vidu ankaŭ la klarigojn
model⭑·/·o
model⭑·o
1.
Objekt⭑·o aŭ⭑ karakter⭑·o hav⭑·ant·a el·star⭑·ajn ec⭑·ojn imit⭑·ind·ajn pro⭑
perfekt⭑·ec·o, simpl⭑·ec·o, virt⭑·ec·o, norm²·ec·o ktp:
a)
Objekt⭑·o far⭑·it·a por⭑ est⭑·i imit⭑·at·a: rigard⭑·u kaj⭑ far⭑·u laŭ⭑ ili⭑·a
model⭑·o, kiu est⭑·is montr⭑·it·a al⭑ vi ; form⭑·i imit⭑·aĵ·on de⭑
don⭑·it·a model⭑·o ; li ekzerc⭑·is la⭑ liter⭑·ojn, kaj⭑ ili star⭑·is
tiel⭑ rekt⭑·e kaj⭑ san⭑·e, kiel⭑ pov⭑·as star⭑·i nur⭑ skrib⭑-model⭑·o ; mi
el·don⭑·is la⭑ Fundament⭑·an Krestomati²·on, kiu pov⭑·os serv⭑·i al⭑
ĉiu·j kiel⭑ model⭑·o de⭑ esperant⭑·a stil⭑·o ; pas⭑·ant·e li
ek·rigard⭑·is la⭑ model⭑·on de⭑ bracelet²·o, desegn⭑·it·an de⭑ Mart⭑·a ;
hom⭑·ar·an·a formul¹·ar·o propon⭑·as ja⭑ model⭑·on tre⭑ praktik⭑·an por⭑
est⭑·ont·aj demand⭑·ar·oj oficial⭑·aj de⭑ regn⭑·a recenz³·ad·o ; frat⭑·oj
kre⭑·it·aj ĉiu·j laŭ⭑ unu⭑ model⭑·o, frat⭑·oj, kiu·j hav⭑·is ĉiu·j
egal⭑·an korp⭑·on, egal⭑·an spirit⭑·on, egal⭑·ajn kapabl⭑·ojn, egal⭑·ajn
ideal¹·ojn, egal⭑·an Di⭑·on en⭑ si⭑·aj kor⭑·oj […] far⭑·iĝ·is tut⭑·e
fremd⭑·aj unu·j al⭑ ali⭑·aj . {tip¹·o} , {ŝablon⁽⁺⁾·o}
b)
Iu aŭ⭑ io imit⭑·ind·a pro⭑ si⭑·a perfekt⭑·ec·o: tiu aparat¹·o est⭑·as
model⭑·o de⭑ simpl⭑·ec·o; tiu vest⭑·o est⭑·as model⭑·o de⭑ bon⭑~gust⭑·o; vi
far⭑·iĝ·is model⭑·o por⭑ ĉiu·j kred⭑·ant·oj ; jen⭑ est⭑·as mi⭑·a frat⭑·o,
model⭑·o de⭑ ĉiu·j ec⭑·oj kaj⭑ perfekt⭑·ec·o, knab⭑·o bon⭑·a .
{ekzempl⭑·o} , {ideal¹·o}
c)
{Poz¹·ist·o} : est⭑·is prezent⭑·it·a mal·grand⭑·a vigl⭑·a knab⭑·o, kiu
sid⭑·is kaj⭑ desegn⭑·is, kiel⭑ model⭑·on li hav⭑·is blank⭑·an mal·long⭑·e
pri·tond⭑·it·an mops⭑·on .
