⭑·ist·o, ŝi iom⭑ en·konduk⭑·as neologism²·ojn kun⭑ dezir⭑·o de⭑ ties⭑
          oficial⭑·ig·o . {analiz¹·a skol³·o} , {fundament⭑·ism·o^1.b} , {pur⭑·ism·o}

cel⭑-lingv⭑·o

          Lingv⭑·o en⭑ kiu·n oni traduk⭑·as aŭ⭑ kiu·n oni lern⭑·as: la⭑ komput⁹·il·o ja⭑
          pov⭑·as star⭑·ig·i demand⭑·ojn en⭑ la⭑ cel⭑-lingv⭑·o, kiu·n la⭑ traduk⭑·ist·o
          pov⭑·as respond⭑·i en⭑ tiu cel⭑-lingv⭑·o ; komun⭑·a al⭑ ambaŭ⭑, kaj⭑
          traduk⭑·ant·oj kaj⭑ interpret¹·ant·oj, est⭑·as la⭑ bezon⭑·o kompren⭑·i eĉ⭑ tre⭑
          teknik³·ajn koncept²·ojn kaj⭑ termin⭑·ojn, dir⭑·at·ajn de⭑ la⭑
          font⭑·o-lingv⭑·ul·o, kaj⭑ ili·n esprim⭑·i egal⭑·e teknik³·e kaj⭑ termin⭑·e,
          ĝust⭑·e, en⭑ la⭑ cel⭑-lingv⭑·o ; ĉiu lern⭑·ant·o flu⭑·e parol⭑·os la⭑ cel⭑-lingv⭑·on
          (kun⭑ lim⭑·ig·it·a vort⭑-trezor⭑·o) post⭑ du⭑-tri⭑ jar⭑·oj ; lern⭑·ant·oj hav⭑·u
          foj⭑+foj⭑·e kaj⭑ eĉ⭑ regul⭑·e al·ir⭑·on al⭑ de·nask⭑·a re·gant⭑·o, kiu inter·ag⭑·u
          kun⭑ lern⭑·ant·oj nepr⭑·e en⭑ la⭑ cel⭑-lingv⭑·o . {font⭑·o-lingv⭑·o}

hom⭑-lingv⭑·o, hom⭑·a lingv⭑·o

          Ne·formal²·a lingv⭑·o funkci¹·ant·a kiel⭑ ĉef⭑·a rimed⭑·o de⭑ inter·hom⭑·a
          komunik⭑·ad·o, inter·ali⭑·e ĉia etn⁹·o-lingv⭑·o aŭ⭑ Esperant⭑·o: lingv⭑·o
          inter·naci⭑·a est⭑·as nur⭑ ŝtup⭑·o de⭑ evolu²·o de⭑ hom⭑-lingv⭑·o, ĝi est⭑·as tut⭑·e
          natur⭑·a daŭr⭑·ig·o kaj⭑ sintez²·o de⭑ natur⭑-lingv⭑·oj ; ja⭑ ne⭑ est⭑·as iel⭑
          rar⁽⁺⁾·aj la⭑ best⭑·oj, kiu·j „parol⭑·as“, t.e. imit⭑·as hom⭑-lingv⭑·on .

   {lingv⭑·o^1} , {plan⭑-lingv⭑·o} {lingv⭑·o^4} , {program¹-lingv⭑·o} , {maŝin⭑-lingv⭑·o}

fak⭑-lingv⭑·o

          La⭑ termin⭑·ar·o kaj⭑ la⭑ tradici¹·aj parol⭑-manier⭑·oj uz⭑·at·aj en⭑ iu fak⭑·o aŭ⭑
          okup⭑·o; profesi⭑·a {ĵargon¹·o^1.b} : la⭑ kurac⭑·ist·oj mistifik⁸·um·as per⭑
          latin⁽⁺⁾·a fak⭑-lingv⭑·o ne·kompren⭑·at·a de⭑ ili⭑·aj pacient¹·oj .

