vidu ankaŭ la klarigojn
lun·/·o

lun·o

   1.
          {Astr¹·o} , kiu est·as {satelit⁹·o} de la {Ter·o} kaj rond-ir·as ĉirkaŭ
          ĝi: la kvar faz¹·oj de la lun·o est·as: nov~lun·o, kresk·a lun·o,
          plen~lun·o, mal·kresk·a lun·o; lun-kvar·on·o; lev·int·e vi·ajn okul·ojn al
          la ĉiel·o kaj vid·int·e la sun·on kaj la lun·on kaj la stel·ojn ; ŝi
          aspekt¹·as […] bel·a kiel la lun·o ; la lun·o far·iĝ·os sang·a ; la tut·a
          lun·o far·iĝ·is kiel sang·o ; la lun·o est·is grand·eg·a nokt·a lamp·o,
          alt·e supr·e en la blu·a aer·o ; la lun·o ne aŭskult·as, kiam hund·o
          ĝi·n insult·as ; se for·est·as la sun·o, sufiĉ·as la lun·o ; la lun·o
          influ·as la {tajd⁽⁺⁾·o} jn, tir·ant·e akv·on trans ocean¹·ojn ; la lun·o
          ĉirkaŭ·ir·as la mond·on en daŭr·o de 25 hor·oj ; prezid·ant·o 
          favor·is uson⁹·an lun-program¹·on, tiel ke spac+organiz¹·aĵ·o nas⁴·a dev·is
          du·on·ig·i si·an buĝet⁸·on por ISS .

   2.
          Natur·a {satelit⁹·o} de planed·o: la lun·oj de Jupiter⁽⁺⁾·o; [la]
          inter·planed·a sond³·il·o  […] sur·lun·iĝ·is sur Titan¹·o, la
          plej grand·a el la mult·aj lun·oj de Saturn⁽⁺⁾·o .

lun·a

          Rilat·a al lun·o: lun·a nokt·o ; lun·a lum·o, en kiu dis·flu·is nigr·aj
          ombr·oj ; lun·aj radi·oj, penetr·ant·aj tra la fenestr·o ; la ĉin⁹·oj
          fest·as nov~jar·on laŭ la mal·nov·a lun·a kalendar¹·o ; haŭt·o lun·a .

du·on-lun·o

          Form·o de la lun·o, kiam vid·ebl·as proksim·um·e de kvar·on·o ĝis du·on·o
          de ĝi·a surfac⁸·o: du·on-lun·o lev·iĝ·os super la horizont¹·on nur post
          unu  du hor·oj ; la sankt·aj sign·oj de kruc·o kaj du·on-lun·o .
          {lun-ark·o}

kresk·a lun·o, kresk·ant·a lun·o

          Faz¹·o kaj aspekt¹·o de la lun·o, kiam ĝi·a lum·a part·o de tag·o al tag·o
          grand·iĝ·as: si+kul·a flag·o est·as blu·a kun ok+radi·a sun·o […] kaj
          kresk·ant·a lun·o . {krescent⁽⁺⁾·o}

          Rim.: La ĝib·a part·o vid·iĝ·as tiam dekstr·a en la nord·a du·on-glob·o
          de la ter·o, mal·dekstr·a en la sud·a du·on-glob·o.

mal·kresk·a lun·o, mal·kresk·ant·a lun·o

          Faz¹·o kaj aspekt¹·o de la lun·o, kiam ĝi·a lum·a part·o de tag·o al tag·o
          mal·grand·iĝ·as: la mal·kresk·ant·a lun·o mal·aper·is mal·antaŭ la nub·oj,
          kaj est·is mal·facil·e vid·i la voj·on ; ven·is la mal·kresk·a lun·o
          flav·a-vang·a .

          Rim.: La ĝib·a part·o vid·iĝ·as tiam mal·dekstr·a en la nord·a
          du·on-glob·o de la ter·o, dekstr·a en la sud·a du·on-glob·o.

miel-lun·o

          {Miel-monat·o} : „en bon·aj famili·oj la nov·aj ge·edz·oj ne pas·ig·as la
          unu·an nokt·on sub la kontrol·o de la najbar·oj, kaj“ – tio·n ŝi
          al·don·is pli facil+ton·e – „tial oni ja invent⁸·is la miel+lun·an
          vojaĝ·on“ .

nov~lun·o, nov·a lun·o, mal·plen·a lun·o

          Faz¹·o, aspekt¹·o de la lun·o, fin·e de cikl²·o, komenc·e de nov·a cikl²·o,
          kiam vid·ebl·as ankoraŭ et·a part·o de ĝi·a surfac⁸·o  tut·e nenio: la
          nov~lun·o star·is sur la ĉiel·o ; nov+lun·a nokt·o ; li for·ĵet·is ĉio·n
          kontraŭ kelk·aj gut·aĉ·oj da vin·o, kiu·j est·os for antaŭ la ven·ont·a
          nov~lun·o ; arĝent·a sonĝ·o-herb·ar·o / kovr·as la mal·plen·an lun·on .

plen~lun·o, plen·a lun·o

          Faz¹·o, aspekt¹·o de la lun·o, kiam vid·ebl·as la plen·a disk¹·o de ĝi·a
          surfac⁸·o: muzik·u per korn·o en nov~monat·o, je la plen~lun·o, en la
          tag·o de ni·a fest·o ; li re·ven·os hejm·en je la plen~lun·o ; la
          plen~lun·o dis·vast·ig·is lum·on preskaŭ tag·an ; la plen~lun·o lev·iĝ·is,
          rond·a kaj grand·a, klar·a kaj bel·a en la blu·a aer·o ; la plen·a lun·o
          hav·as grand·an influ·on ankaŭ al ni .

lun-daŭr·o, lun-period¹·o

          Temp·o de tut·a cikl²·o de la lun·aj faz¹·oj, proksim·um·e 29,5 tag·oj: en
          la region·oj, kie la sezon·oj est·as mal·mult·e mark·it·aj, la lun-daŭr·o
          rest·is, post la tag·o, la fundament·a temp-unu·o ; unu foj·on en ĉiu
          lun-period¹·o . {monat·o}

   [artikol-versi⁹·o: 1.124 2024/01/15 19:32:09 ]
     __________________________________________________________________