d)
{Spec⭑·o} de⭑ industri⭑·a {produkt⭑·o^1} kun⭑ norm²·it·aj ec⭑·oj:
mult⭑·e~kolor⭑·a katun⭑·a vest⭑·o de⭑ la⭑ plej⭑ mal·bel⭑·a model⭑·o, kiu·n
oni nur⭑ pov⭑·us trov⭑·i ; est⭑·as ĝoj⭑·ig·e, ke⭑ post⭑ kelk⭑·aj jar⭑·oj
da⭑ ignor²·ad·o de⭑ la⭑ problem¹·o fabrik⭑·ist·oj de⭑ komput⁹·il·oj
nun·temp⭑·e iom⭑ aŭskult⭑·as la⭑ plend⭑·ojn de⭑ si⭑·aj klient¹·oj – kaj⭑
la⭑ bru⭑·on de⭑ si⭑·aj komput⁹·il·oj – kaj⭑ reklam¹·as model⭑·ojn iom⭑
pli⭑ kviet⭑·ajn ; tem⭑·as pri⭑ jaĥt⁽⁺⁾·o de⭑ ĵonk⁽⁺⁾·o-model⭑·o ; uz⭑·ant·o de⭑
tek⁽⁺⁾·o-komput⁹·il·o – […] model⭑·o de⭑ – raport⭑·is, ke⭑ la⭑
fort⭑·a varm⭑·o de⭑ la⭑ aparat¹·o kaŭz⭑·is dis·fend⭑·on de⭑ la⭑ vitr⭑·a
tabl⭑·o, sur⭑ kiu ĝi star⭑·is .
Rim.: Per⭑ vend⭑·o de⭑ produkt⭑·o sub⭑ nom⭑·o de⭑ cert⭑·a model⭑·o, la⭑
produkt⭑·ant·o cert⭑·ig·as, ke⭑ la⭑ produkt⭑·o hav⭑·as la⭑ specif⁹·it·ajn
ec⭑·ojn, t.e., ke⭑ li re·produkt⭑·is tiu·jn ec⭑·ojn.
2.
Ekzempl⭑·a, mal·grand⭑·ig·it·a aŭ⭑ simpl⭑·ig·it·a {aranĝ⭑·o^1} , spegul⭑·ant·a
tip¹·ajn ec⭑·ojn de⭑ real¹·aj afer⭑·oj kaj⭑ uz⭑·at·a por⭑ detal⭑·e pri·stud¹·i kaj⭑
eventual¹·e re·produkt⭑·i tiu·j ec⭑·ojn:
a)
Imit⭑·aĵ·o, sam⭑+aspekt¹·a, sed⭑ pli⭑ mal·grand⭑·a ol⭑ real¹·a objekt⭑·o,
far⭑·it·a kiel⭑ art⭑·aĵ·o, memor⭑·aĵ·o, lud⭑·il·o ktp: model⭑·o de⭑ la⭑
palac⭑·o de⭑ la⭑ reĝ⭑·o , far⭑·it·a el⭑ or⭑·o kaj⭑ arĝent⭑·o ;
super⭑ la⭑ ĉef⭑·a pord⭑·eg·o pend⭑·is model⭑·o de⭑ ŝip⭑·o ; vend⭑·o de⭑
model⭑·oj de⭑ antaŭ⭑·e kre⭑·it·aj art⭑·aĵ·oj kaj⭑ litograf¹·aĵ·oj ; tie
trov⭑·ebl·as ankaŭ⭑ model⭑·o de⭑ mez⭑+epok⭑·a hont⭑·o-tint⭑·il·et·o, kiu·n
pigr⁽⁺⁾·ul·o dev⭑·is kun·port⭑·i pend⭑·ig·it·a antaŭ⭑ la⭑ frunt⭑·o .
Rim.: Tiu senc⭑·o pov⭑·as fakt¹·e iom⭑ konfuz⭑·i kompar⭑·e kun⭑ la⭑
senc⭑·o {model⭑·o^1.a} , ĉar⭑ la⭑ rilat⭑·o inter⭑ model⭑·o kaj⭑
imit⭑·aĵ·o invers⁴·iĝ·as: ĉi⭑ tie tem⭑·as pri⭑ objekt⭑·o kre⭑·it·a „laŭ⭑
model⭑·o“ de⭑ real¹·a objekt⭑·o, kiu·n oni si⭑·a+vic⭑·e nom⭑·as „model⭑·o“.