font⭑·o-lingv⭑·o

   1.
          Lingv⭑·o el⭑ kiu oni traduk⭑·as: la⭑ interpret¹·ant·o dev⭑·as […] aŭskult⭑·i
          nov⭑·an parol⭑·aĵ·on en⭑ la⭑ font⭑·o-lingv⭑·o, sam⭑+temp⭑·e dir⭑·ant·e la⭑ ĵus⭑·an
          parol⭑·aĵ·on en⭑ la⭑ cel⭑-lingv⭑·o . {cel⭑-lingv⭑·o}

   2.
          Lingv⭑·o el⭑ kiu ali⭑·a lingv⭑·o prunt⭑·as vort⭑·on, parol⭑-manier⭑·on aŭ⭑ ali⭑·an
          lingv⭑·an trajt⭑·on: se⭑ la⭑ font⭑·o-lingv⭑·o uz⭑·as ne·latin⁽⁺⁾·an alfabet⭑·on, la⭑
          (prunt⭑·at·a) vort⭑·o do⭑ dev⭑·as est⭑·i „trans·skrib⭑·at·a“ en⭑ la⭑ esperant⭑·an
          alfabet⭑·on .

gest⭑·o-lingv⭑·o, sign⭑·o-lingv⭑·o

          {Lingv⭑·o} kiu signif⭑·ojn per⭑·as ne⭑ per⭑ son⭑·oj, sed⭑ per⭑ gest⭑·oj,
          korp⭑·aj kaj⭑ vizaĝ⭑·aj esprim⭑·oj: mi·n surpriz⭑·is ke⭑ ekzist⭑·as apart⭑·a
          sved⁸·a gest⭑·o-lingv⭑·o ; ĉar⭑ ĉiu·j lingv⭑·oj uz⭑·as „sign⭑·ojn”, la⭑ esprim⭑·o
          „gest⭑·o-lingv⭑·o” ŝajn⭑·as pli⭑ taŭg⭑·a por⭑ disting⭑·i la⭑ lingv⭑·ojn de⭑
          surd⭑·ul·oj dis⭑~de⭑ „parol⭑·aj lingv⭑·oj” ili inter·kompren⭑·iĝ·as per⭑ sign⭑·oj
          […] la⭑ flor⭑·oj si·n klin⭑·as kaj⭑ ĉiu·j verd⭑·aj foli⭑·oj si·n mov⭑·as […]
          kiel⭑ se⭑ ili parol⭑·us – ĉu⭑ la⭑ profesor¹·o kompren⭑·as tiu·n
          sign⭑·o-lingv⭑·on .

inter·lingv⭑·o

   1.
          {Lingv⭑·o} komun⭑·e uz⭑·at·a de⭑ mal·sam⭑~lingv⭑·an·oj por⭑ si·n inter·kompren⭑·i:
          la⭑ rus⭑·a kiel⭑ inter·lingv⭑·o en⭑ orient⭑·a Eŭrop⭑·o ; en⭑ Afgan⁽⁺⁾·uj·o […] la⭑
          Pers⁽⁺⁾·a est⭑·as la⭑ ĝeneral¹·a inter·lingv⭑·o .

   2.
          {Pont⭑·o-lingv⭑·o} : oni en·konduk⭑·as _inter·lingv⭑·on_, tiel⭑ ke⭑ ĉiu
          traduk⭑·o ir⭑·u el⭑ ajn⭑·a font⭑·a lingv⭑·o al⭑ la⭑ inter·lingv⭑·o kaj⭑ de⭑ tie
          plu⭑ al⭑ la⭑ dezir⭑·at·aj cel⭑·aj lingv⭑·oj .

maŝin⭑-lingv⭑·o

          Lingv⭑·o kiu·n sen·traduk⭑·e kompren⭑·as kaj⭑ rekt⭑·e interpret¹·as la⭑
          aparat¹·ar·o de⭑ komput⁹·il·o: „alt⭑+nivel⭑·a lingv⭑·o“ signif⭑·as la⭑ pli⭑ alt⭑·an
          nivel⭑·on de⭑ abstrakt¹·ad·o el⭑ maŝin⭑-lingv⭑·o . {kod⁹·o} , {asembl⁽⁺⁾·a
          lingv⭑·o}

mort⭑·int·a lingv⭑·o

          {Lingv⭑·o} ne⭑ plu⭑ uz⭑·at·a en⭑ la⭑ ordinar⭑·a inter·hom⭑·a komunik⭑·ad·o,
          eventual¹·e konserv⭑·it·a en⭑ skrib⭑·aj font⭑·oj kaj⭑ eventual¹·e uz⭑·at·a en⭑
          rit³·aj aŭ⭑ ali⭑·aj special⭑·aj okaz⭑·oj: elekt⭑·i ia·n el⭑ la⭑ lingv⭑·oj
          mort⭑·int·aj (ekzempl⭑·e latin⁽⁺⁾·an, grek⁸·an, hebre⭑·an) ; tia re·viv⭑·ig·o de⭑
          mort⭑·int·a lingv⭑·o ne⭑ est⭑·as unik³·a .

   Rim.: PV kaj⭑ la⭑ PIV-oj ne⭑ menci³·as la⭑ bon⭑·e atest⭑·it·an zamenhof⭑·an termin⭑·on
   „mort⭑·int·a lingv⭑·o“; anstataŭ⭑·e ili don⭑·as „la⭑ viv⭑·aj kaj⭑ mort⭑·aj lingv⭑·oj“ ,
   kio·n ili mark⭑·as kiel⭑ zamenhof⭑·an. Ĝis⭑ nun⭑ neniu pov⭑·is al⭑ mi indik³·i la⭑
   zamenhof⭑·an font⭑·on de⭑ ĉi⭑ tiu ekzempl⭑·o, kiu tut⭑·e mal·akord¹·as kun⭑ la⭑ zorg⭑·a
   zamenhof⭑·a disting⭑·ad·o inter⭑ „mort⭑·int·a“, „ {mort⭑·a^1} “ kaj⭑ „
   {mal·viv⭑·a^1.a} “. Eĉ⭑ se⭑ tia escept⭑·a aper⭑·o ekzist⭑·as, ĝi tamen⭑ ne⭑ est⭑·as la⭑
   normal¹·a dir⭑-manier⭑·o zamenhof⭑·a, kaj⭑ ĝi⭑·a uz⭑·o en⭑ la⭑ PIV-oj est⭑·as
   mis·prezent⭑·o; sed⭑ supoz⭑·ebl·e ĝi est⭑·as simpl⭑·e fals⭑·it·a el⭑ „El⭑ ĉiu·j
   ekzist⭑·ant·aj lingv⭑·oj viv⭑·aj, mort⭑·int·aj kaj⭑ art⭑·aj la⭑ kongres⭑·o pov⭑·as elekt⭑·i
   sol⭑·e nur⭑ unu⭑ lingv⭑·on: Esperant⭑·o“ .

plan⭑-lingv⭑·o

          {Lingv⭑·o} konsci⭑·e kre⭑·it·a laŭ⭑ plan⭑·o, almenaŭ⭑ je⭑ si⭑·a komenc⭑·iĝ·o: al⭑
           ni dank⭑·as por⭑ la⭑ en·konduk⭑·o de⭑ termin⭑·oj
          „plan⭑-lingv⭑·o“ kaj⭑ „esperantologi⁽⁺⁾·o“ ; koncern⭑·e plan⭑-lingv⭑·ojn jen⭑
          elefant⭑·e enorm⁽⁺⁾·a korpus⭑·o ; idiom²·aĵ·oj rekt⭑·e kontraŭ⭑·as la⭑ baz¹·an
          ide⭑·on de⭑ inter·naci⭑·e fac⁸·il·--lern⭑·ebl·a plan⭑-lingv⭑·o ; la⭑ scienc⭑·o pri⭑
          plan⭑-lingv⭑·oj iĝ⭑·as la⭑ kern⭑·a kamp⭑·o de⭑ interlingvistik⁽⁺⁾·o, kaj⭑ rest⭑·as
          do⭑ intenc⭑·e tut⭑·e neglekt⁸·at·aj la⭑ ne·mal·mult⭑·aj stud¹·oj .