Ŝajn⭑·as do⭑, ke⭑ „simpl⭑·ig·o“ resp. „ekzempl⭑·ec·o“ est⭑·as pli⭑
esenc⭑·a al⭑ la⭑ koncept²·o de⭑ „model⭑·o“ ol⭑ „imit⭑·o“, kp kun⭑
{model⭑·o^2.b} (simpl⭑·ig·o de⭑ real¹·a afer⭑·o).
b)
Simpl⭑·ig·a prezent⭑·o de⭑ objekt⭑·oj aŭ⭑ okaz⭑·aĵ·oj facil⭑·ig·ant·a
rezon¹·on pri⭑ ili, kiu·n oni eventual¹·e el·prov⭑·as per⭑
{simul⁽⁺⁾·il·o^1.b} : ni hav⭑·is klimat⭑-model⭑·on kiu ne⭑ don⭑·as la⭑
ĝust⭑·ajn rezult²·ojn ; prov⭑·oj – per⭑ model⭑·o – montr⭑·is, ke⭑
ond⭑·oj kvin⭑ metr⭑·ojn alt⭑·aj du⭑·on·e redukt⁴·iĝ·is inter⭑ la⭑ ŝel⭑·oj .
{skem⁴·o}
model⭑·a
Ind⭑·a, taŭg⭑·a serv⭑·i kiel⭑ model⭑·o: ĉio ali⭑·a, kio·n mi verk⭑·is […] la⭑
esperant⭑·ist·oj […] pov⭑·as rigard⭑·ad·i kiel⭑ model⭑·a, sed⭑ ne⭑ kiel⭑
dev⭑·ig·a ; model⭑·a kondut⭑·o; model⭑·a stil⭑·o ; model⭑·a verk⭑·o ; la⭑
prononc³·ad·o de⭑ est⭑·is preskaŭ⭑ model⭑·a ; [li] ek·ig⭑·is
la⭑ modern¹·ig·on de⭑ Japani⁽⁺⁾·o, por⭑ ke⭑ tiu ĉi⭑ plen⭑~kresk⭑·u kiel⭑
okcident⭑+model⭑·a imperi⭑·ism·a potenc⭑·o sub⭑ la⭑ ŝam⭑·an·ism·a aŭtoritat⭑·o de⭑
la⭑ reĝ⭑·o . model⭑·e plen⭑·um·i si⭑·an task¹·on.
model⭑·i
1.
(ntr)
Serv⭑·i kiel⭑ {model⭑·o^1.b} : ĝi mesaĝ⁹·as pac⭑·an kaj⭑ bon⭑·an kun·viv⭑·ad·on
kaj⭑ najbar⭑·ec·on, kaj⭑ model⭑·as kiel⭑ komunik⭑-pont⭑·o inter⭑ ambaŭ⭑ naci⭑·oj
; la⭑ franc⭑·oj mult⭑·e model⭑·is la⭑ urb⭑·on dum⭑ si⭑·a reg⭑·o per⭑ si⭑·a propr⭑·a
arkitektur⁸·a stil⭑·o, nom⭑·e bulvard¹·oj flank⭑·it·aj de⭑ arb⭑·oj kaj⭑ mult⭑·aj
koloni¹·aj konstru⭑·aĵ·oj .
2.
(tr)
Far⭑·i re·produkt⭑·ot·an model⭑·on: model⭑·i bust¹·on. {modl⁽⁺⁾·i} , {muld⁹·i}
3.
(tr)
{Model⭑·ig·i^1} : la⭑ te⭑-pot⭑·o de⭑ Utah⁽⁺⁾·o est⭑·as kvazaŭ·norm²·a referenc³·a
objekt⭑·o de⭑ komput⁹·il·a grafik⁹·o, […] difin⭑·it·a de⭑ ,
kiu model⭑·is ĝi·n per⭑ bezieraj surfac⁸·er·oj .
4.
(tr)
{Model⭑·um·i} : help⭑·e de⭑ komput⁹·il·a program¹·o ili model⭑·is 1936 ebl⭑·ajn
kon⭑-figur⭑·ojn, pruv⭑·is, ke⭑ tiu·j ĉi⭑ kon⭑-figur⭑·oj kovr⭑·as ĉiu·jn
ebl⭑·ec·ojn, kaj⭑ montr⭑·is ĉe⭑ ĉiu el⭑ ili, ke⭑ por⭑ kolor⭑·ig·i ĝi·n sufiĉ⭑·as
kvar⭑ kolor⭑·oj ; suker⭑·aj solv⭑·aĵ·oj model⭑·as fiziologi¹·ajn likv⁸·aĵ·ojn ;
por⭑ model⭑·i la⭑ Esperant⭑·an gramatik⭑·on est⭑·as skrib⭑·it·a kaj⭑ uz⭑·it·a
par⭑-sal⭑-go⁽⁺⁾-ritm¹·o .
model⭑·ig·i
(tr)
1.
Re·produkt⭑·i laŭ⭑ {model⭑·o^1.a} aŭ⭑ {^1.b} ; adapt³·i, konform⭑·ig·i al⭑
model⭑·o: est⭑·us la⭑ plej⭑ bon⭑·e, se⭑ ni⭑·aj amik⭑·oj ĉiam⭑ model⭑·ig·ad·us si⭑·an
stil⭑·on laŭ⭑ la⭑ stil⭑·o de⭑ la⭑ gazet⭑·o „Esperant⭑·ist·o“ .
2.
Re·produkt⭑·i per⭑ {model⭑·o^2.b} ; {model⭑·um·i} : oni model⭑·ig·as la⭑
struktur¹·on per⭑ eben⭑·aj model⭑·oj .
Rim.: _Model⭑·ig·i_ signif⭑·as nek⭑ „ig⭑·i model⭑·a“ (kp „detal⭑·ig·i“ = „ig⭑·i
detal⭑·a“), nek⭑ „ig⭑·i model⭑·o“. Tial⭑ la⭑ termin⭑·o model⭑·ig·i^2 est⭑·as semantik⁽⁺⁾·e
mal·konven⭑·a, kvankam⭑ PIV2 ĝi·n rekomend⭑·as.
model⭑·il·o
Form⭑·il·o, muld⁹·il·o. {matric⁹·o} , {ŝablon⁽⁺⁾·o}
model⭑·ul·o
1.
Hom⭑·o, kies⭑ ag⭑·oj aŭ⭑ sin⁸-prezent⭑·o est⭑·as model⭑·o por⭑ ali⭑·aj: li […]
komenc⭑·is simil⭑·an verk⭑·on sur⭑ la⭑ mort⭑·o-lit⭑·o, post·las⭑·ant·e sam⭑·e
kor⭑+tuŝ⭑·an abrupt²·e nul⭑·iĝ·ant·an last⭑·an not⭑-lini⭑·on, kiel⭑ iam⭑ li⭑·a
grand⭑·a model⭑·ul·o en⭑ „La⭑ art⭑·o de⭑ la⭑ fug⁽⁺⁾·o“
; la⭑ esperant⭑·ist·oj hav⭑·as de·long⭑·an kaj⭑ stabil⁹·iĝ·int·an norm²·on
prezent⭑·i si·n kiel⭑ model⭑·ul·ojn, kiu·j propon⭑·as si⭑·an kondut⭑·on kiel⭑
[…] ekzempl⭑·on .
2.
Hom⭑·o, kiu sur·met⭑·as kaj⭑ prezent⭑·as mod⭑·ajn vest⭑·ojn sur⭑ fot⁹·oj,
film⁸·oj aŭ⭑ scen⭑·ej·e: la⭑ 31-jar⭑·a model⭑·ul·in·o
aper⭑·is en⭑ reklam¹+film⁸·et·o por⭑ sub·tol⭑·aĵ·oj .
model⭑·um·i
(tr)
Esplor⭑+cel⭑·e prezent⭑·i per⭑ {model⭑·o^2.b} : oni prov⭑·as model⭑·um·i la⭑
funkci¹·ad·on (kondut⭑·on) de⭑ la⭑ sistem⭑·o per⭑ simul⁽⁺⁾·aj model⭑·oj ; ĉiu
atom¹·o est⭑·as model⭑·um·at·a kvazaŭ⭑ ĝi est⭑·u[s] simpl⭑·a partikul⁽⁺⁾·o .
{model⭑·i^4}
mal·model⭑·a
Ne⭑ imit⭑·ind·a, mis¹⁹²⁹·a: jen⭑ dir⭑·o mal·model⭑·a .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.48 2024/01/26 19:05:52 ]
__________________________________________________________________