plur⁴+lingv⭑·ec·o, mult⭑+lingv⭑·ec·o

   1.
          Sci⭑·o, uz⭑·o de⭑ plur⁴·aj lingv⭑·oj far⭑·e de⭑ hom⭑·o: plur⁴+lingv⭑·ec·o de⭑
          infan⭑·oj . {unu⭑+lingv⭑·ec·o}

   2.
          {Plur⁴+lingv⭑·ism·o} : kiel⭑ la⭑ ĉef⭑·a demand⭑·o relief¹·iĝ·is, kiel⭑ konserv⭑·i
          mult⭑+lingv⭑·ec·on kaj⭑ sam⭑+temp⭑·e tamen⭑ pli·facil⭑·ig·i la⭑ komunik⭑·ad·on ; se⭑
          Eŭrop⭑·o ver⭑·e vol⭑·as protekt¹·i si⭑·an plur⁴+lingv⭑·ec·on, ĝi dev⭑·os zorg⭑·i ke⭑
          neniu lingv⭑·o ating⭑·u super·ec⭑·on .

plur⁴+lingv⭑·ism·o

          Situaci⭑·o, en⭑ kiu plur⁴·aj lingv⭑·oj est⭑·as uz⭑·at·aj; {plur⁴+lingv⭑·ec·o^2} :
          la⭑ orient⭑·iĝ·o al⭑ plur⁴+lingv⭑·ism·o […] ĉiam⭑ pli⭑ karakteriz¹·as almenaŭ⭑
          la⭑ elit⁽⁺⁾·on de⭑ la⭑ Esperant⭑·o-mov⭑·ad·o ; ne·refut¹·ebl·a konstat⭑·o est⭑·as,
          ke⭑ la⭑ mult⭑·e~kost⭑·a plur⁴+lingv⭑·ism·o, tre⭑ laŭ·dat⭑·a de⭑ la⭑ eŭrop⭑·aj
          politik¹·aj aktor¹·oj, ating⭑·as si⭑·ajn lim⭑·ojn rilat⭑·e efik⭑·ec·on .
          {unu⭑+lingv⭑·ism·o}

plur⁴+lingv⭑·ul·o

          Hom⭑·o sci⭑·ant·a plur⁴·ajn lingv⭑·ojn; {poliglot²·o} : en·land⭑·e vojaĝ⭑·ant·a
          hind⁽⁺⁾·o, krom⭑ se⭑ li est⭑·as escept⭑·a plur⁴+lingv⭑·ul·o, dev⭑·as parol⭑·i ĉie
          la⭑ angl⭑·an lingv⭑·on . {unu⭑+lingv⭑·ul·o}

pont⭑·o-lingv⭑·o

          Inter⭑·a lingv⭑·o en⭑ kiu·n oni traduk⭑·as por⭑ post⭑·e plu⭑ traduk⭑·i en⭑
          cel⭑-lingv⭑·on: Esperant⭑·o serv⭑·is kiel⭑ pont⭑·o-lingv⭑·o por⭑ traduk⭑·i
          verk⭑·ojn el⭑ la⭑ hungar⁸·a en⭑ la⭑ ĉin⁹·an; ĉar⭑ mult⭑·aj tekst⭑·oj hav⭑·as
          jur⭑+rilat⭑·an en·hav⭑·on, la⭑ angl⭑·a est⭑·as ebl⭑·e la⭑ mal·plej⭑ taŭg⭑·a kiel⭑
          pont⭑·o-lingv⭑·o el⭑ tiu vid⭑-punkt⭑·o ; en⭑ Brusel⁽⁺⁾·o, tamen⭑, Esperant⭑·o
          ankoraŭ⭑ ne⭑ est⭑·as serioz⭑·e konsider⭑·at·a kiel⭑ taŭg⭑·a pont⭑·o-lingv⭑·o ;
          pont⭑·o-lingv⭑·o est⭑·as util⭑·a rimed⭑·o en⭑ plur⁴+lingv⭑·a traduk⭑·ad·o, ĉar⭑ se⭑
          neces⭑·as traduk⭑·i el⭑ m program¹-lingv⭑·oj en⭑ n maŝin⭑-lingv⭑·ojn, ĝi
          ebl⭑·ig·as konstru⭑·i nur⭑ m+n traduk⭑·il·ojn (m traduk⭑·il·ojn el⭑ la⭑ font⭑·aj
          lingv⭑·oj en⭑ la⭑ pont⭑·an, plus⁸ n traduk⭑·il·ojn el⭑ la⭑ pont⭑·a lingv⭑·o en⭑
          la⭑ cel⭑·ajn), anstataŭ⭑ m×n rekt⭑·ajn traduk⭑·il·ojn.

pra·lingv⭑·o

          Lingv⭑·o, el⭑ kies⭑ dialekt¹·oj de·ven⭑·as grup⭑·o da⭑ parenc⭑·aj lingv⭑·oj
          (form⭑·ant·aj lingv⭑·o-famili⭑·on): Latin⁽⁺⁾·o est⭑·as la⭑ pra·lingv⭑·o por⭑ la⭑
          latin⁽⁺⁾·id·a lingv⭑·o-famili⭑·o; sed⭑ io·n parenc⭑·an oni trov⭑·as, eĉ⭑ en⭑ lok⭑·o
          tre⭑ nobl⭑·a, en⭑ lingv⭑·o plej⭑ proksim⭑·a al⭑ la⭑ komun⭑·a pra·lingv⭑·o de⭑
          grek⁸·oj, latin⁽⁺⁾·oj, ĝerman⁽⁺⁾·oj kaj⭑ slav⁽⁺⁾·oj: en⭑ la⭑ sanskrit⁽⁺⁾·o .

program¹-lingv⭑·o

          Formal²·a lingv⭑·o por⭑ prezent⭑·i komput⁹·il·ajn program¹·ojn: Al·gol⁽⁺⁾·o,
          Fort⭑~ran⭑·o, Paskal⁽⁺⁾·o kaj⭑ C est⭑·as fam⭑·aj program¹-lingv⭑·oj; alt⭑+nivel⭑·a,
          ordon⭑·em·a, deklar¹·em·a, struktur¹·em·a, objekt⭑·em·a program¹-lingv⭑·o; nov⭑·a
          seri⭑·o de⭑ program¹·oj kaj⭑ program¹-lingv⭑·oj por⭑ Inter·ret⭑·o, nun⭑
          el·labor⭑·at·aj ĉe⭑  .

ton⭑-lingv⭑·o

          Lingv⭑·o en⭑ kiu silab⭑·oj ricev⭑·as disting⭑·ajn {ton⭑·ojn^1.b} : en⭑
          ton⭑-lingv⭑·oj oni uz⭑·as la⭑ voĉ⭑-alt⭑·ec·on por⭑ vort⭑-melodi¹·o, do⭑ leksik⁽⁺⁾·e,
          por⭑ disting⭑·i vort⭑·ojn ; ili parol⭑·as la⭑ Vjetnam⁽⁺⁾·an lingv⭑·on, kiu
          est⭑·as ton⭑-lingv⭑·o .

trans·lingv⭑·ig·i

          {Traduk⭑·i} : prov⭑·ant·e trans·lingv⭑·ig·i, oni sekv⭑·as ide⭑·on, ĝi·n
          for·ĵet⭑·as, kapt⭑·as ali⭑·an, ĝi·n for·ĵet⭑·as, ktp .

unu⭑+lingv⭑·ec·o

   1.
          Sci⭑·o, uz⭑·o de⭑ sol⭑·e unu⭑ lingv⭑·o far⭑·e de⭑ hom⭑·o: la⭑ eŭrop⭑·a situaci⭑·o
          […] help⭑·as klar⭑·ig·i la⭑ obstin⭑·an unu⭑+lingv⭑·ec·on de⭑ brit⁹·oj .
          {plur⁴+lingv⭑·ec·o^1}

   2.
          Situaci⭑·o, en⭑ kiu sol⭑·e unu⭑ lingv⭑·o est⭑·as uz⭑·at·a: en⭑ „Esenc⭑·o kaj⭑
          est⭑·ont·ec·o de⭑ la⭑ ide⭑·o de⭑ Lingv⭑·o inter·naci⭑·a“ [L. L.  ]
          opini⭑·as, ke⭑ la⭑ unu⭑+lingv⭑·ec·o de⭑ la⭑ hom⭑·ar·o neniel⭑ est⭑·us mal·bon⭑·o .

unu⭑+lingv⭑·ism·o

          Situaci⭑·o, en⭑ kiu sol⭑·e unu⭑ lingv⭑·o est⭑·as uz⭑·at·a; {unu⭑+lingv⭑·ec·o^2} :
           komenc⭑·is foli⭑·um·i gazet⭑·on, kiu·n li post⭑·e lev⭑·is
          por⭑ cit⭑·i filozof¹·on, laŭ⭑ kiu unu⭑+lingv⭑·ism·o facil⭑·e kaŭz⭑·as
          „unu⭑+pens⭑·ism·on“ . {plur⁴+lingv⭑·ism·o}

unu⭑+lingv⭑·ul·o

          Tiu, kiu sci⭑·as sol⭑·e unu⭑ lingv⭑·on: ĉu⭑ du⭑+lingv⭑·ul·oj akir⭑·as tri⭑·an
          lingv⭑·on pli⭑ rapid⭑·e ol⭑ unu⭑+lingv⭑·ul·oj akir⭑·as la⭑ sam⭑·an lingv⭑·on ?
          {plur⁴+lingv⭑·ul·o}

lingv⭑·o-scienc⭑·o

          {Scienc⭑·o} pri⭑ la⭑ hom⭑·aj lingv⭑·oj, ili⭑·aj evolu²·o kaj⭑ funkci¹·ad·o: ne⭑
          est⭑·ant·e fak⭑·ul·o en⭑ lingv⭑·o-scienc⭑·o, li (Zamenhof) tamen⭑ kre⭑·is
          esperant⭑·on ‐ dum⭑ cent⭑·oj da⭑ scienc⭑·o-riĉ⭑·aj filolog¹·oj kaj⭑ lingv⭑·ist·oj
          amas⭑·ig·is plej⭑ lert⭑·ajn kaj⭑ konvink⭑·ajn argument⭑·ojn por⭑ „pruv⭑·i“, ke⭑
          art⭑·e~far⭑·it·a lingv⭑·o est⭑·as utopi¹·a entrepren⭑·o ; en⭑ NPIV „morfem⁽⁺⁾·/·o“
          ricev⭑·is tut⭑·e ali⭑·an difin⭑·on laŭ⭑ modern¹·a (Uson⁹-de·ven⭑·a)
          lingv⭑·o-scienc⭑·o . {filologi¹·o} , {interlingvistik⁽⁺⁾·o}

lingv⭑·o-scienc⭑·a

          Rilat⭑·a al⭑ lingv⭑·o-scienc⭑·o: [la⭑ „intern⭑·a ide⭑·o“] est⭑·is ia⭑ unu⭑·ec·ig·il·o
          kaj⭑ lud⭑·is atent⭑·ind·an rol¹·on en⭑ la⭑ kriz⭑·a epok⭑·o, kiam⭑ matematik¹·ul·oj
          kaj⭑ logik¹·em·ul·oj mal·traf⭑·e vol⭑·is en·konduk⭑·i sur⭑ la⭑ lingv⭑·o-scienc⭑·an
          kamp⭑·on disciplin²·ojn taŭg⭑·ajn nur⭑ en⭑ abstrakt¹·aj scienc⭑·oj .

plan⭑-lingv⭑·o-scienc⭑·o

          Scienc⭑·o pri⭑ {plan⭑-lingv⭑·oj} , part⭑·o de⭑ {lingv⭑·o-scienc⭑·o} : laŭ⭑
          vid⭑-punkt⭑·o de⭑ preskrib⁸·a plan⭑-lingv⭑·o-scienc⭑·o […] la⭑ artikol⭑·o est⭑·as
          for·ig⭑·end·a .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.190 2024/01/15 19:02:15 ]
     __________________________________________________________________